Ενέργεια, ασφάλεια, διαχείριση του Μεταναστευτικού, στο φόντο ευρύτερων ανταγωνισμών στην Ανατολική Μεσόγειο για τον έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών και διαύλων, ήταν τα βασικότερα θέματα που συζητήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ - Τουρκίας χτες το βράδυ στη Βάρνα, με τα «μηνύματά» της να παραπέμπουν στο σκληρό παζάρι που βρίσκεται σε εξέλιξη, δημιουργώντας ανάμεσα σε άλλα τεράστιους κινδύνους για τους λαούς της περιοχής.

Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, εκπροσωπώντας τη βουλγαρική προεδρία της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, από τη μία, και ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίν Ερντογάν από την άλλη, διαπραγματεύτηκαν για όλα τα ζητήματα που ιεραρχούν τα μονοπώλια των δύο πλευρών και τα οποία επιδρούν και καθορίζουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Οσμή παζαριού έδωσαν και οι δηλώσεις των τριών μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου. Ο Ντ. Τουσκ δήλωσε μετά το πέρας της Συνόδου ότι δεν έλαβαν καμία σαφή απάντηση από τον Ερντογάν «σε έναν μακρύ κατάλογο ανησυχιών», όπως για τη στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την Ελλάδα και την Κύπρο. «Αναφορικά με συγκεκριμένες λύσεις, δεν καταλήξαμε σε κανέναν συμβιβασμό σήμερα», τόνισε και πρόσθεσε πως «ωστόσο, εξακολουθώ να ελπίζω ότι αυτό θα καταστεί δυνατό στο μέλλον... Μόνο η πρόοδος σε αυτά τα ζητήματα θα μας επιτρέψει να βελτιώσουμε τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, περιλαμβανομένης της διαδικασίας ένταξης».

Ο Τουσκ ανέφερε ότι οι Βρυξέλλες ανησυχούν σοβαρά για τις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς ορισμένες υπονομεύουν το κράτος δικαίου. Πρόσθεσε ότι η ΕΕ έχει δεσμευτεί να συνεχίσει τη στήριξή της προς τους Σύρους πρόσφυγες που ζουν στην Τουρκία.

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε ότι θα ήθελε «η Τουρκία να αποτελέσει έναν πραγματικό στρατηγικό εταίρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Πρόσθεσε ότι η ΕΕ και η Τουρκία χρειάζεται να έχουν έναν ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο, και ότι έχουν πολλά κοινά συμφέροντα και κοινές προκλήσεις στις οποίες χρειάζεται να εργαστούν μαζί. Πρόσθεσε πως είναι απαραίτητο η Τουρκία να βελτιώσει τις σχέσεις της με Ελλάδα και Κύπρο και να επανεξετάσει την κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, πριν το ορθόδοξο Πάσχα.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Πρόεδρος της Τουρκίας «άφησε ένα παράθυρο ανοιχτό» για επίλυση του θέματος, χωρίς ωστόσο να αναλάβει κάποια συγκεκριμένη δέσμευση.

Ο Ρ. Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι συζήτησε με τους Ευρωπαίους ηγέτες τα αναγκαία βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να βελτιωθούν οι σχέσεις της Αγκυρας με την ΕΕ. Εξέφρασε την ελπίδα ότι οι δύο πλευρές έχουν αφήσει πίσω τους τη δύσκολη περίοδο των κακών σχέσεων, ενώ τόνισε πως αναμένει από τις Βρυξέλλες στήριξη και όχι επικρίσεις «στον αγώνα του κατά της τρομοκρατίας». Αναφερόμενος στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, είπε ότι θα ήταν «μεγάλο λάθος» να μείνει η χώρα του εκτός της διεύρυνσης. Τέλος, δείχνοντας και το πολύπλευρο παζάρι για τη μοιρασιά του ενεργειακού πλούτου της περιοχής, υποστήριξε ότι οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να συμπεριληφθούν ισότιμα σε ζητήματα που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, την περασμένη Παρασκευή στα «Συμπεράσματά» του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προέβη σε μία φραστική καταδίκη των «παράνομων ενεργειών» της Τουρκίας και εξέφρασε «την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Κύπρο και την Ελλάδα», καλώντας «επειγόντως την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις ενέργειες και να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου να ερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο», να «σέβεται το διεθνές δίκαιο» και να «εξομαλύνει τις σχέσεις με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ». Εξέφρασε επίσης «βαθιά ανησυχία για τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτών της ΕΕ στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων δύο Ελλήνων στρατιωτικών, και ζητεί την ταχεία και θετική επίλυση των ζητημάτων αυτών στο πλαίσιο διαλόγου με τα κράτη - μέλη».

Πανηγυρίζοντας γι' αυτές τις αναφορές, ο Αλ. Τσίπρας καλλιέργησε για μια ακόμα φορά τον επικίνδυνο εφησυχασμό, αναγόρευσε τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις όπου συμμετέχει η αστική τάξη της χώρας σε παράγοντα «σταθερότητας» και «ασφάλειας», διαβεβαίωσε την ΕΕ ότι η κυβέρνησή του «θα επιμείνει στη διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας με την Τουρκία, θα συνεχίσει να υποστηρίζει την ενταξιακή της πορεία», και πρόσθεσε πως «πρόκειται για ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τη γείτονα, σίγουρα το πιο ισχυρό που έχει διατυπωθεί στην ιστορία της ΕΕ και ειδικότερα το πιο ισχυρό σε ό,τι αφορά το Αιγαίο (...) Η ευρύτατη αλληλεγγύη που δέχτηκε η Ελλάδα από όλους τους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους μετέχει, είναι ένα δείγμα (...) ασφάλειας το οποίο θα πρέπει να αξιολογήσουμε θετικά».

Ακόμα πιο προκλητικά, ως «δείγμα ασφάλειας» περιέγραψε και τη βαθύτερη εμπλοκή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια για λογαριασμό της αστικής τάξης, και το ρόλο «μεντεσέ» που αναλαμβάνει η κυβέρνηση του στα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια στην περιοχή, προσθέτοντας πως «είμαστε μία χώρα που είναι μέλος της ΕΕ, μέλος του ΝΑΤΟ, με ισχυρούς δεσμούς, παραδοσιακούς δεσμούς με άλλες ισχυρές χώρες στην ευρύτερη περιοχή. Εχουμε το τελευταίο διάστημα μια στρατηγική συνεργασιών, τριμερών στρατηγικών συνεργασιών μαζί με την Κύπρο, τόσο με την Αίγυπτο, όσο και με το Ισραήλ ή με την Ιορδανία. Εχουμε πολύ θετικές, παραδοσιακά καλές σχέσεις και με τη Ρωσία και με τις χώρες των Βαλκανίων».

Επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι οι δύο Ελληνες στρατιωτικοί μετατρέπονται σε πιόνια στο ευρύτερο παζάρι, πρόσθεσε πως «στηριζόμαστε στην επίσημη και ανοιχτή πια κινητοποίηση των εταίρων μας, των συμμάχων μας και των ευρύτερων ερεισμάτων που έχει η Ελλάδα».

Νωρίτερα μέσα το Σαββατοκύριακο, ο Ρ. Τ. Ερντογάν προανήγγειλε την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας στην περιοχή, μιλώντας ξανά για «μεγάλη Τουρκία» την οποία «οπωσδήποτε θα την οικοδομήσουμε», εκφράζοντας ετοιμότητα για νέες στρατιωτικές επεμβάσεις, ανάλογα με το τι κάθε φορά εκτιμάται ότι απαιτεί η υπεράσπιση των τουρκικών μονοπωλίων και των συμμαχιών που η Αγκυρα προκρίνει.

«Τη μεγάλη Τουρκία οπωσδήποτε θα την οικοδομήσουμε. Αν χρειαστεί θα δώσουμε τις ζωές μας. Αν χρειαστεί θα πάρουμε ζωές!», δήλωσε χαρακτηριστικά, μιλώντας όλο το Σαββατοκύριακο σε συγκεντρώσεις του κόμματός του, ΑΚΡ, σε μια σειρά πόλεις, στο πλαίσιο και των προετοιμασιών για τις εκλογές της επόμενης χρονιάς (που κατά πολλούς μπορεί να επισπευστούν και να γίνουν εκτάκτως φέτος).

Με φόντο τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις αλλά και τα παζάρια που φουντώνουν, με επίκεντρο Συρία και Ιράκ, αλλά που αφορούν ευρύτερες εδαφικές και γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ο Ερντογάν είπε ότι «δεν θα ξεχάσουμε τις πληγές που άνοιξαν στην καρδιά μας τα τεχνητά σύνορα που χάραξαν. Μετά το Αφρίν ξεκινά η ανάσταση», ενώ συμπλήρωσε: «Αυτοί που πιστεύουν πως οι παρατηρήσεις μου είναι μπλόφες ή άδεια ρητορική θα δουν πως το λάθος τους είναι θανάσιμο. Οι δηλώσεις μου αντικατοπτρίζουν την αποφασιστικότητα της Τουρκίας, τις πολιτικές του κράτους και τα αισθήματα του λαού. Θα τα καταφέρουμε ή θα σκοτωθούμε».

Επίσης, με αφορμή την παρεμπόδιση τουρκικών φορτηγών να μοιράσουν «ανθρωπιστική βοήθεια» σε Τουρκμένους, ο Ερντογάν βρήκε αφορμή ξανά να μοιράσει υπονοούμενα σε όσους συνεργάζονται με οργανώσεις Κούρδων της Συρίας, κατηγορώντας τους ότι «μόνη τους αποστολή είναι η εχθρότητα ενάντια στη χώρα μας», ότι συνεργάζονται με Κούρδους «για να αναστατώσουν την περιοχή μας», ότι «πρόθεσή τους δεν είναι να καταπολεμήσουν την τρομοκρατία αλλά να επαναχαράξουν τα σύνορα της περιοχής μας».

Τέλος, δεν παρέλειψε να επαναλάβει την ετοιμότητα της Τουρκίας για επέμβαση ακόμα και στο Ιράκ «αν οι τρομοκράτες σε Καντίλ και Σιντζάρ δεν απομακρυνθούν άμεσα», αφού τότε «θα είναι αναπόφευκτο αυτό να το κάνουμε εμείς».

Υποταγμένη στις προσπάθειας αναβάθμισης της θέσης της τουρκικής αστικής τάξης είναι και η αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.

Τη «σκυτάλη» πήρε τις προηγούμενες μέρες πάλι ο ηγέτης του του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της κεμαλικής αντιπολίτευσης CHP, Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, που υποστηρίζοντας ότι δεν επιθυμεί ένταση στο Αιγαίο, μίλησε για την αξία της «λύσης μέσω διαλόγου» και κατέφυγε σε γνώριμες προκλήσεις: «Στο Αιγαίο υπάρχουν 156 νησιά και βραχονησίδες που ανήκουν στην Τουρκία και η στρατιωτικοποίησή τους δεν είναι σωστή». Ακόμα, επέκρινε ως «μονομερείς ενέργειες και αποφάσεις» και τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, που γίνονται «χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι Τουρκοκύπριοι, κάτι που δεν δεχόμαστε».