ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 25 Απρίλη 1999
Σελ. /48
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Οι λαοί να ορίζουν τη μοίρα τους

Συζήτηση με τον ηθοποιό Ισίδωρο Σταμούλη και τον σκηνοθέτη Ηλία Φραγκάκη για τον "Ορέστη" του Γιάννη Ρίτσου

Ενα από τα ωραιότερα έργα του Γιάννη Ρίτσου,τον "Ορέστη" επέλεξε και παρουσιάζει το "Σχολείον της Νυκτός",στο Θέατρο "Αλκμήνη",στο Γκάζι. Η παράσταση δόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Διεθνές Φεστιβάλ "Μονοπλέι",στο Μπαγκλαντές, (τον περασμένο Φλεβάρη), εκπροσωπώντας τη χώρα μας. Η σκηνοθεσία είναι του Ηλία Φραγκάκη και ερμηνεύει ο Ισίδωρος Σταμούλης.Τη μουσική υπογράφουν τα "Υπόγεια Ρεύματα".Οι παραστάσεις θα διαρκέσουν μέχρι τις 30 του Μάη.

Ο Ισίδωρος Σταμούλης και ο Ηλίας Φραγκάκης συνεργάστηκαν πέρσι στην ταινία μικρού μήκους "Χοτ Λάιν", με πρωταγωνιστή τον Ισίδωρο και σκηνοθεσία του Ηλία. Η ταινία πήρε το βραβείο καλύτερης ταινίας φανταστικού κινηματογράφου. Θέλανε να συνεχίσουν αυτή τη συνεργασία. Η ευκαιρία τούς δόθηκε με τον "Ορέστη" τουΡίτσου.

"Το θέατρο" - λέει ο Ισίδωρος Σταμούλης - "βρίσκεται σε μία συνεχόμενη μάχη. Οταν γνωριστούν δύο συντελεστές και ταιριάζουν τα χνότα τους, αποφασίζουν να κάνουν τις επιλογές τους. Οσο δύσκολο κι αν είναι αυτό στο χώρο μας, γιατί δυστυχώς όλα υπαγορεύονται από τους κανόνες της αγοράς. Η γενιά μας πρέπει να τολμήσει. Να προσπαθήσουμε τουλάχιστον. Αν αποτύχουμε είναι άλλο θέμα. Το θέμα είναι να μην περάσουν τα χρόνια και πεις δεν προσπάθησα".

Χωρίς μνήμη δεν πάμε πουθενά

"Σαν "Σχολείον της Νυκτός"" - συνεχίζει ο Ηλίας Φραγκάκης - "έχουμε μια μακρόχρονη σχέση με το αρχαίο δράμα. Αυτός είναι ένας πυρήνας σκέψης, έρευνας και δουλιάς και από καιρού εις καιρό παρουσιάζουμε τα αποτελέσματά της. Πριν δύο χρόνια, λοιπόν, είχαμε κάνει τον "Ορέστη" του Ευριπίδη. Υπάρχει μια μακρόχρονη έρευνα, ειδικά με τον μύθο των Ατρειδών. Κυρίως, επειδή υπάρχουν ανοιχτές πληγές μέσα μας. Ο μύθος των Ατρειδών συμβολίζει την εμφύλια μοίρα των Ελλήνων. Είμαστε πρεσβευτές της άποψης ότι χωρίς μνήμη δεν πάμε πουθενά.Τώρα κάνουμε μιαν άλλη διαπραγμάτευση του αρχαίου μύθου, όπου έχουμε έναν Ορέστη διαφορετικό, που έρχεται στη σημερινή εποχή. Στην εποχή που οι περισσότεροι είναι σαν τουρίστες στην ίδια τους τη χώρα, όπου η ιστορία έχει περιπέσει στη σιωπή. Ξαφνικά, αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με δύο φαντάσματα, τα οποία πλανιούνται πάνω από την Ελλάδα, μέσα στο χρόνο. Ερχονται και ξανάρχονται σε διάφορες ιστορικές στιγμές. Ερχονται και, όπως λέει ο ποιητής, όλα τους είναι γνώριμα, μόνο που είναι λίγο μικρότερα.

"Ο Ορέστης είναι διαφορετικός πια. Δηλαδή, η γνώση που έχει αποκομίσει στο πέρασμά του, όλους αυτούς τους αιώνες, τον σπρώχνει να έχει διαφορετικά θέλω. Δε θέλει να σκοτώσει, αγαπάει τη μητέρα του, δε μισεί, δε θέλει να εκδικηθεί. Θέλει να ξαναγεννηθεί, να γίνει γήινος, να ζήσει. Εχει αρχίσει να εκτιμά τις απλές χαρές της ζωής, τη μυρωδιά του χώματος μετά τη βροχή, τον χτίστη, τον πετεινό που λαλεί, το παιδάκι κάτω από το δέντρο στο θερισμό... θέλει να "ξεχάσει" το θάνατο του πατέρα του. Θέλει να κρατήσει τα μικρά - μεγάλα πράγματα της ζωής. Θέλει να γεννηθεί να ζήσει και να πεθάνει γευόμενος τη ζωή ως το μεδούλι".

- Ουσιαστικά μιλάμε για ένα πρόβλημα ταυτότητας;

"Ναι" - λέει ο Ηλίας Φραγκάκης."Είναι ένα πρόβλημα της εποχής μας ουσιαστικά, η κρίση ταυτότητας. Θέλουμε να είμαστε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε, όχι με την έννοια την αρνητική, που όλοι δηλώνουν κάτι άλλο, αλλά με την ουσιαστική, την υπαρξιακή έννοια: να γίνουν κάτι άλλο, πιο σημαντικό, πιο σπουδαίο για αυτούς τους ίδιους. Αυτό θέλει τουλάχιστον ο Ορέστης. Αρνείται, δηλαδή, τη μοίρα που οι άλλοι έχουν κατασκευάσει γι' αυτόν. Θέλει ο ίδιος να ορίζει τη μοίρα του. Με την έννοια αυτή και με τα πρόσφατα γεγονότα, το έργο είναι τραγικά επίκαιρο".

"Λέει σε ένα σημείο ο Ρίτσος" - συμπληρώνει ο Ισίδωρος Σταμούλης - ""Πώς είναι δυνατόν οι άλλοι, λίγο - λίγο να υφαίνουν τη μοίρα μας, να μας την επιβάλλουν και εμείς να το δεχόμαστε".Ολο το έργο είναι αυτή η εσωτερική σύγκρουση που έχει με τις επιλογές του και με τη μοίρα που του έχουν επιβάλει".

"Ωστόσο" - συνεχίζει ο Ηλίας Φραγκάκης - "δεν μπορεί να αποτινάξει την ταυτότητά του, θα κάνει το φόνο. Αυτό που μπορεί να κάνει όμως, είναι να επιλέξει τους λόγους για τους οποίους τον κάνει. Και επιλέγει κάποιους λόγους όχι μικρούς (δηλαδή μίσος), αλλά για μεγάλα πράγματα. Οπως λέει και ο ποιητής, ίσως για τη συμπλήρωση ορισμένου χρόνου, για να μείνει ελεύθερος ο χρόνος, ίσως για κάποια κατάφαση για τη ζωή, δηλαδή για κάποια νίκη ανώφελη πάνω στον πρώτο μας και τελευταίο φόβο, το φόβο του θανάτου".

Οι αξίες της ζωής πρέπει να μας ενώνουν

- Είναι μια παράσταση μνήμης;

"Ακριβώς. Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τη λήξη του Εμφύλιου. Το κείμενο έχει έντονα τα σημάδια του Εμφύλιου. Σαφώς πρόκειται για μια αλληγορία. Η παράσταση αποπνέει έναν εμφύλιο στο σήμερα, δηλώνει την ανάγκη να μην ξεχνάμε. Κι επειδή είναι 50 χρόνια από τη λήξη του Εμφύλιου, είναι αφιερωμένη, όπως γράφουμε στο πρόγραμμα στους ωραίους μικρούς της ιστορίας. Επειδή η επικαιρότητα μας ξεπερνάει με φρικιαστικό τρόπο, είναι επίσης αφιερωμένη στους λαούς της Σερβίας και του Κόσσοβο. Είναι αφιερωμένη και στους δύο ισόποσα, γιατί και οι δύο πλήττονται θανάσιμα και κατατρέχονται με τον ίδιο τρόπο από μια εξωτερική επέμβαση. Πιστεύουμε ότι το έργο μιλάει για ένα λαό που θέλει να ορίζει αυτός τη μοίρα του".

- Στο ρόλο του Ορέστη, μέσα από το λόγο του Ρίτσου, τι ανακαλύψατε;

"Πρόκειται" - επισημαίνει ο Ισίδωρος Σταμούλης - "για έναν μεγάλο ποιητή και αυτό το ανακαλύπτεις πολύ εύκολα αν διαβάσεις το κείμενο. Οι απλές αξίες της ζωής πρέπει να μας ενώνουν. Η ενότητα μπορεί να αποτρέψει τα εγκλήματα που γίνονται σήμερα. Ο στόχος της ζωής είναι τελείως διαφορετικός από αυτόν που μας επιβάλλουν. Από τη μοίρα που μας επιβάλλουν.Κι όσο πιο πολύ παιδεύεται ο άνθρωπος, με τέτοια μεγάλα κείμενα - και δεν εννοώ ως ηθοποιός αλλά ως θεατής - νομίζω ότι θα είχαμε πολύ λιγότερη εγκληματικότητα, πολύ λιγότερους πολέμους. Μιλάω για τις κοινωνίες που δημιουργούν όλα αυτά τα προβλήματα. Για παράδειγμα σήμερα για το σερβικό, σίγουρα θα ήταν πολύ διαφορετική η αντίδραση σε έναν κόσμο που καταπιάνεται περισσότερο με τις τέχνες, θα ήταν πολύ πιο ουσιαστική η αντίδραση. Τα παιδιά ασχολούνται με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που μόνο πολέμους διδάσκουν. Αυτοί κάνουν "καλά" τη δουλιά τους. Δημιουργούν στρατιές στρατιωτών, είτε με τη σκέψη, είτε με πραγματικά όπλα. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούν τους Ράμπο της εκάστοτε κοινωνίας".

"Και δεν είναι μόνο ότι φτιάχνει Ράμπο" - λέει ο Ηλίας Φραγκάκης."Το χειρότερο είναι όμως ότι φτιάχνει μια μεγάλη μάζα παθητικών δεκτών".

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

Ελληνική "πολυχρωμία" κατά του "γκρίζου"

Συζήτηση για τη μουσική δωματίου στην Ελλάδα, με αφορμή την έκδοση της πρώτης δισκογραφικής δουλιάς του συνόλου ξύλινων πνευστών "Tal Quintet"

ΣΕΛΙΔΑ 3

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Πρόωρα και έσχατα μνημεία

Εάν ένα εργαστήριο κεραμικής του 5ου π.Χ. αιώνα παρέχει γνώσεις για την παραγωγή, την τεχνολογία, την τέχνη, την καθημερινή ζωή, γιατί όχι και ένας μύλος των αρχών του αιώνα, μια καπναποθήκη, ένα υφαντουργείο, ένας σιδηροδρομικός σταθμός, μία γέφυρα, μία εργοστασιακή μηχανή, ακόμα κι ένα βιομηχανικό συγκρότημα. Δηλαδή τα βιομηχανικά μνημεία

ΣΕΛΙΔΑ 4

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 1999 Ταξική, αντιπολεμική, αντιιμπεριαλιστική

Σε όλη τη χώρα με μπροστάρη το ΠΑΜΕ, συνδικάτα και συνδικαλιστές προετοιμάζονται να υποδεχτούν την Πρωτομαγιά, εντείνοντας την αντιπολεμική δράση και τις προσπάθειες για δράση και συσπείρωση σε αγωνιστική κατεύθυνση ΣΕΛΙΔΕΣ 8 - 9

ΠΚΣ Πάντα στην πρώτη γραμμή!

Οι "Πανσπουδαστικές Κινήσεις Συνεργασίας" (ΠΚΣ) διοργάνωσαν μια άκρως επίκαιρη συζήτηση με θέμα "ΕΙΡΗΝΗ και αθλητισμός". Φοιτητές αλλά και εξέχουσες αθλητικές προσωπικότητες που ζουν στη χώρα μας, μεταξύ άλλων και Σέρβοι, συζήτησαν τα δρώμενα στη γειτονιά μας. Οι διαπιστώσεις κοινές, τα λόγια μοιάζουν να βγαίνουν από ένα στόμα

ΣΕΛΙΔΑ 14



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ