ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ

Αλλη μια φορά για την ενότητα δράσης

Είναι γεγονός ότι το προσφιλές, για διάφορες πολιτικές δυνάμεις που αυτοαποκαλούνται αριστερές (ΣΥΝ, ΚΕΔΑ, κλπ.), αλλά και διάφορους δημοσιολόγους, έτοιμους να αναπαράγουν θεωρίες και πρακτικές αυτών των δυνάμεων, θέμα της ενότητας δράσης της Αριστεράς επανήλθε στο προσκήνιο. Το κίνημα που αναπτύσσεται στο μέτωπο της Κοινωνικής Ασφάλισης, με τις μεγάλες κινητοποιήσεις ενάντια στην πολιτική της άρχουσας τάξης στο συγκεκριμένο μέτωπο, το γεγονός ότι εκφράστηκε πλατιά ενότητα δράσης της εργατικής τάξης σ' αυτούς τους συνδικαλιστικούς αγώνες, αλλά και βήματα κοινής δράσης με άλλα λαϊκά στρώματα (ΕΒΕ - αγροτιά), η κλιμάκωση στα συνθήματα, το πέρασμα από την υπεράσπιση του χαρακτήρα της Ασφάλισης, στο «να πληρώσει η εργοδοσία», είναι στοιχεία που επιδρούν στο ανέβασμα του θερμομέτρου της πολιτικής παρέμβασης. Ετσι αυτές οι δυνάμεις ξαναπροβάλουν μια μορφή πολιτικής συμμαχίας σε επίπεδο κορυφών, ηγεσιών πολιτικών δυνάμεων. Ουσιαστικά, προβάλλουν την αναγκαιότητα μιας συμφωνίας για ενότητα δράσης πολιτικών δυνάμεων, προκειμένου να ισχυροποιείται η πάλη του λαϊκού κινήματος.

Αντικειμενικά, όμως, γεννιούνται ορισμένα ερωτήματα. Για ποια λαϊκή πάλη κάνουν λόγο, σε ποια βάση και με ποιο προσανατολισμό; Γιατί άραγε χρειάζεται συμφωνία για ενότητα δράσης πολιτικών δυνάμεων, προκειμένου να αναπτύσσονται, το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, οι κοινωνικοί αγώνες; Δεν υπάρχουν οργανώσεις, Συντονιστικές Επιτροπές, Επιτροπές Αγώνα και άλλα όργανα του κινήματος; Συμβάλλει δε μια ανάλογη συνεργασία, με δεδομένες τις συγκεκριμένες δυνάμεις, στην παραπέρα ενδυνάμωση της ταξικής πάλης; Ποια η δυναμική της; Ας εξετάσουμε λοιπόν αυτά τα ζητήματα.

Η πολιτική των διαφόρων κομμάτων προσδοκά να έχει κοινωνική αναφορά, με την έννοια της εξυπηρέτησης συγκεκριμένων ταξικών συμφερόντων. Αυτό βεβαίως δεν προκύπτει μόνο από τις θέσεις που το κάθε κόμμα προβάλλει στην τρέχουσα πολιτική του, αλλά από το πρόγραμμα και τη στρατηγική του, αλλά και την πρακτική του. Αυτή η ταξική κοινωνία, ο καπιταλισμός, αποτελείται από τις δυο βασικές κοινωνικές τάξεις, την αστική και την εργατική, και τα ενδιάμεσα, μικροαστικά στρώματα. Βεβαίως ανάμεσα σε κάθε κοινωνική τάξη, όπως και στα ενδιάμεσα στρώματα, υπάρχουν διαφοροποιήσεις, διακρίνουμε διαφορετικά τμήματα, με ιδιαίτερα συμφέροντα, δευτερεύοντα σε σχέση με τα γενικά ταξικά τους συμφέροντα. Για παράδειγμα, είναι αντικειμενικό γεγονός η ύπαρξη διαφορετικών τμημάτων στην εργατική τάξη, λόγω καταμερισμού της εργασίας, γεγονός που προκαλεί ανισομέρειες στους μισθούς, την ασφάλιση κλπ., αλλά το βασικό κοινό ταξικό συμφέρον είναι η εκμετάλλευσή τους από την αστική τάξη.

Ετσι εκτός από τα καθαρά αστικά κόμματα, που υπηρετούν βασικά τα ταξικά συμφέροντα των καπιταλιστών, και το κόμμα της εργατικής τάξης, το Κομμουνιστικό Κόμμα, υπάρχουν διάφορα άλλα κόμματα, τα οποία με την πολιτική τους επιδιώκουν να έχουν κοινωνικές αναφορές, «πατώντας» στα δευτερεύοντα, ιδιαίτερα συμφέροντα, μικροαστικών κοινωνικών στρωμάτων ή και τμημάτων ακόμη της εργατικής τάξης, τα οποία επιδιώκουν να εκφράσουν. Το βασικό λοιπόν είναι τα κοινά ταξικά συμφέροντα, τα γενικά συμφέροντα κάθε τάξης. Ολα αυτά βεβαίως ισχύουν ως παραδοχές αντικειμενικά και όχι γιατί έτσι το προσλαμβάνουν οι κοινωνικές τάξεις και τα στρώματα. Υπάρχει και το ζήτημα της κοινωνικής συνείδησης, της ιδεολογίας, της κοινωνικής ψυχολογίας. Και στην ταξική κοινωνία κυριαρχεί η αστική ιδεολογία.

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, το ζήτημα των συμμαχιών είναι στρατηγικής σημασίας και για την αστική τάξη και για την εργατική. Η αστική τάξη προσεταιρίζεται τα μικροαστικά στρώματα και τμήματα της εργατικής τάξης, προκειμένου να εδραιώνει την κυριαρχία της, να διατηρεί την εξουσία της και να εντείνει την εκμετάλλευση. Η εργατική τάξη, που ως γενικό συμφέρον έχει την κατάργηση της εκμετάλλευσης - βασικός σκοπός της ταξικής πάλης που διεξάγει - επιδιώκει να συμμαχήσει με όλα τα άλλα εκμεταλλευόμενα μικροαστικά στρώματα. Γιατί μεγάλα τμήματα αυτών των στρωμάτων είναι επίσης υπό την εκμετάλλευση του μεγάλου κεφαλαίου. Και, βεβαίως, οι κοινωνικές συμμαχίες διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων με την εργατική τάξη μπορεί να έχουν αντανάκλαση και στο πολιτικό επίπεδο, μεταξύ κομμάτων.

Τόσο οι συνεργασίες όσο και η πολιτική της ενότητας και των συμμαχιών, γενικά, πρέπει να υπηρετούν ένα συγκεκριμένο σκοπό. Τη δράση για τη συγκέντρωση των δυνάμεων που θα ανατρέψουν την εξουσία του κεφαλαίου. Αν δεν ξεκινήσουμε απ' αυτό, αν δεν εντάξουμε τις συνεργασίες σ' αυτό, τότε η πολιτική ενότητας και συμμαχιών κινδυνεύει να είναι λαθεμένη. Αλλωστε δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι επίσης γεγονός ότι η «ενότητα δράσης» σ' ένα συγκεκριμένο μέτωπο πάλης μπορεί να συμβάλει στην υπόθεση της συγκέντρωσης δυνάμεων και σε μια πορεία να εκφραστεί σε συγκρότηση συμμαχίας, οργανωμένων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, με σκοπό την αλλαγή της εξουσίας. Αλλά αυτή η υπόθεση απαιτεί δοκιμασία. Και το καλύτερο πεδίο δοκιμασίας είναι το ίδιο το κίνημα, η κοινωνική δράση, και στα πλαίσιά της η δράση των διαφόρων πολιτικών δυνάμεων. Αλλωστε η συνδικαλιστική πάλη, γενικότερα η μαζική πάλη, οι κοινωνικοί αγώνες του λαού, οργανώνονται από τα όργανα του κινήματος. Εχουν αντικειμενικά και πολιτική χροιά, απαιτείται πολιτικός προσανατολισμός στη βάση εξυπηρέτησης των πραγματικών συμφερόντων τους, αφού διεκδικούν και απαιτείται πολιτική λύση για την ικανοποίηση των διεκδικήσεων. Γιατί, λοιπόν, απαιτείται συμφωνία για την ενότητα δράσης και μάλιστα συμφωνία ηγεσιών κομμάτων, από τη στιγμή που οι πολιτικές δυνάμεις, οι θέσεις τους και η πρακτική τους δοκιμάζονται στην κοινωνική δράση, στην ίδια την ταξική πάλη; Αλλωστε αυτό είναι και το πεδίο της πραγματικής ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης, σ' αυτό καταχτιέται και η ενότητα δράσης διαφορετικών κοινωνικών δυνάμεων, αλλά και της ίδιας της εργατικής τάξης. Και αυτή η πάλη πρέπει να συνδέει τις άμεσες διεκδικήσεις με την προοπτική κατάργησης της εκμετάλλευσης. Διαφορετικά, δεν μπορεί να υπάρχει δυνατότητα σίγουρων κατακτήσεων ή ακόμη και αν υπάρξουν, θα είναι προσωρινές.

Αλλά εδώ υπάρχει ταυτόχρονα και το ζήτημα «ενότητα δράσης για ποιο σκοπό» και επομένως «πάνω σε ποιες θέσεις». Αυτό βεβαίως δε σημαίνει ότι δε γίνεται κανένας συμβιβασμός. Η ουσία είναι η κατεύθυνση. Ακόμη και στο επιμέρους μέτωπο, η ενότητα δράσης πρέπει να γίνεται σε κατεύθυνση εναντίωσης στην πολιτική της άρχουσας τάξης. Μόνο έτσι συμβάλλει στην ωρίμανση της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της προκειμένου να υπηρετείται ο σκοπός της συγκέντρωσης δυνάμεων για την ανατροπή του καπιταλισμού. Διαφορετικά καλλιεργεί την ιδέα ότι οι αγώνες χρειάζονται μόνο για τη βελτίωση της κατάστασης του λαού μέσα στο εκμεταλλευτικό σύστημα. Αυτή την ουτοπία υπηρετούν αυτές οι δυνάμεις που προβάλλουν την «ενότητα δράσης της Αριστεράς».

Η εξασφάλιση της ενότητας δράσης στο πολιτικό επίπεδο πρέπει να αντανακλά ανάλογες διεργασίες και στο κοινωνικό επίπεδο. Για παράδειγμα, στο μέτωπο της Κοινωνικής Ασφάλισης, η κατεδάφιση των έως τώρα κουτσουρεμένων κατακτήσεων εξασφάλισε τουλάχιστον την αντίσταση σ' αυτή την κατεδάφιση. Βεβαίως, το πρόβλημα έχει ανοίξει, αφού το κεφάλαιο απαιτεί να κατεδαφιστεί. Μέσα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα λοιπόν εκφράζονται και οι διάφορες και διαφορετικές προτάσεις αντιμετώπισής του, που απορρέουν από τη γενική πολιτική κάθε κόμματος και τα ταξικά συμφέροντα που υπηρετεί.

Είναι γεγονός ότι η πρόταση της ΓΣΕΕ, την οποία υποστηρίζουν αυτές οι δυνάμεις, δεν καλύπτει τις ανάγκες των εργαζομένων. Μπορεί λοιπόν να επιτευχτεί ενότητα δράσης πολιτικών δυνάμεων σ' αυτές τις θέσεις, έστω και γι' αυτό το μέτωπο; Σίγουρα όχι. Πολύ περισσότερο που αυτές οι δυνάμεις έχουν δώσει εξετάσεις ταξικής συνεργασίας.

Επομένως, η ενότητα δράσης και σε επιμέρους μέτωπα συνδέεται άμεσα με το σύνολο της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Αυτό είναι το βασικό και το πρωταρχικό για την όποια ενότητα δράσης που πρέπει να χτίζεται στην αντίθεση με την ουσία της πολιτικής της άρχουσας τάξης, των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού για να 'ναι αποτελεσματική. Και αυτό βεβαίως δε συμβαίνει με τους προτείνοντες την «ενότητα δράσης της Αριστεράς».

Σ. Λ.