Κρούσματα ελονοσίας έχουν καταγραφεί στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), ενώ 12 δήμοι έχουν μπει σε «καραντίνα» και αποκλείστηκαν προσωρινά (και προληπτικά, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας) από οποιαδήποτε αιμοδοσία. Σύμφωνα με έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, έως τις 11/8/2016 έχουν καταγραφεί 65 κρούσματα ελονοσίας, εκ των οποίων τα 61 χαρακτηρίζονται εισαγόμενα - δηλαδή, οι ασθενείς προσβλήθηκαν σε χώρα του εξωτερικού.

Από αυτά, τα 50 αφορούσαν μετανάστες από ενδημικές χώρες (Ινδική Χερσόνησο και χώρες της Αφρικής) και μάλιστα 8 καταγράφηκαν σε κέντρα κράτησης μεταναστών σε νησιά του Β. Αιγαίου. Τα 11 (από τα 61) αφορούσαν ταξιδιώτες που επέστρεψαν από ενδημική χώρα της Αφρικής. Συνολικά 4 κρούσματα έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης και συγκεκριμένα 2, με πιθανό τόπο έκθεσης έναν οικισμό στο Δήμο Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, ένα στο Δήμο Ανδραβίδας - Κυλλήνης του Νομού Ηλείας και ένα στο Νομό Αχαΐας.

Για την περίοδο αυτή, ως «επηρεαζόμενες» από ελονοσία περιοχές έχουν χαρακτηρισθεί από τις υγειονομικές αρχές και άρα έχουν τεθεί σε περιορισμούς αναφορικά με την αιμοδοσία, περιοχές των Δήμων Φαρκαδόνας και Τρικκαίων (Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων), Παλαμά (ΠΕ Καρδίτσας), Ευρώτα (ΠΕ Λακωνίας), Χαλκιδέων (ΠΕ Ευβοίας), Θηβαίων (ΠΕ Βοιωτίας), Τεμπών (ΠΕ Λάρισας), Μαραθώνος (ΠΕ Ανατολικής Αττικής), Δυτικής Αχαΐας (ΠΕ Αχαΐας), Ανδραβίδας - Κυλλήνης (ΠΕ Ηλείας) και Λαγκαδά και Πυλαίας (ΠΕ Θεσσαλονίκης).

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, το 2015 είχαν καταγραφεί 85 κρούσματα ελονοσίας (79 εισαγόμενα - 6 εγχώριας μετάδοσης), το 2014 38 κρούσματα (όλα εισαγόμενα), το 2013 25 κρούσματα (22 εισαγόμενα - 3 εγχώριας μετάδοσης), το 2012 93 κρούσματα (73 εισαγόμενα - 20 εγχώριας μετάδοσης), το 2011 96 κρούσματα (54 εισαγόμενα - 42 εγχώριας μετάδοσης).

Η ελονοσία, όπως αναφέρει το ΚΕΕΛΠΝΟ, είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο» της ελονοσίας και μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου ανωφελούς κουνουπιού. Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974. Μέχρι και το 2008 καταγράφονταν στην Ελλάδα περίπου 20 - 25 κρούσματα ετησίως που σχετίζονταν κυρίως με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα. Ωστόσο, από το 2009 και μετά, κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης καταγράφονται σχεδόν κάθε έτος, σε διάφορες περιοχές της χώρας, κυρίως ως σποραδικά κρούσματα, αλλά και σε συρροές (τα έτη 2011 και 2012).

Μακριά από την ουσία του προβλήματος, το θέμα αποτέλεσε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στη ΝΔ και την κυβέρνηση, με τη ΝΔ να χαρακτηρίζει «ζοφερή» την «εικόνα για τη χώρα μας» και να αναρωτιέται: «Υπάρχει κυβέρνηση; Τι κάνει ο πρωθυπουργός;». Στο μεταξύ, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας, Γ. Πατούλης, ζητά σε ανακοίνωσή του την παραίτηση του γενικού γραμματέα Δημόσιας Υγείας του υπουργείου Υγείας, Ι. Μπασκόζου.

Το υπουργείο Υγείας κάνει λόγο για «υπερβολική δημοσιότητα και αναίτια διόγκωση του υπαρκτού αλλά ελεγχόμενου προβλήματος», ενώ διαβεβαιώνει γενικόλογα ότι «έχει προβεί εγκαίρως σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες έτσι ώστε να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο η δημόσια υγεία».

Την πραγματική διάσταση του ζητήματος που προέκυψε με τα κρούσματα της ελονοσίας δίνει με ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Συλλόγων Υπαλλήλων Αιρετών Περιφερειών Ελλάδας, η οποία σημειώνει ανάμεσα σε άλλα: «Στους αυξανόμενους κινδύνους με τα κρούσματα ελονοσίας, η απάντηση είναι μία: Οι Υγειονομικές Υπηρεσίες των Περιφερειών να σχεδιάζουν και να υλοποιούν έγκαιρα όλο το πρόγραμμα της καταπολέμησης των κουνουπιών».

Η Ομοσπονδία καταγγέλλει ότι «τα αρμόδια υπουργεία τηρούν "σιγήν ιχθύος" τόσο για τα αίτια και τους κινδύνους της δημόσιας υγείας, όσο και για τα λειψά μέτρα πρόληψης που έχουν οδηγήσει τη χώρα σε ανεπαρκή θωράκιση από τα λοιμώδη νοσήματα (...)

Οι περιφερειακές αρχές, από τη μεριά τους, έχοντας την ευθύνη εκτέλεσης προγραμμάτων προστασίας της δημόσιας υγείας και εφαρμόζοντας την πολιτική που τους αναθέτει το αστικό κράτος, "προσποιούνται" πως αντιμετωπίζουν τους κινδύνους από τα κουνούπια (ελονοσία κ.λπ.), οργανώνοντας προγράμματα καταπολέμησης των κουνουπιών, που όμως στις περισσότερες των περιπτώσεων απέχουν κατά πολύ από τις ανάγκες που υπάρχουν, "μοιράζοντας" ταυτόχρονα χρήμα σε μεγάλες και μικρές ιδιωτικές εταιρείες...

Το γεγονός ότι δεν έχουν συγκροτημένες υπηρεσίες, στελεχωμένες με μόνιμο προσωπικό, που θα σχεδιάζει, θα οργανώνει και θα υλοποιεί με μόνιμα συνεργεία ψεκασμούς, έγκαιρα, όπου και όποτε χρειάζεται, οδηγεί στη σημερινή κατάσταση, να "αναθέτουν" την υλοποίηση των προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών σε ιδιωτικές εταιρείες (...) με μειοδοτικούς διαγωνισμούς, που στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι "διεθνείς".

Αυτή η διαδικασία κάθε χρόνο ξεκινάει αφού πρώτα εξασφαλιστούν οι αναγκαίες πιστώσεις, οι οποίες κυρίως προέρχονται από τους πενιχρούς ΚΑΠ και από το κουτσουρεμένο ΠΔΕ και ολοκληρώνεται με την υπογραφή συμβάσεων αρχές καλοκαιριού ή στην καλύτερη των περιπτώσεων Απρίλη - Μάη, πάντως πολύ αργότερα από την εποχή που χρειάζεται να παρέμβουν τα κατάλληλα συνεργεία ψεκασμού στα στάσιμα νερά για να καταπολεμήσουν τις προνύμφες των κουνουπιών, αφού η περίοδος για την αναπαραγωγή των κουνουπιών ξεκινά πολύ νωρίτερα.

Υπογράφουν συμβάσεις εκατομμυρίων ευρώ για ψεκασμούς, που ξεκινούν καθυστερημένα και για "σημεία", που πιθανολογούν ότι θα έχουν στάσιμο νερό, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες! Και αυτά βέβαια ισχύουν στις περιπτώσεις εκείνες που θα υπάρξει ενδιαφέρον από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και θα υποβάλουν προσφορές και δεν θα γίνουν ενστάσεις και θα υπογραφούν συμβάσεις... Γιατί έχουμε και τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι διαγωνισμοί κηρύσσονται "άγονοι" ή "μπλοκάρουν" λόγω ενστάσεων, όπως έγινε φέτος στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, όπου εμφανίστηκαν και δύο κρούσματα ελονοσίας σε Ηλεία και Αχαΐα.

Με λίγα λόγια, βλέπουμε και στην περίπτωση αυτή πως για να ασκήσουν μια αρμοδιότητά τους οι περιφερειακές αρχές και οι δημόσιοι φορείς γενικότερα πρέπει να "συμπράξουν" υποχρεωτικά με τις διαθέσεις και τις προθέσεις των επιχειρηματιών!

(...) Και ενώ όλοι βλέπουν την πραγματικότητα και τα προβλήματα που δημιουργούνται, κυβέρνηση και περιφερειάρχες αρνούνται να οργανώσουν υπηρεσίες ικανές να αντιμετωπίσουν τους υπαρκτούς κινδύνους, που σχετίζονται με τα νοσήματα που μεταδίδονται με τα κουνούπια και τις οχλήσεις που προκαλούνται στον άνθρωπο. Προωθούν σταθερά τη λογική του μικρότερου κράτους, των αναθέσεων και των εκχωρήσεων αρμοδιοτήτων και των περικοπών κοινωνικών δαπανών.

Στο όνομα του "εκσυγχρονισμού" και της "ελεύθερης αγοράς" αρνούνται ακόμα και να αξιοποιήσουν την εμπειρία από τον "ανθελονοσιακό αγώνα" των Υγειονομικών Υπηρεσιών την περίοδο πριν από το 1974, που οδήγησε στην εκρίζωση της ελονοσίας από την Ελλάδα».