«Γεννήθηκα στην Αμαλιάδα (Πελ/σου) στα τέλη του 1915. Ο πατέρας μου ήταν αγρότης από τα ορεινά χωριά της περιοχής μας που κατέβηκε στην πόλη και έγινε επαγγελματίας. Επίσης και η μητέρα μου είναι αγρότισσα, αγράμματη αλλά πολύ καλή γυναίκα. Είχα δύο ακόμη μικρότερες αδερφές, από τις οποίες η μία δεν άντεξε στα κυνηγητά και τις κακουχίες που πέρασαν στην πρώτη κατοχή, αρρώστησε και πέθανε. Ολοι οι δικοί μου είναι δοσμένοι στον αγώνα και έχουν υποστεί κάθε είδους καταστροφή.

(...)Μαθητής ακόμα από το γυμνάσιο μαζί με μια άλλη παρέα συμμαθητών μου, αρχίσαμε να συζητάμε για το Σοσιαλισμό, κάναμε αγώνα με τους καθηγητές για την επιβολή της δημοτικής και οργανώσαμε (1931) δύο απεργίες (...) Το 1934 έγινα μέλος του Κόμματος σε ηλικία 19 χρονών.

Με πήρανε κατευθείαν στο Κόμμα γιατί οργάνωση της ΟΚΝΕ δεν υπήρχε τότε στην Αμαλιάδα. Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου πήγα να δώσω εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Γράφτηκα στα Νομικά και ξαναγύρισα στην πατρίδα μου με σκοπό να πηγαίνω στην Αθήνα μόνο για εξετάσεις.

Το 1935 τοποθετήθηκα Γραμματέας στην ΚΟ -υπαχτίδα τότε- της πατρίδας μου. Το Σεπτέμβρη ανέβηκα στην Αθήνα για εξετάσεις. Γνωρίστηκα με τους συντρόφους της Πανεπιστημιακής Αχτίδας της ΟΚΝΕ (Δρακόπουλο, Βέττα κ.λπ.) και χρησιμοποιήθηκα, χωρίς να έχει έρθει ακόμα η σύνδεσή μου, σε διάφορες δουλειές (ομιλητής στις παράνομες φοιτητικές συγκεντρώσεις της Κονδυλικής κοσμογονίας, επίσης στις διαπραγματεύσεις με τις άλλες οργανώσεις της νεολαίας κ.λπ.). Τα Χριστούγεννα του ΄35 ξαναπήγα Γραμματέας της Οργάνωσης της πατρίδας μου και τον Μάρτη του ΄36 πιάστηκα και εκτοπίστηκα ένα χρόνο στην Ιο και το Μάη δικάστηκα ερήμην 2 χρόνια για κάτι απεργίες που είχαν γίνει στην Αμαλιάδα.

Εν τω μεταξύ η σύγκλητος με απόφασή της με απέβαλε από το Πανεπιστήμιο.

Η δευτεροβάθμια επιτροπή Ασφαλείας εμείωσε την ποινή εκτοπισμού σε 4 μήνες (...) γύρισα από την εξορία στα τέλη του Ιούλη του 1936. Από τότε έζησα καταδιωκόμενος ή στη φυλακή.

(...) Τον Οκτώβρη του 1936 που η κλάση μου κλήθηκε στον στρατό, πήρα εντολή να παρουσιαστώ, γιατί η νέα εκτόπιση που είχαν αποφασίσει, θα αναστελλόταν εφόσον ήμουνα φαντάρος και η δικαστική απόφαση για να εκτελεστεί, έπρεπε πρώτα να εκδικαστεί η ανακοπή.

Από την προηγούμενη χρονιά το περιοδεύον συμβούλιο, μην ξέροντας ποιος είμαι με είχε τοποθετήσει στη σχολή εφέδρων αξιωματικών του Μηχανικού. Μόλις όμως παρουσιάστηκα με έδιωξαν αμέσως, γιατί εν τω μεταξύ είχαν πάει από την ασφάλεια τα χαρτιά μου. Με έστειλαν απλό φαντάρο στο σύνταγμα της Πάτρας.

Εκεί η Κ.Ο με τοποθέτησε Γραμματέα της Στρατ. Οργάνωσης.

Το Δεκέμβρη του ΄36 που πιάστηκε το Πελ/κό Γραφείο της Κ.Ε. και η καθοδήγηση της Πάτρας (Στρίγγος, Σινάκος, Βατουσιανός κ.λπ.), ο σύνδεσμος της έξω οργάνωσης με το Σύνταγμα, στον οποίο ο υπεύθυνος για την στρατιωτική δουλειά είχε πει το όνομά μου - καθώς και του βοηθού μου Γιάννη Ντάβου -, πιάστηκε και μας μαρτύρησε. Μας έπιασαν και τους δύο μάς βασάνισαν, αλλά δεν απέσπασαν τίποτα και η Στρατιωτική οργάνωση έμεινε άθιχτη.

(...) μας δίκασαν 3 μήνες φυλακή και 6 εξορία. Μόλις τελείωσε η φυλακή μου, επειδή την εξορία την έκανες μετά το τέλος της θητείας, με έστειλαν στο πειθαρχικό λόχο της Κεφαλονιάς, που είχε τότε φτιάξει ο Μεταξάς. Τον Ιούλη του ΄37 κατάφερα και έφυγα. Ηρθα στην Πάτρα και δούλεψα στην οργάνωση της Π.Ε.

Τον Οκτώβρη ήμουνα βοηθός του Γραμματέα της οργάνωσης και όταν οι νομοί Ηλείας - Ολυμπίας και Ζακύνθου έγιναν ξεχωριστή Περιφερειακή Οργάνωση στάλθηκα εκεί Γραμματέας.

Το Πάσχα του ΄38 προδόθηκα στον Πύργο από τον φοροεισπράκτορα και πιάστηκα στο δρόμο.

Πήγα να φύγω, με πυροβόλησαν, έπεσα και με έπιασαν. Επίσης ύστερα από λίγες μέρες έφυγα από το κρατητήριο, αλλά με κυνήγησαν πολύ και επειδή από το πολύ ξύλο δεν μπορούσα να τρέξω, με έπιασαν.

Με πήγαν στην Αίγινα όπου έμεινα μέχρι την άνοιξη του 1942 και από κει μεταφέρθηκα στην Ακροναυπλία. Το Δεκέμβρη του ΄42 οι Ιταλοί μάς πήγανε στα στρατόπεδα Κατούνας, Βόνιτσας, Κέρκυρας.

Εκεί με ενέργειες της ομάδας, οι Ιταλοί ξεχώρισαν οχτώ άρρωστους συντρόφους (το Ζαχαράτο, εμένα και 6 άλλους) και μας έστειλαν για τη φυλακή της Σωτηρίας, τέλη Αυγούστου 1943. Με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών Σ/βρης 1943 καταφέραμε να απελευθερωθούμε. Στάλθηκα στην Πελ/σο όπου δούλευα σαν β΄ στην αρχή και ύστερα σαν α΄ Γραμματέας στην ΚΟ της Πάτρας.

Την Ανοιξη του '44 στάλθηκα οργανωτής του Γραφείου Περιοχής στη Ν. Πελοπόννησο. Αργότερα έγινα μέλος του Γραφείου κ΄ δούλεψα σε όλες τις περιφέρειες της Πελ/σου. Δούλεψα επίσης στην διαφώτιση λίγο διάστημα, με απόφαση του Γραφείου τοποθετήθηκα καπετάνιος στη Μεραρχία του ΕΛΑΣ Πελ/σου (...).

Μετά την απελευθέρωση δούλεψα επικεφαλής της Διαφώτισης κ΄ σαν μέλος της γραμματείας της κομ. Επιτροπής της Περιοχής, παρακολουθούσα ορισμένες οργανώσεις. Αργότερα δούλεψα σαν μέλος της γραμματείας της ΚΟ Πάτρας κ΄ τέλος από τον Αύγουστο του ΄46 παρακολουθούσα την οργάνωση της Κ και Ν Πελ/σου κ΄την οργάνωση του αντάρτικου.

Μόλις είχε γίνει το αρχηγείο Πελ/σου ειδοποιήθηκα και ανέβηκα στην Αθήνα (Φλεβάρης του ΄47). Από κει μέσω Θεσ/ίας έφυγα για την έδρα του Γ.Α.

Περιπλανήθηκα 4 περίπου μήνες σ' όλη σχεδόν την Μακεδονία κ' την Ηπειρο γιατί έπεσα πάνω στην «εαρινή εκστρατεία».

Στο Γ.Α. τοποθετήθηκα πρώτα στο ΙΙο Γραφείο, ύστερα υποδιοικητής στη σχολή αξιωματικών, σήμερα δουλεύω στην διαφώτιση. Δεν έχω κανένα λόγο να μην είμαι ικανοποιημένος από τη δουλειά που έχω τοποθετηθεί. Δεν είμαι όμως ικανοποιημένος από την απόδοση ή την ποιότητα της δουλειάς μου, που ακόμα δεν μπόρεσα να την πλησιάσω στο ύψος, που απαιτούν οι σημερινές περιστάσεις.

Νίκος Μπελογιάννης».

Ενα ακόμα σπάνιο ντοκουμέντο από τη ζωή του Νίκου Μπελογιάννη. Πρόκειται για το ημερολόγιο που κρατούσε κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στον ΔΣΕ στον Γράμμο. Οι συγκεκριμένες σελίδες αφορούν λίγο πριν και λίγο μετά τον τραυματισμό του στο ύψωμα Γκόλιο το 1948.

«2/8 Αρχισε επίθεση στη Χελώνα.

3/8 Το ατύχημα του Μπαντέκου. Κι εδώ φαίνεται πληρώσαμε την υποχώρηση μπροστά στις δυσκολίες. Συμβιβάστηκαν με την κούραση

4-5-6-7 Η τιτανομαχία του Γράμμου συνεχίζεται. Στις 6 και στις 7 παρακολούθησα τη μάχη του Τσάρνου.

8/8 Ηρεμία παντού. Οργανώσαμε δοκιμαστική πορεία.

9/8 Χάσαμε πάλι το Ανώνυμο του Κάμενικ τζάμπα. Ευτυχώς που τους τις βρέξαμε στον Πρ. Ηλία».

Και παρακάτω:

«Πόσο δραματική καταντάει μερικές φορές η ζωή μας και σε πόσο δύσκολη θέση βρίσκεσαι! Αντλείς όμως πάντοτε απέραντες κι ανεξάντλητες δυνάμεις από την πίστη σου στο Κόμμα και στη νίκη.

Πήραμε επαφή μ' έναν ασυρματιστή της ΙΙης Μεραρχίας, τον Νικοτσάρα. Μίλησε μαζί του ο Χαρίλαος. Πήγε, μας είπε, και τους βρήκε ο ασυρματιστής του Μπέικου.

(...) 10/8 Ετοιμαζόμαστε να φύγουμε. Πληροφορίες λένε ότι ο εχθρός ετοιμάζεται για το Βίτσι.

13/8 προς 14. Περάσαμε σχετικά καλά μέσω Σμόλικα. Το μεσημέρι σταματήσαμε πάνω από το Δίστρατο. Τα μεσάνυχτα ξεκινήσαμε.

20/9 Βρισκόμαστε μεταξύ Κασιδιάρη και Μουργκάνας. Δραματική μέρα και προπαντός δραματική νύχτα.

21/9 στην Αλβανία. 40 μέρες πορεία αδιάκοπος αγώνας και μάχες.

Από τις 25/9 - 15/10 με την πρώτη Μεραρχία στο στρατόπεδο του Ελβασάν. Μια ζωή μονότονη, πληκτική, χωρίς σοβαρό περιεχόμενο. Οαση η συνδιάσκεψη και η 6η Ολομέλεια. Ο καιρός περνάει με το διάβασμα και με την προσμονή να ριχτούμε από μέρα σε μέρα στη δουλειά και στη δράση.

16/10 Σήμερα μου είπαν ότι δεν θα είμαι στον κατάλογο αυτών που θα φύγουν για πάνω. Οπως φαίνεται θα γυρίσω στην Ελλάδα, σε καμιά μεγάλη πολιτεία. Χάρηκα πολύ. Τόσα χρόνια τώρα συνήθισα να ζω έντονη και τον περισσότερο καιρό δύσκολη είτε και δραματική ζωή, σε βαθμό που σήμερα η ζωή του στρατοπέδου δεν μου αρέσει καθόλου, οτιδήποτε υλικές ευκολίες κι αν έχεις στη διάθεσή σου. Χάρηκα ακόμα και γιατί η "μοίρα" μου εξακολουθεί. Από τότε που 'γινα μέλος του Κ. πάντοτε, όσο θυμάμαι, κάθε καινούργια δουλειά που μου αναθέτουν είναι ή εξαιρ. δύσκολη, ή μια οργάνωση ή τμήμα που δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ή μου αναθέτουν τη δημιουργία μιας καινούργιας. Αυτή είναι η "μοίρα" της κομματικής μου ζωής μέχρι σήμερα κι όταν κάθε φορά το αναλογίζομαι νιώθω μέσα μου μια ξεχωριστή περηφάνεια».