Οι πυκνές εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό ξετυλίγονται σε μια περίοδο που μια σειρά πλευρές βεβαιώνουν ότι η ευρύτερη «γειτονιά» μας έχει μπει για τα καλά στο στόχαστρο ισχυρών ιμπεριαλιστικών συμφερόντων. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν μερικές μέρες, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ επέλεξε να επισκεφτεί τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και, στις επαφές που είχε στην Αθήνα, ιεράρχησε ψηλά το θέμα της «ασφάλειας» και της «σταθερότητας» όλης της ευρύτερης περιοχής, η οποία λόγω της γεωγραφικής της θέσης συνδέεται με την κατάσταση σε Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική, Βαλκάνια κ.τ.λ., «ζώνες» δηλαδή κρίσιμης σημασίας για τα επενδυτικά και γεωπολιτικά σχέδια που στηρίζουν διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι ετοιμότητα να συμβάλουν σε μια «λύση» του Κυπριακού εκφράζουν ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ, αλλά και αυτοτελώς μια σειρά δυνάμεις όπως η Γερμανία κ.τ.λ. Στο όνομα της «ρεαλιστικής» και «βιώσιμης» λύσης, τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά το Κοινό Ανακοινωθέν Αναστασιάδη - Ερογλου του Φλεβάρη του 2014 που αναφερόταν ρητά σε «δύο συνιστώντα κράτη - πολιτείες», δυνάμωσαν οι προσπάθειες να προχωρήσει η νέα διχοτομική λύση, που με την ταμπέλα της «διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας» επιταχύνει τη δημιουργία δύο χωριστών «κρατών» με δικό τους οικονομικό σχεδιασμό, χωριστή δικαιοδοσία σύναψης διεθνών συμφωνιών, χωριστό σύστημα Πρόνοιας, Κοινωνικής Ασφάλισης, χωριστές νομοθεσίες κ.τ.λ.

Οσο κι αν οι εμπλεκόμενες πλευρές εμφανίζουν τις διαφωνίες στο Εδαφικό ως βασική αιτία για τη μη κατάληξη των πρόσφατων επαφών στην Ελβετία, κεντρικό ζήτημα αποτελούσε πάντα ο «ρόλος» που η Κύπρος μπορεί ή πρέπει να παίξει για τις ευρύτερες γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστικός και ο χαρακτηρισμός της Κύπρου ως «αβύθιστου αεροπλανοφόρου» και το ότι, ήδη, η Κύπρος έχει επανειλημμένα αξιοποιηθεί σε μια σειρά ιμπεριαλιστικές επιχειρήσεις, όπως γίνεται και σήμερα για Συρία - Ιράκ.

Σε αυτή τη βάση, εδώ και καιρό, στο ίδιο το «τραπέζι» ή παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις που γίνονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, διατυπώνονται προτάσεις που βεβαιώνουν ότι στόχος δεν είναι άλλος, από το βαθύτερο εγκλωβισμό της Κύπρου και του λαού της σε επικίνδυνες ενδοϊμπεριαλιστικές «κόντρες»: τέτοιες συζητήσεις είναι π.χ. αυτές που ξεκίνησαν για «μεταβατικές φάσεις» ως προς την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, για τη μερική παραμονή τους στην Κύπρο, με τη δημιουργία π.χ. τουρκικής βάσης «κατά το πρότυπο» των βρετανικών, για τη δημιουργία τουρκικής αλλά και ελληνικής βάσης στο νησί, για την ανάθεση σε μια διεθνή αστυνομική ή στρατιωτική «δύναμη» της ευθύνης για την εφαρμογή της όποιας συμφωνίας καταληχθεί. Μάλιστα, οι περισσότερες από αυτές τις προτάσεις επανέρχονταν στα αστικά ΜΜΕ ειδικά σε κάθε επίσκεψη Αμερικανών αξιωματούχων στην περιοχή, με πρώτη και καλύτερη την υφυπουργό Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ, που σχεδόν κάθε μήνα είναι στη «γειτονιά» (η οποία παρεμπιπτόντως εμφανίζεται έντονα ενοχλημένη μετά τις άκαρπες συνομιλίες στην Ελβετία).

Ολα αυτά καταγράφονται στο φόντο του αυξημένου ενδιαφέροντος που δείχνουν τμήματα του κεφαλαίου (π.χ. σε ΗΠΑ) για μια λύση του Κυπριακού ή της επιλογής άλλων (π.χ. σε Ρωσία) να μιλούν για συνέχιση προσπαθειών αλλά «χωρίς χρονοδιαγράμματα».

Στο ίδιο πλαίσιο, διευρύνεται ο προβληματισμός για την «αντιμετώπιση» της «τουρκικής αδιαλλαξίας», συμβάλλοντας στον εγκλωβισμό του λαού της Κύπρου και όλης της περιοχής ακόμα πιο βαθιά σε ανταγωνισμούς ξένους και εχθρικούς για τα δικά τους συμφέροντα. Μελετημένα, αστικά επιτελεία εκβιάζουν τον κυπριακό λαό να «διαλέξει» ανάμεσα στα σημερινά τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής και τις εξίσου επικίνδυνες «εναλλακτικές» που θέλουν να του φορτώσουν.

Για παράδειγμα, την περασμένη Πέμπτη, ο αρθρογράφος της «Καθημερινής» Αθανάσιος Ελλις απαντούσε σε όσους «επιμένουν να υπάρχουν οπωσδήποτε (στρατιωτικές) δυνάμεις στο νησί» ότι «αυτές θα μπορούσαν να προέλθουν από διεθνείς παράγοντες ή οργανισμούς. Αν όχι από τον ΟΗΕ, που δεν διαθέτει την απαιτούμενη αποτρεπτική ισχύ, ή την ΕΕ, της οποίας η Τουρκία δεν είναι μέλος, ίσως από το ΝΑΤΟ, στο οποίο ανήκουν και η Ελλάδα και η Τουρκία; Αλλά όχι τουρκικές ή ελληνικές δυνάμεις».

Την ίδια μέρα, στο «ΣΚΑΪ», ο πρέσβης επί τιμή Τάκης Ζαχαράκης χαρακτήριζε το δικοινοτικό διάλογο «παιχνίδι παγίδας και παντομίμας», σημειώνοντας ότι η Τουρκία «δεν πρόκειται να δεχτεί τίποτα που θα είναι καλύτερο από αυτά που έχει εξασφαλίσει με την εισβολή και την κατοχή» και περιγράφοντας ως εξής την επιλογή που απομένει: «Διαιωνίζεται η υπάρχουσα κατάσταση... Ας μείνουν τα πράγματα ως έχουν... Με την απλή σκέψη ότι οτιδήποτε έρθει θα είναι χειρότερο από σήμερα. Οπως τουλάχιστον μέχρι στιγμής φαίνεται».

Εξίσου ενδιαφέρουσα ήταν η παρέμβαση του γενικού διευθυντή του ΕΛΙΑΜΕΠ, Θάνου Ντόκου, προχτές, επίσης στο «ΣΚΑΪ», που ανέφερε: «Το δίλημμα είναι απλό: η σημερινή κατάσταση φοβάμαι ότι δεν είναι βιώσιμη, έχουμε φτάσει σε μια συγκυρία που η Τουρκία, βλέποντας την πόρτα της Ευρώπης να κλείνει... δεν έχει πια τίποτα να χάσει και δεν αποκλείεται να εκμεταλλευτεί τις συγκυρίες και να προσπαθήσει να πάει σε μια προσάρτηση... Θα ήθελε να το κλείσει (το Κυπριακό), αλλά θα ήθελε να το κλείσει με τους όρους της. Αν δεν μπορέσει να επιτύχει αυτό, δεν αποκλείεται να πάμε σε μια ντε φάκτο διχοτόμηση. Δεν είναι υποχρεωτική η προσάρτηση, μπορεί να γίνει μια προσπάθεια για τύποις ανεξαρτησία των Κατεχομένων, με αναγνώριση κυρίως από μουσουλμανικές χώρες... Δεν είναι ευχάριστη η κατάσταση για τους Ελληνοκύπριους. Θα έλεγα ότι εάν δεν πάμε σε λύση, τουλάχιστον η δεύτερη καλύτερη λύση θα ήταν ένα "βελούδινο" διαζύγιο. Δηλαδή, αναγνωρίζεις την υφιστάμενη κατάσταση, λες ότι δεν μπορώ να το λύσω, αποχαιρετιέσαι οριστικά με την άλλη πλευρά, αλλά τουλάχιστον παίρνεις πίσω κάποια εδάφη».

Ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, με διακαναλική συνέντευξη το βράδυ της Τετάρτης, διαμήνυσε ότι είναι έτοιμος να προβεί «σε όλα τα απαραίτητα διαβήματα προκειμένου να επανεκκινήσει ο διάλογος» «με παράλληλη εντατικοποίηση των διαβουλεύσεων», επαναλαμβάνοντας ότι υπάρχουν «βάσιμες προσδοκίες να οδηγηθούμε στην τελική φάση του διαλόγου». Το πώς «θα προχωρήσουμε περαιτέρω» συζητήθηκε και το πρωί της Πέμπτης, στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου (με τους αρχηγούς όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων), όπου μεταξύ άλλων επισημάνθηκε ότι «πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε» το αδιέξοδο που πιθανώς θα προκαλέσει η Τουρκία, αλλά και ότι πρέπει άμεσα να «εμπλακούν» τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Την ίδια στιγμή, η Λευκωσία είχε μια σειρά τηλεφωνικές επαφές με υψηλόβαθμους αξιωματούχους από ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία, ΕΕ, ενώ τις επόμενες μέρες αναμένεται να υποδεχτεί και τον ΥΠΕΞ της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον.

Στην Αθήνα, ο Ελληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επέμεινε ότι «υπάρχουν προϋποθέσεις» για μια λύση, ενώ αναμένεται και η συνάντηση που ζήτησε να έχει με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, «έτσι ώστε να υπάρξει σύγκλιση σε ό,τι αφορά το ανοιχτό θέμα των εγγυήσεων» (όπως εξήγησε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημ. Τζανακόπουλος), σε μια περίοδο που κλιμακώνεται ευρύτερα η τουρκική επιθετικότητα (βλ. αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λοζάνης, κινήσεις σε Β. Συρία).

Μέχρι και προχτές το βράδυ, σε ελληνικά και κυπριακά ΜΜΕ φούντωναν σενάρια περί πιθανών παράλληλων τραπεζιών που μπορεί να στήνονταν, από τη μια για το Εδαφικό, από την άλλη για την Ασφάλεια, αποτυπώνοντας τις νέες διαστάσεις που όλα δείχνουν πως το παζάρεμα αποκτά.

Την ίδια ακριβώς στιγμή, Αγκυρα και Κατεχόμενα δε σταμάτησαν καθόλου τις προκλήσεις. Ετσι, ο «πρωθυπουργός» του ψευδοκράτους Χουσεΐν Οζγκιουργκιούν διαπίστωνε ότι «αν μέχρι το τέλος του 2016 δεν υπάρχει λύση, πρέπει να συνεχίσουμε ως "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου"», όπως και ότι «αν δεν μπει στην ΕΕ η Τουρκία, δεν θα έχει κανένα δικαίωμα η ΕΕ εδώ. Εάν η Τουρκία μείνει εκτός, η ΕΕ δεν θα έχει κανένα λόγο στην "ΤΔΒΚ"».

Αλλά και ο σύμβουλος σε θέματα οικονομίας του Ερντογάν, Γιγίτ Μπουλούτ, εκτιμούσε ότι «η επανένωση και παράδοση της Κύπρου στην ΕΕ σηματοδοτεί τη δολοφονία της σύνθεσης Τουρκισμού - Ισλάμ σε αυτή τη γεωγραφία. Σε περίπτωση που η "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου" δεν επιθυμεί να συνεχίσει την πορεία της (με το υφιστάμενο καθεστώς), τότε θα μετατραπεί σε επαρχία της Τουρκίας και θα συνεχίσει με αυτό τον τρόπο την πορεία της...».