ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) συμφώνησε χτες στο Λουξεμβούργο για την «κοινή θέση» έναντι του σημερινού Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ - Τουρκίας, επαναλαμβάνοντας τις ομόφωνες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Γκέτεμποργκ (15-16 Ιούνη 2001), αλλά αποφεύγοντας να θίξει ζητήματα «αιχμής», όπως οι τουρκοκυπριακές προκλήσεις και η κατάργηση του ισλαμικού «Κόμματος της Αρετής» στην Τουρκία.

Οι 15 ΥΠΕΞ συμφώνησαν ομόφωνα και χωρίς αμφιβολίες ότι «άνοιξαν νέες προοπτικές για την Τουρκία», με «ακρογωνιαίο λίθο» την «υλοποίηση των προτεραιοτήτων της εταιρικής σχέσης προσχώρησης». Η κατάσταση στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας έχει βρει, πλέον, τον ντορό της, γεγονός που καταδείχνει περίτρανα την πολιτική αναβάθμιση της Αγκυρας. Στην «κοινή θέση» της ΕΕ επαναλαμβάνονται οι προεισαγωγικές γενικόλογες «υποχρεώσεις» που ισχύουν για όλες τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Μάλιστα η ΕΕ είναι «βεβαία» ότι η Τουρκία θα λάβει όλα τα μέτρα για την υλοποίηση των λεγομένων κριτηρίων της Κοπεγχάγης (εκδημοκρατισμός, ανθρώπινα δικαιώματα κλπ.). Η Αγκυρα έχει την εμπιστοσύνη της ΕΕ και για τα «μέτρα» τερματισμού των απεργιών πείνας και «των απωλειών ζωών», σύμφωνα με τις υποδείξεις της Επιτροπής για την «αποφυγή» βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Οπως υποδείκνυε με τον απαιτούμενο σεβασμό και η απόφαση του Γκέτεμποργκ, «απαιτείται περαιτέρω πρόοδος σε ορισμένους τομείς όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα». Στα πλαίσια του «πολιτικού διαλόγου» χωρίς δεσμεύσεις, η Τουρκία ανέλαβε από το Ελσίνκι την ψευδεπίγραφη «υποχρέωση» να δέχεται να υπάρχουν αναφορές στην «πορεία» των ελληνοτουρκικών σχέσεων και στο Κυπριακό.

Για την Κύπρο, η «κοινή θέση» της ΕΕ, που θα παρουσιαστεί σήμερα στην τουρκική πλευρά, έχει ως εξής: «Σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, η ΕΕ χαιρέτισε τις συνομιλίες που εγκαινιάστηκαν το Δεκέμβρη του 1999 υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για συνολική λύση του κυπριακού προβλήματος, σύμφωνη (consistent) με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η ΕΕ εκφράζει τη λύπη της για την παρούσα ακινησία της διαδικασίας και, όπως ειπώθηκε και κατά τις συναντήσεις του Ενισχυμένου Πολιτικού Διαλόγου το Μάρτη και Απρίλη (Τρόικα 14/3, πολιτ. διευθ. 26/4), καλεί την Τουρκία να ενθαρρύνει την τουρκοκυπριακή πλευρά να επανέλθει στη διαδικασία το συντομότερο δυνατόν και να στηρίξει τις προσπάθειες του γγ του ΟΗΕ για επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Η ΕΕ θεωρεί ότι η Τουρκία - όπως και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη - έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει για να αποδώσουν οι προσπάθειες αυτές θετικά αποτελέσματα στους ερχόμενους μήνες».

Σε ό,τι αφορά στα Ελληνοτουρκικά η «κοινή θέση» της ΕΕ έχει ως εξής: Σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της ειρηνικής επίλυσης διαφορών, η ΕΕ χαιρετίζει τη βελτίωση που έχει μέχρι τούδε επιτευχθεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε διάφορα θέματα. Αυτό έχει οδηγήσει σε αύξηση των διμερών συναλλαγών (κοινωνία πολιτών, αυξημένη οικονομική συνεργασία και τεχνική βοήθεια από την Ελλάδα στην Τουρκία για θέματα ΕΕ και τη σχετική μεταφορά εμπειριών) καθώς και σε διευθετήσεις σε σειρά ΜΟΕ. Η ΕΕ προσδοκά τώρα σε περαιτέρω πρόοδο στον τομέα αυτό, σύμφωνα με τα σχετικά συμπεράσματα του Ελσίνκι και τη (σχετική) προτεραιότητα της «Εταιρικής Σχέσης Προσχώρησης».

Οσον αφορά στο ζήτημα με τις βίζες για τους Τούρκους που επισκέπτονται την Ελλάδα με κρουαζιερόπλοια, το θέμα δεν ολοκληρώθηκε και «παραπέμπεται».

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στα ΝΑΤΟικά σχέδια για το Αιγαίο και την Κύπρο διοργάνωσαν το περασμένο Σάββατο η Πανσαμιακή Επιτροπή για την Ειρήνη, το Εργατικό Κέντρο Σάμου και η Προοδευτική Κίνηση Γυναικών Σάμου στο Πυθαγόρειο, όπου εκείνη την ώρα είχαν συνάντηση οι πολιτικοί εκφραστές των ΝΑΤΟικών και αμερικανικών σχεδίων, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας.

Στους διαδηλωτές που έκαναν πορεία στον κεντρικό δρόμο του Πυθαγορείου, με κεντρικό σύνθημα «Ανεπιθύμητοι οι υπουργοί του πολέμου στη Σάμο», απαγορεύτηκε η διέλευσή τους έξω από το ξενοδοχείο DORISSA - εκεί όπου γινόταν η συνάντηση Παπανδρέου και Τζεμ - γιατί όπως είπε ο αστυνομικός διευθυντής του Νομού Σάμου, λόγοι εθνικής ασφαλείας επιβάλλουν να μην ακουστούν τέτοια συνθήματα!!! Οσοι όμως δεν κρατούσαν πανό και δε συμμετείχαν στη διαδήλωση ήταν ελεύθεροι να περάσουν. Επιπλέον ο αριθμός των αστυνομικών δυνάμεων (είχαν έρθει ενισχύσεις από Μυτιλήνη, Χίο και Αθήνα), αλλά και τα αστυνομικά μέτρα ασφαλείας ήταν τέτοια που φαινόταν καθαρά ότι αποσκοπούσαν όχι στην ασφάλεια των υπουργών, αλλά στον εκφοβισμό και την τρομοκράτηση του σαμιώτικου λαού. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ όλα τα εθνικής εμβέλειας μέσα μαζικής ενημέρωσης φρόντισαν να δείξουν την «ουσιαστικότατη» είδηση της «ζεϊμπεκιάς του Γ. Παπανδρέου», απέκρυψαν τη διαδήλωση.

Οι διαδηλωτές δεν κάμφθηκαν και συνέχισαν την πορεία τους στους δρόμους του Πυθαγορείου, φωνάζοντας αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα. Ο Α. Δράκος, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Σάμου, δήλωσε στο «Ρ» ότι «η συγκέντρωση έγινε ενάντια στους πολιτικούς εκφραστές του ΝΑΤΟ και στην πολιτική τους για την περιοχή. Εμείς επιδιώκουμε τη σύσφιξη των σχέσεων των δύο λαών, όμως αυτή η επίσκεψη δεν έχει καμία σχέση με αυτό. Αντίθετα αυτό που ουσιαστικά επιδιώκουν είναι η ΝΑΤΟποίηση των προβλημάτων της περιοχής και η διχοτόμηση του Αιγαίου και της Κύπρου».

Την ευκαιρία για να δείξει τις ικανότητές του στο ζεϊμπέκικο αξιοποίησε το περασμένο Σαββατοκύριακο ο υπουργός Εξωτερικών Γ.Παπανδρέου. Από την πλευρά του ο Τούρκος ομόλογός του Ι. Τζεμ δεν είχε χορευτική διάθεση και προτίμησε να κάνει απλώς τη δουλιά του.

Σε κάθε περίπτωση το ραντεβού Παπανδρέου - Τζεμ στη Σάμο και το Κουσάντασι δεν ήταν τίποτε περισσότερο από τη συνέχεια της προσπάθειας που καταβάλλουν οι δύο υπουργοί να κρατήσουν «ζωντανή» τη διαδικασία της πολιτικής προσέγγισης, στην οποία έχουν επενδύσει και οι δύο πολλά.

Πέρα από την εικόνα που πρόσφεραν - ο «χορευταράς» Ελληνας υπουργός, τα απελευθερωμένα περιστέρια και η ελιά που φύτεψαν μαζί οι δύο υπουργοί - στις τηλεοπτικές κάμερες, οι ελληνοτουρκικές υποθέσεις δεν πραγματοποίησαν κανένα σημαντικό βήμα. Οι συζητήσεις των δύο χωρών για τα σοβαρά ζητήματα καρκινοβατούν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, καθώς η Αγκυρα παραμένει ανυποχώρητη στις θέσεις της για το Αιγαίο.

Παρ' όλα αυτά - και αυτό είναι το κέρδος που αποκομίζει η Τουρκία με την πολιτική της προσέγγισης που ακολουθεί ο Ι. Τζεμ - η τουρκική διπλωματία κατορθώνει, με την υιοθέτηση των ελληνοτουρκικών συμφωνιών για τα ζητήματα χαμηλής πολιτικής, να προβάλλει την κοινότητα των συμφερόντων μέσα από την ενιαιοποίηση του χώρου του Αιγαίου, θεμελιώνοντας με αυτό τον τρόπο τις απαιτήσεις της.

Ιδού ο στόλος σας και οι ...Ράμπο σας! Αυτό είναι εν ολίγοις το «ζουμί» της χτεσινής συνάντησης του ...απερχόμενου Αμερικανού πρέσβη Ν. Μπερνς με τον υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας Χρ. Παπουτσή, η οποία, όπως φανερώνει το περιεχόμενο των δηλώσεων που ακολούθησαν, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ενίσχυση των κατασταλτικών μηχανισμών. Σύμφωνα με τις δηλώσεις των δύο, το Λιμενικό Σώμα και η αμερικάνικη Ακτοφυλακή θα «εντείνουν τη συνεργασία τους για κοινή εκπαίδευση» σε θέματα «διαχείρισης κρίσεων και καταστροφών» και «θέματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας»! Οσον αφορά την υπόθεση της Εμπορικής Ναυτιλίας, ο υπουργός έκανε σαφές ότι οι ΗΠΑ «είναι μια μεγάλη δύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο και ασκεί επιρροή στα διεθνή φόρα», την οποία ...χρειάζεται η ελληνική εμπορική ναυτιλία, δηλαδή οι εφοπλιστές. Οσον αφορά, βέβαια, το αντάλλαγμα, είναι γνωστές οι υπηρεσίες που προσέφεραν οι Ελληνες εφοπλιστές στην ιμπεριαλιστική αυτή δύναμη και στο ΝΑΤΟ στη διάρκεια του εγκληματικού πολέμου σε βάρος του λαού της Γιουγκοσλαβίας, όταν μετέφεραν στα αμπάρια τους πολεμοφόδια.

Η συνάντηση έγινε χτες το απόγευμα στο υπουργικό γραφείο και αποτελεί συνέχεια της πρόσφατης επίσκεψης του Χρ. Παπουτσή στις ΗΠΑ, μετά από πρόσκληση της αμερικάνικης κυβέρνησης, όπου συναντήθηκε με τον Αμερικανό ομόλογό του κ. Μινέτα. Η χτεσινή, μάλιστα, συνάντηση χαρακτηρίστηκε από τον Αμερικανό πρέσβη ως «μια από τις πιο επιτυχημένες επισκέψεις που έγιναν κατά τη διάρκεια της συνεργασίας μας»... Μάλιστα, ανέφερε και την «ιδιαίτερη ικανοποίησή του», που συμφωνήθηκε ότι το Λιμενικό Σώμα και η αμερικάνικη Ακτοφυλακή θα εντείνουν τη συνεργασία τους και συμπλήρωσε: «Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ συνεργάζονται τώρα στο Αιγαίο Πέλαγος, καθώς και στην περιφέρεια και πιστεύω ότι το Λιμενικό Σώμα και η Ελληνική Αστυνομία συνεργάζονται πάρα πολύ καλά με την DEA και έχουν δημιουργήσει ένα πρότυπο συνεργασίας, το οποίο θα πρέπει να υιοθετήσουμε και σε άλλες μορφές των σχέσεών μας». Από την πλευρά του, ο υπουργός επιχείρησε να τοποθετήσει το ...κερασάκι, κάνοντας μεγαλύτερη αναφορά στα υπόλοιπα θέματα που συζητήθηκαν, όπως η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντας, η αντιμετώπιση του «σύγχρονου - όπως είπε - δουλεμπορίου» και του κυκλώματος ναρκωτικών.

Χείρα βοηθείας προς την κυβέρνηση με την προσδοκία να λειτουργήσει και σαν γέφυρα επικοινωνίας, τείνει η διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδας, κηρύσσοντας μονομερή «ανακωχή» στα πλαίσια του πολέμου των ταυτοτήτων. Συγκεκριμένα, μετά από μια μαραθώνια συνεδρίαση διάρκειας πέντε ωρών, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος αποφάσισε χτες την αναβολή της ανακοίνωσης των κατ' άλλα «εντυπωσιακών» αποτελεσμάτων από τη συλλογή των υπογραφών υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες.

Την ανακοίνωση της ομόφωνης απόφασης έκανε ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. «Η Εκκλησία της Ελλάδος, είπε, σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί αυτή την ώρα οι δικές της ενέργειες στο ζήτημα των ταυτοτήτων να εκληφθούν ή κακόπιστα να ερμηνευτούν ως ανάμειξη άμεση ή έμμεση, θετική ή αρνητική, στα πολιτικά δρώμενα. Δεν επιθυμεί να γίνει μέρος του οιουδήποτε πολιτικού προβλήματος. Ο ρόλος της είναι και θα παραμείνει πνευματικός, πέρα από κόμματα και εκτός πολιτικής».

Η αντίδραση ήταν άμεση από τον υπουργό Τύπου Δ. Ρέππα, ο οποίος σε δήλωσή του ανέφερε: «Αποτελεί θετική εξέλιξη. Ιδιαιτέρως, είναι θετικό το γεγονός ότι η Ιεραρχία της Ελλάδας αποσαφηνίζει πως η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι και δε θα γίνει τμήμα ή στοιχείο πολιτικού παιχνιδιού».