Δίδακτρα, ανταποδοτικές υποτροφίες, δάνεια, μαύρη εργασία, επιχειρηματική λειτουργία πανεπιστημίου, σύμπραξη με επιχειρήσεις, αγορά βιβλίων και σημειώσεων από το φοιτητή, όριο φοίτησης, εσωτερικοί κανονισμοί...

Αυτή είναι η εικόνα των περισσότερων μεταπτυχιακών προγραμμάτων ειδίκευσης, τα οποία έχουν χτιστεί και λειτουργούν στο πρότυπο της Μπολόνια. Με τη διάσπαση των προγραμμάτων σπουδών σε κύκλους (μπάτσελορ, μάστερ, διδακτορικό), τα μεταπτυχιακά ειδίκευσης μετατράπηκαν σε λίγο ως πολύ απαραίτητο εφόδιο για την εύρεση εργασίας. Γιατί, ενώ το διαφοροποιητικό στοιχείο των μεταπτυχιακών σπουδών από τις προπτυχιακές θα έπρεπε να είναι ότι οι πρώτες δίνουν βάρος στην παραγωγή νέας γνώσης, ενώ οι δεύτερες στη μετάδοση της ήδη κατακτημένης γνώσης, τελικά διαφοροποιούνται στο ότι τα μεταπτυχιακά περιέχουν την επιστημονική ειδίκευση που έχει αφαιρεθεί από το πτυχίο. Και ένας τρίτος κύκλος μεταπτυχιακών, αυτά που οδηγούν σε διδακτορικό, ασχολούνται με την παραγωγή νέας γνώσης...

Τα δίδακτρα είναι η βασική πηγή εσόδων για τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών και τα ίδια τα ιδρύματα κατ' επέκταση. Σε περίπτωση που ένα μεταπτυχιακό δεν επιβάλλει δίδακτρα, επιχορηγείται από το υπουργείο Παιδείας μόλις με 23.000 ευρώ για κάθε έτος. Με το άλλοθι της υποχρηματοδότησης και την παραίνεση της ΕΕ να αναζητήσουν τα ιδρύματα «πρόσθετους πόρους», σε μεταπτυχιακά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών απαιτείται από κάθε φοιτητή καταβολή διδάκτρων ύψους 12.000 ευρώ (ποσό κατά πολύ μεγαλύτερο του ετήσιου εισοδήματος του ανειδίκευτου εργάτη)!

Οταν τα δίδακτρα αποτελούν βασική πηγή εσόδων ενός ιδρύματος, το ανελέητο κυνηγητό του κέρδους μετατρέπεται σε βασική δραστηριότητα των πανεπιστημίων. Συμπράξεις και συνεργασίες με ιδρύματα αμφιβόλου ποιότητας του εξωτερικού αποτελούν ένα ακόμα μέσο αύξησης «κύρους» και άρα προσέλκυσης περισσότερων «πελατών». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά, που συνδιοργάνωνε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σε συνεργασία με ευρωπαϊκό οργανισμό - ο οποίος δεν είναι πανεπιστήμιο - και «μοσχοπούλαγε» μεταπτυχιακά αντί 7.000 ευρώ... ενώ ο τότε πρύτανης κατήγγειλε ότι αυτά τα λεφτά δε φάνηκαν ποτέ στο πανεπιστήμιο! Στο ίδιο πλαίσιο στήνονται φάμπρικες κερδοφορίας, όπως στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου ο υποψήφιος φοιτητής πρέπει να καταβάλλει το ποσό των 60 ευρώ απλά και μόνο για να αξιολογηθεί η αίτησή του προς ένα μεταπτυχιακό!

Απέναντι στην πολιτική των ταξικών φραγμών και της υποβάθμισης τελικά της γνώσης και των πτυχίων, η Πανεπιστημονική ΚΣ διεκδικεί αποφασιστικά το δικαίωμα όλων των φοιτητών να αποκτούν ολόπλευρη επιστημονική μόρφωση στο αντικείμενο που σπουδάζουν, να παρέχεται όλη η απαραίτητη γνώση στο πτυχίο και τα μεταπτυχιακά προγράμματα να είναι ενός κύκλου και να οδηγούν σε διδακτορικό δίπλωμα. Την απαίτηση για οριστική κατάργηση των διδάκτρων κάνουν πράξη οι φοιτητές του μεταπτυχιακού Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, που εδώ και τέσσερις μήνες αρνούνται να καταβάλουν δίδακτρα. Και οι αγώνες προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών για πραγματικά δημόσια και δωρεάν ενιαία ανώτατη εκπαίδευση συνεχίζονται μπροστά και στο νέο νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά, που φέρνει ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση και ταξικούς φραγμούς.