Με 30% αύξηση των αποδοχών τους και ικανοποίηση και άλλων από τα αιτήματά τους κατέληξε η αγωνιστική πορεία των ανθρακωρύχων, πριν ακόμα φτάσει στο Βουκουρέστι την Παρασκευή το βράδυ. Μεσολάβησαν έντονες διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση και ταυτόχρονη απειλή για να κηρυχτεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το αποτέλεσμα αυτό της πάλης των Ρουμάνων ανθρακωρύχων ήταν το αποκορύφωμα ενός αγώνα τον οποίο ξεκίνησαν περίπου τρεις βδομάδες πριν και ιδιαίτερα την τελευταία βδομάδα, που ξεκίνησαν την αποφασιστική πορεία τους προς την πρωτεύουσα της χώρας.

Αντιμέτωποι με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, βίαιες συγκρούσεις, ρόπαλα και δακρυγόνα, την πιθανότητα να κηρυχτεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έδειξαν αποφασιστικότητα να φτάσουν μέχρι το τέλος ώσπου να ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους. Ιδιαίτερη δύναμη στην αποφασιστικότητά τους έδωσε και ο λαός της Ρουμανίας, που με διάφορες μορφές, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, ήταν στο πλευρό τους.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα αιτήματα των απεργών ανθρακωρύχων αφορούσαν αυξήσεις στους μισθούς τους αλλά και τη μη εφαρμογή των σχεδίων της κυβέρνησης για μεταρρυθμίσεις στη βιομηχανία. Απ' ό,τι έχει δηλώσει αλλά και έχει αρχίσει να εφαρμόζει, η κεντροδεξιά κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να κλείσει τα μη κερδοφόρα ορυχεία. Ηδη το 1997 έκλεισαν στη Ρουμανία περίπου 120 ορυχεία και απολύθηκαν περισσότεροι από 80.000 εργαζόμενοι σ' αυτά.

Υπενθυμίζεται ότι ύστερα από την άρνηση της κυβέρνησης να αρχίσει διάλογο με τους απεργούς για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, περίπου 10.000 απεργοί ανθρακωρύχοι άρχισαν τη Δευτέρα πορεία 330 χιλιομέτρων, προς το Βουκουρέστι, από το Πετρόσανι, τη μεγαλύτερη πόλη της περιοχής Βάλεα Ζίουλουι, όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της κρατικής εταιρίας εκμετάλλευσης ανθρακωρυχείων. Σκοπός τους ήταν να φτάσουν στο Βουκουρέστι και να ζητήσουν την παραίτηση του πρωθυπουργού και την κήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών.

Ωστόσο, την Παρασκευή, ο Πρόεδρος της Ρουμανίας, Εμίλ Κονσταντινέσκου, αναγκάστηκε να αναβάλει την προγραμματισμένη επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης, αναμένοντας τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στον πρωθυπουργό Ράντου Βασίλε και τον ηγέτη των ανθρακωρύχων Μιρόν Κόζμα.

"Ο Πρόεδρος πήρε την απόφαση αυτή για να εξασφαλίσει ένα ευνοϊκό κλίμα στις διαπραγματεύσεις και την αναζήτηση λύσης, που θα βασίζεται στο διάλογο", ανακοίνωσε η Προεδρία.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως οι ηγέτες των μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων της συμπολίτευσης και ορισμένων της αντιπολίτευσης είχαν εκφράσει την υποστήριξή τους στην επιβολή καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, αν δε σταματούσαν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των ανθρακωρύχων.

Σημειώνουμε ότι η κυβέρνηση αρνιόταν να συζητήσει με τους ανθρακωρύχους. Ο ίδιος ο Κονσταντινέσκου είχε υποστηρίξει ότι, αν οι ανθρακωρύχοι επιμείνουν στα αιτήματά τους για αυξήσεις μισθών και "πάγωμα" της διαδικασίας κλεισίματος αρκετών ορυχείων, η χώρα θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της οικονομικής απομόνωσης. Οι διαπραγματεύσεις άρχισαν την Παρασκευή νωρίς το μεσημέρι στο μοναστήρι Κόζια, 170 χλμ. βορειοδυτικά του Βουκουρεστίου. Ο πρωθυπουργός συνοδευόταν από τον υπουργό Οικονομικών Τραϊάν Ρέμες, τον υφυπουργό Βιομηχανίας Νικολάε Σταϊκουλέσκου και από τον επίσκοπο Ιοάν.

Οι απεργιακές κινητοποιήσεις των ανθρακωρύχων έφεραν τους σημερινούς κυβερνώντες αντιμέτωπους με τη χειρότερη κρίση αφότου ανέλαβαν την εξουσία το 1996. Το ρουμανικό Κοινοβούλιο συνήλθε σε έκτακτη σύνοδο για να εξετάσει τη δημιουργηθείσα κατάσταση.

Ολες αυτές τις μέρες οι χιλιάδες ανθρακωρύχοι συνέχισαν ακάθεκτοι την αγωνιστική πορεία τους προς το Βουκουρέστι, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να τους σταματήσει με κάθε μέσον, είτε με κλομπ, είτε με αστυνομικά μπλόκα. Εφθασε στο σημείο η κυβέρνηση να στείλει εγκύκλιο στις νομαρχίες ώστε να επέμβουν δυναμικά οι αστυνομικές δυνάμεις. Δηλαδή με οποιονδήποτε τρόπο να μην επιτραπεί να συνεχίσουν την πορεία τους και να φτάσουν στο Βουκουρέστι οι ανθρακωρύχοι. Μαζί με τους πολίτες που τους υποστηρίζουν, οι ανθρακωρύχοι κατάφεραν για δεύτερη φορά μέσα στη βδομάδα να διασπάσουν τον αστυνομικό κλοιό, συνεχίζοντας έτσι την πορεία τους. Αφού όμως είδε η κυβέρνηση ότι τίποτα δεν τους σταματά, άλλαξε "μάσκα" και άρχισε διάλογο με τους ανθρακωρύχους.

"Πρέπει να φτάσουμε στο Βουκουρέστι και θα συνεχίσουμε", δήλωνε ο ηγέτης των ανθρακωρύχων Μιρόν Κόζμα, ανεβασμένος πάνω σ ένα αυτοκίνητο, απ' όπου μίλησε στους απεργούς συναδέλφους του. Υπενθυμίζεται ότι ο Κόζμα είχε ηγηθεί και της μεγάλης κινητοποίησης και καθόδου στο Βουκουρέστι των ανθρακωρύχων το 1990, υποχρεώνοντας σε παραίτηση την πρώτη κυβέρνηση της Ρουμανίας μετά την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος.

Στην προσπάθεια των απεργών να περάσουν τα αστυνομικά οδοφράγματα ήταν σημαντική η βοήθεια των κατοίκων της περιοχής, που στάθηκαν αγωνιστικά στο πλευρό τους. Είναι άλλη μια απόδειξη πως οι ανθρακωρύχοι με τον αγώνα τους έγιναν σύμβολο αντίστασης και σε άλλα τμήματα του πληθυσμού της χώρας. Σημαντικό στοιχείο επίσης ήταν ότι τη στήριξή τους προς τους ανθρακωρύχους εξέφρασαν τα συνδικάτα των οικοδόμων που έχουν 300.000 μέλη.

Πρόσφατα, μίλησε στο "Ρ" ο Α Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚ Ρουμανίας, Αλεξάντρου Παντάζι,σχετικά με τις απεργιακές κινητοποιήσεις των ανθρακωρύχων και τη θέση του κόμματος απέναντι σ' αυτές.

"Το κόμμα μας υποστηρίζει τα δίκαια αιτήματα των ανθρακωρύχων και συμπαραστέκεται στον αγώνα τους. Οι ανθρακωρύχοι αποφάσισαν να ξεκινήσουν πορεία προς το Βουκουρέστι, αποφασισμένοι να φτάσουν στον προορισμό τους. Η κυβέρνηση έστειλε εγκύκλιο στις νομαρχίες να επέμβουν δυναμικά οι αστυνομικές δυνάμεις. Οι ανθρακωρύχοι είναι 15.000 άτομα και νομίζω ότι δε θα βρεθεί κανένα εμπόδιο να τους σταματήσει. Είναι αποφασισμένοι να φτάσουν στην κυβέρνηση, πάση θυσία".

Από την πλευρά του, ο Γραμματέας του Εργατικού Κόμματος Ρουμανίας (ΕΚΡ) για πολιτικοϊδεολογικά προβλήματα, Στεφάν Λουτσιάν Μουρεσάν,τόνισε στο "Ρ", μεταξύ άλλων:

"Στις ανακοινώσεις μας προς τον Τύπο υποστηρίζουμε πλήρως, όπως έχουν κάνει και όλα τ' άλλα αριστερά, σοσιαλιστικά κόμματα της Ρουμανίας, την κινητοποίηση των ανθρακωρύχων που στρέφεται κατά της κακής διακυβέρνησης της Ρουμανίας μέχρι σήμερα, κυρίως τα τελευταία χρόνια, 1996 - 1998, που βρίσκεται στην εξουσία η σημερινή κυβέρνηση. Εκφράσαμε τη συμπαράστασή μας προς τους ανθρακωρύχους και καταδικάσαμε έντονα την αδιαφορία με την οποία ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου Ράντου Μπερτσεάνου αντιμετώπισε το πρόβλημα των ανθρακωρύχων".

"Είναι αλήθεια ότι ο κόσμος, απ' όπου περνούν οι ανθρακωρύχοι, τάσσεται αλληλέγγυος με την υπόθεσή τους, διότι πρόκειται για εθνική υπόθεση, για υπόθεση όλου του λαού. Αν αυτοί οι κυβερνώντες θα μείνουν ακόμα στην εξουσία, η Ρουμανία θα οδηγηθεί σε κατάρρευση. Πράγματι, αυτοί οι κυβερνώντες δεν ξέρουν τι να κάνουν, τι να κλείσουν για να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας για τη Δύση, διότι η Δύση δημιουργεί θέσεις εργασίας σε βάρος της Ρουμανίας, που την έχει μετατρέψει σε αγορά διακίνησης των εμπορευμάτων της. Είναι ίσως η πρώτη κυβέρνηση μετά το 1990 που δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου για το ρουμανικό έθνος. Το Εργατικό Κόμμα Ρουμανίας και πολλοί άλλοι διερωτώνται αν αυτοί που κυβέρνησαν και κυβερνούν σήμερα τη Ρουμανία ενδιαφέρονται για τα συμφέροντα της Ρουμανίας, ή μόνο για τα δικά τους".

Κλωντίν ΧΕΣΠΕΡ

Η μετέπειτα ταραγμένη εποχή του μεσοπολέμου ολοκληρώθηκε με το Δεύτερο Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Οι πολεμοκάπηλες δυνάμεις βρήκαν την ολοκλήρωσή τους στο φασισμό, το Ναζισμό και τη Νέα Τάξη του Τρίτου Ράιχ. Το τέλος του πολέμου βρήκε τον πλανήτη χωρισμένο σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα: το δυτικοσυμμαχικό καπιταλιστικό με επικεφαλής τις ΗΠΑ και το ανατολικό σοσιαλιστικό με επικεφαλής την ΕΣΣΔ. Η δημιουργία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας του ΝΑΤΟ το 1949 υποχρέωσε την αντίπαλη δημιουργία του Συμφώνου της Βαρσοβίας το 1955. Οι αντίπαλοι στρατιωτικοί συνασπισμοί έριχναν βαριά τη σκιά της απειλής ενός νέου ολοκληρωτικού πολέμου. Τότε αρχίζει η ολοκληρωμένη και συνειδητή εμφάνιση του παγκόσμιου κινήματος ειρήνης. Δύο ήταν οι κύριες αιτίες που η πλειοψηφία της ανθρωπότητας εντάχθηκε λίγο πολύ στις δραστηριότητές του. Η μία ήταν ο φόβος του πυρηνικού ολοκαυτώματος, που μία πρώτη γεύση του γνώρισε στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Η άλλη ήταν η ύπαρξη του ευρύτερου σοβιετικού χώρου, που η ίδια η φύση του τον υποχρέωνε να πρωτοστατεί και να ενισχύει το κίνημα ειρήνης. Δεν είναι τυχαία η δημόσια ομολογία του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ ότι, "το γεγονός αυτός οδήγησε το κίνημα ειρήνης στην οπισθοχώρηση". Ο αγώνας κατά της πυρηνικής απειλής ξεκινούσε από τη μείωση των εξοπλισμών και κατέληγε στην καθολική καταστροφή όλων των πυρηνικών όπλων. Τέσσερις λέξεις συνόψιζαν τον αντιπυρηνικό αγώνα: "Παγκόσμιος ελεγχόμενος πυρηνικός αφοπλισμό". Ο έλεγχος θα γινόταν από τον ΟΗΕ κι από διεθνείς πρωτοβουλίες.

Η κατανάλωσή τους ανανεώνει τη διευρυμένη τους αναπαραγωγή, τα τελειοποιεί, και στηρίζει τη λειτουργία του οικονομικού συστήματος που τα παράγει ως έσχατη μορφή εμπορευματικής οικονομίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται υπό το συνεχές άγχος των περιφερειακών πολέμων και υπό τη συνεχή απειλή ενός ολοκληρωτικού ολοκαυτώματος. Αυτό ακριβώς είναι το βαθύτερο νόημα της σημερινής κατάστασης στη Γιουγκοσλαβία, ανεξάρτητα από εθνικές διαφορές και γεγονότα που κι αυτά έχουν την αξία τους. Πίσω από τον ανελέητο αγώνα ελέγχου γεωστρατηγικών χώρων μείζονος οικοδομικής σημασίας και ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, βρίσκεται ο υπέρτατος νόμος της εξασφάλισης της παραγωγής, εμπορίας και κατανάλωσης οπλικών ανταλλακτικών αξιών, δηλαδή εμπορευμάτων που κινούν τον πόλεμο και όλη τη λεγόμενη ειρηνική οικονομία. Πρόκειται για ένα υποχρεωτικά παγκόσμιο οικονομικό καθεστώς που στις μέρες μας ονομάστηκε "παγκοσμιοποίηση της ελεύθερης αγοράς".

Είναι το καθεστώς που, πέρα από κάθε σχεδιασμένη παραγωγή αξιών χρήσης για τον άνθρωπο, παράγει "ελεύθερα" το θάνατο ως ανταλλακτική αξία. Γι' αυτό και κορωνίδα του κινήματος ειρήνης είναι η μετατροπή της πολεμικής βιομηχανίας σε παραγωγή αγαθών για τον άνθρωπο.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

Με πολιορκητικό κριό την κυβέρνηση Κλίντον, μεγαλοεταιρίες εκμετάλλευσης και εξαγωγής μπανάνας - με πρώτη την "Τσικίτα" - έχουν βαλθεί να κατακτήσουν καθ' ολοκληρίαν και ένα από τα τελευταία "απόρθητα φρούρια": Την ευρωπαϊκή αγορά κατανάλωσης του εύγευστου, κατά τ' άλλα, φρούτου... Γι' αυτό μην εκπλαγείτε εάν τον τελευταίο καιρό παρακολουθήσετε μερικά από τα πιο "θερμά" επεισόδια του "εμπορικού πολέμου της μπανάνας".

Η αφορμή γι' αυτήν την οικονομική σύγκρουση ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού είναι λίγο - πολύ γνωστή: Οι ΗΠΑ κατηγορούν την ΕΕ ότι η συνθήκη του ΛΟΜΕ που έχει συνάψει με χώρες της Καραϊβικής και της Βόρειας Αφρικής είναι, από μία πλευρά, υπεύθυνη για την ευνοϊκότερη "μεταχείριση" στις εισαγωγές των μπανανών που παράγουν αυτές οι χώρες. Με τον τρόπο αυτό, υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, αμερικανικές εταιρίες εξαγωγής και εκμετάλλευσης μπανάνας χάνουν ένα κομμάτι της ευρωπαϊκής αγοράς, αφού τα εμπορεύματά τους, αν και είναι φθηνότερα, εμποδίζονται από το "εμπορικό δίχτυ" προστασίας που έχει στήσει εδώ και χρόνια η ΕΕ... Κοντολογίς, κατηγορούν την ΕΕ για αθέμιτο εμπορικό ανταγωνισμό, που περιορίζει τα συμφέροντα αμερικανικών εταιριών εξαγωγής μπανάνας στην ευρωπαϊκή αγορά. Αυτά για εισαγωγή. Ωστόσο, αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεν είναι μόνον η εξέλιξη του θέματος, αλλά το παρασκήνιο και οι πραγματικοί πρωταγωνιστές αυτής της σύρραξης!

Γιατί; Μα, επειδή η κυβέρνηση Κλίντον δε θα έθετε ποτέ τέτοιο θέμα για δύο κυρίως λόγους: Πρώτον, γιατί οι ΗΠΑ, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι από τις χώρες που παράγουν μπανάνες, και ως εκ τούτου δεν έχουν άμεσα συμφέροντα στο συγκεκριμένο οικονομικό πεδίο. Δεύτερον, επειδή, οι λίγες - αλλά τεράστιων οικονομικών μεγεθών... - αμερικανικές εταιρίες εκμετάλλευσης και εξαγωγής μπανανών έχουν διεισδύσει σε τέτοια έκταση στην παγκόσμια αγορά που δεν έχουν ιδιαίτερη ανάγκη την κατάκτηση της ευρωπαϊκής αγοράς! Και αυτό γιατί οι τρεις μεγαλύτερες εταιρίες του είδους στον κόσμο, η "Τσικίτα", η "Ντόουλ" και η "Ντελ Μόντε", έχουν ήδη κατακτήσει το 64,1% της παγκόσμιας αγοράς! (Πηγή: Euro PA in Hallam and Peston).

Θα πείτε, υπάρχει τέλος στο διεθνές πεδίο του οικονομικού ανταγωνισμού; Οχι! Αλλά η όλη κατάσταση θα ήταν λιγότερο οξυμένη, εάν απουσίαζε από αυτό το παιχνίδι η ισχυρότερη και μεγαλύτερη εταιρία εκμετάλλευσης και εξαγωγής μπανάνας: Η γνωστή και θρυλική για το σκοτεινό ρόλο που έχει παίξει στην πολιτική και οικονομική ζωή των χωρών της Λατινικής Αμερικής "Τσικίτα"! Αυτή η εταιρία είναι ο βασικός πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας, που κρύβεται πίσω από το οικονομικό υπουργικό επιτελείο της κυβέρνησης Κλίντον. Ουσιαστικά, αυτή μόνη της - λίγο "περίεργο", αλλά έτσι είναι... καθώς οι άλλες, επίσης, αμερικάνικες εταιρίες του είδους δε φαίνονται διατεθειμένες να παίξουν ρόλο τώρα σ' αυτό το παιχνίδι - προωθεί το θέμα, έχοντας οδηγήσει σε σημείο μεγάλης τριβής τις εμπορικές σχέσεις των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων.

Μάλιστα, αύριο η Ρίτα Χέις, πρέσβειρα των ΗΠΑ στην έδρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) στη Γενεύη, αναμένεται να ανακοινώσει στον ΠΟΕ τα σχέδια της Ουάσιγκτον για την επιβολή εμπορικών κυρώσεων (αύξηση δασμών κατά 100% σε πληθώρα και ποικιλία ευρωπαϊκών εμπορευμάτων: υφάσματα, ρούχα, τρόφιμα, κάρτες, μπαταρίες, τρόφιμα, ποτά κ. ά.) στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η εξέλιξη αυτή θεωρείται παραπάνω από σίγουρη, όπως και ότι το αυριανό γεγονός θα συνοδευτεί από νέες μικροκινήσεις "καλής θέλησης" για την εξεύρεση κάποιας συμβιβαστικής "λύσης". Οχι, γιατί έπιασαν ξαφνικά τις ΗΠΑ οι καλοσύνες, αλλά επειδή μία τέτοια δασμολογική πρακτική θα προκαλούσε εμπορικά αντίποινα των "εταίρων" της ΕΕ. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αναντίρρητα μεγάλα πλήγματα και στις δύο πλευρές, αφού θα κατάφερνε σημαντικές οικονομικές απώλειες, όχι μόνον στους "κατήγορους" ("Τσικίτα"), αλλά και σ' άλλα μέτωπα αμερικανικών οικονομικών συμφερόντων.

Αρκετά ενδεικτική είναι η πρόσφατη δήλωση του πρεσβευτή της ΕΕ στην έδρα του ΠΟΕ, Ρόντερικ Αμποτ: "Υπάρχουν δυο "μικρά" προβλήματα. Αφ' ενός, όταν απειλείς κάποιον με κυρώσεις ύψους άνω των 500 εκατομμυρίων δολαρίων, οι άνθρωποι δε διαπραγματεύονται καθόλου καλά. Αφ' ετέρου, ο κατήγορος είναι μόνον ένας"... (δηλαδή η "Τσικίτα" διά της κυβέρνησης Κλίντον).

Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών έχει ξεκινήσει τα τελευταία έξι χρόνια, μόνον που, μέχρι τότε, η αμερικανική πλευρά δεν είχε απειλήσει με σημαντικές εμπορικές κυρώσεις σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Παρά τους μικροσυμβιβασμούς που μπορεί να προκύψουν στο προσεχές διάστημα, ο πόλεμος της μπανάνας δεν πρόκειται να τελειώσει σύντομα. Η σύγκρουση οικονομικών υπερδυνάμεων θα είναι και σ' αυτό το πεδίο μεγάλη, ενώ ο "διαιτητής" (στην προκειμένη περίπτωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου) είναι ανήμπορος να διατελέσει, όχι μόνον το ρόλο του αμερόληπτου, αλλά και του αποφασιστικού δικαστή...

Πηγές: Κόμβοι του Γραφείου Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ(Http: www.ustr. gov/), της Ενωσης Εξαγωγών Μπανάνας Καραϊβικής(http: //www.cbea.org/) και του "Υπόγειου της Πληροφόρησης" (The information subway, Http: //speakeasy.org/citizen/inf... ul98 - Chiquitaand the Enquirer. html)

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Η αγωνιστική αποφασιστικότητα έφερε αποτελέσματα

Η αστυνομική βία στην πρώτη γραμμή