ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 27 Οχτώβρη 2002
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
Ενα τσιγάρο δρόμος...

Μια ματιά στο πορτ μπαγκάζ δείχνει ότι η τεχνολογία των στοιχείων καυσίμου είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Το τεπόζιτο υδρογόνου δε θα μπορούσε ποτέ να βρίσκεται εκεί σε ένα εμπορεύσιμο ΙΧ. Στη δεξιά φωτογραφία παρουσιάζεται με χαρακτηριστικό τρόπο το μεγάλο θέλγητρο της τεχνολογίας: μοναδικό παραπροϊόν της είναι το νερό!
Μια ματιά στο πορτ μπαγκάζ δείχνει ότι η τεχνολογία των στοιχείων καυσίμου είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Το τεπόζιτο υδρογόνου δε θα μπορούσε ποτέ να βρίσκεται εκεί σε ένα εμπορεύσιμο ΙΧ. Στη δεξιά φωτογραφία παρουσιάζεται με χαρακτηριστικό τρόπο το μεγάλο θέλγητρο της τεχνολογίας: μοναδικό παραπροϊόν της είναι το νερό!
Οπως και τα ρομπότ, που θα μπορούν να κάνουν δουλιές στο σπίτι, έτσι και τα αυτοκίνητα που θα κινούνται με μηχανή στοιχείων καυσίμου (fuel cells) καίγοντας υδρογόνο σε συνδυασμό με οξυγόνο του αέρα και παράγοντας υδρατμό αντί για καυσαέρια, είναι πάντοτε σε απόσταση αναπνοής, αλλά ποτέ χειροπιαστή πραγματικότητα. Οχι ότι αν ήταν χειροπιαστή πραγματικότητα θα μπορούσε να πει κανείς με βεβαιότητα ότι είναι τα αυτοκίνητα του μέλλοντος, αφού μια σειρά παράγοντες και συμφέροντα μπορούν να βάλουν τρικλοποδιά σε χρήσιμες και βιώσιμες τεχνολογικές εξελίξεις. Πάντως, ήδη υπάρχουν δύο ιαπωνικά μοντέλα που φαίνεται να μην απέχουν πολύ από τις αντιπροσωπείες αυτοκινήτων. Παρεμπιπτόντως και το ανθρωπόμορφο ρομπότ που εμφανίστηκε πρόσφατα και δείχνει σαν πρόγονος ενός μελλοντικού μοντέλου με ουσιαστική χρησιμότητα μέσα στο σπίτι είναι επίσης ιαπωνικής προέλευσης.

Για να έχουν κάποια ελπίδα τα αυτοκίνητα με στοιχεία καυσίμου, να επιβιώσουν στον κόσμο που κυριαρχείται από τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα οχήματα, θα πρέπει καταρχήν να προσφέρουν παραπλήσιες με αυτά δυνατότητες, τόσο όσον αφορά στην επιτάχυνση και την τελική ταχύτητα, όσο και στην απόσταση που μπορούν να διανύσουν χωρίς να χρειαστεί να ξαναγεμιστεί το τεπόζιτο καυσίμου. Οι μηχανές στοιχείων καυσίμου συνδυάζουν το υδρογόνο που υπάρχει στη δεξαμενή υπό πίεση, που μεταφέρει το αυτοκίνητο, με το οξυγόνο του αέρα, για να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με μοναδικό καυσαέριο τον υδρατμό και το ζεστό αέρα. Με άλλα λόγια, πρόκειται για τεχνολογία μηδενικής ρύπανσης στο σημείο χρήσης, που επιπλέον έχει το πλεονέκτημα ότι χρησιμοποιεί καύσιμο που είναι αδύνατο να τελειώσει, αλλά και να μονοπωληθεί, αφού είναι το πιο διαδεδομένο στοιχείο στο σύμπαν. Τα δύο τρίτα των ωκεανών αποτελούνται από αυτό ακριβώς το καύσιμο, το υδρογόνο. Βέβαια, η παραγωγή υδρογόνου από το νερό με ηλεκτρόλυση απλώς μεταφέρει το πρόβλημα του βρώμικου καυσίμου μακριά από τον τόπο χρήσης (το μεταφέρει δηλαδή στο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής). Αέριο υδρογόνο μπορεί να παραχθεί, όμως, τόσο από το πετρέλαιο, όσο και από το φυσικό αέριο.

Το υβριδικό Τογιότα FCHV-4 επιταχύνει το ίδιο καλά με τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα, χάρη στην επιπλέον ώθηση που του προσφέρει μια συμβατική μπαταρία
Το υβριδικό Τογιότα FCHV-4 επιταχύνει το ίδιο καλά με τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα, χάρη στην επιπλέον ώθηση που του προσφέρει μια συμβατική μπαταρία
Πρόβλημα παραμένει η αποθήκευση ικανής ποσότητας υδρογόνου στο τεπόζιτο του αυτοκινήτου στοιχείων καυσίμου, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα μπορεί να διανύσει περισσότερα από 300 χιλιόμετρα, χωρίς να ξαναγεμίσει. Ακόμα και με πίεση 350 ατμοσφαιρών το υδρογόνο δε φτάνει παρά μόνο για περίπου 280 χιλιόμετρα. Ετσι, οι ερευνητές στρέφονται προς πιέσεις των 500 και 700 ατμοσφαιρών, δημιουργώντας όμως ανησυχία στους ενδιαφερόμενους χρήστες αυτών των αυτοκινήτων αφού θα νιώθουν ότι μεταφέρουν συνεχώς μια... βόμβα υδρογόνου. Βέβαια, πολλαπλοί μηχανισμοί ασφάλειας και η εξαιρετικά ανθεκτική κατασκευή του τεπόζιτου ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο -κατά τους κατασκευαστές- σε ανάλογο επίπεδο με τον κίνδυνο που αποτελεί η περιφορά ενός τεπόζιτου γεμάτου βενζίνη.

Ενας τομέας, που τουλάχιστον τα γιαπωνέζικα αυτοκίνητα στοιχείων καυσίμου φαίνεται να έχουν κάνει σημαντική πρόοδο, είναι αυτός της επιτάχυνσης και της τελικής ταχύτητας. Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι τα στοιχεία καυσίμου αποδίδουν καλύτερα, όταν λειτουργούν υπό σχετικά σταθερές συνθήκες. Πού θα βρεθεί η επιπλέον ισχύς που απαιτείται για μια έντονη επιτάχυνση στο προσπέρασμα ή ακόμα και η επιπλέον ισχύς για μια απότομη ανηφόρα; Η λύση που έδωσαν οι Ιάπωνες μηχανικοί είναι μια υβριδική μηχανή, που εκτός από τα στοιχεία καυσίμου χρησιμοποιεί και μια ικανής χωρητικότητας μπαταρία. Σ' αυτήν αποθηκεύεται το πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται όταν το αυτοκίνητο είναι σε στάση ή κινείται πολύ αργά, καθώς και η ενέργεια του φρεναρίσματος (αντίστροφη μετατροπή από κινητική ενέργεια σε ηλεκτρική). Το πλεόνασμα αυτό χρησιμοποιείται όταν ο οδηγός πατήσει πολύ το γκάζι, για να δώσει την απαραίτητη ώθηση ο ηλεκτροκινητήρας του αυτοκινήτου. Στην υβριδική λύση προσανατολίζονται και οι αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες. Οσο για την τελική ταχύτητα, στα σημερινά μοντέλα φτάνει τα 150 χιλιόμετρα την ώρα και μάλλον πρέπει να θεωρείται ικανοποιητική για τους περισσότερους οδηγούς.

Τα πρώτα αυτοκίνητα στοιχείων καυσίμου δοκιμαστικής εφαρμογής για χρήση υπό μορφή στόλου οχημάτων αναμένεται να βγουν από τις γραμμές παραγωγής στις αρχές της επόμενης χρονιάς, ενώ τα μοντέλα γενικής χρήσης υπολογίζεται ότι θα είναι έτοιμα το 2008. Προς το παρόν στην Ιαπωνία υπάρχουν μόνο δύο υδρογονάδικα (κατά το βενζινάδικα...), ενώ στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ακόμα κανένας σταθμός αναγόμωσης με υδρογόνο. Οι κατασκευαστές πιστεύουν (και προφανώς φροντίζουν γι' αυτό) ότι οι κυβερνήσεις θα χρηματοδοτήσουν τη δημιουργία της αρχικής υποδομής που θα επιτρέψει την εξάπλωση των οικολογικών αυτοκινήτων μέσα από μια ανατροφοδοτούμενη διαδικασία (περισσότεροι σταθμοί, οδηγούν σε περισσότερα αυτοκίνητα, περισσότερα αυτοκίνητα σε περισσότερους σταθμούς κ.ο.κ). Ακόμα δεν υπάρχουν στοιχεία για το κόστος αγοράς ενός αυτοκινήτου στοιχείων καυσίμου, ούτε βέβαια και για το κόστος γεμίσματος του τεπόζιτου.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»


Κινητά τηλέφωνα και οδήγηση

Οποιος χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο κατά την οδήγηση, ας το ξανασκεφτεί. Αποτελεί κίνδυνο για τον εαυτό του και για τους γύρω του εποχούμενους και πεζούς. Ναι, αλλά αν έχει «χαντς φρι» (ακουστικά και μικρόφωνο που συνδέονται με καλώδιο με το κινητό ώστε να μένουν ελεύθερα τα χέρια του); Σε έρευνα που έκαναν ο μηχανικός Μ. Σόντι και ο ψυχολόγος Τζ. Κοέν στις ΗΠΑ, τοποθέτησαν στο κεφάλι εθελοντών οδηγών συσκευές που παρακολουθούν την κίνηση των ματιών. Συνήθως, τα μάτια του οδηγού κινούνται συνεχώς έτσι ώστε να βλέπουν το δρόμο, μετά τον καθρέφτη, μετά την κυκλοφορία και πάλι απ' την αρχή. Για μια απλή λειτουργία, όπως η ανάγνωση της ταχύτητας, τα μάτια πάνε προς τα κάτω και προς τα αριστερά, σταματούν για λίγο και μετά ξαναγυρίζουν ώστε να κοιτάζουν στο δρόμο. Ομως, αρκεί μια λίγο πιο απαιτητική διανοητική εργασία, όπως η από μνήμης απαρίθμηση των περιεχομένων ενός καταλόγου την ώρα που μιλάει ο οδηγός σε κινητό με χρήση «χαντς φρι», για να χαθεί το συνηθισμένο μοτίβο κίνησης των ματιών. Στην περίπτωση αυτή τα μάτια μένουν σχεδόν ακίνητα. Ο οδηγός κοιτάζει σταθερά τον προφυλακτήρα του μπροστινού αυτοκινήτου ή κάπου ανάμεσα. Το πρόβλημα δεν είναι το κινητό τηλέφωνο αυτό καθαυτό. Είναι οι σύνθετες διανοητικές λειτουργίες που επηρεάζουν τον οδηγό, συμπεραίνει ο Σόντι. Η λύση που προτείνει είναι εκείνη που υποδεικνύει και η κοινή λογική: Αποφύγετε κάθε απαιτητική δραστηριότητα, είτε αυτή είναι η συνδιάλεξη με το αφεντικό, είτε η ρύθμιση σταθμών στο στερεοφωνικό και αφιερώστε όλη σας την προσοχή στην οδήγηση.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ