Από τη συνάντηση του Προέδρου της Ρωσίας Μεντβέντεφ και της Προέδρου της Βραζιλίας Ρουσέφ

Την ίδια στιγμή, ο νέος Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Αμπε, επισκεπτόταν την αμερικανική πρωτεύουσα Ουάσιγκτον, με μήνυμα ότι «η Ιαπωνία επιστρέφει» και με κεντρικό άξονα την αναβάθμιση και «ανοικοδόμηση» των διμερών στρατηγικών σχέσεων ΗΠΑ - Ιαπωνίας. Μία «ανοικοδόμηση» που αποτελεί ιδανική λύση και για τις δύο χώρες, δεδομένης της μετατόπισης του κύριου ενδιαφέροντος των ΗΠΑ προς την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, με κύριο στόχο τον περιορισμό ή ακόμη και την αναχαίτιση της Κίνας και της Ρωσίας.

Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ έφτασε την Τετάρτη στη Βραζιλία με αφορμή την έναρξη των εργασιών της 6ης Συνόδου της Επιτροπής Συνεργασίας της Βραζιλίας και της Ρωσίας με κύριο στόχο τη διεύρυνση και ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε δύο κύρια τομείς: τον οικονομικό και τον στρατιωτικό τομέα όπου δραστηριοποιούνται ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι. Στη συνάντησή του με την πρόεδρο Ντίλμα Ρουσέφ, συζητήθηκαν εκτενώς οι διμερείς διακρατικές σχέσεις, διεθνή ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος καθώς και η ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε διάφορους τομείς.

Μία ενίσχυση που επισημοποιήθηκε με την υπογραφή σειράς συμφωνιών. Η πλέον σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε είναι μεταξύ της ομοσπονδιακής υπηρεσίας για την στρατιωτική τεχνική συνεργασία της Ρωσικής Ομοσπονδίας και το υπουργείο Αμυνας της Βραζιλίας. Πρόκειται για μνημόνιο αμοιβαίας συνεννόησης για τη συνεργασία στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας που περιλαμβάνει επίσης τη μελλοντική αγορά εκ μέρους της Βραζιλίας των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων «Igla-S» και των αντιαεροπορικών πυραυλικών οπλικών συστημάτων «Pantsir-S1». Συμφωνία που ανέρχεται σε τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

«Θα σκεφτούμε πώς θα βοηθήσουμε τους εταίρους μας, πολύ περισσότερο αφού είμαστε πραγματικά ένας από τους βασικούς παίκτες στην αγορά όπλων - τα όπλα μας είναι σύγχρονα και ανταγωνιστικά», είπε ο Μεντβέντεφ σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «O Globo» σημειώνοντας ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να μοιραστεί και την τεχνολογία αλλά με αμοιβαία επωφελείς όρους. Αξίζει να σημειωθεί τέλος, πως εκτός του γεγονότος ότι οι δύο χώρες συμμετέχουν στη συμμαχία των BRICS -Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρικής- η Ρωσία και η Βραζιλία συνεργάζονται στενά στο στρατιωτικο-τεχνικό τομέα και από το 2008 έως το 2012 η Βραζιλία αγόρασε από τη Ρωσία, τη δεύτερη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ κατασκευάστρια και πωλήτρια όπλων παγκοσμίως, στρατιωτικό εξοπλισμό συνολικού ύψους των 306,7 εκατομμυρίων δολαρίων.

Εκτός της στρατιωτικής συνεργασίας ο δεύτερος πυλώνας αφορά τη σειρά συμφωνιών για διεύρυνση του διμερές εμπορίου που σήμερα κυμαίνεται στα 5,9 δισεκατομμύρια με στόχο να φτάσει την επόμενη τριετία στα 10 δισεκατομμύρια. Για την επίτευξη του στόχου ο πρόεδρος Ρουσέφ και ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ υπέγραψαν σειρά συμφωνίες στον τομέα της Παιδείας και Επιστήμης, για συνεργασία στην εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος «Επιστήμη δίχως σύνορα», στον τομέα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, και τους τομείς της Ενέργειας και της Γεωργίας. Τέλος, υπογράφηκε το μνημόνιο αλληλοκατανόησης και συνεργασίας στον τομέα των τρόπων διοίκησης και της κληρονομιάς των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων και Παγκόσμιων Πρωταθλημάτων Ποδοσφαίρου της FIFA, μνημόνιο εξαιρετικά σημαντικό για τη Βραζιλία καθώς ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο το 2014 και τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2016.

Τις συμφωνίες στη Βραζιλία ακολούθησαν οι συμφωνίες στην Κούβα, επόμενος σταθμός της περιοδείας του Ρώσου πρωθυπουργού, για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της αεροναυπηγικής και διαστημικής τεχνολογίας -μνημόνιο αμοιβαίας συνεννόησης για τη συνεργασία της ρωσικής κρατικής εταιρείας «Rosatom» και του Κουβανικού Κέντρου για την Πυρηνική Ασφάλεια για τη συνεργασία τους στην πυρηνική ιατρική- διεύρυνση και ενίσχυση του διμερούς εμπορίου, που το 2012 έφτασε στα 194,9 εκατομμύρια δολάρια και την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της Ενέργειας, με τη ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία «Zarubezhneft» να αναμένει το «πράσινο φως» για τη διενέργεια έρευνας εντός της κουβανικής ΑΟΖ, στο βορειοανατολικό τομέα του νησιού εντός του Κόλπου του Μεξικού. Εξάλλου, αρκετές ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες ήδη δραστηριοποιούνται στην έρευνα και την εξόρυξη πετρελαίου στην Κούβα, η οποία παράγει περίπου το ήμισυ των αναγκών και εισάγει, με ειδικούς προνομιακούς όρους, 100.000 βαρέλια αργού ετησίως από τη Βενεζουέλα.

Εκτός όμως των προαναφερόμενων συμφωνιών, η παρουσία της Ρωσίας είναι φυσικά πολύ ισχυρή στη Βενεζουέλα αλλά και στη Βολιβία, στο Εκουαδόρ, στο Περού και φυσικά στην Αργεντινή, σε μία ευγενική άμιλλα με την Κίνα, που η παρουσία της είναι εξαιρετικά δυναμική και ολοένα διευρυνόμενη, όπως με τις τελευταίες συμφωνίες που υπογράφτηκαν μεταξύ της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας της Αργεντίνικης «Nucleoelectrica Argentina SA» και της κινεζικής «China National Nuclear Corporation» (CNNC), της Σινοπερουβιανής οικονομικής Συνόδου που ξεκινά τη Δευτέρα στο Πεκίνο μέχρι και της συμφωνίας που υπεγράφη μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών του Σουρινάμ, Γουίνστον Λάκιν και του Κινέζου πρέσβη Γουάν Νανσένγκ, για την χορήγηση δανείου ύψους 1,6 εκατομμυρίων δολαρίων, δίχως επιτόκιο, για τη χρηματοδότηση «σχεδίων εκσυγχρονισμού και εκβιομηχάνισης» του γεωργικού τομέα κατά κύριο λόγο.

Είναι και το «τσουνάμι» των συμφωνιών μεταξύ των χωρών και της Λατινικής Αμερικής με πρωταγωνίστρια τη Βραζιλία ως «ηγέτιδας» και της Ρωσίας και της BRICS, που ακόμη και ως μονάδες είναι «μεγάλες». Σε όρους πληθυσμού, εδάφους και οικονομικού μεγέθους, οι διαστάσεις τους είναι εντυπωσιακές. Μαζί, αποτελούν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 25% του πλανήτη, και περίπου το 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Μέχρι πρότινος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, έλεγχαν ήδη περίπου το 43% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων, ενώ το μερίδιό τους συνεχίζει να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο.

Οι συμφωνίες επίσης επιχειρούν να γεφυρώσουν τα χάσματα μεταξύ των χωρών και να επιτύχουν ένα είδος συνοχής, καθώς αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα εντός της BRICS, που παρότι συμμαχία δεν αναιρείται ο ανταγωνισμός μέσα στη διεθνή καπιταλιστική αγορά.

Η Ινδία και η Κίνα εξακολουθούν να ανταγωνίζονται και να αντιμετωπίζουν η μία την άλλη με μεγάλη επιφυλακτικότητα. Η Βραζιλία είναι ένας σημαντικός προμηθευτής εμπορευμάτων για την Κίνα και την επικαλείται συχνά για την οικονομική της επιτυχία αλλά και οι δύο δυνάμεις ανταγωνίζονται σθεναρά για νέους πόρους στην Αφρική και σε άλλες περιοχές του κόσμου ακόμη και στη Νότιο Αμερική.

Ρωσία και Κίνα μπορούν να συμπλέουν σχετικά μεν για κάποια διεθνή ζητήματα, αλλά ανταγωνίζονται αλλού. Το εμπόριο μεταξύ των χωρών της BRICS αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, ωστόσο οι χώρες δεν έχουν υπογράψει ακόμη κάποια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ τους. Ενώ η Νότια Αφρική εντάχθηκε επίσημα στην ομάδα το 2010 μετά από επιμονή του πρώην Προέδρου της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα και δεν έχει τον πληθυσμό, την ανάπτυξη, ή τις οικονομικές δυνατότητες των υπόλοιπων χωρών της ομάδας.

Αποδεικνύεται ότι ο λεγόμενος «πολυπολικός κόσμος» που προβάλλουν διάφορες δυνάμεις, αναδεικνύοντας και το ρόλο των λεγόμενων αναδυόμενων δυνάμεων των BRICS, δεν είναι τίποτε άλλο από τον κόσμο όπου διευρύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί, που το αποτέλεσμά τους όσο και αν παρουσιάζεται ως ανάπτυξη εγκυμονεί κινδύνους για τους λαούς, νέες πηγές ανάφλεξης και ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων.