ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 26 Απρίλη 2009
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΙΚΙΩΝ
Σύνθετα τα αίτια για το φαινόμενο της εξαφάνισης των μελισσών

Το χειμώνα του 2007 εκδηλώθηκε μια μεγάλη καταστροφή στα μελίσσια σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε ορισμένες περιοχές εξαφανίστηκαν μέχρι και οι μισές εργάτριες μέλισσες, χωρίς όμως να πεθάνουν μέσα στο μελίσσι. Μετά από μια σύντομη ύφεση, το φαινόμενο επανέκαμψε το χειμώνα του 2008, όταν μόνο στις ΗΠΑ καταστράφηκε το 36% των αποικιών μελισσών. Αναφορές για μεγάλες απώλειες έγιναν από την Αυστραλία, τη Βραζιλία, τον Καναδά, την Κίνα, χώρες της Ευρώπης, αλλά και άλλες περιοχές του κόσμου. Νεότερα στατιστικά στοιχεία δεν υπάρχουν, αλλά ορισμένοι μελισσοκόμοι ισχυρίζονται ότι το πρόβλημα εμφανίστηκε εκ νέου και φέτος.

Η απώλεια των μελισσών σήμανε συναγερμό στις κρατικές αρχές, αφού το ένα τρίτο της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής στηρίζεται στην Apis mellifera, την ευρωπαϊκή μέλισσα, το είδος που έχει υιοθετηθεί από τους περισσότερους μελισσοκόμους. Μεγάλες μονοκαλλιέργειες απαιτούν έντονη δραστηριότητα επικονίασης σε μικρά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια του έτους, ρόλο που άλλοι επικονιαστές, όπως οι άγριες μέλισσες και οι νυχτερίδες, δεν μπορούν να εκπληρώσουν. Μόνο η A. mellifera μπορεί να εξαπολύσει ορδές επικονιαστών σχεδόν οποιαδήποτε εποχή του έτους, αρκεί ο καιρός να είναι σχετικά ήπιος και να υπάρχουν λουλούδια για να τα επισκεφτούν οι μέλισσες.

Ομάδες επιστημόνων ασχολήθηκαν με το πρόβλημα, προσπαθώντας να εντοπίσουν τον ένοχο για την καταστροφή. Προς το παρόν δεν υπάρχουν οριστικά αποτελέσματα. Αρκετοί ύποπτοι παράγοντες έχουν αποκλειστεί, ενώ έχουν βρεθεί άλλοι που πιθανόν συνεισφέρουν στον αποδεκατισμό των μελισσιών. Οι μέλισσες που πλήττονται από το Σύνδρομο της Κατάρρευσης των Αποικιών (ΣΚΑ) πάσχουν συνήθως από πολλά παθογόνα, συμπεριλαμβανόμενου ενός ιού που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, αλλά αυτές οι μολύνσεις δείχνουν δευτερεύουσες ή τυχαίες, κατά τον ίδιο τρόπο που η πνευμονία σκοτώνει έναν πάσχοντα από Εϊτζ. Η εικόνα που σχηματίζεται με βάση τα ευρήματα είναι ότι πρόκειται για σύνθετη κατάσταση, που πυροδοτείται από διαφορετικούς συνδυασμούς αιτίων. Γι' αυτό ίσως και να μην υπάρχει εύκολη θεραπεία για το ΣΚΑ. Η προστασία του περιβάλλοντος και οι μακροπρόθεσμες αλλαγές στις πρακτικές μελισσοκομίας και γεωργικής καλλιέργειας θα είναι πιθανότατα απαραίτητα στοιχεία για να υπάρξει αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ακόμα και πριν την κατάρρευση των αποικιών, οι μέλισσες υπέφεραν από μια σειρά ασθενειών που μείωναν τους πληθυσμούς τους. Τα μελίσσια το 2006 ήταν 2,4 εκατομμύρια, δηλαδή λιγότερο από τα μισά που υπήρχαν το 1949. Κανείς όμως από τους μελισσοκόμους δε θυμάται τις τεράστιες απώλειες του 2007 και του 2008. Αν και το ΣΚΑ μάλλον δε θα προκαλέσει την εξαφάνιση των μελισσών ως είδος, θα ωθήσει πολλούς να εγκαταλείψουν τη μελισσοκομία, αφού στον καπιταλισμό η παραγωγή δε γίνεται για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, αλλά για το κέρδος. Ορισμένες καλλιέργειες δεν επηρεάζονται από την έλλειψη επικονιαστών, όπως το στάρι, το καλαμπόκι, το ρύζι και οι πατάτες. Ομως η παραγωγή πολλών φρούτων και λαχανικών θα μπορούσε να επηρεαστεί έντονα από το ΣΚΑ, τουλάχιστον στις περιοχές που γίνεται μαζική παραγωγή αυτών των προϊόντων και χρειάζεται μεγάλος αριθμός μελισσών για επικονίαση σε μικρό χρονικό διάστημα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ