Γρηγοριάδης Κώστας

Αύριο, Δευτέρα, ολοκληρώνεται το πρώτο μέρος της περιβόητης διαβούλευσης κι αμέσως μετά, όπως έχει ανακοινώσει το υπουργείο Εσωτερικών, θα ακολουθήσει το δεύτερο, το οποίο θα αφορά στη χωροθέτηση των νέων δήμων και περιφερειών. Ετσι, ανοιχτό μένει πλέον μόνο το ζήτημα της συγκεκριμενοποίησης των πόρων, μέσω των οποίων θα χρηματοδοτείται η νέα αυτοδιοικητική δομή της χώρας, αλλά το ζήτημα αυτό συνδέεται άμεσα από την κυβέρνηση με την επερχόμενη φορολογική μεταρρύθμιση. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει την περαιτέρω επιβάρυνση των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, αφού περιγράφεται ξεκάθαρα στο κείμενο διαβούλευσης της κυβέρνησης.

Στο πρόσφατο συνέδριο της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ) οι δυνάμεις που πρόσκεινται σε ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ συμφώνησαν με το περιεχόμενο της αντιλαϊκής μεταρρύθμισης. Ορισμένοι από αυτούς μπορεί να παρότρυναν στη δημιουργία λιγότερων δήμων και αιρετών περιφερειών, όμως αυτό δεν είναι τίποτε περισσότερο από επιμέρους ζητήματα που ρίχνουν νερό στο μύλο του αποπροσανατολισμού από το κύριο. Οτι η νέα διοικητική δομή της χώρας αποτελεί προσαρμογή στο «ευρωπαϊκό κεκτημένο - μοντέλο διακυβέρνησης» που εξυπηρετεί απόλυτα τις ανάγκες κερδοφορίας του κεφαλαίου. Τη δημιουργία τέτοιων συνθηκών που θα θέτουν ευνοϊκότερους όρους για επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων στα νέα, λιγότερα σε αριθμό αλλά με μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση, σχήματα. Κάτι που ευνοεί την ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων και την πρόσβαση σε διαφόρους τομείς της οικονομίας, χωρίς τη μεσολάβηση μικρών οργανισμών. Επιπλέον, αυτοί οι σχεδιασμοί θα οδηγήσουν σε περαιτέρω εμπορευματοποίηση δημόσιων ή δημοτικών κοινωνικών υπηρεσιών (Παιδεία, Υγεία, Πρόνοια) μέσω της λεγόμενης αποκέντρωσης και της εξάρτησής τους από το τοπικό φορολογικό βάρος.

Στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, οι προσκείμενοι στο ΠΑΣΟΚ αιρετοί παρουσίασαν τον «Καλλικράτη» ως μια «από τις σπουδαιότερες θεσμικές παρεμβάσεις από τη μετεπαναστατική συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους το 1821» και καθησύχασαν τους ανήσυχους αιρετούς της ΝΔ ότι όλα θα λυθούν στο διάλογο που ξεκινά. Οι τελευταίοι είπαν επίσης «ναι» στο διάλογο, με κυρίαρχη την «πρεμούρα» να συναποφασίσουν τα όρια των νέων δήμων. Αμφότεροι κατέληξαν σε κοινό ψήφισμα, δηλώνοντας τη βούλησή τους να προσέλθουν στο διάλογο για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, ζητώντας από την κυβέρνηση μέχρι το τέλος του Φλεβάρη να καταθέσει τις τελικές της προτάσεις για τη χωροθέτηση των νέων δήμων, τις αρμοδιότητες, την οργάνωση και το οικονομικό πλαίσιο. Οι του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν δικό τους ψήφισμα, σχεδόν πανομοιότυπο με αυτό που εγκρίθηκε - κάτι που προκάλεσε την αντίδραση του επικεφαλής της παράταξης του ΠΑΣΟΚ, Απ. Κοιμήση, ο οποίος έκανε λόγο για προσχηματικές διαφωνίες -, δηλώνοντας, όμως, ότι θα προσέλθουν στο διάλογο.

Στον αντίποδα η «Δημοτική Αγωνιστική Συσπείρωση» (παράταξη που στηρίζεται από το ΚΚΕ, την Παρέμβαση Αριστερών Πολιτών και άλλους ριζοσπάστες), με σαφή την αντίθεση στον «Καλλικράτη» και στους νέους μηχανισμούς που συγκροτεί, στους οποίους «θα δίνεται η δυνατότητα για αυξημένη επιχειρησιακή ικανότητα, για συνεργασία με μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους που θα μπορούν πιο ευέλικτα να αναλαμβάνουν έργα υποδομής και τομείς υπηρεσιών με τη ληστρική μέθοδο των συμβάσεων παραχώρησης και των ΣΔΙΤ».

Από τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων της κυβέρνησης έγινε σαφές ότι το κόστος της μεταρρύθμισης θα πέσει στους εργαζόμενους. Αλλωστε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, στην ομιλία του την πρώτη μέρα των εργασιών του συνεδρίου, εξήγησε ότι ο «"Καλλικράτης" είναι μια απαραίτητη δομική αλλαγή (σ.σ. δηλαδή ανατροπή) για τη δημοσιονομική ανάταξη της χώρας και την έξοδό της από την αφόρητη οικονομική κατάσταση που την οδήγησαν οι εγκληματικές πολιτικές των προηγούμενων χρόνων». Και ξεκαθάρισε ότι «ήταν απόφασή μας η νέα διοικητική διάρθρωση της χώρας να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Προγράμματος Σταθερότητας, Ανάπτυξης και ανασυγκρότησης». Με λίγα λόγια, η μεταρρύθμιση έρχεται να εξυπηρετήσει τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις της χώρας προς όφελος του κεφαλαίου.

Ο πρόεδρος της ΝΔ, Αντ. Σαμαράς, αφού κατέθεσε τη σύμφωνη θέση της ΝΔ στη φιλοσοφία του προγράμματος αναφορικά με τη διοικητική διάρθρωση της χώρας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, έκανε λόγο για «σπουδή» και «κομματικές σκοπιμότητες» στη χάραξη των ορίων των νέων δήμων, γεγονός που δεν μπορεί να θεωρηθεί ως διαφοροποίηση απέναντι στην κυβέρνηση αλλά ως προσπάθεια να αναγνωριστεί στο κόμμα του ουσιαστικότερος ρόλος στην όλη διαδικασία. Ταυτόχρονα, «έκλεισε το μάτι» στους ψηφοφόρους λέγοντας ότι η ΝΔ «θα αποφύγει την άμεση παρέμβασή της στην έκφραση των τοπικών κοινωνιών και ιδιαίτερα των μικρότερων».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΥΝ, Αλ. Τσίπρας, ακροβατώντας πάνω σε δύο βάρκες, ζήτησε συνολικό σχέδιο για τη μεταρρύθμιση. Ετσι, στήριξε την πολιτική φιλοσοφία του «Καλλικράτη» κι άφησε την πόρτα ανοιχτή για θεατρινίστικου χαρακτήρα διαφοροποίηση με την επίκληση κενών στο κυβερνητικό σχέδιο. Τέτοιου χαρακτήρα ήταν άλλωστε, όπως προαναφέραμε, η διαφοροποίηση της παράταξης του κόμματός του στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, η οποία εκφράστηκε με ένα σχεδόν πανομοιότυπο, με αυτό των εκπροσώπων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, ψήφισμα. «Είμαστε οι πρώτοι - ανέφερε ο Αλ. Τσίπρας - που επισημάναμε την ανάγκη να αποκτήσει η χώρα μας περιφερειακή διοικητική διάρθρωση, με διοικητική αποκέντρωση, ταυτόχρονα όμως με φορολογική μεταρρύθμιση». Θέση που, θυμίζουμε, προπαγανδίστηκε στην ΚΕΔΚΕ και με μελέτες, ζητώντας ουσιαστικά οι δήμοι να διαχειρίζονται και να εισπράττουν φόρους, με την κρατική επιχορήγηση να λειτουργεί αναδιανεμητικά στους δήμους που δεν έχουν φοροεισπρακτική δυνατότητα.

Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος του ΣΥΝ εμφανίστηκε ενάντια σε πολιτικές «που μετατρέπουν τους δήμους σε επιχειρήσεις» και ζήτησε να «μην κυριαρχήσουν αρχές, όπως η ελαστικότητα, η ευελιξία, η καθολική επιβολή του ιδιωτικού στη δημόσια σφαίρα». Ομως, η πραγματικότητα είναι ότι ο ΣΥΝ ήταν «πρωτοπόρος» και στην εφαρμογή της μερικής απασχόλησης στους δήμους και μάλιστα εκπρόσωπος του κόμματός του έκανε τη σχετική εισήγηση. Οτι συναίνεσε στο νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που ισχυροποιεί, ανάμεσα σε άλλα, και την επιχειρηματική δράση των δήμων.

Ο πρόεδρος του ΛΑ.Ο.Σ., Γ. Καρατζαφέρης, χαρακτήρισε βιαστικό το εγχείρημα της κυβέρνησης, ζητώντας την αναβολή της μεταρρύθμισης για τέσσερα χρόνια, χωρίς όμως να εκφράσει διαφωνία επί της ουσίας.

Στην παρέμβασή της στο συνέδριο η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, εξέφρασε τη ριζική αντίθεση του ΚΚΕ στο «να περάσουν οι αρμοδιότητες που έχουν σχέση με την Παιδεία και την Υγεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, διότι οδηγεί στον κατακερματισμό, στον τοπικισμό και, το κυριότερο, χάνεται ο και τυπικά υπάρχων ενιαίος χαρακτήρας της Παιδείας και της Υγείας». Και μιλώντας σχετικά με την ουσία της διοικητικής μεταρρύθμισης τόνισε ανάμεσα σε άλλα:

«Δεχόμαστε ότι είναι απολύτως αναγκαία. Αναγκαία για να υλοποιηθεί καλύτερα η κεντρική πολιτική και η πανευρωπαϊκή πολιτική. Είναι καθαρό: Οι επιχειρηματίες που έχουν στα χέρια τους το ΕΣΠΑ, έχουν στα χέρια τους τα τραπεζικά δάνεια, είτε των ελληνικών τραπεζών είτε της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, που έχουν στη θέση τους έκτακτα κονδύλια λόγω κρίσης και τα λοιπά, ενδιαφέρονται να παρέμβουν στην περιφέρεια, επιλεκτικά βεβαίως ανάλογα, όχι πού υπάρχουν οι κοινωνικές ανάγκες αλλά πού έχουν ανάγκες αυτοί για την κερδοφορία, και για να παρέμβουν και να ελέγξουν την κατάσταση θέλουν μεγαλύτερη γεωγραφική έκταση και μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού. Με αυτή την έννοια, εμείς, ακριβώς γιατί ο "Καλλικράτης" συμβάλλει στην κατεδάφιση κοινωνικών και λαϊκών δικαιωμάτων, γιατί παραδίδει πιο βαθιά τομείς που δεν έχουν περάσει στην εκμετάλλευση των ισχυρών επιχειρηματιών και όχι των μικρομεσαίων και των φτωχών αγροτών, για όλους αυτούς τους λόγους είμαστε ριζικά αντίθετοι. Βεβαίως, έχοντας μία πρόταση - δεν είναι εύκολο να την αναπτύξω εδώ - για μια διοικητική δομή, η οποία βεβαίως είναι ενταγμένη σε ένα διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης και, αν θέλετε, το χαρακτηριστικό της είναι ο έλεγχος από τα κάτω προς τα πάνω και που βασίζεται στο γεγονός πως ό,τι παράγει αυτός ο λαός και ό,τι μας έχει δώσει η φύση, πρέπει να ανήκει στο λαό».