Στην Εκθεση για την Τουρκία καταγράφεται ξεκάθαρα η εν εξελίξει προσπάθεια, μέσα από ανταγωνισμούς και παζάρια, για την παραμονή της Τουρκίας στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και αντίστοιχα την υπονόμευση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία, όπως και με το Ιράν, στο πλαίσιο και της προσπάθειας για μείωση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή.

Ευθύς εξαρχής το αμερικανικό ΥΠΕΞ, ορίζοντας τις «προτεραιότητες» στη δουλειά του επικεφαλής της διπλωματικής αποστολής στην Αγκυρα για το αμέσως επόμενο διάστημα, σημειώνει:

«Η σχέση των ΗΠΑ με την Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας για πολλούς από τους βασικούς μας στόχους στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και την Ασία. Η συνεργασία μας σε ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων ασφάλειας και διπλωματικών προκλήσεων τα τελευταία χρόνια υπογραμμίζει τη σημασία της ανοικοδόμησης και της διατήρησης ισχυρών και δυναμικών δεσμών με την Αγκυρα».

Συνεχίζει: «Ως μέλος του ΝΑΤΟ, μέλος του Παγκόσμιου Συνασπισμού κατά του ISIS, υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ και ένας μακροχρόνιος εταίρος για την αντιμετώπιση περιφερειακών και παγκόσμιων προκλήσεων, η Τουρκία - παρά τη σύνθετη σχέση της με τις ΗΠΑ και άλλα δυτικά έθνη - παραμένει ένα αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο της στρατηγικής μας για την αντιμετώπιση πολλών από τα πιο δύσκολα σήμερα προβλήματα. Θα συνεχίσουμε να πιέζουμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να αξιοποιήσει την ευρεία διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική της εμβέλεια προς όφελος των κοινών μας στόχων ασφαλείας, από τη διευκόλυνση μιας πολιτικής μετάβασης στη Συρία με βάση το ανακοινωθέν της Γενεύης, έως την παροχή βοήθειας στην ανασυγκρότηση του Ιράκ και τον περιορισμό της κακοήθους ιρανικής και ρωσικής επιρροής στη Μέση Ανατολή».

Αλλωστε, για τους Αμερικανούς μετρά και το γεγονός ότι «οι σημαντικές συνεισφορές της Τουρκίας στη συλλογική ασφάλεια του ΝΑΤΟ αποτελούν, επί δεκαετίες, βασικό στοιχείο της σχέσης μας», και αναλαμβάνουν εμμέσως δέσμευση απέναντι στην κυβέρνηση Ερντογάν ότι θα τον εξοπλίσουν και παραπέρα με δική τους τεχνολογία, αρκεί να αποφύγει αγορές από Ρωσία:

«Η ενθάρρυνση περαιτέρω ενεργειών για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων (σ.σ. της Τουρκίας) για τις αμυντικές δαπάνες, τη διαλειτουργικότητα και την τεχνολογική προσαρμογή θα διασφαλίσει ότι η Τουρκία παραμένει στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων και των υφιστάμενων απειλών. Για να υποστηρίξουμε αυτούς τους στόχους, θα επιδιώξουμε την επέκταση της πολύπλευρης συνεργασίας μας για την επίλυση περιφερειακών και παγκόσμιων συγκρούσεων, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας - συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατικής οργάνωσης όπως ορίζεται από τις ΗΠΑ το PKK - και του διακρατικού εγκλήματος. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με την Τουρκία για να διασφαλίσει ότι οι αμυντικές επενδύσεις της θα τηρήσουν τη δέσμευσή της να υποστηρίξει τη συμβατότητα με το ΝΑΤΟ και να μη θέσει σε κίνδυνο την ευαίσθητη τεχνολογία της Συμμαχίας», δηλαδή να μην αγοράσει όπλα από τη Μόσχα.

Στην ίδια βάση, οι Αμερικανοί ξεκαθαρίζουν ότι στο σχετικό παζάρι μπαίνουν από τη σκοπιά των ΗΠΑ ως ανταλλάγματα και τα όσα αφορούν τη μοιρασιά του ενεργειακού πλούτου όσο και των αγωγών και των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας στην περιοχή. Διαδικασία που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, γύρω από την οποία οξύνονται οι ανταγωνισμοί και εντός της οποίας βέβαια οξύνονται η τουρκική επιθετικότητα και αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου.

Χαρακτηριστικά σημειώνεται στην Εκθεση: «Συμμεριζόμαστε τον στόχο της Τουρκίας για βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας σε όλη την περιοχή και θα πιέσουμε την Αγκυρα για τη θέσπιση ρυθμιστικού περιβάλλοντος και την κατασκευή υποδομών ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή Ενέργειας και να μειώσει την εξάρτηση από ρωσικούς και ιρανικούς υδρογονάνθρακες».

Ορίζοντας, ακολούθως, το «Στρατηγικό πλαίσιο» μέσα στο οποίο θα κινηθεί η πρεσβεία τους στην Αγκυρα το αμέσως επόμενο διάστημα, οι Αμερικανοί βάζουν ξανά στόχο η Τουρκία να σταθεί «ένας κρίσιμος εταίρος για την επίτευξη σταθερότητας και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή» με ρόλο και για την «αντιμετώπιση της κακοήθους επιρροής του Ιράν». «Να αυξήσει τις στρατιωτικές της δυνατότητες, συνεισφορές, συνεργασία και διαλειτουργικότητα ως μέλος του ΝΑΤΟ αλλά και σε διμερές επίπεδο και να υποστηρίζει πολυμερείς και ΝΑΤΟικές αποστολές για την επίλυση απειλών για την περιφερειακή σταθερότητα, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής επιθετικότητας».

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει ως προς αυτό η «αιτιολόγηση» που δίνει το αμερικανικό ΥΠΕΞ: «Με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ και τη γεωγραφική της θέση στη νοτιοανατολική πλευρά της Συμμαχίας, η Τουρκία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην περιφερειακή ασφάλεια, ιδίως στο Αφγανιστάν. Η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο στις εταιρικές σχέσεις χωρών - μελών του ΝΑΤΟ και χωρών μη μελών σε κρίσιμους τομείς, όπως η αποτροπή της ρωσικής κακοήθους επιρροής, οι διαλειτουργικές άμυνες, η διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα και άλλες πολυμερείς ειρηνευτικές και διεθνείς ανθρωπιστικές επιχειρήσεις σε τομείς ζωτικού ενδιαφέροντος για τις ΗΠΑ».

Αλλά και σε άλλο σημείο, όπου μπαίνει στόχος της πρεσβείας στην Αγκυρα να καλλιεργηθεί «μια ισχυρή εταιρική σχέση ΗΠΑ - Τουρκίας» που να «προωθεί κοινές περιφερειακές και παγκόσμιες προτεραιότητες ασφάλειας και σταθερότητας», σημειώνεται ότι «ΗΠΑ και Τουρκία μπορούν να εργαστούν από κοινού για να νικήσουν την τρομοκρατία, να καταπολεμήσουν τη διάδοση, να αυξήσουν τη διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ, να καταπολεμήσουν την κακοήθη επιρροή της Ρωσίας και του Ιράν και να βελτιώσουν την περιφερειακή σταθερότητα. Η Τουρκία είναι ένας κρίσιμος εταίρος για την επίτευξη σταθερότητας στη Μέση Ανατολή, την επέκταση της επιρροής του ΝΑΤΟ και την αντιμετώπιση των προσπαθειών της Ρωσίας και του Ιράν για τη διατάραξη της παγκόσμιας τάξης».

Στην αντίστοιχη Εκθεση του αμερικανικού ΥΠΕΞ που ορίζει τα καθήκοντα και τους στόχους της πρεσβείας τους στην Κυπριακή Δημοκρατία για το αμέσως επόμενο διάστημα, οι συντάκτες γράφουν ότι «πρωταρχική αποστολή της πρεσβείας στη Λευκωσία είναι να προωθήσει τους στρατηγικούς στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο» και ότι «παρά τη μικρή επικράτειά της και τον πληθυσμό της (...) η στρατηγική θέση της Κύπρου, η ένταξη στην ΕΕ και η στήριξη των δυτικών δημοκρατικών αρχών την καθιστούν σημαντικό εταίρο για τις ΗΠΑ».

Συνδέοντας το Κυπριακό με την «περιφερειακή σταθερότητα», το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ξεκαθαρίζει ότι «η εκπροσώπηση των συμφερόντων των ΗΠΑ επεκτείνεται πέρα από την υποστήριξη μιας συνολικής διευθέτησης», εξ ου και η πρεσβεία στη Λευκωσία «θα διερευνήσει ευκαιρίες για την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας, την ενίσχυση των δεσμών ασφάλειας και άμυνας, την ενίσχυση της εμπορικής και ενεργειακής συνεργασίας και την ενθάρρυνση των επιστημονικών και ακαδημαϊκών ανταλλαγών. Η αποστολή θα συνεχίσει να εμβαθύνει τις σχέσεις ασφάλειας των ΗΠΑ με την Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω διμερών και πολυμερών προσπαθειών για την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της μη διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής».

Θυμίζουμε ότι μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου στις ΗΠΑ τον περασμένο Νοέμβρη, όπου και υπεγράφη «Δήλωση Προθέσεων» μεταξύ ΗΠΑ και Κύπρου στον τομέα της «ασφάλειας».

Οπως εξηγεί η Εκθεση: «Παρά τους περιορισμούς των ΗΠΑ σχετικά με τη μεταφορά στρατιωτικής τεχνολογίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, η αμυντική συνεργασία έχει τη δυνατότητα να επεκταθεί σε επιτρεπόμενους τομείς, όπως η ασφάλεια στη θάλασσα και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Η πρεσβεία στη Λευκωσία θα διερευνήσει επίσης τις δυνατότητες προώθησης των συμφερόντων των ΗΠΑ μέσω πραγματιστικής ("pragmatic") συνεργασίας με την τουρκοκυπριακή κοινότητα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της εμπορίας ανθρώπων».

Παράλληλα, η Εκθεση σημειώνει σε ό,τι αφορά την ενίσχυση των οικονομικών δεσμών ότι «η πρεσβεία της Λευκωσίας θα εξακολουθήσει να επικεντρώνεται στην προώθηση οικονομικών ευκαιριών για τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ και στην ενθάρρυνση των αμερικανικών εταιρειών να θεωρούν την Κύπρο περιφερειακή έδρα τους».

Οπως επισημαίνεται με ικανοποίηση σε άλλο σημείο της Εκθεσης, βάση για τα παραπάνω σχέδια υπάρχει και με το παραπάνω, αφού «ένα δόγμα της εξωτερικής πολιτικής του Προέδρου Αναστασιάδη ήταν να αγκυροβολήσει την Κύπρο στη δυτική αρχιτεκτονική ασφαλείας και κατά τη διάρκεια της θητείας του η Κυπριακή Δημοκρατία συμμετείχε στις αμυντικές συμφωνίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Μόνιμης Διαρθρωμένης Αμυντικής Συνεργασίας της ΕΕ (PESCO), και υπέγραψε διμερείς συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας με τα κράτη της ΕΕ. Η Κυπριακή Δημοκρατία επιδιώκει στενότερη συνεργασία με τις ΗΠΑ στην αντιμετώπιση των ασύμμετρων απειλών, στην ανάπτυξη των ικανοτήτων έρευνας και διάσωσης και προώθηση της ασφάλειας στη θάλασσα».

Επισημαίνεται εξάλλου πως «καθώς η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου γίνεται πιο ασταθής, η στενότερη συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Κύπρου είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση περιφερειακών και παγκόσμιων προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας», ενώ ευθέως οι ΗΠΑ δείχνουν προς την κατεύθυνση της μείωσης της ρωσικής επιρροής στην περιοχή, όπως και συγκεκριμένα στην Κύπρο: «Οι κακοήθεις παράγοντες, κυρίως η Ρωσία, επιδιώκουν να υπονομεύσουν τα κυπριακά και ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και να ανατρέψουν το πολιτικό και οικονομικό σύστημα προκειμένου να δημιουργήσουν ρήξη μεταξύ της Κύπρου και των εταίρων της στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Τα κυπριακά, ευρωπαϊκά και αμερικανικά συμφέροντα εξυπηρετούνται από κοινού ενισχύοντας την ικανότητα της Κύπρου να αντιμετωπίσει ασύμμετρες απειλές και κακοήθεις παράγοντες».

Σε άλλο σημείο της Εκθεσης, χαρακτηριστικά είναι όσα λέγονται για τους στόχους των «τριμερών» και «τετραμερών» σχημάτων τα οποία στήνονται στην περιοχή, με τον πρωταγωνιστικό ρόλο και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και τα οποία φέρουν τη σφραγίδα των επικίνδυνων αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών για την περιοχή. Οπως σημειώνεται:

«Οι εκκολαπτόμενες σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ισραήλ και τις γειτονικές χώρες αποτελούν μια ευκαιρία για εμπλοκή και επηρεασμό των παραγόντων της περιοχής για να υποστηρίξουν τις προτεραιότητες εξωτερικής πολιτικής μας. Καθώς προχωρούμε σε μια περίοδο αυξημένης ανασφάλειας στην περιοχή, η αποστολή θα διευκολύνει έναν εποικοδομητικό ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας στη συμβολή στη σταθερότητα, προωθώντας τους στόχους των ΗΠΑ (...) και την ενδεχόμενη συμβολή στη διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών πηγών Ενέργειας».

Ενώ σε άλλο σημείο της Εκθεσης σημειώνεται ότι «παρά το γεγονός ότι η περιοχή παραμένει ασταθής, η Κυπριακή Δημοκρατία οικοδομεί οικονομικούς και αμυντικούς δεσμούς με τους νότιους γείτονές της, ανοίγοντας τη δυνατότητα για μεγαλύτερη περιφερειακή συνεργασία και πρόοδο σε κοινούς στόχους, όπως η οικονομική ανάπτυξη και περιφερειακή ασφάλεια. Διατηρώντας την πρόσβαση σε υποδομές ζωτικής σημασίας, η αποστολή μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες των ΗΠΑ και να προωθήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή».

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει και το σημείο της Εκθεσης που αναφέρεται στα ζητήματα της Ενέργειας, όπου και τονίζεται ότι ο εν λόγω τομέας «από το φυσικό αέριο έως τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχει αναδειχθεί σε ηγετική δύναμη στενότερων διμερών εμπορικών και περιφερειακών δεσμών. Η παροχή βοήθειας στην ΚΔ στην ανάπτυξη του τομέα των υδρογονανθράκων και η στήριξη των επενδύσεων των ΗΠΑ σε αυτήν υπήρξαν και θα συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητες. Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν το δικαίωμα της ΚΔ να αναπτύξει πόρους στην ΑΟΖ της και εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι πόροι υδρογονανθράκων του νησιού, όπως και όλοι οι πόροι του, πρέπει να κατανέμονται ισότιμα και στις δύο κοινότητες, στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης».

Βασικό κομμάτι της Εκθεσης δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί και το ζήτημα της «διευθέτησης» του Κυπριακού, με την Εκθεση να επιβεβαιώνει ότι επιταχύνονται οι προσπάθειες για μια διχοτομική - με τη μία ή την άλλη μορφή - «λύση» του, με αμερικανοΝΑΤΟική ομπρέλα και μοχλό και επίδικο το μοίρασμα του ενεργειακού πλούτου της περιοχής.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι ΗΠΑ βάζουν ως στόχο της πρεσβείας τους να επιτευχθεί μια «σημαντική πρόοδος προς μια ολοκληρωμένη και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος».

Ενδιαφέρον μεγάλο έχει η «Αιτιολόγηση»: «Η επί δεκαετίες διαίρεση της Κύπρου παραμένει πηγή έντασης που επηρεάζει όλες τις πτυχές της διμερούς μας σχέσης και περιπλέκει τις προσπάθειες για την προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ σε πολλούς τομείς».

Σε άλλο σημείο σημειώνεται πως «η ανεπίλυτη διαίρεση αυτού του κράτους - μέλους της ΕΕ όχι μόνο εμποδίζει την εσωτερική πολιτική και οικονομική ανάπτυξη αλλά παραμένει και σημείο έντασης μεταξύ της Ευρώπης και της Τουρκίας, παρεμποδίζοντας τη συνεργασία ΕΕ - ΝΑΤΟ και απειλώντας την περιφερειακή σταθερότητα», δείχνοντας δηλαδή το πώς η «διευθέτηση» εντάσσεται στο ευρύτερο ιμπεριαλιστικό παζάρι και τους σχεδιασμούς.

Αναφέρονται μάλιστα στην κατάρρευση των συνομιλιών το 2017, και δείχνοντας προς την κατεύθυνση επιτάχυνσης των διεργασιών για το «ξαναζέσταμά» τους, σημειώνουν ότι «παρά την οπισθοδρόμηση, παραμένει ένας οδικός χάρτης ώστε να ξεκινήσουν (σ.σ. οι συνομιλίες) εκ νέου, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει επαρκής πολιτική βούληση. Οι ηγέτες θα χρειαστούν διεθνή και εγχώρια ενθάρρυνση και στήριξη, τόσο για να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όσο και για να προβούν σε συμφωνία μέσω δημοψηφίσματος και εφαρμογής της».

Ενδεικτικά των εκβιασμών και των πιέσεων που θα αξιοποιηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση είναι και όσα λέγονται, εν είδει προειδοποίησης: «Η επίλυση του κυπριακού προβλήματος θα ενισχύσει την περιφερειακή σταθερότητα και θα επιτρέψει στην Κύπρο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της. Ελλείψει λύσης, θα απαιτείται συνεχής υποστήριξη των κυπριακών προσπαθειών για να διασφαλιστεί ότι η αστάθεια της νήσου δεν θα αυξηθεί ενόψει των περιφερειακών διαφορών, συμπεριλαμβανομένων επί ενεργειακών πόρων».