ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 23 Σεπτέμβρη 2001
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Για το περιεχόμενο της έννοιας «Κατάσταση της εργατικής τάξης»

Ο προσδιορισμός του περιεχόμενου που περιλαμβάνει η έννοια «κατάσταση της εργατικής τάξης», είναι θεμελιακό ζήτημα για το επαναστατικό εργατικό κίνημα. Αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, όχι μόνο για τη βελτίωση της θέσης της εργατικής τάξης στον καπιταλισμό, αλλά κυρίως από τη σκοπιά της πάλης για την ανατροπή του καπιταλισμού και το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Επομένως, η κατάσταση της εργατικής τάξης η οποία μεταβάλλεται, αλλάζει, με την εξέλιξη του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, αποτελεί ζήτημα η μελέτη του οποίου συμβάλλει στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, κάθε κοινωνικού κινήματος, στόχων πάλης και διεκδικήσεων, επεξεργασίας σωστής ταχτικής και στρατηγικής, αλλά και δουλιάς για την άνοδο της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης, απεγκλωβισμού τμημάτων της από την αστική ιδεολογία και πολιτική.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι οι κλασικοί του μαρξισμού - λενινισμού ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο ζήτημα, με πρώτο τον Μαρξ. Ο Ενγκελς έλεγε ότι ο Μαρξ ήταν ο πρώτος που δίδαξε στο προλεταριάτο τη «συνείδηση της θέσης του και των αναγκών του, τη συνείδηση των όρων της χειραφέτησής του». (Φ. Ενγκελς, «Αναμνήσεις για τον Μαρξ», σελ.10, εκδόσεις «Γκούτεμπεργκ»). Επομένως, η μελέτη της κατάστασης της εργατικής τάξης, ενδιαφέρει από την άποψη της συνείδησης της εργατικής τάξης και των όρων χειραφέτησής της, δηλαδή των όρων που θα αποτινάξει το ζυγό της εκμετάλλευσης.

Ο Κ. Μαρξ, ανακαλύπτοντας το γενικό νόμο της καπιταλιστικής συσσώρευσης, απέδειξε ότι με τη συσσώρευση του κεφαλαίου, επιδεινώνεται η κατάσταση της εργατικής τάξης. Απέδειξε ότι η συσσώρευση του κεφαλαίου «φέρνει μια συσσώρευση αθλιότητας αντίστοιχη με τη συσσώρευση του κεφαλαίου». (Κ. Μαρξ, («Το Κεφάλαιο», τ.1ος, σελ. 668). Ο Φ. Ενγκελς, στον «Πρόλογο στην κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία», επισημαίνει ότι: «Η αιτία της αθλιότητας της εργατικής τάξης δεν πρέπει να αναζητηθεί σε εκείνα τα μικρά δεινά, αλλά στο ίδιο το κεφαλαιοκρατικό σύστημα... Η αστική τάξη έχει κάνει παραπέρα προόδους στην τέχνη να κρύβει τη δυστυχία της εργατικής τάξης». Αυτό βεβαίως το τελευταίο, δηλαδή την απόκρυψη της δυστυχίας της εργατικής τάξης, το διαπιστώνουμε καθημερινά στις σύγχρονες συνθήκες, από τα προπαγανδιστικά επιτελεία της άρχουσας τάξης, των κομμάτων της, τόσο με τα διάφορα στατιστικά στοιχεία που κατά καιρούς δίνουν στο φως της δημοσιότητας συγκριτικά με προηγούμενες περιόδους, επεξεργασμένα έτσι που να δείχνουν καλυτέρευση της θέσης των εργατών. Πρόσφατη είναι ανάλογη προσπάθεια του Κ. Σημίτη από τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, που μίλησε για πραγματική αύξηση των εργατικών εισοδημάτων και των λεγόμενων κοινωνικών παροχών κλπ. Βεβαίως, σχετικά μ' αυτό, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Πολύ περισσότερο αν προσεγγίσουμε ολοκληρωμένα το βιοτικό επίπεδο της εργατικής τάξης, όχι μόνο από τη σκοπιά της ικανοποίησης των φυσικών αναγκών, αλλά και από τη σκοπιά των κοινωνικών συνθηκών, στις οποίες ζει και εργάζεται, του πολιτισμού με την έννοια του συνόλου των κατακτήσεων της ανθρωπότητας, αλλά και το βαθμό εκμετάλλευσης.

Ετσι, στις σύγχρονες συνθήκες του ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, της κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, η κατάσταση της εργατικής τάξης χειροτερεύει και ας παρουσιάζουν το αντίθετο τα προπαγανδιστικά επιτελεία της άρχουσας τάξης. Ο μηχανισμός της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης έγινε πολύ πιο εκλεπτυσμένος, ενώ η συνένωση της δύναμης των μονοπωλίων με το κράτος επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τη θέση της εργατικής τάξης. Το κράτος ρυθμίζει τις σχέσεις εργασίας - κεφαλαίου, το ασφαλιστικό σύστημα, τις κοινωνικές δαπάνες, έτσι που να αυξάνει την εκμετάλλευση. Αλλωστε, οι διαβόητες αναδιαρθρώσεις, σ' αυτό αποσκοπούν.

Ποια όμως είναι η ουσία και το περιεχόμενο της έννοιας «Κατάσταση της εργατικής τάξης»;

«Η κατάσταση της εργατικής τάξης ορίζεται σαν μία διαδικασία αλλαγής και εξέλιξης των παραγόντων και φαινομένων, που, σε τελευταία ανάλυση, καθορίζουν την παραγωγή και αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Το σύνολο όλων αυτών των όρων, δεικτών, παραγόντων, στην αλληλεξάρτησή τους, καθορίζει τη συγκεκριμένη κατάσταση της εργατικής τάξης σε κάθε χώρα και την Ελλάδα στη δοσμένη βαθμίδα ανάπτυξης του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού.

Η κατάσταση της εργατικής τάξης καθορίζεται από τους παρακάτω παράγοντες:

*Το βαθμό ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.

*Την αριθμητική δύναμη της εργατικής τάξης, το ειδικό της βάρος στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, το βαθμό συγκέντρωσης, οργάνωσης και συνειδητοποίησης της ιστορικής της αποστολής.

*Την κατανομή και ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος.

*Το επίπεδο της απασχόλησης της εργατικής τάξης.

*Τις διαστάσεις και την πορεία της εξέλιξης της ανεργίας.

*Την κίνηση του μισθού εργασίας, ονομαστικού και ιδιαίτερα του πραγματικού, και τη σύνθεσή του (δηλαδή, αν η σύνθεση των εισοδημάτων της εργατικής οικογένειας αποτελείται από τις αποδοχές μόνο του οικογενειάρχη ή και των μελών της οικογένειας).

* Τις συνθήκες εργασίας στις επιχειρήσεις και στα εργοστάσια (μέτρα ασφάλειας, εργατικά ατυχήματα, τήρηση των απαιτήσεων υγιεινής).

*Τις αλλαγές στους όρους αγοραπωλησίας και απασχόλησης της εργατικής δύναμης (Πολιτική της κυβέρνησης, Συνθήκη Μάαστριχτ, Λευκή Βίβλος κλπ).

* Το μέγεθος του εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου.

*Το βαθμό εκμετάλλευσης και της εντατικότητας της εργασίας.

*Το βαθμό εξασφάλισης τροφίμων, ρουχισμού, κατοικίας κλπ.

*Το βαθμό κάλυψης και ικανοποίησης των κοινωνικών ασφαλίσεων και της ιατρικής περίθαλψης.

*Τη νοσηρότητα, θνησιμότητα και τις γεννήσεις στον εργατικό πληθυσμό.

*Την κατάσταση και την πορεία της οικονομίας.

*Τη στρατιωτικοποίηση και τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.

*Την εσωτερική και διεθνή πολιτική κατάσταση.

*Την ταξική πάλη.

Ολοι αυτοί οι παράγοντες, παρμένοι μαζί στην αλληλοσύνδεση και την αλληλεξάρτησή τους, προσδιορίζουν τη θέση της εργατικής τάξης στη διαδικασία της εργασίας και τη ζωή της συνολικά, δηλαδή την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται το προλεταριάτο στη δοσμένη περίοδο». (Από τη μελέτη του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών, (ΚΜΕ), «Προσεγγίσεις στην κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα», έκδοση «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 20-21).


Σ.Κ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ