ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 25 Οχτώβρη 2012
Σελ. /32
Αμερικανικό όνειρο σε πληθώρα εκδοχών!!!

Η σημαντική ταινία της βδομάδας είναι η πρώτη - και τελευταία - μεγάλου μήκους του Ρουμάνου Κρίστιαν Νεμέσκου που γεννήθηκε το 1979 και σκοτώθηκε, σε ηλικία 27 ετών, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 2006. Ο Νεμέσκου αποφοίτησε από την Κρατική Σχολή Κινηματογράφου της Ρουμανίας το 2003 και οι πρώτες του μικρού μήκους ταινίες προβλήθηκαν σε περισσότερα από 50 διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ αποσπώντας αρκετά βραβεία... Ο Νεμέσκου άφησε την ταινία του «CALIFORNIA DREAMIN'» ατελείωτη - για καλό και για κακό...

Πρεμιέρα σήμερα κάνουν συνολικά έξι ταινίες. Ητοι: «ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΥΣ ΓΛΥΚΑ» αμερικανικό θρίλερ, παραγωγής 2012, σε σκηνοθεσία του, υπερεκτιμημένου κατά πολλούς, Νεοζηλανδού Αντριου Ντόμινικ... Ο σκηνοθέτης παίρνει αυτήν τη φορά ένα μυθιστόρημα του Τζορτζ Χίγκινς από τη δεκαετία του '70 και το μεταφέρει - πολύ ελεύθερα - από τη Βοστόνη στην ερημωμένη από τον τυφώνα «Κατρίνα» Νέα Ορλεάνη του 2008, στην καρδιά της εκλογικής μονομαχίας Ομπάμα - Μακ Κέιν και της καπιταλιστικής κρίσης, που λειτουργεί ενισχυτικά για κάθε είδους έγκλημα. Με τη σαφήνεια και την ισορροπία των αμερικανικών αστυνομικών ταινιών της δεκαετίας του '70, το τεταμένο αυτό ψυχολογικό φιλμ νουάρ, συνιστά εγκώμιο της μοναξιάς και της κοσμικής ανηθικότητας. Με τον Μπραντ Πιτ στον πρωταγωνιστικό ρόλο του πληρωμένου δολοφόνου Τζάκι Κόγκαν, ο μονόλογος του οποίου και η φράση του φινάλε (παράφραση γνωστής ρήσης του Προέδρου Τζέφερσον) έγινε ήδη cult: «Αυτή δεν είναι χώρα, είναι μπίζνες»...

Επίσης: Το ντοκιμαντέρ «Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ», μια αμερικανο-βρετανική συμπαραγωγή του 2010, σε σκηνοθεσία του ανατρεπτικού εκφραστή της street art Μπανσκί. Στην ταινία φιλοξενείται η αφρόκρεμα των ζωγράφων του δρόμου επί το έργο ...της αποδόμησης της αστικής μιζέριας και περιγράφοντας την πιο αστεία εκδοχή της καλλιτεχνικής καθημερινότητας...


ΚΡΙΤΙΚΗ:
Τζία ΓΙΟΒΑΝΗ

ΚΡΙΣΤΙΑΝ ΝΕΜΕΣΚΟΥ
California dreamin'

Ο Ρουμάνος κινηματογραφιστής Κρίστιαν Νεμέσκου πέθανε το 2006 - σε ηλικία 27 ετών - σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ο Νεμέσκου πρόλαβε να γυρίσει τέσσερις ταινίες μικρού μήκους και αυτήν εδώ, την «CALIFORNIA DREAMIN'» που είναι η μοναδική του ταινία μεγάλου μήκους, η τελευταία του ...που μάλιστα έμεινε ατελείωτη λόγω του ότι δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το μοντάζ της. Λες και προαισθανόταν το τέλος του ο Νεμέσκου, στη μοναδική, όντως μεγάλου μήκους (διάρκειας 155 ολόκληρων λεπτών) ταινία του, θέλησε να τα πει όλα! Μα όλα!

Καλοκαίρι του 1999, μαίνεται ο πόλεμος για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Από το λιμάνι της Κωστάντζας ξεκινά ένα τρένο που μεταφέρει ομάδα Αμερικανών πεζοναυτών με τον επικεφαλής τους, οι οποίοι συνοδεύουν τεχνολογικό, πολεμικό εξοπλισμό του ΝΑΤΟ, με αποστολή στο μέτωπο του Κοσσυφοπεδίου. Το τρένο φθάνει στο ασήμαντο χωριό CAPALNITA. Εκεί υποχρεώνεται να τερματίσει την πορεία του μια που ο σταθμάρχης (δημόσιος υπάλληλος) αρνείται - σύμφωνα με τον ισχύοντα, απαράβατο για όλους, νόμο της χώρας - να επιτρέψει τη διέλευση ενός συρμού, εφόσον δεν προσκομίζονται έγγραφα διαπίστευσης... Ετσι αποκολλάται η λοκομοτίβα από τα βαγόνια και οι Αμερικανοί καθηλώνονται στον «άχαρο» τόπο του πουθενά.

Ο χρόνος αναμονής είναι βασανιστικός για τον επικεφαλής των πεζοναυτών που πιέζεται να παραδώσει τον πολεμικό εξοπλισμό. Αντίθετα, ο ίδιος χρόνος διαγράφεται πλήρης ευοίωνων υποσχέσεων τόσο για τις νεαρές κοπέλες (που ονειρεύονται τη ζωή με όρους διαφήμισης) όσο και για τους λιγοστούς λαοπλάνους και δημαγωγούς, τους έχοντες επιχειρηματικές και αναπτυξιακές βλέψεις δηλαδή, με ίδιον πάντα όφελος, διαφορετικά μεταβάλλονται σε εθνικιστές υπερπατριώτες!

Ο επικεφαλής και οι πεζοναύτες θα φθάσουν τελικά στον προορισμό τους αργοπορημένοι και το ραντάρ που μεταφέρουν θα τεθεί τελικά σε πλήρη λειτουργία δύο ώρες μετά την κήρυξη κατάπαυση πυρός ...

Αναμφισβήτητο το ταλέντο του Νεμέσκου στην καθοδήγηση των ηθοποιών ...στο να μπορεί να αιχμαλωτίζει την καλύτερη στιγμή των ερμηνειών με τον καλύτερο τεχνικά τρόπο. Το ίδιο ξαφνιάζει και το αποτέλεσμα, που άπτεται του κεφαλαίου «σκηνοθεσία στο εσωτερικό του κάδρου» (mise enscene), ιδιαίτερα ξεκάθαρο σε σκηνές με μεγάλο πλήθος συμμετεχόντων. Θαυμαστή κυριολεκτικά η συνθετική καθοδήγηση τόσων και τόσων ανθρώπων... Αυτά είναι στοιχεία που εκπλήσσουν και καταπλήσσουν σε μια πρώτη μεγάλου μήκους δουλειά. Ενδιαφέρουσα και η πολυπλοκότητα της δομής της ταινίας που εκτείνεται σε χώρο και σε χρόνο και παραπέμπει έντονα σε εκείνη από το «Δεκαήμερο» του Βοκάκιου. Πέντε μέρες - η διάρκεια της αναμονής - Χ (επί) τόσες διαφορετικές ιστορίες για κάθε μέρα, με παρεμβολή ασπρόμαυρων flash back από το ιστορικό παρελθόν.

Και τι δεν μπλέκει στην αφήγησή του ο Νεμέσκου: Το ιστορικό χτες και το σήμερα. Τη σημερινή εξουσία και το λαό (όταν έρχεται ο γραμματέας του ΥΠΕΞ - με αστραφτερό αυτοκίνητο και αστραφτερή σύζυγο - να «σπρώξει» την αναχώρηση του τρένου, ο σταθμάρχης του λέει «σαν να είμαστε σε διαφορετικές χώρες»). Σύμβολα και θεσμοί αποδομούνται και ξεφτιλίζονται! ...Κάπου στα ενδιάμεσα των παραπάνω ζει η πραγματικότητα. Η νεολαία με τα όνειρά της, οι Τσιγγάνοι, οι απεργοί, η παράδοση (Κόμης Dracula) που εξευτελίζεται και βγαίνει στο σφυρί, ο Elvis, το τραγούδι του Serge Gainsbourg, ο Κλίντον και η Μόνικα και τέλος η συμβολική, σχηματική λεπτομερειακή καταγραφή της πολιτικής προβοκάτσιας πώς οι προσωπικές διαμάχες μετουσιώνονται, από τους πολιτικάντηδες επιτήδειους και τον όχλο των ανεγκέφαλων πληβείων, σε «εθνικές διαφορές».

Πολύ καλό και χρήσιμο σινεμά. Κουραστικό και ταυτόχρονα διαφωτιστικό λόγω του λεπτομερούς, αμοντάριστου υλικού του. Να το δείτε ...για να γελάσετε και να κλάψετε με τη δική μας κατάντια!

Παίζουν: Αρμάντ Ασάντε, Ράζβαν Βασιλέσκου, Τζέιμι Ελμαν, Μαρία Ντινουλέσκου, Ιοάν Σαπντάρου, Αντι Βασλουιάνου, Μάρκο Ασάντε κ.ά.

Παραγωγή: Ρουμανία (2007).

ΟΛΙΒΕΡ ΣΤΟΟΥΝ
Αγριότητα

Β© Universal Pictures

Δίνει την αίσθηση μιας «d' j' vu» ξαναζεσταμένης σούπας η τελευταία ταινία του Ολιβερ Στόουν που επισείει - όπως άλλωστε είναι φυσικό, μέγα επικοινωνιακό θόρυβο. Εκπορεύεται από ένα μπανάλ σενάριο, με χαρακτήρες τόσο στερεοτυπικούς που κανείς τους δεν έχει γεύση αυθεντικού ή αρκούντως συναρπαστικού ώστε να μπορέσει να παρασύρει το θεατή. Στις περισσότερες ταινίες του ο Ολιβερ Στόουν - είτε σαν σκηνοθέτης, είτε σαν παραγωγός - έχει κάτι να πει. Αυτή η ταινία δεν αποτελεί εξαίρεση σε ό,τι αφορά την παρουσία μηνύματος... Το νεαρό τρίο της ιστορίας είναι οι θετικοί ήρωες που έχουν ένα «ειρηνικό» όνειρο: Να μπορεί κανείς να καλλιεργεί κάνναβη (μάλιστα οικολογική, υψίστης ποιότητας), να εμπορεύεται την καλλιέργειά του και να γίνεται εκατομμυριούχος και να μπορεί να το «καπνίζει» ανενόχλητος, δίπλα στο κύμα της κοσμικής Καλιφόρνιας, χωρίς όμως να τον κυνηγούν οι κακοί, το μεξικάνικο καρτέλ δηλαδή...

Ο Στόουν ουδέποτε έκρυψε την αδυναμία του στη μαριχουάνα και το χασίς. «Καπνίζω εδώ και 40 χρόνια» λέει και τάσσεται ανοιχτά υπέρ της νομιμοποίησης όλων των ναρκωτικών ουσιών, πρώτα και κύρια για το ότι ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών έχει αμέτρητες αρνητικές συνέπειες. «Η Επιτροπή για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών DEA (Drug Enforcement Agency) - αναφέρει ο σκηνοθέτης - επιδοτείται κάθε χρόνο με 50 δισ. δολ. Ολόκληρο το σωφρονιστικό μας σύστημα έχει οικοδομηθεί πάνω στη βάση ότι η πλειοψηφία των έγκλειστων στις φυλακές έχει να κάνει με τα ναρκωτικά... Μιλάμε για πολλά λεφτά... Ο πόλεμος γίνεται για τα λεφτά! Αναμφισβήτητα ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών αποτελεί επίσης σημαντικό συστατικό της εξωτερικής μας πολιτικής, γιατί μας δίνει τη δυνατότητα στρατιωτικών επεμβάσεων σε άλλες χώρες και, άπαξ και βρεθούμε εκεί, επεκτεινόμαστε...».

Ο Στόουν θεωρεί ότι τα ναρκωτικά έπρεπε να έχουν προ πολλού νομιμοποιηθεί «τώρα είναι μάλλον αργά... πενήντα χιλιάδες ζωές χάθηκαν σε έξι χρόνια στο Μεξικό, στον πόλεμο ανάμεσα στα καρτέλ ναρκωτικών». Και καταλήγει: «Στο YALE που σπούδαζα το 1968 είχα συμμαθητή τον Τζορτζ Μπους. Αυτός δεν έπαιρνε ναρκωτικά (... όπως εγώ) αλλά έπινε αλκοόλ. Κάτι σαν κι αυτόν ρίχνουν τη χώρα μας από πόλεμο σε πόλεμο... Ποιος είναι λοιπόν πιο τρελός; Εγώ (που καπνίζω...) ή ο Μπους (που πίνει...);» . Τα σχόλια, σηκώνουν τα χέρια, μπρος στην αφοπλιστικά «επιστημονική» λογική του Στόουν...

Η τελευταία ταινία του με τον τίτλο «Αγριότητα» - που μάλλον θα έπρεπε να αποδοθεί ως «Σφαγή» - είναι μια μονότονη και κουραστικά μακροσκελής «παρωδία», βουτηγμένη σε εκτυφλωτικά χρώματα και πνιγμένη στο αίμα, τη θηριωδία, την ωμή βία και το σεξ... Οι ρόλοι/χαρακτήρες ακόμα και οι δευτερεύουσες φιγούρες και τα σχήματα αποπνέουν έντονα αίσθηση παρωχημένου σκίτσου με ημερομηνία λήξης που πάει πίσω στη χρυσή εποχή της βιντεοκασέτας VHS. Αναφορικά με το πρωταγωνιστικό τρίο, ο Στόουν μάλλον κοιτάζει με νοσταλγία πίσω, στα νεανικά του χρόνια, στην εποχή του κινήματος των χίπις.

Με voiceover και το βλέμμα στο παρελθόν, η νεαρή Ο (Οφηλία) διηγείται γραμμικά, την ιστορία του πρωταγωνιστικού ερωτικο-αδελφικού τριγώνου - τρεις υποτιθέμενοι ωραίοι, αυτοδημιούργητοι, τύποι! - που έστησαν (με τον ιδρώτα και την τίμιά τους εργασία) μια οικολογική επιχείρηση, εναλλακτικής καλλιέργειας κάνναβης στην Καλιφόρνια και παράγουν το καλύτερο χασίς στον κόσμο. Ο ένας (ο Μπεν), ο μακρυμάλλης, είναι ερευνητής στη βοτανολογία και βουδιστής, αντίθετος σε κάθε μορφή βίας... Ο άλλος (ο Τσον) με το σχεδόν ξυρισμένο κεφάλι, είναι ψυχικά «πειραγμένος» από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και το Ιράκ από όπου, ως μισθοφόρος, έβγαλε πολλά λεφτά... Ο πρώτος είναι η ψυχή και ο δεύτερος το μυαλό μας λέει η μεγαλοαστή καλλονή Ο, η απελευθερωμένη μούσα και ερωμένη τους, που συζεί μαζί τους, δηλώνοντας αισθαντικά ότι τους «χρειάζεται εξίσου και τους δυο»... Στον καναπέ, στην μπανιέρα, στο κρεβάτι... Η κάμερα του Στόουν, βεβαίως, αρέσκεται να χώνεται σε κάτι τέτοια... Οι μπίζνες της οικολογικής επιχείρησης πάνε πρίμα. Οι τρεις τους περνούν ονειρεμένα ... ως τη στιγμή που η μεξικάνικη μαφία Μπάγια και η αρχηγός της Ελένα - θελήσει κι αυτή ένα κομμάτι από το κέρδος. Ο Μπεν και ο Τσον δεν συμφωνούν φυσικά να δουλεύουν για νταβατζήδες και η μαφία απαγάγει και κρατά αιχμάλωτη την Ο. Εκτοτε... ανοίγουν οι πύλες της κολάσεως και όλοι οι κρουνοί του μπανγκ, μπανγκ, μπανγκ... Εγκλημα και τιμωρία, μέσα από ένα βασανιστικό σπιράλ ανήκουστης βιαιότητας... Δεν είναι δύσκολο να σε παρασύρει η ταινία, αλλά ταυτόχρονα το μυαλό σου, σου υπενθυμίζει συνεχώς ότι αυτά που βλέπεις είναι ανοησίες του αίσχιστου είδους...

Η κριτική, από πολύ νωρίς, εκφράστηκε μεγαλόσχημα για τον Ολιβερ Στόουν. Τον αποκάλεσε αμφιλεγόμενο προβοκάτορα και βιρτουόζο μιας οπτικής στην οποία τίποτα δεν είναι απλό κλπ... Φαίνεται ότι ο Στόουν αυτά τα έδεσε κόμπο στο μαντήλι του. Οι ταινίες του «σώθηκαν» αρκετές φορές... άλλες χάρη σε κάποιο ενδιαφέρον θέμα κι άλλες, χάρη σε καταπληκτικές ερμηνείες που επισκίαζαν την έλλειψη εκείνης της λεπτής αίσθησης που λείπει από τον σκηνοθέτη, που ποτέ δεν ήταν δυνατός στις αποχρώσεις... Αυτή όμως η ταινία δεν σώζεται με τίποτα. Ούτε με τα μαστορέματα στην αφήγηση, ούτε με τις ζουμερές γωνίες λήψης και το υποτυπώδες μοντάζ χωρίς μουσικότητα (τέμπο, ροή και ρυθμό). Η σκηνοθεσία των ηθοποιών είναι κακή, αφήνει στην τύχη τους κάποιους νέους με ταλέντο, ενώ επιτρέπει στους βετεράνους μια καταστροφική υπερβολή στο παίξιμο. Ο σημαντικότερος εξισορροπητικός παράγοντας και ο λειτουργικότερος συντελεστής είναι η φωτογραφία, αλλού διαβρωμένη κι αλλού με εκρηκτική ένταση...

Ο Στόουν πέρασε μια μεγάλη περίοδο γλείφοντας τις πληγές που άφησε ο πανάκριβος «ALEXANDER», προσπαθώντας απελπισμένα να ξανακατακτήσει την προηγούμενη θέση του και τα παλιά μεγαλεία στην κινηματογραφική ιεραρχία με το πορτρέτο του «GEORGE W BUSH» και την ανούσια «WALL STRET: MONEY NEVER SLEEPS». Με αυτήν την τελευταία του ταινία το μόνο που μοιάζει να θέλει να πει ο Στόουν είναι ότι χρειάζεται λεφτά!

Η «ΑΓΡΙΟΤΗΤΑ» είναι τόσο βίαιη, πολύ περισσότερο απ' όσο «επιθυμεί» ή «φοβάται» κανείς, με ένα είδος βίας που δεν έχει στόχο απλά να γαργαλίσει. Η βία, είναι αυθεντικά και δυσάρεστα βάναυση. Οπως ακριβώς και ο ψυχρός κόσμος του «παράνομου» κέρδους - μας λέει η ταινία. Ο κόσμος που συνιστά το άλλοθι, του συμπονετικού και μειλίχιου κόσμου του «νόμιμου» κέρδους...

Παίζουν: Μπλέικ Λάιβλι, Τέιλορ Κιτς, Ααρον Τέιλορ - Τζόνσον, Σάλμα Χάγιεκ, Μπενίσιο Ντελ Τόρο, Τζον Τραβόλτα κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2012).

ΠΙΤΕΡ ΧΕΤΖΙΣ
Η παράξενη ζωή του Τίμοθι Γκριν

Το φαντασιακό, ειδοποιό στοιχείο στην ιστορία που συνέγραψε ο Αχμετ, γιος του θρυλικού Φρανκ Ζάπα, για την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Πίτερ Χέτζις, αρχίζει και τελειώνει με την ιδέα των «ολοζώντανων» φύλλων στα πόδια του Τίμοθι, του μικρού γιου των άκληρων Γκριν, που γεννήθηκε από το χώμα, μια νύχτα που γινόταν χαλασμός Κυρίου... Γιατί, όλα τα υπόλοιπα στο φιλμ αντανακλούν τον πυρήνα του «αμερικάνικου ονείρου» που αναπαράγεται μέσα από μια επαρχιώτικη βερσιόν της «μυθολογίας της καθημερινότητας».

American dream, ένα ευγενές όνειρο για μια ουτοπική κοινωνία, στα πλαίσια της οποίας ο άνθρωπος, θα μπορούσε να φθάσει σε εκείνη την τελειότητα, που οι φιλόσοφοι του 18ου αιώνα πίστευαν, ότι ήταν στο χέρι του να κατακτήσει...

Ταινία της Ντίσνεϊ, που απευθύνεται μάλλον σε παιδικό κοινό, αποστειρωμένη από κάθε αίσθηση πραγματικής ζωής, βίας ή αισθησιασμού. Ολα στο φιλμ είναι «επεξεργασμένα», «κατεργασμένα», υπόκεινται σε μια παραμυθένια τελειότητα και βρίσκονται ακριβώς στη θέση που πρέπει... Μόνο ένα παιδικό κοινό θα μπορούσε να μειδιάσει ή να κλάψει με την ιστορία του Τίμοθι που, κατά παράφραση του λαϊκού μύθου που λέει ότι τα παιδιά βγαίνουν από τα λάχανα, αυτός βγήκε από το χώμα, δίπλα στα λάχανα. Ο ερχομός του γίνεται αφορμή να ανοίξουν με - εκνευριστικά επαρχιώτικη προσέγγιση - θέματα του τύπου: Υιοθεσία, αποδοχή, αγάπη, θάνατος... κυρίως όμως το θέμα της διαφορετικότητας... Ανυπόφορο...

Παίζουν: Κάμερον Σ. Τζ. Ανταμς Τζένιφερ Γκάρνερ, Τζόελ Ετζερτον, Ρον Λίβινγκστον, Ρόουζμαρι Ντε Βιτ κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2012).

ΤΖΟΝ ΧΙΛΚΟΟΥΤ
Παράνομοι

Η ιστορία εκτυλίσσεται κάπου στην πολιτεία της Βιρτζίνια, τη δεκαετία του '30 την περίοδο της ποτοαπαγόρευσης. Σ' αυτά τα κυνικά και βάναυσα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, η εξαθλίωση στην Αμερική είναι τέτοια που σπρώχνει κατευθείαν στη διαφθορά και την παρανομία.

Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο που έχει τίτλο «The Wettest Country in the World», είναι γραμμένο από τον Matt Bondurant και πραγματεύεται, ακριβώς, την ιστορία των «αθάνατων» αδελφών Bondurant που πέρασαν στο θρύλο ως θρασείς και ατρόμητοι, πανούργοι και ανυποχώρητοι έμποροι αποσταγμένου αλκοόλ, κλάδος ιδιαίτερα κερδοφόρος, αλλά και άκρως επικίνδυνος...

Αρχική «δυσπραγία» στην αφήγηση, που ανατρέπεται σχετικά γρήγορα από την αξιόλογη ερμηνεία του Τομ Χάρντι στο ρόλο του μεγαλύτερου αδελφού, του λιγομίλητου Φόρεστ, που ωστόσο καταφέρνει να λέει τα πάντα με τη γλώσσα του σώματος. Από τη στιγμή που η αφήγηση παίρνει μπρος, τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τον, χωρίς έλεος, βηματισμό της... η βία και το αίμα αναβλύζουν πανταχόθεν, ενώ το στόρι γεννά συνεχώς έντονα συναισθήματα δυσοσμίας, αγωνίας και νευρικότητας...

Παίζουν: Τομ Χάρντι, Γκάι Πιρς, Γκάρι Ολντμαν, Σία Λα Μπεφ, Μία Βασίκοφσκα, Τζέσικα Τσάστεϊν κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2012).



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ