Λίγο καιρό μετά την περιοδεία που πραγματοποίησε στην Κοζάνη ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, και τη συμμετοχή του σε σύσκεψη εκπροσώπων φορέων και συλλόγων των χωριών που πλήττονται από τα ορυχεία της ΔΕΗ ΑΕ, οι βουλευτές του ΚΚΕ Σάκης Βαρδαλής και Γιάννης Δελής κατέθεσαν σε Αναφορές προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα υπομνήματα που έδωσαν στον Δ. Κουτσούμπα οι εκπρόσωποι των φορέων (Σύλλογος Ανέργων και Περιβάλλοντος Ακρινής, Τοπική Κοινότητα Κομάνου, Σύλλογος Περιβάλλοντος και Ποιότητας Ζωής και Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντοκώμης), με τα οποία ζητούν να υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις ΔΕΗ ΑΕ και κράτους για τη μετεγκατάσταση των οικισμών της Ποντοκώμης, της Ακρινής και του Κομάνου.

Το ΚΚΕ χρόνια τώρα προβάλλει την ανάγκη μετεγκατάστασης των πληττόμενων οικισμών και αποκατάστασης των κατοίκων τους σε σύντομο χρονικό διάστημα - πριν αποδιοργανωθούν - σε σύγχρονους οικισμούς που να καλύπτουν τις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας. Ακόμη, τονίζει ότι η κατασκευή των νέων οικισμών μπορεί και πρέπει να γίνει μέσα από κρατικό φορέα Κατασκευών, που θα εγγυάται την ποιότητα και τις προδιαγραφές των κατασκευών του.

Ομως, το ζήτημα των μετεγκαταστάσεων είναι σύνθετο και γίνεται ακόμα πιο σύνθετο μέσα στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Συνδέεται με τους ανταγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη στον κλάδο της Ενέργειας, με την εφαρμογή του τρίτου μνημονίου που προβλέπει την είσοδο ιδιωτών στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η ΔΕΗ ΑΕ, για να επιβιώσει στον ανταγωνισμό, ενδιαφέρεται να περιορίσει το κόστος μέσα από τον περιορισμό των δαπανών για μετεγκαταστάσεις. Ετσι ακολουθεί τακτική κωλυσιεργίας, για να διαλύονται οικισμοί και να μην υποχρεώνεται να προσφέρει χρήματα για υποδομές. Eπίσης, μέσα από τη δικαστική οδό ταλαιπωρεί τους πληττόμενους και τους κουράζει, για να δεχτούν μικρότερο τίμημα για τις περιουσίες τους. Στο μεταξύ, τα χωριά ερημώνουν, οι αγρότες ξεκληρίζονται, οι νέοι πετιούνται στην ανεργία ή απασχολούνται στις εργολαβίες της ΔΕΗ με μισθούς πείνας.

Στο πλαίσιο αυτής της τακτικής, στις 6 Απρίλη αναμένεται να δικαστεί στο Μονομελές Εφετείο Δυτικής Μακεδονίας η υπόθεση για τον καθορισμό της προσωρινής τιμής μονάδας αποζημίωσης για την αναγκαστική απαλλοτρίωση των αγρών και των οικοπέδων πλησίον των οικισμών Ποντοκώμης, Μαυροπηγής και Κομάνου, έκτασης συνολικού εμβαδού 10.578.346,89 τ.μ., για τις ανάγκες εκμετάλλευσης των Ορυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου της ΔΕΗ ΑΕ.

Στην περίπτωση του Κόμανου, το 1996 εκδόθηκε η προκήρυξη απαλλοτρίωσης της κοινότητας, για τις ανάγκες λειτουργίας των ορυχείων και των βιομηχανικών δραστηριοτήτων της ΔΕΗ. Περίπου 10 χρόνια μετά, με το ΦΕΚ αρ. 1318/τ.Δ/4 Δεκεμβρίου 2003, εγκρίθηκε το τοπικό ρυμοτομικό σχέδιο για τη μετεγκατάσταση του οικισμού Κομάνου στη νέα τοποθεσία και τον καθορισμό των χρήσεων γης. Το 2015 έγινε η χάραξη και χαλικόστρωση των δρόμων του νέου οικισμού. Ομως ακόμα δεν έχουν γίνει τα αναγκαία έργα υποδομής (ύδρευσης, αποχέτευσης, ομβρίων υδάτων κ.λπ.) για να γίνει κατοικήσιμος ο οικισμός.

Οι κάτοικοι καταγγέλλουν τα κόμματα που κυβέρνησαν την τελευταία 20ετία ως υπεύθυνα για τις καθυστερήσεις και ζητούν να ολοκληρωθούν οι εργασίες μετεγκατάστασης του νέου οικισμού, ώστε να ξαναγίνει ο Κόμανος ένα ζωντανό χωριό.

Στην Ποντοκώμη, οι κάτοικοι περιμένουν προσδιορισμό των αποζημιώσεων και ενώ εδώ και χρόνια έχει αποφασιστεί η μετεγκατάστασή τους στη ζώνη ΖΕΠ, δεν έχουν δημιουργηθεί οι υποδομές. Οι κάτοικοι, επιβαρυμένοι επί 60 χρόνια από τις δραστηριότητες της ΔΕΗ, φοβούνται ότι θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι και εκτεθειμένοι στους συνεχώς αυξανόμενους περιβαλλοντικούς - γεωλογικούς κινδύνους και για τα επόμενα χρόνια. Ζητούν ολοκλήρωση της μετεγκατάστασης του οικισμού, καθώς επίσης και την επίλυση άλλων ζητημάτων που απασχολούν την τοπική κοινότητα, όπως η ανεργία, η επαναπόδοση των εδαφών που χρησιμοποιήθηκαν από τη ΔΕΗ ΑΕ, η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος των περιοχών που εκμεταλλεύθηκε η επιχείρηση, αλλά και η ενδυνάμωση του δημόσιου συστήματος Υγείας της ευρύτερης περιοχής.

Η Ακρινή είναι περιτριγυρισμένη από τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ. Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου νότια, βρίσκεται το ορυχείο του Νότιου Πεδίου. Στα δυτικά, σε απόσταση 500 μέτρων, βρίσκονται οι αποθέσεις. Στα ανατολικά, στα 2,5 χιλιόμετρα βρίσκεται ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου. Βάσει του προγραμματισμού της ΔΕΗ, το επόμενο διάστημα θα γίνει απαλλοτρίωση όλου του καλλιεργήσιμου και αρδευόμενου κάμπου της Ακρινής για τις ανάγκες εξόρυξης του λιγνίτη.

Οι κάτοικοι, με μπροστάρη το Σύλλογο Περιβάλλοντος, πραγματοποίησαν αγωνιστικές κινητοποιήσεις και οδηγήθηκαν κατηγορούμενοι στα δικαστήρια. Τελικά, μετά από χρόνια αγώνων, το 2011 αποφασίστηκε να γίνει η μετεγκατάσταση του οικισμού. Ακόμα, όμως, το κράτος δεν έχει προχωρήσει στο ΦΕΚ κήρυξης του οικισμού.