Οι τραπεζοϋπάλληλοι βλέπουν χρόνο το χρόνο να μειώνεται το εισόδημά τους, αλλά και να χειροτερεύει η εργασιακή θέση τους. Οι αναδιαρθρώσεις, οι συγχωνεύσεις, το κυνήγι της "ανταγωνιστικότητας", οι ιδιωτικοποιήσεις,είναι παράγοντες χειροτέρευσης της θέσης των εργαζομένων και αφαίρεσης των δικαιωμάτων τους. Η "ανταγωνιστικότητα" είναι η λέξη - κλειδί και λόγος ισχυρός για να δικαιολογηθεί η οποιαδήποτε επίθεση σε αυτά τα δικαιώματα και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Οι τραπεζοϋπάλληλοι αριθμούν σήμερα 55.000 και προβλέπεται να αυξηθεί η απασχόληση, επειδή εκτιμάται ότι το τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί στη χώρα μας, όσο αλλού. Η κατάσταση αυτή όμως θα ανατραπεί κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, λόγω των νέων τεχνολογιών που καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο έδαφος. Ενδεικτικό είναι ότι σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς η συγχώνευση της Εμπορικής με την Ιονική Τράπεζα,θα έχει σαν αποτέλεσμα την απόλυση 5.000 εργαζόμενων!

Προς το παρόν οι κρατικές τράπεζες ακολουθούν με συνέπεια και ένταση το παράδειγμα των ιδιωτικών στο θέμα της "ανταγωνιστικότητας". Οι τράπεζες αυτές επιχειρούν να μειώσουν το λεγόμενο "λειτουργικό κόστος".Η μείωσή του δεν απαιτεί μόνο συρρικνώσεις και αναδιαρθρώσεις που οδηγούν σε μείωση υποκαταστημάτων και διευθύνσεων. Σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει και με τη μείωση του "εργασιακού κόστους" και τη μείωση προσωπικού. Το ότι οι κρατικές τράπεζες έχουν εδώ και χρόνια επιβαρυνθεί από τις πελατειακές σχέσεις που επέβαλαν τα κόμματα του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, δε μειώνει το μέγεθος του κοινωνικού προβλήματος από τις απολύσεις.

Η επίτευξη της μείωσης του λειτουργικού κόστους για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας έχει σημαντικές επιπτώσεις στα δικαιώματα των εργαζομένων. Αιτήματα δεν ικανοποιούνται και γίνεται σκληρή επίθεση σε δικαιώματα κατακτημένα με σκληρούς αγώνες εδώ και χρόνια. Ενα απλό παράδειγμα είναι αυτό του ωραρίου συναλλαγών, που από κατάκτηση τείνει να γίνει "όνειρο". Μάλιστα τον τελευταίο καιρό ακούγονται και δειλές φωνές συνδικαλιστών της ΠΑΣΚΕ που λένε ότι αν υπάρχουν πελάτες και μετά τις 2.30, ίσως θα πρέπει να εξυπηρετηθούν...

Η επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων και στο θεσμό των συλλογικών συμβάσεων εργασίας έχει εκδηλωθεί από παλιά και με πολλούς τρόπους. Πρόσφατα ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Θ. Καρατζάς,στην ομιλία του στην εκδήλωση για τα 70 χρόνια της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών,σημείωσε ότι: "Εφτασε η ώρα να αναγνωρίσουμε ότι η ευελιξία και η δυναμικότητα των οργανισμών, δε συνάδει με τον προσδιορισμό των αμοιβών και των επαγγελματικών προοπτικών των εργαζομένων μέσω των κριτηρίων της αρχαιότητας και του κλιμακίου".Στην ίδια εκδήλωση έκανε λόγο και για την ενδυνάμωση της παρουσίας ιδιωτών στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα.

Η ΟΤΟΕ έχει προσπαθήσει, χωρίς αποτέλεσμα, να παρέμβει στο χώρο των ιδιωτικών τραπεζών, ελληνικών και ξένων, και να δημιουργήσει σωματεία εκεί που δεν υπάρχουν. Οι ιδιωτικές τράπεζες έχουν σταθερό μέτωπο απέναντι στο συνδικαλισμό ή οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια συλλογικής διεκδίκησης, τις συλλογικές συμβάσεις, τις υπουργικές αποφάσεις που τους επιβάλλουν τα παραπάνω. Αυτή η επίθεση εκφράζεται και με τη σταθερή προσφυγή τους ενάντια στο νόμο που επιτρέπει την υποχρεωτική εκτέλεση της κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας.

Στο μεσοδιάστημα και αφού δεν μπορούν ακόμα να χτυπήσουν επίσημα τις συλλογικές συμβάσεις, φροντίζουν να τις υπονομεύουν. Ετσι ορισμένα επιδόματα, όπως το ανθυγιεινό (12%), το ταμειακό, επίδομα πτυχίου και άλλα ειδικά - κατά περίπτωση - δεν τα χορηγούν. Επίσης δε χορηγούν, την πρόσθετη άδεια των επτά ημερών, σε όσους ασκούν ανθυγιεινή εργασία, αλλά και την κανονική ετήσια άδεια - με το πρόσχημα των υπηρεσιακών αναγκών - την οποία μερικές φορές δεν μπαίνουν στον κόπο ούτε να την πληρώσουν ή να τη μεταφέρουν στο επόμενο έτος!

Τα κείμενα έγραψε ο Γιώργος ΦΛΩΡΑΤΟΣ

Περίοδο διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας,με την απουσία των εργαζομένων, διανύει η ΟΤΟΕ και από ό,τι φαίνεται η πίεση των εργοδοτών, θα περιορίσει σημαντικά αυτή τη φορά τα περιθώρια της πλειοψηφίας της Ομοσπονδίας να επικαλεστεί μια ακόμα "νίκη". Εκτός όμως από τη σύμβαση, η ΟΤΟΕ έχει να αντιμετωπίσει νέα δεδομένα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στο ασφαλιστικό.Στην πρώτη περίπτωση έχουμε την έναρξη - και σε ορισμένες περιπτώσεις την εντατική υλοποίηση - διεργασιών στα πλαίσια της "ενιαίας τραπεζικής αγοράς" που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε την έναρξη του "κοινωνικού διαλόγου" για τη δημιουργία ενιαίου Ταμείου τραπεζοϋπαλλήλων.

Η απόφαση της πλειοψηφίας της ΟΤΟΕ να μην καθορίσει συγκεκριμένο ποσοστό αυξήσεων που θα διεκδικήσει για την υπογραφή της σύμβασης, σε συνδυασμό με την πρόθεσή της να είναι διετής η διάρκειά της, έχει προκαλέσει ήδη τα πρώτα προβλήματα και τροφοδότησε την προκλητικότητα των εργοδοτών.

Αυτή τη στιγμή η πρόταση που έχει γίνει από τους εκπροσώπους των τραπεζών είναι αυξήσεις 3,25% + 3,25% για το 1997 και 1,75% + 1,75% για το 1998. Τα επιχειρήματά τους για την πρόταση που κάνουν, είναι ότι οι αυξήσεις δεν πρέπει να τροφοδοτούν τον πληθωρισμό και επικαλέσθηκαν την εισοδηματική πολιτική της κυβέρνησης. Είπαν ακόμα ότι δεν έχουν ικανοποιητικά κέρδη και ότι έρχονται "δύσκολοι καιροί".

Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την ΟΤΟΕ, όπως και η προηγούμενη. Μετά από αυτές τις εξελίξεις, στις επιδιώξεις της πλειοψηφίας μπορεί να είναι και η κήρυξη μιας απεργιακής κινητοποίησης χωρίς όμως προοπτική και συνέχιση.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι εργοδότες προτιμούν τη διετή σύμβαση, με σαφώς μικρότερα ποσοστά αύξησης για το δεύτερο έτος. Ετσι και το 1996 πρότειναν μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης για τον πρώτο χρόνο αν υπογραφόταν διετής σύμβαση. Φέτος δε χρειάζεται να μπλεχτούν σε ανάλογες "πονηριές".

Η ΕΣΑΚ εργαζομένων στις τράπεζες, είχε διαφορετική πρόταση για τη συλλογική σύμβαση, προτείνοντας μονοετή διάρκεια και αυξήσεις 15%,εκτός των άλλων αιτημάτων. Σε ανακοίνωσή της για τις τελευταίες εξελίξεις, τόνιζε ότι "η ΟΤΟΕ έχει χρέος να οργανώσει την αντίδραση του κλάδου, να χαράξει μια αγωνιστική προοπτική και αξιόπιστα να διεκδικήσει την ικανοποίηση των αιτημάτων μας". Η παράταξη κατάγγειλε την πλειοψηφία που απαρτίζεται από τις παρατάξεις ΠΑΣΚΕ, Συσπείρωση (Πουλαρίκας) και ΑΣ (ΣΥΝ), επειδή ακολουθούν το δρόμο του "κοινωνικού διαλόγου" και περιορίζονται στα πλαίσια της εισοδηματικής πολιτικής της κυβέρνησης.

Η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και οι επικείμενες συγχωνεύσεις τραπεζών και ασφαλιστικών επιχειρήσεων, είναι χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Οι κινήσεις αυτές αναμένεται να ενταθούν όπως και οι πολύπλευρες συνέπειές τους τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους πελάτες των τραπεζών.

Ηδη έχει πουληθεί η Τράπεζα Αττικής και σειρά έχουν η Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδας που ανήκει στον όμιλο της Αγροτικής Τράπεζας,η Μακεδονίας - Θράκης,η Γενική και άλλες. Η Αγροτική Τράπεζα προχωρά και στην ιδιωτικοποίηση άλλων επιχειρήσεων, όπως η ΣΕΚΑΠ,οι οποίες δεν ανήκουν στο χρηματοπιστωτικό κλάδο. Η Τράπεζα Κρήτης μπαίνει στην περιπέτεια ενός νέου διαγωνισμού, αυτή τη φορά με τίμημα 30 δισ. δραχμών με δόσεις, από τα 40 δισ. που ήταν πριν.

Η συρρίκνωση τραπεζών, οι συγχωνεύσεις και οι αναδιαρθρώσεις είναι φαινόμενα που συντελούνται στα πλαίσια των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης για αλλαγή του τραπεζικού συστήματος, και την πλήρη προσαρμογή του στην υπηρεσία του πολυεθνικού κεφαλαίου.

Αν μέχρι τώρα το κράτος είχε τη δυνατότητα να ασκήσει μέσω των κρατικών τραπεζών μια στοιχειώδη κοινωνική πολιτική, αλλά και να παρεμβαίνει για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής του, σήμερα αυτές οι δυνατότητες περιορίζονται και αφήνεται όλο και μεγαλύτερος "ζωτικός χώρος" στο ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο. Οι επιπτώσεις αρχίζουν να διαφαίνονται, όπως στην περίπτωση των επιτοκίων, στη λεηλασία δηλαδή πλέον των καταθέσεων από τον πληθωρισμό.

Η δημιουργία ενιαίου ταμείου κύριας ασφάλισης,είναι ένα θέμα που προωθεί η ΟΤΟΕ εδώ και καιρό. Σχετικές αναλογιστικές μελέτες έχουν γίνει, όπως επίσης και επαφές με αρμόδιους υπουργούς. Αυτή τη στιγμή το θέμα φαίνεται να εντάσσεται από την κυβέρνηση στον περιβόητο "κοινωνικό διάλογο", τον οποίο και περιμένει πώς και πώς η πλειοψηφία της ΟΤΟΕ.

Η ΕΣΑΚ εργαζομένων στις τράπεζες έχει προτείνει και επιμένει ότι οι τραπεζοϋπάλληλοι πρέπει να αναλάβουν οι ίδιοι την υπόθεση αυτή, να μην περιμένουν την έναρξη του διαλόγου από την κυβέρνηση και να θέσουν όρο την κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων.

Ο Α. Αντύπας,αντιπρόεδρος της ΟΤΟΕ, τονίζει ότι "η κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων, η αξιοποίηση του πορίσματος της ΓΣΕΕ σαν βάση συζήτησης και η προστασία των σημερινών κατακτήσεων, είναι τα προαπαιτούμενα για την όποια συζήτηση. Το σίγουρο είναι ότι αν οι εργαζόμενοι δεν πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους για να το διεκδικήσουν με όρους κινήματος, θα λυθεί σε βάρος των ασφαλιστικών δικαιωμάτων μας".