Την κομμουνίστρια δασκάλα Ευαγγελία Κλάδου, που έπεσε μαχόμενη μέσα από τις γραμμές του ΔΣΕ στα Λευκά Ορη της Κρήτης, τίμησε η Τομεακή Οργάνωση Ρεθύμνου του ΚΚΕ με την εκδήλωση που οργάνωσε στις 9 Μάρτη. Για τους λαϊκούς αγώνες, που σφράγισαν την Ιστορία του νησιού, μίλησε ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ, ενώ η Μαριάννα Καμπουρούδη, μέλος της Τομεακής Επιτροπής Ρεθύμνου του ΚΚΕ, αναφέρθηκε αναλυτικά στη ζωή και τη δράση της Ευαγγελίας Κλάδου στους αγώνες αυτούς.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν συγγενείς της Ευαγγελίας Κλάδου, ενώ ο συναγωνιστής της Λευτέρης Ηλιάκης, πήρε το λόγο και αναφέρθηκε στην ενέδρα στην οποία δολοφονήθηκε από κυβερνητικό και παρακρατικό απόσπασμα, στις 6 Δεκέμβρη 1949, σε σπηλιά στην περιοχή Ανυφαντοχάλαρα, που οι μαχητές του ΔΣΕ χρησιμοποιούσαν ως λημέρι. Ο αντιδήμαρχος Ανωγείων, Βασίλης Σμώκος, αναφέρθηκε στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά από πρόταση της «Λαϊκής Συσπείρωσης», να δοθεί σε μια από τις οδούς του Δήμου το όνομα της Ευαγγελίας Κλάδου, ενώ την εκδήλωση παρακολούθησε και η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου, Μαρία Λιονή.

Αναφερόμενος στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην Κρήτη από την απελευθέρωση μέχρι και τα χρόνια της πάλης του ΔΣΕ, ο Γιώργος Μαργαρίτης σημείωσε, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«Η Απελευθέρωση άργησε να έρθει στην Κρήτη. Οι Γερμανοί κατακτητές περιχαρακώθηκαν στα δυτικά του νησιού, από τη Γεωργιούπολη ως την Κίσσαμο και διατήρησαν το "Φρούριο Κρήτη" - την κατοχή του νησιού δηλαδή - έως το τέλος του πολέμου και ακόμα περισσότερο. Επρόκειτο για το τελευταίο τμήμα της άλλοτε κραταιάς Βέρμαχτ που παραδόθηκε στους νικητές συμμάχους. Οι τελευταίοι, οι Βρετανοί δηλαδή, ζήτησαν από τη γερμανική φρουρά να παραμείνει ένοπλη και μάχιμη μερικές εβδομάδες μετά την 9η Μαΐου, έως τον Ιούνιο του 1945, έτσι ώστε ο οπλισμός να μην πέσει στα χέρια των ανταρτών, του ΕΛΑΣ ιδιαίτερα που, με ειδική πρόβλεψη της Συμφωνίας της Βάρκιζας, εξακολουθούσε να υπάρχει στην Κρήτη.

Ετούτη η ιδιαιτερότητα δεν εμπόδισε την αντικομμουνιστική υστερία, την λευκή τρομοκρατία, να εκδηλωθεί, πολύ νωρίς μάλιστα στο νησί. Ηδη, το Δεκέμβριο του 1944 και τον Ιανουάριο του 1945, σημειώθηκαν τρομοκρατικές επιθέσεις της Εθνικής Οργάνωσης Ρεθύμνου (ΕΟΡ) ενάντια σε μέλη και στελέχη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στο Ρέθυμνο, αλλά και ενάντια σε ολόκληρο χωριό, την Κοξαρέ του Ρεθύμνου. Η ατμόσφαιρα αυτή προοδευτικά απλώθηκε σε όλους τους νομούς της Κρήτης. Οι Φιλελεύθεροι - οι Βενιζελικοί - που κυριαρχούσαν πολιτικά στο νησί, από τη μια μεριά διακήρυσσαν τη "συμφιλίωση", από την άλλη μεθόδευαν με κάθε τρόπο το κτύπημα του λαϊκού και αντιστασιακού κινήματος. Οι αγροτικές και εργατικές κινητοποιήσεις του 1946 θορύβησαν αρκετά και την κυβέρνηση της Αθήνας και τους τοπικούς αστούς πολιτευτές.

Τους τελευταίους μήνες του 1946, καθώς το αντάρτικο, με την οργάνωση πλέον του Δημοκρατικού Στρατού εξαπλωνόταν στη χερσαία Ελλάδα, ξεκίνησε η εφαρμογή των ειδικών κυβερνητικών μέτρων στην Κρήτη. Στην τελευταία θα εκτοπίζονται οι "μη εθνικών φρονημάτων" οπλίτες του κυβερνητικού στρατού, ως "σκαπανείς" ενώ, από την άλλη, οι νέοι της Κρήτης θα στρατεύονταν μαζικά για να υπηρετήσουν στον πόλεμο ενάντια στον ΔΣΕ.

Τα μέτρα αυτά έφεραν σε δύσκολη θέση τις Οργανώσεις του ΚΚΕ στο νησί. Οι νέοι της ΕΠΟΝ καλούνταν στον κυβερνητικό στρατό, για να πολεμήσουν ενάντια στους συναγωνιστές τους, ενώ οι σκαπανείς, μη αντέχοντας εξευτελισμούς και πιέσεις οργάνωναν τις αντιστάσεις τους ως και τη μαζική τους εξέγερση, στο Λασίθι. Ο Γιάννης Ποδιάς, ο δοκιμασμένος αγωνιστής του ΕΛΑΣ, επέστρεψε στην Κρήτη για να δημιουργήσει τον ΔΣΕ.

Η στρατιωτική δράση του ΔΣΕ ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1947. Οι πρώτες επιτυχίες υπήρξαν θεαματικές. Η κατάληψη της Ιεράπετρας στις 9 Μαΐου, προκάλεσε τον γενικό συναγερμό των δυνάμεων της αντίδρασης. Στις 11 Μαΐου 1947 οι παράγοντες του νησιού Λαϊκοί και Φιλελεύθεροι από κοινού με προεξάρχοντα τον Μανώλη Μπαντουβά κήρυξαν τον μέχρις εσχάτων πόλεμο στον Δημοκρατικό Στρατό στην Κρήτη.

Τους επόμενους μήνες του 1947 και όλο το 1948 οι συγκρούσεις γενικεύθηκαν και ο ΔΣΕ είχε νέες εντυπωσιακές επιτυχίες στον αγώνα του: Στους Λάκκους Κυδωνίας, στο αεροδρόμιο του Μάλεμε, στη Χρυσοπηγή Χανίων, στην Αγυιά, στην εδραίωση ελεύθερης ζώνης στη Σαμαριά, στα Λευκά Ορη. Τα προβλήματα όμως που αντιμετώπιζε αποδείχθηκαν τελικά ανυπέρβλητα: Η έλλειψη οποιασδήποτε μορφής ενίσχυσης και εφοδιασμού, η δυνατότητα του αντιπάλου να μεταφέρει ενισχύσεις και πολλά άλλα. Πολιτικά προβλήματα υπήρξαν επίσης: Τα σημαντικά ερείσματα που διατηρούσαν στον αγροτικό χώρο οι Φιλελεύθεροι ειδικά πολιτευτές επέτρεψαν στην αντίδραση να οργανώσει ισχυρά τμήματα παρακρατικών συμμοριών, Χωροφυλακής (άνευ θητείας) και παραστρατιωτικών ομάδων.

Ο θάνατος του Γιάννη Ποδιά στις υπώρειες του Ψηλορείτη, η υποχώρηση των τμημάτων του ΔΣΕ προς την περιοχή των Χανίων και η άλωση της Σαμαριάς από στρατιωτικές δυνάμεις και παρακρατικές συμμορίες το καλοκαίρι του 1948, αποδεκάτισαν τις δυνάμεις του ΔΣΕ της Κρήτης. Η αγριότητα της καταστολής η έκθεση των κεφαλιών ή των πτωμάτων των ανταρτών - όπως και το ανάπηρο κομμένο χέρι του Γιάννη Ποδιά - στοίχειωσαν το νησί. Βασανιστήρια, διώξεις και δολοφονίες συμπλήρωναν το σκηνικό του τρόμου. Ολα τα στελέχη του ΚΚΕ της Κρήτης, τελευταία η Βαγγελιώ Κλάδου το Δεκέμβριο του 1949, σκοτώθηκαν ή δολοφονήθηκαν.

Λίγοι μαχητές του ΔΣΕ παρέμειναν ανυπότακτοι στα βουνά μέχρι την μυθιστορηματική απόδραση έξι από αυτούς στις Λαϊκές Δημοκρατίες στα 1961 ή την "μεταπολίτευση" του 1974».

«Η σημερινή εκδήλωση υπερβαίνει την υποχρέωσή μας να τιμήσουμε την Ευαγγελία Κλάδου, ως αντιπροσωπευτική προσωπικότητα αγωνιστών και αγωνιστριών της ιστορικής πορείας του ΚΚΕ αλλά και ως χαρακτηριστική προσωπικότητα λαϊκού ηρωισμού. Συνιστά μια ψηφίδα στην πολύμορφη δραστηριότητα που ξεκίνησε με τη συμπλήρωση των 95 χρόνων του Κόμματός μας το 2013 και θα κορυφωθεί το 2018, οπότε γιορτάζουμε και κυρίως αποτιμάμε την 100χρονη πορεία μας», τόνισε στην ομιλία της η Μαριάννα Καμπουρούδη.

Στη συνέχεια, αναφέρθηκε αναλυτικά στη ζωή και τη δράση της Ευαγγελίας Κλάδου: «Η Βαγγέλα, όπως συνήθιζαν να την αποκαλούν οι συγχωριανοί της, γεννήθηκε στα Ανώγεια το 1919, κόρη φτωχής και πολύτεκνης οικογένειας. Οταν τελείωσε το σχολείο, λόγω της αγάπης που είχε για τα γράμματα, οι γονείς της την έστειλαν στην Αθήνα, όπου φοίτησε στην Αρσάκειο και αποφοίτησε το 1940, με άριστα. Εκεί έρχεται σε επαφή με την κομμουνιστική ιδεολογία, τα δύσκολα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας.

Η γερμανική κατοχή την βρίσκει δασκάλα στο χωριό Μυριοκέφαλα. Το 1942 οργανώνεται στο ΚΚΕ και αναλαμβάνει διαδοχικά καθήκοντα ως μέλος Αχτιδικής Επιτροπής, της Περιφερειακής Επιτροπής Ρεθύμνου, στη συνέχεια Γραμματέας Αχτιδικής Επιτροπής και Β' Γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Ρεθύμνου και αργότερα μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Ρεθύμνου και μέλος της Επιτροπής Περιοχής Κρήτης με ειδική ευθύνη στη γυναικεία δουλειά και την Εθνική Αλληλεγγύη (ΕΑ).

Η Βαγγελιώ από την πρώτη στιγμή εντάσσεται στο ΕΑΜ και πρωτοστατεί στην οργάνωση του αγώνα της περιοχής κατά των Γερμανών από διάφορες θέσεις. Παράλληλα βοηθάει στη συγκρότηση των Οργανώσεών του. (...)

Παράλληλα με τις κομματικές χρεώσεις συμβάλλει στη δουλειά του ΕΑΜ από διάφορες θέσεις, χρεώνεται το γυναικείο τμήμα σε όλο το νομό Ρεθύμνου. Είναι αξιοσημείωτη η στοχοπροσήλωση του ΚΚΕ στην ειδική δουλειά στις γυναίκες, ιδιαίτερα στις συνθήκες της περιόδου. Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε αρχικά το ΕΑΜ και στη συνέχεια ο ΔΣΕ στη σύνδεση της πάλης για τη δημιουργία μιας νέας ελεύθερης κοινωνίας με την πάλη για την ισοτιμία της γυναίκας. Το ΕΑΜ από την αρχή εξειδίκευσε το κάλεσμά του στις γυναίκες έστησε επιτροπές και εξέδιδε έντυπα που απευθύνονταν στις γυναίκες, όπως για παράδειγμα την εφημερίδα "Ελεύθερη Κρητικοπούλα", όργανο γυναικείου τμήματος ΣΠ Κρήτης ΕΠΟΝ».

Η Μ. Καμπουρούδη υπενθύμισε πως η Βαγγελιώ Κλάδου απέμεινε το μόνο επιζών μέλος του Γραφείου Περιοχής Κρήτης του ΚΚΕ στο νομό Χανίων, ύστερα από τις δολοφονίες του Γιώργη Τσιτήλου, μέλους της ΚΕ και Γραμματέα ΕΠ Κρήτης, και του Μήτσου Μακριδάκη, Γραμματέα ΝΕ Χανίων και μέλους του ΓΠ Κρήτης (26/10/1948), και ανέλαβε την καθοδήγηση των ομάδων του ΔΣΕ που δρούσαν στα Λευκά Ορη. Αναφερόμενη στο θάνατό της σημείωσε: «Επεσε μαχόμενη με το όπλο στο χέρι στις 6/12/1949, στη σπηλιά στ' Ανυφαντοχάλαρα, από κυβερνητικό και παρακρατικό απόσπασμα. Τέτοιο ήταν το μίσος που έτρεφαν στη γνήσια επαναστάτρια, λαϊκή αγωνίστρια, στο στέλεχος του ΚΚΕ, ώστε οι ΜΑΥδες και οι παρακρατικοί τής κόψανε το κεφάλι και το περιφέρανε στα γύρω χωριά».

Στα ταμπλό που ετοίμασε η Τομεακή Οργάνωση για την εκδήλωση ξεχωριστή θέση είχε το περιοδικό «Μαχόμενη Κρήτη», το οποίο εκδιδόταν ως Οργανο της Επιτροπής Περιοχής Κρήτης του ΚΚΕ.

Στο τεύχος που κυκλοφόρησε το Σεπτέμβρη του 1946, σε άρθρο της με τίτλο «Από τη δουλειά μας στις γυναίκες», η Βαγγελιώ Κλάδου σημείωνε: «Το γυναικείο κίνημα στην Κρήτη έχει από παλιά την ιστορία του, στα χρόνια όμως της κατοχής κατάκτησε μια ξεχωριστή θέση μέσα στον αγώνα του κρητικού λαού για την απελευθέρωσή του. Παλληκαρίσια πάλεψαν και οι γυναίκες τον κατακτητή μέσα από τις λαϊκές οργανώσεις. Και οργανώθηκαν μέσα σε αυτές κατά χιλιάδες... γνώρισαν πιο καλά τον εαυτό τους αφήνοντας έτσι όλες τους τις δυνάμεις να ξεχυθούν παντού. Με τη βοήθεια της οργάνωσης απέχτησαν δύναμη και αυτοπεποίθηση, αναπτύχθηκαν πολιτικά παλεύοντας για μια ζωή χαρούμενη, ευτυχισμένη».