Σελ. /16
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 24 Απρίλη 2005 - αριθ. φύλλου: 9161

ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ. ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΚΕ"
Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ «Για τα 60 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των λαών»

9 Μάη 1945

Κορυσχάδες. Στην αίθουσα του Εθνικού Συμβουλίου
Κορυσχάδες. Στην αίθουσα του Εθνικού Συμβουλίου

Ενα από τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα του 20ού αιώνα, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1939 - 1945), σφραγίστηκε με τη νίκη των λαών κατά του φασιστικού ιμπεριαλιστικού μπλοκ Γερμανίας - Ιαπωνίας - Ιταλίας και των συμμάχων τους.

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε διάρκεια 2.194 μέρες και απλώθηκε σε έκταση 22 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πάνω από 110 εκατομμύρια άνθρωποι επάνδρωσαν τους τακτικούς στρατούς. Οι νεκροί στον πόλεμο, στρατιωτικοί και μη, έφτασαν τα 50 εκατομμύρια.

Το ΚΚΕ τιμά όσες και όσους έδωσαν τη ζωή τους, έμειναν ανάπηροι ή αγωνίστηκαν με οποιονδήποτε τρόπο κατά των εισβολέων κατακτητών, στα πεδία των μαχών, στις πόλεις, στα βουνά, στις θάλασσες και στον αέρα, στην παρανομία. Εκείνους και εκείνες που πάλεψαν με το όπλο ή με την προκήρυξη, κράτησαν ηρωική στάση στα κρατητήρια και στα εκτελεστικά αποσπάσματα. Αυτούς που έκρυψαν αγωνιστές ή πήραν μέρος στις απεργίες, στις διαδηλώσεις και τα σαμποτάζ. Τους ανώνυμους μαχητές της Ευρώπης, της Ασίας, της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής, του Ειρηνικού και του Ατλαντικού Ωκεανού, της Μεσογείου. Ολες και όλοι έβαλαν το λιθαράκι τους, για να έρθει η νικηφόρα έκβαση.

Αποτίουμε φόρο τιμής στους νεκρούς από την πείνα, στα εκατομμύρια θύματα των φοβερών στρατοπέδων θανάτου, κάθε χώρου φρίκης, όπου η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο έφτασε στο αποκορύφωμα, με την απόλυτη απαξίωση της ανθρώπινης ύπαρξης.

Χιλτερικοί στρατιώτες περνούν τα σύνορα εισβάλλοντας στην Πολωνία
Χιλτερικοί στρατιώτες περνούν τα σύνορα εισβάλλοντας στην Πολωνία
Στη μεγάλη λαϊκή νίκη ήταν αποφασιστική, καθοριστική, η συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης. Η προσφορά του λαού της, του σοβιετικού κράτους και των Ενόπλων Δυνάμεών της έχει καταγραφεί ως αθάνατη εποποιία.

Αξίζει αιώνια τιμή και δόξα στο Κομμουνιστικό Κόμμα των Μπολσεβίκων! Στους ηρωικούς Κομσομόλους! Στους άντρες, στις γυναίκες και τα παιδιά της χώρας του επαναστατικού Οχτώβρη!

Το ΚΚΕ τιμά τη συμβολή των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων στις κατεχόμενες καπιταλιστικές χώρες, στις πόλεις και τα χωριά. Τιμά τους ηρωικούς παρτιζάνους και τις «Διεθνείς Ταξιαρχίες», τους αγωνιστές στις κατακτήτριες χώρες, τα κινήματα λατινοαμερικανικών χωρών, που συγκέντρωναν βοήθεια προς τη Σοβιετική Ενωση.

Τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα καθήλωσαν 100άδες εχθρικές μεραρχίες. Προξένησαν σημαντικές καταστροφές στα στρατεύματα κατοχής, με την ηρωική πάλη τους, που στρεφόταν ταυτόχρονα κατά των κυβερνήσεων του «Αξονα» και των στρατιωτικοπολιτικών μηχανισμών τους σε κάθε κατεχόμενη χώρα.

Σε μια σειρά από χώρες της Ασίας και της Αφρικής (Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Αλγερία, Μαρόκο κ.ά.), που βρίσκονταν κάτω από την αποικιοκρατική κυριαρχία της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας και του Βελγίου, η αντιφασιστική πάλη στόχευε και στην εξάλειψη της αποικιοκρατίας.

Ο Ε. Τέλμαν στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς
Ο Ε. Τέλμαν στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς
Τα λαϊκά κινήματα στη Γιουγκοσλαβία και στην Ελλάδα ήταν από τα πιο μαζικά των κατεχόμενων χωρών. Πολύ σημαντικά στα Βαλκάνια ήταν το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της Αλβανίας και το αντιφασιστικό της Βουλγαρίας.

Βασική δύναμη του τιτάνιου αγώνα, ψυχή και καθοδηγητής ήταν τα Κομμουνιστικά Κόμματα. Εκατομμύρια κομμουνιστές και κομμουνίστριες έδωσαν και τη ζωή τους για έναν καλύτερο κόσμο.

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως και ο πρώτος (1914 - 1918), γεννήθηκε στους κόλπους του καπιταλιστικού συστήματος, ως συνέπεια της μεγάλης όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Γι' αυτό και δε διεξήχθη αμιγώς ανάμεσα στα δύο αντίθετα κοινωνικοοικονομικά συστήματα, το σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό, παρότι κοινός εχθρός και στόχος όλων των καπιταλιστικών δυνάμεων ήταν η Σοβιετική Ενωση. Τη Σοβιετική Ενωση ήθελαν να εξαφανίσουν από προσώπου Γης.

Ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός, σε συνδυασμό με το νόμο της ανισόμετρης οικονομικής ανάπτυξης - άρα και της ανισόμετρης πολιτικής και στρατιωτικής δύναμης των καπιταλιστικών κρατών - που αναπόφευκτα γεννά και τον ανταγωνισμό για το μοίρασμα αγορών και σφαιρών επιρροής, οδήγησε στην εκ νέου αναβάθμιση κρατών στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, κυρίως της Γερμανίας και της Ιαπωνίας. Η ισχυροποίησή τους έδινε τη δυνατότητα, μαζί με την Ιταλία, να επιδιώξουν και να επιτύχουν την ανατροπή των σε βάρος τους αποτελεσμάτων του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Εκτέλεση κατοίκων της Λιθουανίας μπροστά σε ομαδικό τάφο το 1941
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Εκτέλεση κατοίκων της Λιθουανίας μπροστά σε ομαδικό τάφο το 1941
Η ύπαρξη του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, της ΕΣΣΔ, καθώς και η μεγάλη οικονομική κρίση του 1929 - 1933, που υπονόμευσε τη σταθερότητα του καπιταλιστικού συστήματος, όξυναν ακόμη περισσότερο τις αντιθέσεις ανάμεσα στα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη.

Η κρίση του 1929 - 1933 επιτάχυνε τις ανακατατάξεις στο συσχετισμό των δυνάμεων, κυρίως οδήγησε στην παραπέρα στρατιωτικοποίηση της οικονομίας των ισχυρότερων καπιταλιστικών κρατών.

Η Γερμανία έγινε και πάλι μεγάλη οικονομική και στρατιωτική δύναμη, δύναμη κρούσης του διεθνούς ιμπεριαλισμού, χάρη και στην ενίσχυση που της παρείχαν οι νικήτριες καπιταλιστικές δυνάμεις του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, προκειμένου να τη στρέψουν κατά της Σοβιετικής Ενωσης. Βοηθήθηκε με όλους τους τρόπους, επειδή ήταν φανερό πως δε θα μπορούσε να επιτεθεί στηριγμένη μόνο στις δικές της δυνατότητες και των συμμάχων της.

Οικονομικοί γίγαντες των ΗΠΑ («Στάνταρτ Οϊλ», «Ντιπόν», «Φορντ» κ.ά.) συντέλεσαν ουσιαστικά στην ταχύτατη οικονομική ανόρθωση και στην ενδυνάμωση της Γερμανίας, με συμφέρουσες συναλλαγές. Πραγματοποίησαν τεράστιες επενδύσεις, χρηματοδότησαν αφειδώς το «εθνικοσοσιαλιστικό» κόμμα και την ανάπτυξη του εξοπλισμού και της στρατιωτικοποίησης της Γερμανίας, όπως έκαναν και τα γερμανικά μονοπώλια και οι τράπεζες («Κρουπ», «Τίσεν», «Φλικ», κ.ά.). Οικονομικοί κολοσσοί των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Βρετανίας συνέχισαν τις εμπορικές σχέσεις με τη Γερμανία και κατά τη διάρκεια του πολέμου. Στήριξη τα μονοπώλια («Τέξας Οϊλ», «Ρενό» κ.ά.) πρόσφεραν και στον Φράνκο.

Λένινγκραντ. Η φρίκη του πολέμου
Λένινγκραντ. Η φρίκη του πολέμου
Το φασιστικό - ναζιστικό τέρας είναι γέννημα των κεφαλαιοκρατικών αναγκών και στοχεύσεων, τις οποίες υπηρέτησαν τα συντηρητικά αστικά κόμματα, αλλά και τα σοσιαλδημοκρατικά.

Ενα από τα πολλά χαρακτηριστικά παραδείγματα της στάσης των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων είναι εκείνο της γαλλικής κυβέρνησης του «Λαϊκού Μετώπου» (με πρωθυπουργό τον Λεόν Μπλουμ), που βοήθησε πολιτικά τον Φράνκο στην επίθεση κατά του ισπανικού λαού και άφησε ανενόχλητη τη φασιστική οργάνωση στη Γαλλία. Και αυτά, την ίδια ώρα που η γαλλική αστική τάξη, πιο ειδικά οι μεγιστάνες της βιομηχανίας, μαζί με τους Γάλλους μεγαλογαιοκτήμονες, πολιτικές δυνάμεις τους και την Καθολική Εκκλησία, δημιουργούσαν, ενίσχυαν, εξόπλιζαν και ανέπτυσσαν τις φασιστικές οργανώσεις («Πύρινοι Σταυροί» κ.ά).

Στην Ιταλία, ο σχηματισμός κυβέρνησης ανατέθηκε στον Μουσολίνι από το βασιλιά Βίκτωρ Εμμανουέλ (29 Οκτώβρη 1922), ενώ από το 1920 η ιταλική κυβέρνηση χρηματοδοτούσε τους «μελανοχίτωνες» και το Γενικό Επιτελείο Στρατού τους εφοδίαζε με όπλα.

Αυτός ο ρόλος των αστικών κομμάτων φάνηκε ακόμη πιο ανάγλυφα μετά το τέλος του πολέμου, όταν στελέχη του ναζισμού (στο στρατό, στο Δικαστικό Σώμα κ.λπ.) ανέλαβαν ηγετικούς ρόλους για την ανασύνταξη του γερμανικού («δημοκρατικού» πλέον) αστικού κράτους. Τέτοια στελέχη επιλέχθηκαν από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για την επάνδρωση οργανώσεων στο πλαίσιο του σχεδίου «Stay Behind» («Γκλάντιο», «Κόκκινη Προβιά» κ.ά.).

Η κόκκινη σημαία ανεμίζει πάνω από το απελευθερωμένο Στάλινγκραντ
Η κόκκινη σημαία ανεμίζει πάνω από το απελευθερωμένο Στάλινγκραντ
Τα «εθνικοσοσιαλιστικά» κόμματα, αν και κόμματα των μονοπωλίων, με βαθύτατα αντικομμουνιστική - αντιλαϊκή, ανοιχτά τρομοκρατική και ρατσιστική πολιτική, χάρη σε μια σειρά από παράγοντες μπόρεσαν να παγιδεύσουν στις γραμμές τους τμήματα της εργατικής τάξης και των μικροαστικών στρωμάτων και να αποκτήσουν έτσι ευρεία λαϊκή βάση.

Ενας βασικός λόγος, που συντέλεσε σε αυτό, ήταν και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των εργαζομένων. Η απότομη και εκτεταμένη εξαθλίωση, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και της κρίσης στη διαχείριση των συντηρητικών κομμάτων, δημιούργησε προϋποθέσεις πιο αντιδραστικής, σοβινιστικής στροφής λαϊκών δυνάμεων και της νεολαίας, εξαιτίας και της πολιτικής των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Οι στρατιές των ανέργων και των πεινασμένων εναπέθεσαν τις ελπίδες τους στα «εθνικοσοσιαλιστικά» κόμματα.

Η συνθηκολόγηση, που υποχρεώθηκε να υπογράψει η Γερμανία ως ηττημένη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου (Συνθήκη Βερσαλλιών - 28 Ιούνη 1919), είχε εξάψει τις ρεβανσιστικές επιδιώξεις της γερμανικής άρχουσας τάξης, η οποία χρησιμοποίησε στους σχεδιασμούς της και τα αισθήματα ταπείνωσης που διακατείχαν εκατομμύρια Γερμανούς.

Στο έδαφος αυτό κάρπισε η δημαγωγία για το «σοσιαλισμό», που τα «εθνικοσοσιαλιστικά» κόμματα δήθεν επιδίωκαν να φέρουν.

Συγκέντρωση του ΕΑΜ στην Αθήνα το Δεκέμβρη του '44
Συγκέντρωση του ΕΑΜ στην Αθήνα το Δεκέμβρη του '44
Καλλιεργήθηκαν ο φανατισμός και χίμαιρες ότι η λαϊκή ευημερία θα ερχόταν με τη δημιουργία μιας μεγάλης και ισχυρής Γερμανίας. Ετσι, με εκλογικές διαδικασίες, ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία (30 Γενάρη 1933).

Επιβεβαιώθηκε ότι οι αντικειμενικές συνθήκες, η οικονομική και η γενικότερη κρίση, δεν οδηγούν από μόνες τους σε πολιτικές εξελίξεις υπέρ του λαού. Αντίθετα, μπορούν να οδηγήσουν και σε μεγαλύτερη στρέβλωση των συνειδήσεων και στην εμφάνιση αντιδραστικών μαζικών κινημάτων.

Οι ΗΠΑ - Γαλλία - Βρετανία ανέχτηκαν την προσάρτηση της Αυστρίας (12 Μάρτη 1938) από τη Γερμανία. Της παραχώρησαν την Τσεχοσλοβακία (Σύμφωνο του Μονάχου, 30 Σεπτέμβρη 1938) και ουσιαστικά της παρέδωσαν την Πολωνία (1 Σεπτέμβρη 1939). Στο μεταξύ, η Ιαπωνία είχε καταλάβει ανενόχλητη τη Μαντζουρία (εισέβαλε στις 18 Σεπτέμβρη 1931) και η Ιταλία είχε κατακτήσει την Αιθιοπία (στις 3 Οκτώβρη 1935 εισέβαλε και στις 9 Μάη 1936 την προσάρτησε). Αργότερα κατέλαβε και την Αλβανία (7 Απρίλη 1939) και στις 28 Οκτώβρη 1940 επιτέθηκε κατά της Ελλάδας. Η κατάκτηση της Νορβηγίας, της Δανίας, της Φινλανδίας και του Βελγίου αποδείχτηκε για τη Γερμανία μια εύκολη υπόθεση, καθώς επέλαυνε απερίσπαστη.

Στις 26 Νοέμβρη 1936 μεταξύ της Γερμανίας και της Ιαπωνίας υπογράφτηκε σύμφωνο στρατιωτικής συνεργασίας, γνωστό και ως «αντικομιντέρν σύμφωνο». Στο «σύμφωνο κατά της Κομμουνιστικής Διεθνούς» προσχώρησαν σταδιακά η Ιταλία, η Μαντζουρία και οι Ουγγαρία, Ισπανία, Βουλγαρία, Κροατία, Δανία, Φινλανδία, Ρουμανία, Σλοβακία και Κίνα του Νανκίν.

Μόσχα. Ο λαός πανηγυρίζει μαζί με τους απελευθερωτές την αντιφασιστική νίκη
Μόσχα. Ο λαός πανηγυρίζει μαζί με τους απελευθερωτές την αντιφασιστική νίκη
Ισχυρή στήριξη πρόσφερε στην ενίσχυση της Γερμανίας και της Ιταλίας το Βατικανό, που συστάθηκε ως κράτος το 1929 από τον Μουσολίνι. Το Βατικανό αναγνώρισε αμέσως το Γ΄ Ράιχ. Στο πρόσωπο της Γερμανίας έβλεπε τη δύναμη που θα συντρίψει τη Σοβιετική Ενωση. Γι' αυτό, όταν η Γερμανία κατέλαβε την Καθολική Πολωνία, το Βατικανό δεν αντέδρασε. Το ίδιο έκανε και για το ολοκαύτωμα των Εβραίων.

Στην Κροατία, η Καθολική εκκλησία ήταν από τους φανατικούς υποστηρικτές των Γερμανών κατακτητών. Παροιμιώδεις έχουν μείνει οι σφαγές που διέπραξε εναντίον αγωνιστών Κροατών. Ανάλογος ήταν και ο ρόλος της Εκκλησίας στην Ισπανία, εναντίον του «Δημοκρατικού Στρατού» στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1936 - 1939).

Το Βατικανό φυγάδευσε ηγέτες των ναζί στις ΗΠΑ και στην Αργεντινή μετά τη συντριβή της Γερμανίας, ενώ σε όλη τη διάρκεια του πολέμου επέμενε να δημιουργηθεί ενιαίο καπιταλιστικό μέτωπο κατά της ΕΣΣΔ.

Στις επίμονες και συνεχείς προσπάθειες της ΕΣΣΔ να συνάψουν αντιφασιστική συμμαχία, οι ΗΠΑ - Βρετανία - Γαλλία κρατούσαν αρνητική στάση. Ταυτόχρονα, συνέχιζαν την πολιτική της υπονόμευσης και επίθεσης εναντίον της.

Κατά τη σύγκρουση ΕΣΣΔ - Φινλανδίας (30 Νοέμβρη 1939 - 12 Μάρτη 1940) οι Αγγλογάλλοι οργάνωσαν πολεμική επιχείρηση εναντίον των στρατευμάτων της Σοβιετικής Ενωσης. Επενέβησαν στη Φινλανδία με μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις. Στα τέλη του 1939 σχεδίασαν το βομβαρδισμό των σοβιετικών εγκαταστάσεων πετρελαίου στο Μπατούμ. Και ενώ ο «Αξονας» κατακτούσε χώρες, οι ΗΠΑ κήρυσσαν «ουδετερότητα».

Παιδιά στον πόλεμο. Μόνα και έρημα μετά την καταστροφή του Μικρού Χωριού
Παιδιά στον πόλεμο. Μόνα και έρημα μετά την καταστροφή του Μικρού Χωριού
Οι ΗΠΑ - Βρετανία - Γαλλία υπολόγιζαν ότι μια πολεμική σύγκρουση της Γερμανίας με την ΕΣΣΔ θα οδηγούσε στην εξασθένιση και των δύο, ώστε να υπερισχύσουν εκείνες.

Από την άλλη, όταν η Γερμανία επιτέθηκε εναντίον της Γαλλίας, η γαλλική αστική τάξη προτίμησε να παραδώσει τη Γαλλία και στη συνέχεια να στηρίξει τη γερμανική κατοχή, αλλά και τη δική της εξουσία, με τη γαλλική κατοχική κυβέρνηση του Βισύ.

Εξίσου χαρακτηριστική ήταν η στάση τους και τότε που πρότειναν στη Σοβιετική Ενωση σχέδια συνθηκών κατά του «Αξονα», προκειμένου να κρατούν τα προσχήματα. Οι προτάσεις περιείχαν ετεροβαρείς υποχρεώσεις. Γινόταν προσπάθεια να αναλάβει η Σοβιετική Ενωση ολόκληρο το βάρος του πολέμου και εκείνες να μείνουν μακριά, ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα να υπαγορεύσουν τους όρους τους στους εμπολέμους την κατάλληλη στιγμή.

Στις 29 Ιούλη 1939, η σοβιετική κυβέρνηση πρότεινε στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Βρετανίας να οργανωθεί στη Μόσχα σύσκεψη για να ξεπεραστούν οι πολιτικές δυσκολίες συνεννόησης. Ομως και αυτές οι συζητήσεις οδηγήθηκαν από τους ιμπεριαλιστές σε ναυάγιο.

Στις 23 Αυγούστου 1939 υπογράφτηκε το γερμανοσοβιετικό «σύμφωνο μη επίθεσης», 10χρονης διάρκειας, το γνωστό ως «σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ». Πολύ αργότερα (13 Απρίλη 1941) υπογράφτηκε και το σοβιετοϊαπωνικό «σύμφωνο ουδετερότητας».

Μάθημα χειρισμού του πολυβόλου
Μάθημα χειρισμού του πολυβόλου
Το «σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ» έχει δεχτεί πυρά από τους υποκριτικούς υπερασπιστές των ελευθεριών και από τους οπορτουνιστές. Αποκρύπτουν το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τα καπιταλιστικά κράτη, τόσο αυτά με αστικά δημοκρατικά πολιτεύματα, όσο και τα άλλα με φασιστικά, ενεργούσαν έχοντας στόχο την ανατροπή της σοβιετικής εξουσίας.

Το «σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ» εξυπηρετούσε τη Σοβιετική Ενωση. Χρειαζόταν χρόνο, για να προετοιμαστεί καλύτερα μπροστά στην επικείμενη αναπόφευκτη πολεμική επίθεση.

Το «σύμφωνο» χρειαζόταν και στη Γερμανία, επειδή δεν μπορούσε να αποδυθεί σε πόλεμο με τη Σοβιετική Ενωση, δίχως να έχει προηγουμένως εξασφαλίσει την απαραίτητη οικονομική δύναμη. Διαφορετικά, έστω κι αν νικούσε, θα αποδυναμωνόταν κατά πολύ, με αποτέλεσμα να γίνει προβληματική έως αδύνατη η αντιμετώπιση από την πλευρά της των άλλων ανταγωνιστικών της καπιταλιστικών δυνάμεων με αξιώσεις νίκης.

Το σοβιετογερμανικό «σύμφωνο μη επίθεσης» διήρκεσε μέχρι την 22α Ιούνη 1941, οπότε η Γερμανία το παραβίασε και επιτέθηκε κατά της ΕΣΣΔ.

Οταν η Γερμανία κατέλαβε τη Γαλλία και τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, η τακτική της βρετανικής αστικής τάξης άλλαξε και ο Τσόρτσιλ αντικατέστησε στην πρωθυπουργία τον Τσάμπερλεν (Μάης 1940). Τότε ουσιαστικά η Βρετανία μπήκε στον πόλεμο κατά της Γερμανίας, αν και τυπικά, μαζί με τη Γαλλία, τον είχαν κηρύξει από το 1939, δίχως όμως να τον διεξάγουν!... Επρόκειτο για ένα «παράξενο πόλεμο», όπως έχει χαρακτηριστεί.

ΕΛΑΣίτες στη μάχη
ΕΛΑΣίτες στη μάχη
Στη συνέχεια, τον πόλεμο κατά των Γερμανίας - Ιαπωνίας - Ιταλίας κήρυξαν και οι ΗΠΑ μετά την επίθεση της Ιαπωνίας (7 Δεκέμβρη 1941) εναντίον τους στο Περλ Χάρμπορ του Ειρηνικού. Πέραν των άλλων συγκρούονταν στην Απω Ανατολή τα συμφέροντα των ιαπωνικών μονοπωλίων με τα αντίστοιχα των αμερικανικών.

Ωστόσο, και εκείνα τα χρόνια και αργότερα δεν έλειψαν οι μεταξύ τους προσπάθειες συνεννόησης, για να αντιμετωπιστεί η Σοβιετική Ενωση. Ακόμη και τους τελευταίους μήνες του πολέμου, όταν ο Τσόρτσιλ ζητούσε από τον Στάλιν να παρατάξει τη μέγιστη δύναμη κατά της Γερμανίας, ακόμη και τότε τα εγγλέζικα και τα αμερικανικά στρατεύματα άφηναν ανενόχλητα τα γερμανικά, που εγκατέλειπαν κατακτημένες χώρες, ώστε απερίσπαστα να αντιμετωπίσουν τον Κόκκινο Στρατό.

Δείγμα των στόχων τους ήταν και ότι μετά τη δημιουργία του «αντιφασιστικού συμφώνου», μεταξύ της Σοβιετικής Ενωσης και της Βρετανίας (12 Ιούλη 1941), οι ΗΠΑ - Βρετανία δεν άνοιγαν δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη κατά του «Αξονα».

ΗΠΑ και Βρετανία συγκροτούσαν τη μεγαλύτερη οικονομική και στρατιωτική δύναμη. Γνώριζαν πως η Γερμανία δεν ήταν σε θέση να διεξάγει μακρόχρονο πόλεμο. Ελεγχαν τις βασικές πηγές των πρώτων υλών και τις θαλάσσιες μεταφορές.

Το 1944 ήταν η χρονιά που η Σοβιετική Ενωση καταδίωκε τις γερμανικές στρατιές από τα εδάφη της. Είχε γίνει φανερό ότι ο Κόκκινος Στρατός προετοιμαζόταν να απελευθερώσει και τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης. Τότε οι ΗΠΑ - Βρετανία υποχρεώθηκαν να ανοίξουν το δεύτερο μέτωπο στην Ευρώπη, μόλις στις 6 Ιούνη 1944, με την απόβαση στη Νορμανδία. Φοβούνταν, δικαιολογημένα, ότι μπορούσε ο Κόκκινος Στρατός να μπει μόνος στο Βερολίνο, στην καρδιά και το στρατηγικό κόμβο της Ευρώπης, χώρο σκληρής ταξικής σύγκρουσης για τον έλεγχό του. Επομένως, δε χωρούσε άλλη κωλυσιεργία.

Φυλακισμένοι στο στρατόπεδο του Αουσβιτς υποδέχονται τους σοβιετικούς απελευθερωτές
Φυλακισμένοι στο στρατόπεδο του Αουσβιτς υποδέχονται τους σοβιετικούς απελευθερωτές
Ετσι ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου, ποιος θα φτάσει πρώτος, για να καταλάβει τη γερμανική πρωτεύουσα.

Στις 2 Μάη 1945 η Κόκκινη Σημαία υψώθηκε στη Γερμανική Βουλή (Ράιχσταγκ). Στις 8 του ίδιου μήνα, η Γερμανία συνθηκολόγησε άνευ όρων. Τέσσερις μήνες αργότερα, μετά την επίθεση και της Σοβιετικής Ενωσης εναντίον της, η Ιαπωνία συνθηκολόγησε (2 Σεπτέμβρη 1945). Νωρίτερα οι ΗΠΑ, δίχως να υπάρχει στρατιωτική ανάγκη, έριξαν την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι (6 και 9 Αυγούστου 1945).

Επρόκειτο για ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του ιμπεριαλισμού κατά της ανθρωπότητας στον 20ό αιώνα.

Η Σοβιετική Ενωση, με την καθοδήγηση του ΚΚΣΕ, που είχε ΓΓ της ΚΕ τον Ι. Β. Στάλιν, σήκωσε το κύριο βάρος του αγώνα.

Συνολικά στο Ανατολικό μέτωπο καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν 607 γερμανικές μεραρχίες, που σημαίνει ότι οι ναζί είχαν εκεί μέχρι και τετραπλάσιες απώλειες σε σύγκριση με όλα τα άλλα μέτωπα μαζί (Β. Αφρική, Δ. Ευρώπη, Ιταλία).

Σε περισσότερα από 30 εκατομμύρια έφθασαν οι ανθρώπινες θυσίες της Σοβιετικής Ενωσης μαζί με τους ανάπηρους και τους τραυματισμένους. 20 εκατομμύρια ήταν οι νεκροί της, ανάμεσά τους το άνθος των κομμουνιστών, που έδωσαν ό,τι πολυτιμότερο για τη σωτηρία της σοσιαλιστικής πατρίδας. Αντίστοιχα, οι νεκροί της Βρετανίας ανέρχονταν σε 375.000. Των ΗΠΑ σε 405.000.

Ο Β. Στάλιν με τον Β. Μολότοφ συζητούν σε ένα διάλειμμα της διάσκεψης του Πότσνταμ
Ο Β. Στάλιν με τον Β. Μολότοφ συζητούν σε ένα διάλειμμα της διάσκεψης του Πότσνταμ
Τρομακτικές ήταν ακόμη και οι άλλες καταστροφές που υπέστη η ΕΣΣΔ: 1.710 πόλεις μετατράπηκαν σε σωρούς ερειπίων. Κάηκαν 70.000 χωριά και κεφαλοχώρια. Καταστράφηκαν ολοκληρωτικά ή εν μέρει 32.000 βιομηχανικές επιχειρήσεις και 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών. Καταληστεύτηκαν 98.000 κολχόζ, 5.000 σοβχόζ και μηχανοτρακτερικοί σταθμοί, χιλιάδες νοσοκομεία, σχολεία, ανώτερα ιδρύματα και βιβλιοθήκες.

Η γιγάντια συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης στη νίκη κατά της Γερμανίας και των συμμάχων της επιτεύχθηκε χάρη: Στο ρόλο της εργατικής σοβιετικής εξουσίας στη δημιουργία και στην οργάνωση της αμυντικής θωράκισης της Σοβιετικής Ενωσης. Στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο των λαϊκών μαζών, με ηγέτιδα δύναμη την εργατική τάξη. Στο ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος ως επαναστατικής εργατικής πρωτοπορίας.

Αν η Σοβιετική Ενωση δεν είχε διανύσει πριν από τον πόλεμο, στη διάρκειά του και σε ελάχιστο χρόνο μια τεράστια απόσταση στο δρόμο της συνειδητά σχεδιασμένης κοινωνικοοικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, θα ήταν αδύνατη η σωτηρία της. Στη μάχη του Στάλινγκραντ, που αποτέλεσε τη ριζική στροφή προς τη νίκη, νικητής ήταν ο σοσιαλισμός και όχι η παγωνιά του ρωσικού χειμώνα, όπως προβάλλεται σκόπιμα από διάφορες πλευρές.

Συνάντηση σοβιετικών μαχητών με γιουγκοσλάβους παρτιζάνους
Συνάντηση σοβιετικών μαχητών με γιουγκοσλάβους παρτιζάνους
Η κολοσσιαία προσπάθεια του νεαρού σοβιετικού κράτους αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αν συνυπολογιστεί ότι πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες καπιταλιστικής περικύκλωσης, εμπορικού αποκλεισμού, ιμπεριαλιστικής προετοιμασίας νέου παγκόσμιου πολέμου, αποβολής της ΕΣΣΔ από την Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ), ανοιχτής παραβίασης διεθνών συμφωνιών και υπονόμευσης από οργανωμένες αντεπαναστατικές εγχώριες αστικές δυνάμεις, ακόμη και μέσα στον στρατό, καθώς και από τη διαβρωτική, υπονομευτική δράση του οπορτουνισμού, με τη μορφή κυρίως του τροτσκισμού.

Τα Κομμουνιστικά Κόμματα ακολούθησαν τη γραμμή της συγκρότησης των «αντιφασιστικών μετώπων», την οποία επεξεργάστηκε και πρόβαλε ενιαία η «Κομμουνιστική (ή Τρίτη) Διεθνής» στο 7ο Συνέδριό της (25 Ιούλη έως 21 Αυγούστου 1935).

Κάθε ΚΚ, πρωτοστατώντας στην πάλη στη δική του χώρα, υπεράσπιζε ταυτόχρονα τη Σοβιετική Ενωση, τη νέα σοσιαλιστική κοινωνία, που είχε γίνει φάρος και ελπίδα όλων των λαών.

Στα μέσα του πολέμου (13 Μάη 1943) η «Κομμουνιστική Διεθνής» αποφάσισε την αυτοδιάλυσή της και στις 15 του ίδιου μήνα απευθύνθηκε στα ΚΚ με τη σχετική πρόταση, που εγκρίθηκε ομόφωνα, τότε ή αργότερα.

Αυτή η απόφαση αδυνάτιζε ακόμη περισσότερο τη δυνατότητα για αυτοτελή ενιαία στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος απέναντι στη στρατηγική του διεθνούς ιμπεριαλισμού.

Η όλη εξέλιξη έδειξε ότι στις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης η αντιφασιστική πάλη οδήγησε στην ανατροπή της αστικής εξουσίας και με την άμεση διεθνιστική στήριξη των λαϊκών κινημάτων από τον Κόκκινο Στρατό. Ωστόσο, στην καπιταλιστική Δύση τα ΚΚ δεν κατόρθωσαν να διαμορφώσουν στρατηγική μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου ή του απελευθερωτικού αγώνα σε πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας. Βρέθηκαν αδύναμα απέναντι στην ευελιξία της αστικής τάξης της χώρας τους να διαμορφώνει συμμαχίες υπεράσπισης της εξουσίας της και να αναδιατάσσει έγκαιρα τις διεθνείς συμμαχίες της. Δεν έχουν διερευνηθεί ακόμη όλοι οι παράγοντες που οδήγησαν στην απόφαση της αυτοδιάλυσης.

Οταν τα στρατεύματα της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Βουλγαρίας κατέκτησαν την Ελλάδα και οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα (27 Απρίλη 1941), οι κομμουνιστές που δραπέτευσαν από τους τόπους εξορίας, όπου τους κρατούσε η κυβέρνηση Μεταξά, καθώς και άλλοι, που δρούσαν στην παρανομία, έσπευσαν να ανασυγκροτήσουν το ΚΚΕ και να οργανώσουν την Αντίσταση κατά των κατακτητών.

Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ δημιουργήθηκε το Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ - 16 Αυγούστου 1941) και στις 27 Σεπτέμβρη του 1941 το ΕΑΜ. Στις 16 Φλεβάρη 1942 δημιουργήθηκε το ένοπλο τμήμα του, ο ΕΛΑΣ, με καπετάνιο τον Αρη Βελουχιώτη. Λίγο αργότερα (23 Φλεβάρη 1943) ιδρύθηκε η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η θρυλική ΕΠΟΝ, που συσπείρωσε στις γραμμές της την πλειοψηφία της νεολαίας. Δίπλα σε αυτές τις οργανώσεις έδρασαν η Εθνική Αλληλεγγύη, η Επιμελητεία του Αντάρτη και ο φρουρός των λαϊκών αγωνιστών, η Οργάνωση για την Προστασία του Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ). Το Μάρτη του 1943 ιδρύθηκε στο Λονδίνο η Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ), με πρωτοβουλία της Κομματικής Οργάνωσης Ναυτεργατών του ΚΚΕ (ΚΟΝ). 2.500 Ελληνες ναυτεργάτες έδωσαν τη ζωή τους στη διάρκεια του πολέμου, πειθαρχώντας στο μαχητικό σύνθημα της ΟΕΝΟ «ΚΡΑΤΕΙΤΕ ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΕΝ ΚΙΝΗΣΕΙ».

Σημαντική ήταν και η συμβολή του Εθνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Ναυτικού (ΕΛΑΝ), που δημιουργήθηκε το 1943. Πλησιάζοντας η απελευθέρωση, το ΕΛΑΝ διέθετε 100 σκάφη με περισσότερους από 1.200 μαχητές ναύτες και αξιωματικούς.

Των παραπάνω ιστορικών γεγονότων είχε προηγηθεί (31 Οκτώβρη 1940) το «ανοιχτό γράμμα προς τον ελληνικό λαό» του Νίκου Ζαχαριάδη, Γενικού Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, από τα μπουντρούμια της Κρατικής Ασφάλειας, που χάραξε τη γραμμή της πάλης στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Στη γραμμή του «ανοιχτού γράμματος» κινήθηκε σε συνέχεια και η δράση του ΕΑΜ.

Το ΚΚΕ είχε βγει βαριά χτυπημένο από τη βασιλομεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936. Η Κρατική Ασφάλεια μπόρεσε να διαμορφώσει την «Προσωρινή Διοίκηση» σε ρόλο καθοδηγητικού οργάνου του Κόμματος, η οποία εξέδιδε τον κατευθυνόμενο «Ριζοσπάστη»! Αυτό το όργανο αποτελέστηκε από στελέχη του ΚΚΕ που είχαν περάσει στην υπηρεσία του ταξικού εχθρού, καθώς και από άλλα, που, εν αγνοία τους, είχαν πέσει στην παγίδα.

Στο ίδιο διάστημα, με πρωτοβουλία στελεχών του ΚΚΕ, είχε συγκροτηθεί η «Παλιά Κεντρική Επιτροπή», που λειτουργούσε ως καθοδηγητικό όργανο του Κόμματος.

Το ΚΚΕ είχε στερηθεί τις σημαντικές υπηρεσίες εκατοντάδων στελεχών του, τα οποία η κυβέρνηση Μεταξά παρέδωσε στους Γερμανούς, καθώς και του Γενικού Γραμματέα του, που επίσης τον παρέδωσε στην Γκεστάπο και αυτή τον έστειλε στο στρατόπεδο Νταχάου.

Οι πολιτικές δυνάμεις, που μαζί με το ΚΚΕ συγκρότησαν το ΕΑΜ, ήταν η «Ενωση Λαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΛΔ), το «Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας» (ΣΚΕ) και το «Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας» (ΑΚΕ).

Στο ΕΑΜ - μεμονωμένα, όχι ως παράταξη - προσχώρησαν και βενιζελικά στοιχεία, καθώς και ορισμένοι φιλοβασιλικοί παράγοντες. Προσχώρησε και τμήμα του λαϊκού κλήρου, αλλά και επιφανείς ανώτεροι κληρικοί, σε αντίθεση με τον αντιλαϊκό ρόλο που έπαιξε η πλειοψηφία της επίσημης Εκκλησίας. Προσχώρησαν ακόμη και ορισμένοι μόνιμοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί. Υπήρξε κι ένα πολύ μικρό τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου που συνεργάστηκε με το ΕΑΜ, δίχως να προσχωρήσει (Σβώλος κ.ά).

Στο ΕΑΜ συσπειρώθηκε η μεγάλη πλειοψηφία του λαού (εργατική τάξη, μικρομεσαία αγροτιά, μεσαία στρώματα της πόλης). Το ΚΚΕ υπήρξε η ψυχή, η καθοδηγητική δύναμη και ο κύριος αιμοδότης της ΕΑΜικής Αντίστασης. Η Καισαριανή, το Κούρνοβο, το Χαϊδάρι, η Ακροναυπλία, ο Αϊ - Στράτης είναι μερικοί μόνο από τους τόπους της θυσίας.

Το ΕΑΜ έσωσε το λαό από την πείνα. Δημιούργησε φύτρα εξουσίας στις απελευθερωμένες περιοχές (Αυτοδιοίκηση, Λαϊκή Δικαιοσύνη). Τροφοδότησε τη λαϊκή πολιτιστική ανάταση. Στις 10 Μάρτη 1944 ορκίστηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), το κεντρικό πολιτικό όργανο διοίκησης των απελευθερωμένων περιοχών.

Μετά από εκλογές (23 Απρίλη 1944), που έγιναν στις συνθήκες της Κατοχής, εκλέχτηκε το «Εθνικό Συμβούλιο» με έδρα τις Κορυσχάδες (30 Απρίλη 1944). Στις εκλογές ψήφισαν για πρώτη φορά οι γυναίκες και οι νέοι από 18 χρόνων. Συμμετείχαν περίπου 1.800.000 ψηφοφόροι, δίχως να υπολογίζονται τα αποτελέσματα της Κρήτης, της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης και των νησιών του Αιγαίου. Σημειώνεται ότι στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 1936 είχαν πάρει μέρος 1.000.000 ψηφοφόροι.

Χάρη στο ΕΑΜ δε στάλθηκε ούτε ένας εργάτης για να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια, με εξαίρεση αυτούς που είχαν συλλάβει ομήρους οι Γερμανοί. Χάρη στο ΕΑΜ δε στάλθηκε ούτε ένας για να πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ενωσης.

Η δράση του ΕΑΜ περιλάμβανε όλες τις μορφές πάλης: Απεργίες, διαδηλώσεις, συλλαλητήρια, διαβήματα, ένοπλη οργάνωση. Πλατιά και πολλές φορές πρωτότυπη ήταν η μαζική προπαγανδιστική δουλιά του.

Ο ΕΛΑΣ καθήλωσε 8 έως και 12 εχθρικές μεραρχίες. Προξένησε στους κατακτητές απώλειες 30.000 νεκρούς και συνέλαβε 6.500 αιχμαλώτους. Κατέστρεψε 37 μεγάλες γέφυρες, 85 ατμομηχανές, 1.000 περίπου βαγόνια και 1.000 αυτοκίνητα. Το σύνολο σχεδόν του οπλισμού του προερχόταν από τις επιχειρήσεις του εναντίον των Γερμανών και των Ιταλών. Την Ανοιξη του 1944 ο ΕΛΑΣ είχε υπό τον έλεγχό του τα 2/3 της χώρας και τη στιγμή της απελευθέρωσης περισσότερο από το 90% του εδάφους.

Στη διάρκεια του πολέμου οι νεκροί από τον ελληνικό πληθυσμό έφθασαν συνολικά τους 405.000 (θάνατοι από την πείνα, εκτελεσμένοι, νεκροί του ελληνοϊταλικού και του ελληνογερμανικού πολέμου, χιλιάδες που εξοντώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης - κυρίως Εβραίοι της Θεσσαλονίκης - κ.ά).

Ενα τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου επέλεξε το δρόμο της ανοιχτής συνεργασίας με τους κατακτητές. Ηταν οι γνωστοί «δοσίλογοι», που σχημάτισαν τις κατοχικές κυβερνήσεις με πρωθυπουργούς κατά σειρά τους Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλο και Ι. Ράλλη. Με την ενίσχυσή τους σχηματίστηκαν το «Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας», η «Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωσις» (ΕΣΠΟ), η «Οργάνωσις Εθνικών Δυνάμεων Ελλάδος» (ΟΕΔΕ) κ.ά.

Η κυβέρνηση Ράλλη δημιούργησε τα «Τάγματα Ασφαλείας» (Νοέμβρης 1943), προκειμένου να ισχυροποιηθεί η δράση κατά του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Μεταξύ των πρωτεργατών της δημιουργίας τους ήταν ο «φιλελεύθερος» στρατιωτικός δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος και ο Στυλιανός Γονατάς, υπαρχηγός του «Κόμματος των Φιλελευθέρων». Παράλληλα, δρούσε η οργάνωση «Χ» και άλλες, στηρίγματα του αστικού κράτους και διώκτες του αγωνιζόμενου λαού. Στα «Τάγματα Ασφαλείας» προσχώρησαν και βενιζελικοί αξιωματικοί. Παρόμοιες ένοπλες οργανώσεις είχαν δημιουργηθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Ενα άλλο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου, μαζί και το Παλάτι, διέφυγε στο εξωτερικό, παίρνοντας τεράστιες ποσότητες κρατικών αποθεμάτων σε χρυσό. Εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, από όπου ανέπτυσσε ιδιαίτερες σχέσεις με τους Εγγλέζους συμμάχους, σχεδιάζοντας τον εγκλωβισμό του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ σε κινήσεις που θα οδηγούσαν στη μεταπολεμική ανόρθωση της αστικής εξουσίας στην Ελλάδα.

Το ρόλο της υπονόμευσης του ΕΑΜ διεκπεραίωνε και η εγγλέζικη στρατιωτική αποστολή στα ελληνικά βουνά. Σε αυτό το πλαίσιο χρηματοδότησε και στήριξε πολιτικά και στρατιωτικά τη δημιουργία (Οκτώβρης 1941) και τη δράση του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ), ηγετικά στελέχη του οποίου συνεργάζονταν και με τους Γερμανούς, ενώ άλλα κατατάχθηκαν και στα «Τάγματα Ασφαλείας». Παράλληλα, οι Εγγλέζοι αξιοποιούσαν και άλλες πολιτικές και στρατιωτικές οργανώσεις, όπως η ΕΚΚΑ («Εθνική Και Κοινωνική Απελευθέρωση», που ιδρύθηκε το Νοέμβρη του 1942).

Το μεγαλύτερο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου της εποχής συγκαταλέγεται στους απόντες του αγώνα: Ο Γ. Καφαντάρης των «Προοδευτικών», ο Ι. Σοφιανόπουλος του «Αγροτικού Κόμματος», ο Γ. Παπανδρέου του «Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος», ο Παν. Κανελλόπουλος του «Εθνικού Ενωτικού Κόμματος» κ.ά., απείχαν. Οι περισσότεροι πήγαν στην Αίγυπτο λίγο πριν από το τέλος του πολέμου και ηγήθηκαν των διπλωματικών και άλλων επιχειρήσεων για την ανάκτηση της εξουσίας μετά τον πόλεμο.

Ο Γ. Καφαντάρης αρνήθηκε πρόταση του ΚΚΕ να προσχωρήσει στην Αντίσταση. Το ίδιο και ο Γ. Παπανδρέου, στον οποίο προτάθηκε να ηγηθεί του ΕΑΜ. Εξάλλου, από τη Νίκαια της Γαλλίας, όπου βρισκόταν στη διάρκεια της Κατοχής, ο Ν. Πλαστήρας κάλεσε, με επιστολή του, το λαό να συνεργαστεί με τους κατακτητές.

Μετά τη νίκη της αντεπανάστασης στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες (1989 - 1991), ξεκίνησε μια πιο συντονισμένη παγκόσμια προσπάθεια αναθεώρησης της ιστορίας του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ενταγμένη σε γενικότερο σχεδιασμό ιδεολογικής επίθεσης που διαρκεί.

Επιχειρεί να μειώσει ή και να σβήσει την προσφορά του Κομμουνιστικού Κινήματος στους λαούς όλου του κόσμου. Επιδιώκει να δηλητηριάσει τη συνείδηση των νεότερων γενεών, να τις καταστήσει ευάλωτες στη μαύρη προπαγάνδα. Να χειραγωγήσει μαζικά τις νεότερες γενιές στα σημερινά εγκλήματα της ιμπεριαλιστικής τάξης. Κυρίως, αποτελεί παγκόσμια ιδεολογική και πολιτική δράση των δυνάμεων του κεφαλαίου, προκειμένου να υψωθούν απέραστα τείχη, για να μη βγει ο κόσμος από το πισωγύρισμα όπου τον έφερε η αντεπανάσταση του 1989 - 1991.

Τα «κέντρα» της «αναθεώρησης της ιστορίας» συγκαλύπτουν συνειδητά ότι οι άδικοι πόλεμοι ξεπηδούν από τη φλέβα του καπιταλιστικού συστήματος. Οτι δεν οφείλονται σε κάποιους μανιακούς, όπως διάφοροι παρουσιάζουν τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι. Οι πόλεμοι γίνονται, επειδή υπάρχει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Ταυτόχρονα, αποσιωπούν το γεγονός ότι η ΕΣΣΔ κατέβαλε μεγάλες και πολύχρονες προσπάθειες για να αποσοβηθεί η πολεμική έκρηξη. Οτι ακολουθούσε με συνέπεια πολιτική ειρήνης, επειδή μόνο απ' αυτήν είχε συμφέρον για να οικοδομηθεί η σοσιαλιστική κοινωνία. Εχοντας καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, είχε καταργήσει και το κίνητρο της συμμετοχής στο μοίρασμα και στο ξαναμοίρασμα του κόσμου. Η Σοβιετική Ενωση υποχρεώθηκε να διεξάγει έναν πόλεμο που προκάλεσε ο ιμπεριαλισμός και που η ίδια, βεβαίως, δεν τον ήθελε.

Η Σοβιετική Ενωση διεξήγαγε έναν πόλεμο δίκαιο. Το γεγονός ότι επιδίωξε και βοήθησε να αξιοποιήσουν λαϊκά αντιστασιακά κινήματα την ήττα του «Αξονα», για να ανοίξουν δρόμο προς τα εμπρός, πρέπει να υπολογιστεί στη θετική στάση της προς όφελος των λαών. Κι εξάλλου οι λαοί υπέφεραν από το σύνολο των καπιταλιστικών κρατών, των εμπρηστών του πολέμου.

Κρύβουν επίσης επιμελώς ότι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος αναθέρμανε τις ελπίδες των αντεπαναστατικών δυνάμεων στη Σοβιετική Ενωση. Τον είδαν ως τη μεγάλη ευκαιρία για την παλινόρθωση του καπιταλισμού και συμμάχησαν με τους Γερμανούς.

Τα αντικομμουνιστικά «κέντρα» ονοματίζουν σήμερα την Αντίσταση τρομοκρατία! Εμφανίζουν ως σφαγές αμάχων την παραδειγματική τιμωρία των «δοσίλογων». Και εντοπίζουν, ως βασική αιτία της δημιουργίας οργανώσεων τύπου «Ταγμάτων Ασφαλείας» και της συνεργασίας με τους κατακτητές, την ανάγκη «αθώων να προστατευτούν από το αιματηρό όργιο που εξαπέλυσαν εναντίον τους οι Κομμουνιστές»!

Αντιστρέφουν πλήρως την πραγματικότητα. Γιατί δεν είναι μόνο οι δυνάμεις του «Αξονα» που διέπραξαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Είναι και οι κυβερνήσεις των «δημοκρατικών» ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Από τα πιο χαρακτηριστικά εγκλήματα των ΗΠΑ - Βρετανίας ήταν ο βομβαρδισμός της Δρέσδης (13 προς 14 Φλεβάρη 1945), στη διάρκεια του οποίου η πόλη μεταμορφώθηκε σε σωρούς ερειπίων, χάθηκαν πάνω από 120.000 άνθρωποι και καταστράφηκε ανυπολόγιστης αξίας πολιτιστικός πλούτος. Κι αυτό, παρότι ο βομβαρδισμός της Δρέσδης δεν είχε στρατιωτική σημασία. Ενώ σήμερα δε λείπουν και εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η Δρέσδη βομβαρδίστηκε μετά από απαίτηση του Στάλιν!! Ομως, τα εργοστάσια της Γερμανίας, όπου οι ΗΠΑ είχαν επενδύσεις, παρέμειναν άθικτα...

Τα νέα στοιχεία που έρχονται στο φως, επιβεβαιωμένα και από αστούς ιστοριογράφους, αποδείχνουν ότι αποτελεί ταξική υπέρ του ιμπεριαλισμού προπαγάνδα ο ισχυρισμός των «αναθεωρητών της ιστορίας» και των οπορτουνιστών, πως ο σοβιετικός λαός έδρασε στον πόλεμο υπό την πίεση ενός συγκεντρωτικού και αυταρχικού πολιτικού συστήματος.

Τέτοια έκρηξη αυτενέργειας, όπως εκείνη που έδειξε το μεγαλύτερο τμήμα του σοβιετικού λαού, τέτοια προσήλωση στο στόχο και συνειδητή πειθαρχία δεν μπορούν να υπάρξουν σε συνθήκες τρόμου σε βάρος του λαού. Αλλά και τέτοιας έκτασης και βάθους γιγάντιες στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως αυτές που διεξήγαγε ο Κόκκινος Στρατός, ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν δίχως την αυτονομία στη δράση και την ελεύθερη επιλογή από τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ιθύνοντες κάθε χώρου.

Αυτή η πραγματικότητα δεν κατασκευάζεται με «ιδεολογικές παρωπίδες της ψυχροπολεμικής εποχής», όπως υποστηρίζουν οι «αναθεωρητές». Είναι η πραγματικότητα, που μόνο η ιδεολογική «παγκοσμιοποιημένη» σκοπιμότητα του κεφαλαίου μπορεί να αγνοεί.

Οι ταξικές κοινωνικές αντιθέσεις υπάρχουν αντικειμενικά, είναι ασυμφιλίωτες και καμιά εκστρατεία για την εμπέδωση της «ταξικής συνεργασίας» δεν είναι σε θέση να τις εξαφανίσει. Η προσπάθεια να κατασυκοφαντηθεί η ταξική πάλη και οι αξίες της θα πέσει στο κενό.

Από αυτή την άποψη, δεν αντέχει στην κριτική μια από τις βασικές μεθοδολογικές αρχές των «αναθεωρητών» της ιστορίας, να «εξηγήσουν» τα ιστορικά γεγονότα με τον εξορκισμό της πάλης των τάξεων, που την ονοματίζουν ξεπερασμένη, μετά την κορύφωση των αντεπαναστατικών εξελίξεων του 1989 - 1991. Κρύβουν, και με αυτόν τον τρόπο, ότι στο όνομα της αντικειμενικότητας, που την υπηρετεί δήθεν η αταξική θεώρηση των πραγμάτων, υπηρετούν οι ίδιοι την αστική πολιτική.

Σήμερα, στα κράτη της καπιταλιστικής παλινόρθωσης της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, η ιδεολογική και πολιτική τρομοκρατία εκφράζεται με την αναστήλωση των χιτλερικών συμβόλων, τις διώξεις κομμουνιστών, τις διακρίσεις σε βάρος τους.

Εξέχοντα ρόλο στο σβήσιμο της ιστορικής μνήμης παίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Πρωτοστατώντας στην αντικομμουνιστική υστερία καθιέρωσε την 9η Μάη ως «Ημέρα της Ευρώπης», απαλείφοντας την «Ημέρα της νίκης των λαών»!

Η ανάρτηση της κόκκινης σημαίας στο Ράιχσταγκ, γενικά ο ρόλος της Σοβιετικής Ενωσης, συνεχίζουν να είναι καρφί στο μάτι του ιμπεριαλισμού. Καθόλου τυχαίο ότι η εκδίωξη των γερμανικών στρατευμάτων από τον Κόκκινο Στρατό και η απελευθέρωση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, ονοματίζεται από τους «αναθεωρητές» κατοχή! Στη Γερμανία και στην Αυστρία οι λιποτάκτες του γερμανικού στρατού, που αυτομόλησαν στους αντιπάλους, κυρίως στο Σοβιετικό Στρατό, ουσιαστικά θεωρούνται «εθνική ντροπή»! Φασίστες αποκαθίστανται υλικά και ηθικά ως «εθνικοί ήρωες»!

Καμία πλαστογραφία δε θα σβήσει τις εποποιίες: Του Στάλινγκραντ, του Λένινγκραντ, της Μόσχας, του Κουρσκ, της Σεβαστούπολης, όλων των ηρωίδων πόλεων. Των μικρότερων και μεγάλων μαχών του Κόκκινου Στρατού, του Κόκκινου Ναυτικού, της Κόκκινης Αεροπορίας, των παρτιζάνων στα μετόπισθεν, τον απίστευτο ηρωισμό εκατομμυρίων. Των οικοδόμων του σοσιαλισμού, που μετέφεραν στα ενδότερα της Σοβιετικής Ενωσης χιλιάδες εργοστάσια και επιχειρήσεις των δυτικών περιοχών, για να συνεχιστεί η παραγωγή. Των οικοδόμων του σοσιαλισμού που, μεσούντος του πολέμου, έχτιζαν από την αρχή τις ερειπωμένες περιοχές, όταν οι γερμανικές στρατιές τις εγκατέλειπαν νικημένες.

Αποτελεί χρέος των κομμουνιστών και κάθε προοδευτικού επιστήμονα που σέβεται την αλήθεια, κάθε εργαζόμενου, να αποκρούσει αποφασιστικά: Την παραχάραξη της ιστορίας. Την κατευθυνόμενη από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα επιχείρηση «αποϊδεολογικοποίησης» της ιστοριογραφίας. Τη συκοφαντική ταύτιση του κομμουνισμού με το φασισμό, του Στάλιν με τον Χίτλερ, παρότι γνωρίζουν την πραγματικότητα.

Πρόκειται για τα ίδια «κέντρα» που έφτασαν να επικρίνουν ακόμη και τον Τσόρτσιλ, επειδή συμμάχησε με τον Στάλιν!

Παράλληλα, συνεχίζεται η αναπαραγωγή των προπαγανδιστικών αστικών επιχειρημάτων, που υποστηρίζονται ένθερμα από τον οπορτουνισμό, για το «μοίρασμα του κόσμου», που δήθεν συμφωνήθηκε στη Γιάλτα (11 Φλεβάρη 1945) ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και στις ΗΠΑ - Βρετανία.

Στο υποτιθέμενο «μοίρασμα του κόσμου» ανακαλύπτουν την αιτία που ο Κόκκινος Στρατός πέρασε ξυστά από τα ελληνικά σύνορα, με αποτέλεσμα το ΕΑΜ να νικηθεί από την ντόπια άρχουσα τάξη και τους Εγγλέζους.

Πάνω σε ένα ανύπαρκτο γεγονός, όπως είναι το «μοίρασμα του κόσμου», επιχειρούν ουσιαστικά να στηρίξουν την καταδίκη της ένοπλης λαϊκής πάλης, του Δεκέμβρη 1944 και των χρόνων 1946 - 1949. Αυτή ενοχλεί. Ομως ο ηρωικός αγώνας του λαού της Αθήνας και του Πειραιά το Δεκέμβρη 1944, όπως και ο αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) είναι ορόσημα. Αποτελούν τις κορυφαίες ταξικές συγκρούσεις του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από τα λάθη που έγιναν κατά την προετοιμασία και τη διεξαγωγή τους.

Το ΚΚΕ προσπαθεί να συσσωρεύει τη θετική και αρνητική εμπειρία από την 10ετία 1940 - 1949, στην προκειμένη περίπτωση από τα χρόνια 1941 - 1944. Ακόμη, από τη μεταπολεμική και τη σχετικά πρόσφατη πολιτική ιστορία, σε διαφορετικές βεβαίως συνθήκες.

Η συνύπαρξη του κοινωνικοταξικού περιεχομένου της λαϊκής πάλης με το εθνικοαπελευθερωτικό, πέραν των άλλων πολιτικών και πολεμικών συγκρούσεων με τις στρατιωτικές οργανώσεις του «δοσιλογισμού», που έτσι κι αλλιώς περιείχαν και το ταξικό στοιχείο, επιβεβαιώνεται και από τις ένοπλες συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τις αντιχιτλερικές και τις αγγλόφιλες οργανώσεις, όπως ο ΕΔΕΣ. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούν και οι συνεχείς προστριβές του ΕΛΑΣ με τους Εγγλέζους, η αμείωτη ιδεολογική και πολιτική πάλη των αστικών ελληνικών κυβερνήσεων της Μέσης Ανατολής κατά της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, καθώς και η αιματηρή καταστολή, από τους Εγγλέζους και την ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο, της ηρωικής «Αντιφασιστικής Στρατιωτικής Οργάνωσης» (ΑΣΟ) τον Απρίλη του 1944.

Οι δυνάμεις που συμμετείχαν στο ΕΑΜ εξέφραζαν διαφορετικά συμφέροντα. Εκτός από το ΚΚΕ, συμμετείχαν και δυνάμεις σοσιαλδημοκρατικές, φιλελεύθερες, γενικά αστικής πολιτικής κατεύθυνσης. Επρεπε να θεωρηθεί βέβαιο ότι δεν ήταν δυνατό η εργατική τάξη να βαδίσει μαζί τους σε όλες τις φάσεις της πάλης, πολύ περισσότερο όσο πλησίαζε το τέλος της Κατοχής.

Ηταν, επίσης, αναγκαίο να μελετηθεί η τακτική του αντίπαλου (Εγγλέζων και των εγχώριων αστικών δυνάμεων) και να προσαρμοστεί ανάλογα η στρατηγική του ΚΚΕ. Εφόσον ο ταξικός αντίπαλος προετοιμαζόταν για την «επόμενη μέρα του πολέμου», για τις μεταπολεμικές πολιτικές εξελίξεις, έπρεπε να κάνει το ίδιο από τη δική του σκοπιά και ο λαϊκός παράγοντας.

Το ΚΚΕ έδωσε στον αγώνα χιλιάδες από τα καλύτερα παιδιά του. Δημιούργησε πρότυπα στάσης ζωής μέσα από ένα μαζικό ηρωισμό, που κλόνισε το αστικό πολιτικό σύστημα και οδήγησε τα αστικά κόμματα σε απομαζικοποίηση και ανυποληψία.

Δεν μπόρεσε, ωστόσο, να διαμορφώσει τη στρατηγική που θα οδηγούσε προς την επαναστατική επίλυση του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας. Υπέταξε την πάλη γι' αυτήν στις εθνικοαπελευθερωτικές επιδιώξεις και τότε ακόμη που οι συνθήκες επέβαλαν, ιδίως μετά το 1943, να θέσει το ζήτημα της κατάκτησης της εξουσίας ως αποτελέσματος της αντιστασιακής πάλης και επάθλου του λαϊκού αγώνα. Ετσι, οδηγήθηκε στην υπαγωγή του ΕΛΑΣ στο εγγλέζικο στρατηγείο της Μ. Ανατολής (5 Ιούλη 1943) και αργότερα στις συμφωνίες του Λιβάνου (20 Μάη 1944) και της Καζέρτας (26 Σεπτέμβρη 1944), για να διατηρήσει και να διευρύνει την «εθνική ενότητα». Και δε διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις μιας πορείας που θα είχε μεγάλες πιθανότητες να οδηγήσει στη νίκη.

Η κριτική αποτίμηση του κινήματός μας βρίσκεται σε απόλυτη αντίθεση με τη λαθολογία και το μηδενισμό. Στοχεύει στην ισχυροποίηση του εργατικού κινήματος και γενικότερα του λαϊκού παράγοντα σήμερα. Αντίθετα, ο εξωραϊσμός αντικειμενικά οδηγεί στην αποδυνάμωση και στον ιδεολογικό παροπλισμό.

Εξήντα χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, τα διδάγματα από αυτόν έχουν θεμελιακή χρησιμότητα για την οργάνωση της επαναστατικής πάλης. Συναρτώνται με τη θεωρητική τεκμηρίωση της θέσης ότι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα ο σοσιαλισμός και η κομμουνιστική προοπτική αποτελεί τη μόνη εναλλακτική λύση. Η επικαιρότητα και η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού δεν καθορίζονται από τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων. Εχουν αντικειμενικό χαρακτήρα.

Ανάμεσα στον καπιταλισμό και στο σοσιαλισμό δε μεσολαβεί κάποιο ενδιάμεσο κοινωνικό σύστημα, άρα δεν μπορεί να υπάρξει και ενδιάμεση πολιτική εξουσία μεταξύ της αστικής και της επαναστατικής εργατικής εξουσίας.

Η ικανότητα του ΚΚ να επιβεβαιώνει τον αυτοτελή ιδεολογικοπολιτικό και οργανωτικό ρόλο του εκφράζεται με την επιστημονική θεμελίωση της στρατηγικής του, κατά συνέπεια με την αντικειμενική ανάλυση του καπιταλισμού, με την ορθή ανάλυση της διάταξης των ταξικών δυνάμεων, την τακτική του ταξικού αντίπαλου. Συνδέεται, τελικά, με την ανάπτυξη της θεωρίας του επιστημονικού κομμουνισμού.

Η αυτοτελής δράση του ΚΚ διασφαλίζει πολιτική συμμαχιών που δεν υποθηκεύει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της εργατικής τάξης, στο όνομα κάποιων πρόσκαιρων επιτυχιών. Οι συμμαχίες, αναπόσπαστο στοιχείο της στρατηγικής μας, προϋποθέτουν συμβιβασμούς, που όμως δε θα θίγουν την προώθηση της στρατηγικής του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Επιβεβαιώθηκε ότι η εργατική τάξη είναι η μόνη κοινωνική δύναμη που μπορεί να ηγηθεί και πολιτικά στον αγώνα για την απελευθέρωσή της και να εκφράσει τα δικαιώματα όλων των καταπιεζόμενων δυνάμεων. Η εργατική τάξη ήταν εκείνη που συσπείρωσε γύρω της τα μικρομεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου.

Ο πόλεμος διαμόρφωσε συνθήκες μεγάλης όξυνσης των κοινωνικοταξικών αντιθέσεων στο εσωτερικό κάθε χώρας. Το γεγονός ότι η αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας περιέχονταν στον αντιφασιστικό χαρακτήρα του πολέμου, η στρατηγική του Κομμουνιστικού Κινήματος έπρεπε να το πάρει υπόψη της, ώστε να αντιμετωπίσει και την επίλυση του προβλήματος της εξουσίας.

Η ιστορική εξέλιξη έχει αποδείξει, με οδυνηρό πολλές φορές τρόπο, πως αν ο αστικός κρατικός μηχανισμός δεν τσακιστεί από τις επαναστατικές δυνάμεις, η δυνατότητα οικοδόμησης της διάδοχης εξουσίας τίθεται υπό αίρεση. Η αστική τάξη στο ζήτημα αυτό έχει μεγάλη εμπειρία.

Η κατοχή τόσων χωρών από τον «Αξονα» δεν μπορούσε να ήταν μακρόχρονη. Αντίθετα, προβλεπόταν σύντομη. Μαζί με την προσπάθεια να νικήσει η πλευρά που κάθε μερίδα της αστικής τάξης είχε επιλέξει (με τη Γερμανία ή με τη Βρετανία), η σκέψη και ο στόχος όλων ήταν στραμμένα στις μεταπολεμικές - μετακατοχικές εξελίξεις. Η στρατηγική τους προσαρμόστηκε εξαρχής σε αυτή την κατεύθυνση, ιδιαίτερα όμως από το Φλεβάρη του 1943, μετά τη συντριβή των Γερμανών στο Στάλινγκραντ. Τότε άρχισε και η γρήγορη μαζικοποίηση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, αλλά και η σχεδιασμένη δράση των αστικών δυνάμεων να εγκλωβίσουν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα σε δικό τους ελεγχόμενο δρόμο.

Αποδείχτηκε ακόμη ότι οι εθνικές και ιστορικές ιδιαιτερότητες, που ασφαλώς υπάρχουν και πρέπει να παίρνονται σοβαρά υπόψη στην επεξεργασία της στρατηγικής, δεν αναιρούν τις νομοτέλειες του καπιταλισμού, της ταξικής πάλης και τελικά της σοσιαλιστικής επανάστασης. Στο όνομα των εθνικών ιδιομορφιών, οι κουλάκοι της Γιουγκοσλαβίας θεωρήθηκαν σύμμαχοι του ΚΚ για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, «επειδή δε συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς και διαπαιδαγωγήθηκαν στον αντιφασιστικό αγώνα». Αντίθετα, η απαλλοτρίωσή τους στη Σοβιετική Ενωση ονοματίστηκε «εθνική ιδιομορφία» της.

Στις «εθνικές ιδιαιτερότητες» στηρίχτηκαν κατά καιρούς διάφορες πολιτικές επιλογές οπορτουνιστικού χαρακτήρα, όπως το μεταπολεμικό ρεύμα του λεγόμενου «ευρωκομμουνισμού». Αποδείχτηκε, ωστόσο, ότι παρά τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, η γραμμή του «ευρωκομμουνισμού» ήταν ίδια σε όλες: Ηταν η γραμμή της μεταρρύθμισης και της άρνησης της επαναστατικής πολιτικής. Ηταν η υιοθέτηση της οπορτουνιστικής κλασικής σοσιαλδημοκρατικής αντίληψης με κομμουνιστική εμφάνιση.

Το νέο ρεύμα του οπορτουνισμού, στις μεταπολεμικές συνθήκες, δεν αφορούσε μόνο στο κίνημα της καπιταλιστικής Ευρώπης. Συντέλεσε στη διαμόρφωση νέων δυσκολιών και πιέσεων στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Η ταξική πάλη συνεχίζεται και οξύνεται και μετά την κατάκτηση της επαναστατικής εξουσίας. Το απέδειξε η πορεία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ενωση. Η παραγνώριση των ταξικών κοινωνικών αντιθέσεων αργότερα, οδήγησε στον υποκειμενισμό και στην κατασκευή ιδεολογημάτων που πληρώθηκαν ακριβά.

Οι ΗΠΑ έγιναν η πιο ισχυρή καπιταλιστική χώρα, αλλά και πρώτη δύναμη παγκόσμια, πριν από το ξεκίνημα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Αυτό στην πράξη υποχρεώθηκε να το αναγνωρίσει και η μέχρι τότε κοσμοκράτειρα Βρετανία, που από το 1940 είχε παραδώσει στις ΗΠΑ όσα στοιχεία διέθετε για την κατασκευή της ατομικής βόμβας.

Σε όλη τη διάρκεια του πολέμου οι ΗΠΑ δαπάνησαν 2 δισ. δολάρια για την κατασκευή της ατομικής βόμβας και τον Απρίλη του 1945 ήταν η μόνη κάτοχος.

Η χρήση της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι αποτελούσε την πιο εκκωφαντική επίδειξη ισχύος των ΗΠΑ και μέσον υπαγόρευσης των ιμπεριαλιστικών όρων στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής παγκόσμιας τάξης. Ηταν έκφραση ανοιχτής πρόκλησης, απειλής και εκβιασμού προς τη Σοβιετική Ενωση, αλλά και προειδοποίησης προς τυχόν επίδοξους καπιταλιστικούς ανταγωνιστές των ΗΠΑ.

Η ατομική βόμβα εντασσόταν στη στρατηγική υπονόμευσης του σοσιαλιστικού συστήματος. Ηταν μέσον ψυχολογικού πολέμου και αποσταθεροποίησης.

Το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα παρέμενε ισχυρό μετά τον πόλεμο, παρά την αναμφισβήτητη ενίσχυση των δυνάμεων του σοσιαλισμού με την απόσπαση από αυτό 9 χωρών (της Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας) και την κατακόρυφη άνοδο του διεθνούς πολιτικού και ηθικού κύρους της Σοβιετικής Ενωσης.

Ταυτόχρονα όμως, ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της υλοποιούσαν την από τα χρόνια του πολέμου σχεδιασμένη νέα επίθεση, η Σοβιετική Ενωση προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές της, πραγματοποιώντας βεβαίως έναν ακόμη άθλο, εκείνον της ανοικοδόμησης.

Αμέσως μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου ο ιμπεριαλισμός, υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, ξεκίνησε τον «ψυχρό πόλεμο», έχοντας χαράξει αποφασιστικά τη στρατηγική του: Υπονόμευση και ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος.

Το έναυσμα δόθηκε με την εμπρηστική ομιλία του Τσόρτσιλ στο Φούλτον των ΗΠΑ (5 Μάρτη 1946), όπου εγκαινίασε τον όρο «σιδηρούν παραπέτασμα» ως τον εχθρό του «ελεύθερου κόσμου».

Ο «ψυχρός πόλεμος» σήμαινε οργάνωση του ψυχολογικού πολέμου, ένταση των στρατιωτικών εξοπλισμών για να εξουθενωθεί οικονομικά η ΕΣΣΔ, δημιουργία τεράστιων δικτύων υπονόμευσης και φθοράς του σοσιαλιστικού συστήματος από μέσα, ανοιχτές προκλήσεις και υποδαύλιση αντεπαναστατικών εξελίξεων, διαφοροποιημένη οικονομική και διπλωματική πολιτική απέναντι στα νέα συμμαχικά προς την ΕΣΣΔ κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Με το «σχέδιο Μάρσαλ» (9 Ιούνη 1947), το οποίο αποσκοπούσε στην οικονομική ανόρθωση της καπιταλιστικής Ευρώπης, οι ΗΠΑ, που δεν είχαν γνωρίσει τον πόλεμο στο έδαφός τους, έδωσαν διέξοδο στα συσσωρευμένα κεφάλαιά τους, ενίσχυσαν την επιρροή τους στην ευρωπαϊκή αγορά και γενικότερα. Συγκρότησαν νέους οργανισμούς διεθνούς δανεισμού (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, διεθνικές συμφωνίες εμπορίου). Με το «δόγμα Τρούμαν» ενίσχυσαν την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική τους επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο, στηρίζοντας οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά την αστική τάξη της Ελλάδας κατά του ΔΣΕ. Με το «δόγμα Τρούμαν» ενίσχυσαν και την αστική τάξη της Τουρκίας.

Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους, με «πολιορκητικό κριό» το ΝΑΤΟ (4 Απρίλη 1949) και ειδικότερα την καπιταλιστική Ομοσπονδιακή Γερμανία, που την ανοικοδόμησαν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, αξιοποίησαν κάθε αντικομμουνιστική δυνατότητα που υπήρχε στις Λαϊκές Δημοκρατίες. Υποκίνησαν αντεπαναστατικά γεγονότα, σε συμμαχία βεβαίως με τις εσωτερικές αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις, όπως για παράδειγμα στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (1953) και την Ουγγαρία (1956).

Το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα ακολούθησε επεξεργασμένη στρατηγική και ευέλικτη τακτική διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων απέναντι στα νέα εργατικά καθεστώτα, που είχε στόχο: Να διασπάσει τη συμμαχία τους με την ΕΣΣΔ. Να ενδυναμώσει τις προϋποθέσεις οπορτουνιστικής διάβρωσής τους, που θα οδηγούσε στην καπιταλιστική παλινόρθωση.

Σε αυτές τις συνθήκες, το Κομμουνιστικό Κίνημα στην Ευρώπη δεν κατόρθωσε να διαμορφώσει ενιαία στρατηγική απέναντι στη στρατηγική του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος. Αντίθετα, στις γραμμές πολλών ΚΚ κυριάρχησε η γραμμή που βασιζόταν στις «εθνικές ιδιομορφίες». Παράλληλα, υπερεκτιμήθηκαν οι δυνάμεις του σοσιαλισμού στην Ευρώπη, όπως και οι δυνατότητες που προσφέρει η κοινοβουλευτική πάλη. Η γραμμή της «ειρηνικής συνύπαρξης», όπως αναπτύχθηκε τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, ως ένα βαθμό στο 19ο και κυρίως στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, επέτρεψε την καλλιέργεια ουτοπικών αντιλήψεων ότι είναι δυνατό ο ιμπεριαλισμός να παραιτηθεί από τον πόλεμο και τα στρατιωτικά μέσα, να δεχτεί μια νέα παγκόσμια τάξη που θα στηρίζεται στις αρχές του αμοιβαίου οφέλους και της ισότιμης συνεργασίας.

Εξαιρετικά αδύνατο ήταν και το ιδεολογικό μέτωπο κατά της σοσιαλδημοκρατίας, χρησιμοποιώντας και το διαχωρισμό ανάμεσα στη δεξιά και αριστερή της πτέρυγα.

Ετσι, σοσιαλδημοκρατικές και νέες οπορτουνιστικές δυνάμεις χρησιμοποιήθηκαν από τη διεθνή και εγχώρια αντίδραση ως εμπροσθοφυλακή υπονόμευσης της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και της ανάπτυξης της επαναστατικής πάλης στην καπιταλιστική Δυτική Ευρώπη.

Οι αντιθέσεις ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές χώρες δεν είναι δυνατό να εξαλειφθούν. Μπορεί η στρατηγική τους κατά των λαών να είναι ενιαία, όμως ο ανταγωνισμός για την παγκόσμια κυριαρχία εντείνεται. Οξύνεται η διαμάχη για τη λεία ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΕ, όπως έδειξε και ο πόλεμος κατά του Ιράκ, παρά την κοινή δράση τους εναντίον των λαών και χωρών με πρόσχημα την τρομοκρατία. Οξύνονται οι αντιθέσεις ανάμεσα στις ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ, αλλά και ανάμεσα σε περιφερειακές. Προωθείται η στρατιωτικοποίησή της με το λεγόμενο «ευρωσύνταγμα». Το σχέδιο των ΗΠΑ για τον «εκδημοκρατισμό των χωρών της Μέσης Ανατολής», οι απειλές κατά της ΛΔ Κορέας και της Κούβας, σε βάρος της οποίας συνεχίζονται ο εμπορικός αποκλεισμός και οι συνωμοσίες ανατροπής, προοιωνίζονται επικίνδυνες για τους λαούς εξελίξεις.

Εκρηκτική μπορεί να αποβεί και η κατάσταση στα Βαλκάνια, με τη νέα αλλαγή συνόρων, μετά και την απόφαση του ιμπεριαλισμού να ανεξαρτητοποιηθεί το Κοσσυφοπέδιο. Από την άλλη, οι αντιθέσεις ανάμεσα στην ελληνική και στην τουρκική αστική τάξη, για το μοίρασμα αγορών και τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου, οι νέες πιέσεις επιβολής του «σχεδίου Ανάν» στην Κύπρο, παρά και σε αντίθεση με το δημοψήφισμα υπέρ του «όχι», καθώς και η μη δίκαιη επίλυση του Παλαιστινιακού, αποτελούν τις πρώτες ύλες για μεγαλύτερη όξυνση σε ολόκληρη την περιοχή.

Ο λυσσαλέος ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός υπογραμμίζει ότι η ανθρωπότητα κάθε άλλο παρά έχει απαλλαγεί από τον κίνδυνο ενός νέου πιο γενικευμένου πολέμου.

Το εθνικό πεδίο πάλης παραμένει για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα ο κύριος χώρος δράσης και ανατροπής. Οσες πολιτικές δυνάμεις διακηρύσσουν ότι είναι ξεπερασμένο, είτε περιφρουρούν τα συμφέροντα του κεφαλαίου, είτε έχουν παραιτηθεί και συμβιβαστεί, αρκούμενες στον εξωραϊσμό του καπιταλιστικού συστήματος. Ο συνεπής ταξικός αγώνας στην κάθε χώρα είναι η προϋπόθεση, για να υπάρχει συνεπής και αποτελεσματική διεθνής δράση.

Πολλά πράγματα στην ιστορική εξέλιξη επαναλαμβάνονται. Η πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» αποτελεί πάγια ιμπεριαλιστική τακτική. Αποδείχτηκε αυτό και στις μέρες μας, στην προετοιμασία και διεξαγωγή των πολέμων στη Γιουγκοσλαβία, με την καλλιέργεια και αξιοποίηση του αναζωπυρωμένου εθνικισμού, του ρατσισμού, του θρησκευτικού φανατισμού και των φυλετικών διαφορών.

Δεν υπάρχει άλλη απάντηση από την πολιτική γραμμή που συμβάλλει στην ανάπτυξη του προλεταριακού διεθνισμού, της αντιιμπεριαλιστικής αλληλεγγύης και της κοινής δράσης, της διεθνούς ενότητας της εργατικής τάξης, της συσπείρωσής της με τα μικρομεσαία στρώματα της αγροτιάς και της πόλης.

Το ΚΚΕ έχει εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Και τώρα και τότε, στα χρόνια του πολέμου, το ΚΚΕ αναδείκνυε τη δύναμη που έχει ο λαός, όταν θελήσει να δράσει και να οργανώσει τον αγώνα του.

Τότε, όπως και σήμερα, οι αστικές πολιτικές δυνάμεις και τα όργανά τους προσπαθούσαν να ενσπείρουν στη λαϊκή συνείδηση την ηττοπάθεια, η «φρονιμάδα». Να πείσουν το λαό ότι οι χιτλερικές στρατιές ήταν αήττητες, πως η αναμέτρηση μαζί τους ισοδυναμούσε με τρέλα. Αποκοτιά, ανάμεσα σε άλλα, βαφτίζουν σήμερα την αντιιμπεριαλιστική πάλη. Επισείουν σαν φόβητρο τον «κίνδυνο να απομονωθεί η χώρα»!

Αποδείχτηκε, πως όταν υπάρχει μια πρωτοπορία έτοιμη και αποφασισμένη, η λαϊκή ανταπόκριση στο κάλεσμα θα έρθει. Ο συσχετισμός των δυνάμεων δε μένει παγωμένος.

Η ανάγκη θα φέρει και την οργή. Η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Ο 21ος θα είναι ο αιώνας της αναζωογόνησης του Κομμουνιστικού Κινήματος, ο αιώνας νέων κοινωνικών επαναστάσεων, που θα φέρουν με μεγαλύτερη ωριμότητα και σταθερότητα την εργατική τάξη και τις άλλες λαϊκές δυνάμεις στην πολιτική εξουσία, για να είναι η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών κίνητρο της οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης.

19 Απρίλη 2005

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ




Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ