ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 25 Ιούλη 2013
Σελ. /24
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Μεγάλη απώλεια για τη μουσική

«Εφυγε» ο μουσουργός Νίκος Μαμαγκάκης

Ενας από τους σημαντικότερους Ελληνες συνθέτες, ο 84χρονος Νίκος Μαμαγκάκης, υπέκυψε στον καρκίνο, χτες τα ξημερώματα στο «Ερρίκος Ντυνάν», αφήνοντας σπουδαίο έργο. Ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '50 χειριζόμενος με πρωτότυπο τρόπο τα πρώιμα ηλεκτρονικά μέσα για ν' ακολουθήσει ένα προχωρημένο μουσικό ιδίωμα, βασισμένο μερικά πάνω σε στοιχεία της δημοτικής μας παράδοσης, με πολλά όμως προσωπικά χαρακτηριστικά. Στο ενεργητικό του - μουσική δωματίου, μουσική για θέατρο, κινηματογράφο και τηλεόραση, όπερες, ηλεκτρονική μουσική, έργα για ορχήστρα, για σόλο όργανα και βέβαια κύκλοι τραγουδιών.

Ο Νίκος Μαμαγκάκης γεννήθηκε το 1929 στο Ρέθυμνο. Καταγόταν από οικογένεια λαϊκών μουσικών. Σπούδασε αρχικά στη Φιλαρμονική Ρεθύμνου και στο Ελληνικό Ωδείο στην Αθήνα (1947-1953). Το 1957 συνέχισε με γερμανική υποτροφία στην Ανωτάτη Μουσική Σχολή στο Μόναχο με τους Ορφ και Γκέντσμερ.

Μεταξύ των κυριότερων έργων του συγκαταλέγονται τα ακόλουθα: «Μουσική για τέσσερις πρωταγωνιστές» (1959-60) για 4 φωνές και 10 όργανα πάνω σ' ένα κείμενο του Καζαντζάκη, «Κατασκευές» για φλάουτο και κρουστά (1960), «Συνδυασμοί» (1961) για έναν εκτελεστή κρουστών και ορχήστρα, «Γλωσσικά σύμβολα» (1961 62) για σοπράνο, μπάσο και μεγάλη ορχήστρα, «Κασσάνδρα» για σοπράνο και 6 όργανα (1963).

Το 1972 (παραγγελία των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου) γράφει τον «Κυκεώνα». Ανάλογο είναι και το έργο του «Μουσική» για πιάνο και οργανικό σύνολο. Εγραψε μουσική για δεκάδες ελληνικές ταινίες καθώς και κύκλους τραγουδιών όπως το «Κέντρο Διερχομένων», «11 Λαϊκά τραγούδια». Εγραψε μουσική για την ταινία «Φέλιξ Κρυυλ» του Τόμας Μαν, και για την διεθνώς επιτυχημένη σειρά του Εντγκαρ Ράις ΗΕΙΜΑΤ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ (56 ώρες φιλμ), με πάνω από 20 ώρες μουσικής η οποία έκανε την πρεμιέρα της στην όπερα του Μονάχου το 1992.

Στα μέσα της δεκαετίας του '80 παρουσιάζει δύο όπερες την «Οδύσσεια» και τον «Ερωτόκριτο». Στα έργα του περιλαμβάνονται επίσης: «Σκλάβοι πολιορκημένοι» (1973), κύκλος τραγουδιών σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, «Ο κύκλος με την κιμωλία», Μπρεχτ - Ιάκωβος Καμπανέλλης (1974), «Ο Νέος Ερωτόκριτος» (Π. Πρεβελάκης. 1972 και 1975/76), «Λαϊκή λειτουργία» (1976), λαϊκή όπερα, «Εγκώμιο στο Νίκο Σκαλκώτα», για σόλο κλαρινέτο (1978), «Ερωφίλη», λαϊκή όπερα (νέα σύνθεση, 1980), «Κέντρο διερχομένων» (1982), κύκλος τραγουδιών σε ποίηση Γιώργου Ιωάννου, «Οδύσσεια» (1982-1984), του Νίκου Καζαντζάκη, όπερα.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
Εκχωρείται η αποκλειστικότητα του κράτους

Δυνατότητα προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών για τη διαχείριση των ενάλιων αρχαιολογικών χώρων δίνει τροπολογία της κυβέρνησης σε νομοσχέδιο για τον τουρισμό!

Τον πολύ επικίνδυνο δρόμο της εμπορευματοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς ανοίγει η κυβέρνηση με τροπολογία στο νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού για την «ενίσχυση της τουριστικής επιχειρηματικότητας», στοχεύοντας στον «πυρήνα» της προστασίας των αρχαιοτήτων που έγκειται στη βασική αρχή, ότι αυτή η προστασία αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του κράτους.

Με την προτεινόμενη τροπολογία, «σπάει» η κρατική αποκλειστικότητα στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους... καταρχήν, αφού, αν περάσει, θα δημιουργήσει πραγματικά τρομακτικό προηγούμενο για το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων. Μέχρι τώρα, ο Ν. 3409/2005 για τις «Καταδύσεις αναψυχής» όριζε, ότι αυτή η υποβρύχια δραστηριότητα, που συνδέεται ευθέως με έναν από τους πλέον αναπτυσσόμενους τουριστικούς κλάδους, απαγορεύεται στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους, οι οποίοι υπόκεινται στην αρχαιολογική νομοθεσία, για λόγους προστασίας τους.

Τώρα, με την τροπολογία που προστίθεται στον παραπάνω νόμο, δίνεται η δυνατότητα σύναψης «προγραμματικών συμβάσεων πολιτισμικής ανάπτυξης» κατ' εφαρμογή του νόμου για τον «Καλλικράτη», ακόμη και με «έργα, προγράμματα και υπηρεσίες πολιτιστικού χαρακτήρα εντός των επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων, τα ζητήματα οργάνωσης, διαχείρισης, επίβλεψης και εκμετάλλευσης των επιτρεπομένων στους χώρους αυτούς δραστηριοτήτων, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια»!

Αυτό σημαίνει ότι στη διαχείριση των ενάλιων αρχαιολογικών χώρων θα μπορούν να «χωθούν» από δημοτικές επιχειρήσεις... μέχρι και τράπεζες, σπάζοντας και στην πράξη την αρχή της αποκλειστικής ευθύνης του κράτους στην προστασία και διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς! Διότι, με το άρθρο 100 του 3852/2010 («Καλλικράτης») δίνεται η δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ του Δημοσίου και φορέων, από επιχειρήσεις Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου που συμμετέχουν δήμοι, «κοινωφελή ιδρύματα» κλπ... μέχρι τράπεζες και πιστωτικά ιδρύματα.

Θυμίζουμε ότι ο ενάλιος αρχαιολογικός πλούτος της Ελλάδας είναι τεράστιος σε μέγεθος και ποιότητα, ενώ διευρύνεται συνεχώς με νέα ευρήματα. Υπάρχουν, ήδη, πάνω από 50 κηρυγμένοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι, πάνω από 1.000 βεβαιωμένα στίγματα ναυαγίων και εκατοντάδες υπό διερεύνηση. Ωστόσο, το αστικό κράτος «φρόντισε» διαχρονικά ώστε και η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ να είναι αναντίστοιχη των απαιτήσεων αυτού του πλούτου. Είναι χαρακτηριστικό ότι για χρόνια είχαν σταματήσει ακόμη και οι καταδύσεις, αφού οι δύτες ήταν ανασφάλιστοι! Το επιστημονικό - καταδυτικό προσωπικό παραμένει τραγικά λιγοστό σε αριθμό, γεγονός που αντικειμενικά δεν μπορεί να καλυφθεί από τη γνωστή αυτοθυσία των εργαζομένων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ετσι, η Εφορεία Εναλίων αναγκάζεται να διενεργεί έρευνες με ιδιώτες και ξένα ινστιτούτα.

Θεατρικό καλοκαίρι

Την κωμωδία του Αριστοφάνη «Eιρήνη» θα παρουσιάσει το ΚΘΒΕ (26, 27, 9 μ.μ.) στην Επίδαυρο. Μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης, σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης, σκηνικά - κοστούμια: Ερση Δρίνη, μουσική: Μίνως Μάτσας, χορογραφία: Κική Μπάκα, φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος, μουσική διδασκαλία: Νίκος Βουδούρης, στίχοι χορικών: Ελένη Φωτάκη. Πρωταγωνιστούν: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Φάνης Μουρατίδης, Γιώργος Κωνσταντίνου. Παίζουν: Δημήτρης Μορφακίδης, Νίκος Μαγδαληνός, Βαγγέλης Χατζηνικολάου, Δημήτρης Διακοσάββας, Στέλιος Τράκας, Βαγγέλης Χαλκιαδάκης, Γιώργος Κολοβός, Χάρης Πεχλιβανίδης, κ.ά. Στις 30/7 (9 μ.μ.) το έργο θα παιχθεί στη «σκιά των βράχων» του Βύρωνα.

Το ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας «Θεσσαλικό Θέατρο», θα παρουσιάσει (28/7, 9 μ.μ.) στο Βύρωνα και στις 30/7 στη «Ρεματιά» Χαλανδρίου, την κωμωδία του Μποστ «Φαύστα». Σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου, μουσική - τραγούδια Σπύρου Καβαλιεράτου. Παίζουν: Νικολέτα Βλαβιανού, Σταύρος Νικολαΐδης, Πάνος Σταθακόπουλος, Μαίρη Σαουσοπούλου, Βασίλης Γαβρής, Χάρης Φλέουρας, Ηλίας Μπεργέτης.

Το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης θα παρουσιάσει τον αισχυλικό «Αγαμέμνονα» (27, 28/7, 9.30 μ.μ.) στο Φεστιβάλ Φιλίππων - Θάσου. Μετάφραση: Νικολέττα Φριντζήλα, σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη, σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Πάτσας, μουσική - διδασκαλία: Σοφία Καμαγιάννη, χορογραφία: Ερμής Μαλκότσης. Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ. Παίζουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Μηνάς Χατζησάββας, Θεοδώρα Τζήμου, Βασίλης Μπισμπίκης, Θέμης Πάνου, Βασίλης Χαλακατεβάκης, Θύμιος Κούκιος, Βασίλης Πουλάκος, Κρις Ραντάνοφ, Κώστας Φαλελάκης, Μενέλαος Χαζαράκης. Κλαρινέτο: Χρήστος Καλκάνης.

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ
Αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό

Για το θάνατο του Νίκου Μαμαγκάκη το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας εκφράζει τη βαθιά του λύπη για το θάνατο ενός από τους σημαντικότερους μουσικοσυνθέτες μας, του πολυβραβευμένου και διεθνώς αναγνωρισμένου Νίκου Μαμαγκάκη.

Ο Νίκος Μαμαγκάκης άφησε πίσω του ένα πολύμορφο και πολύτροπο μουσικό έργο, καθώς είχε εντρυφήσει σε όλα σχεδόν τα είδη της μουσικής, χρησιμοποιώντας τόσο τα συμφωνικά και παραδοσιακά όργανα όσο και τον ηλεκτρονικό ήχο. Στην πλούσια καλλιτεχνική του διαδρομή συνέθεσε όπερες, ηλεκτρονική μουσική, ορχηστρικά έργα, μουσική για το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, κύκλους τραγουδιών και άλλα. Η ποίηση του Ρίτσου, του Καρυωτάκη, της Πολυδούρη, του Σεφέρη, του Ιατρόπουλου, του Εγγονόπουλου, αλλά και η λογοτεχνική ιστορία της πατρίδας του της Κρήτης, από τον Βιτσέντζο Κορνάρο και τον Γιώργο Χορτάτση ως τον Νίκο Καζαντζάκη και τον Παντελή Πρεβελάκη βρήκαν στο έργο του μια από τις πιο ευτυχείς συναντήσεις τους με τη μουσική.

Ο θάνατός του αφήνει στην τέχνη της μουσικής ένα δυσαναπλήρωτο κενό».

  • Τα συλλυπητήρια τους εξέφρασαν προς την οικογένεια του Νίκου Μαμαγκάκη για το θάνατό του, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας και η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα.
Αξιέπαινη πρωτοβουλία της Λυρικής Σκηνής

Η Εθνική Λυρική Σκηνή επαναλαμβάνει μια αξιέπαινη πρωτοβουλία που είχε λάβει ανεβάζοντας την όπερα «Ιπτάμενος Ολλανδός». Είχε διαθέσει δωρεάν θέσεις για την παρακολούθηση της γενικής δοκιμής του έργου σε ανέργους. Τώρα, προσφέρει 1.500 δωρεάν θέσεις σε ανέργους, για τη γενική δοκιμή της όπερας του Πουτσίνι «Μαντάμα Μπατερφλάι», αύριο (9 μ.μ.) στο Ηρώδειο. Η διανομή των δωρεάν εισιτηρίων ξεκίνησε προχτές και θα συνεχιστεί και σήμερα, (9 π.μ. - 1 μ.μ.), στα ταμεία του θεάτρου «Ολύμπια». Απαραίτητη είναι η επίδειξη της κάρτα ανεργίας.

Η δημοφιλής όπερα θα παιχθεί στις 27, 28, 30, 31/7, στο Ηρώδειο, με σκηνοθεσία - σκηνικά - κοστούμια του Αργεντινού σκηνοθέτη Ούγκο ντε Ανα και μουσική διεύθυνση του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ, Μύρωνα Μιχαηλίδη. Πρωταγωνιστούν: Μπαντερφλάι: Μαρία Λουίζα Μπόρσι, Τσέλια Κοστέα (δεύτερη διανομή). Πίνκερτον: Βάλτερ Φρακάρο, Λουτσάνο Γκάνση. Σουζούκι: Ολέσα Πέτροβα. Σάρπλες: Δημήτρης Πλατανιάς, Διονύσης Σούρμπης.

Η όπερα, σε λιμπρέτο των Τζουζέπε Τζακόζα - Λουίτζι Ιλίκα, βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό μονόπρακτο του Ντέιβιντ Μπελάσκο, το οποίο βασίστηκε στο διήγημα του Τζον Λούθερ Λονγκ και στο μυθιστόρημα «Μαντάμ Κρυζαντέμ» του Πιερ Λοτί.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ