Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ο λαός μας μαζί με τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος που βιώνει, οδηγείται ακόμη περισσότερο στην αποξένωσή του από την τέχνη. Η μεγάλη επίθεση που δέχεται ο πολιτισμός στις μέρες μας, έχει αποτέλεσμα να συρρικνώνονται και να διαλύονται πολιτιστικές δομές και ορχήστρες με μεγάλη προσφορά και ιστορία, ενώ την ίδια ώρα βλέπουμε να ισχυροποιούνται πολιτιστικά ιδρύματα μονοπωλιακών ομίλων.

Σ' ένα σκηνικό, όπου από την κυρίαρχη πολιτική, για μεγάλα τμήματα του λαού προσφέρονται ως μοναδική - άθλια «διέξοδος» τα παρακμιακά «πολιτιστικά» σκουπίδια, είναι ξεκάθαρο τι επιπτώσεις έχει για το λαό μας η συρρίκνωση - διάλυση των όποιων πολιτιστικών δομών υφίστανται ακόμη. Οι επιπτώσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες όταν πρόκειται για τομείς που κυρίως απευθύνονται στους νέους ανθρώπους και έχουν ως σκοπό την αισθητική τους καλλιέργεια, την επαφή τους με την τέχνη.

«Θύματα» της κυβερνητικής πολιτικής που «σαρώνει» τα πάντα, μεγαλύτερες ή μικρότερες κατακτήσεις δεκαετιών, αποτελούν και τα δημοτικά ωδεία της χώρας, όπου φοιτούν χιλιάδες παιδιά. Είναι γνωστή η μέγιστη αδιαφορία και απαξίωση, που έχει επιδείξει η κυβέρνηση απέναντι στα μεγαλύτερα μουσικά ιδρύματα, όπως το ιστορικό Ωδείο Αθηνών και το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης (τον παλαιότερο δημόσιο φορέα πολιτισμού της χώρας, που παρέχει δωρεάν φοίτηση στους σπουδαστές του). Σκανδαλώδης είναι και η στάση της απέναντι στα μουσικά γυμνάσια - λύκεια, όπου όχι μόνο δεν έχουν επιλυθεί χρόνια προβλήματα αλλά έχουν δημιουργηθεί νέα. Αδιαφορώντας για την εξασφάλιση ακόμη και στοιχειωδών προϋποθέσεων για τη λειτουργία τους, η υπάρχουσα πολιτική έχει οδηγήσει σε τρομακτικά αδιέξοδα τη δημόσια μουσική παιδεία και ειδικά τα μουσικά σχολεία. Οσο για τη θέση της μουσικής παιδείας μέσα στη γενική Παιδεία, αυτή μόνο ...περιθωριακή μπορεί να χαρακτηρισθεί, παρότι πρόκειται για βασικό εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και κοινωνικής σημασίας τομέα. Τα μέσα και ο τρόπος που γίνεται το μάθημα της μουσικής στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όχι μόνο δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εποχής, αλλά, επιπλέον, η υποβάθμιση του μαθήματος της μουσικής είναι αποκαλυπτική και για το γενικότερο σκοπό και τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης. Αν στο κατώτερο τμήμα της βασικής εκπαίδευσης, το μάθημα πρακτικά λειτουργεί ως προαιρετικό ή δευτερεύον, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα όσο ανεβαίνουμε τις τάξεις και τις βαθμίδες. Λόγω αυτής της κατάστασης, μέσα από το σχολείο δεν ικανοποιείται η μεγάλη ανάγκη για μουσικές γνώσεις και γενικότερη καλλιτεχνική αγωγή των νέων ανθρώπων, στους οποίους το κράτος θα έπρεπε να εξασφαλίζει καθολικά και δωρεάν, προκειμένου σε όμοιες συνθήκες να παίρνουν ουσιαστική και ολόπλευρη μόρφωση.

Τώρα η κυβέρνηση «πνίγει» και τα δημοτικά ωδεία. Οπως αναφέρουν σε πρόσφατη ανοιχτή επιστολή τους οι καλλιτεχνικοί διευθυντές 18 Δημοτικών Ωδείων, «η συντριπτική πλειοψηφία των Δημοτικών Ωδείων της χώρας αδυνατεί να ξεκινήσει την σχολική χρονιά και να λειτουργήσει τα προαπαιτούμενα τμήματα και σχολές, βάσει των νομοθετημένων οδηγιών του ΥΠΠΟΤ για τη λειτουργία των ωδείων». Και αυτό, γιατί, «μέχρι αυτή τη στιγμή και ενώ το σχολικό έτος ξεκίνησε, δεν έχουν εγκριθεί από τις Περιφέρειες και το υπουργείο Εσωτερικών οι προσλήψεις που αφορούν στο καλλιτεχνικό - διδακτικό προσωπικό των ωδείων».

Στην επιστολή, που δίνονται και ενδεικτικά παραδείγματα των ελλείψεων σε πολλά ωδεία, οι καλλιτεχνικοί διευθυντές αναφέρουν πως το κράτος «με πρόφαση την κρίση και τις περικοπές συμβάσεων στους δήμους, τους δίνει (σ.σ. στα δημοτικά ωδεία) ένα τελειωτικό κτύπημα, συμπεριλαμβάνοντάς τα στις περικοπές και στερώντας τα από τις συμβάσεις που είναι απαραίτητες για την πρόσληψη του διδακτικού - καλλιτεχνικού προσωπικού». Και αυτό παρότι τα Δημοτικά Ωδεία αποτελούν σημαντικό κορμό της μουσικής εκπαίδευσης, φέρνοντας χιλιάδες νέων σε εποικοδομητική επαφή με τη μουσική παιδεία και καλλιέργεια. Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές, που δίνουν αναλυτικά στοιχεία για τις τραγικές ελλείψεις, καλούν την πολιτική ηγεσία να λάβει άμεσα μέτρα. «Σε αντίθετη περίπτωση, τα Δημοτικά Ωδεία θα οδηγηθούν αυτομάτως σε δυσλειτουργία, συρρίκνωση και τελειωτική εξαφάνιση. Η επιλογή αυτή της πολιτείας ισοδυναμεί με την κατάλυση της μουσικής παιδείας της χώρας, που σήμερα παρέχεται από τους δήμους, σε περισσότερους από 13.000 μαθητές πανελλαδικώς».

Ως γνωστόν, η φοίτηση στα δημοτικά ωδεία δεν είναι δωρεάν - όπως θα έπρεπε - καθώς οι μαθητές αναγκάζονται να καταβάλουν δίδακτρα, σε χαμηλότερο όμως επίπεδο από αυτά που απαιτούνται στον ιδιωτικό τομέα. Η αδυναμία λειτουργίας που παρουσιάζεται πλέον και στα δημοτικά ωδεία, οδηγεί τους μαθητές ή στο να σταματήσουν την επαφή τους με ένα είδος τέχνης που αγαπούν και αποτελεί πολύτιμο εφόδιο ζωής, ή στην αγκαλιά των ιδιωτών, που λυμαίνονται τον πολύ ευαίσθητο και σημαντικό τομέα της μουσικής παιδείας.

«Η τέχνη υπάρχει διότι ανατέμνει τη λειτουργία του ανθρώπου, κινητοποιεί τις αληθινές του ευαισθησίες, τον βοηθά να αισθανθεί, έστω και για λίγο, προς τα πού πρέπει να τείνει...», έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις. Δίχως άλλο, η ενασχόληση των νέων ανθρώπων με την τέχνη απελευθερώνει τις δημιουργικές τους δυνάμεις, καλλιεργεί τη γνώση τους για τον κόσμο. Καλλιεργεί και διαμορφώνει δημιουργικούς και κοινωνικούς ανθρώπους, συμβάλλοντας αποφασιστικά στο περιεχόμενο και στην ποιότητα της πολιτιστικής και πνευματικής ανάπτυξης της κοινωνίας. Μέσα από τη διαδικασία της καλλιτεχνικής πράξης διαμορφώνονται προσωπικότητες με ικανότητα παρατήρησης της ζωής και της κοινωνίας, με ικανότητα αντίληψης και κατανόησης, με κριτική σκέψη και πάνω απ' όλα με δημιουργικότητα. Τόσο η καλλιτεχνική παιδεία όσο και συνολικότερα η αισθητική αγωγή, παρότι είναι αναγκαίες για τον κάθε μαθητή, ανεξάρτητα από την όποια επαγγελματική του επιλογή για το μέλλον, έχουν υποβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Το κράτος αντί να εξασφαλίζει τα μέσα σ' όλα τα παιδιά του λαού, ώστε δίχως αποκλεισμούς να τους παρέχεται πολύπλευρη, ουσιαστική και δωρεάν καλλιτεχνική παιδεία, τρέφει την ασυδοσία, παραδίδοντας ολοένα και περισσότερο αυτόν τον τομέα, στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Χιλιάδες σπουδαστές αναζητούν τη μουσική γνώση σε εκατοντάδες ιδιωτικά ωδεία, όπου οι λαϊκές οικογένειες αντιμετωπίζονται υπό το πρίσμα των πελατειακών σχέσεων και καλούνται να πληρώνουν αδρά. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι ιδιοκτήτες όχι μόνο δεν ενδιαφέρονται ν' ανεβάσουν την ποιότητα των παρεχόμενων γνώσεων, κάτι που θα έδινε τουλάχιστον κύρος σ' αυτή τη διαδικασία, αλλά, αντίθετα, με σκοπό το κέρδος, αμβλύνουν τα ίδια τα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης.

Το ΚΚΕ έχει διατυπώσει μία σειρά γενικές αρχές διεκδικώντας την αναβάθμιση του ρόλου της αισθητικής αγωγής και της καλλιτεχνικής παιδείας στην Εκπαίδευση, στο πλαίσιο του ενιαίου 12χρονου βασικού υποχρεωτικού σχολείου. Να διαπερνούν όλη τη λειτουργία και το περιεχόμενο του σχολείου, να μην περιορίζονται στη διδασκαλία κάποιων καλλιτεχνικών μαθημάτων, να είναι ουσιαστικό δομικό στοιχείο του αναλυτικού προγράμματος. Στόχος είναι οι νέοι να συγκινούνται με το ωραίο στη φύση και την κοινωνία, να το κρίνουν σωστά και στο δυνατό βαθμό να γίνονται κι αυτοί οι ίδιοι δημιουργοί, καλλιτέχνες. Με τη δημιουργική και συλλογική δραστηριότητα μέσα από τα καλλιτεχνικά μαθήματα, να διευρύνεται η κοινωνική, συναισθηματική και ηθική καλλιέργεια της προσωπικότητας, η αρμονική διάπλαση όλων των νέων ανθρώπων. Το καλλιτεχνικό μάθημα και η κατάκτησή του από τους μαθητές θα πρέπει να συμβάλει: α) στην αναγκαία αισθητική καλλιέργεια της ολοκληρωμένης προσωπικότητας που αρμονικά και δυναμικά θα ενταχθεί στην κοινωνία και β) στο αναγκαίο υπόβαθρο που ικανοποιεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις για συνέχιση των σπουδών στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Οσο για την ιδιαίτερη εκπαίδευση, από την παιδική ηλικία ακόμα, που απαιτείται σε ορισμένα είδη τέχνης, π.χ., οι πιανίστες, οι χορευτές κ.ά., χρειάζεται να υπάρξει ένα σύστημα καλλιτεχνικών σχολείων, έξω και μετά από το βασικό, απογευματινό, που θα ικανοποιεί αυτήν την ανάγκη.