ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 23 Γενάρη 2021 - Κυριακή 24 Γενάρη 2021
Σελ. /40
Εκσυγχρονίζεται το σύστημα τηλεπικοινωνιών του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού

Αστροναύτες προβάρουν τη διαδικασία εγκατάστασης του συστήματος ColKa, σε ομοίωμα τμήματος του ΔΔΣ, τοποθετημένο μέσα σε δεξαμενή προσομοίωσης μηδενικής βαρύτητας της NASA
Αστροναύτες προβάρουν τη διαδικασία εγκατάστασης του συστήματος ColKa, σε ομοίωμα τμήματος του ΔΔΣ, τοποθετημένο μέσα σε δεξαμενή προσομοίωσης μηδενικής βαρύτητας της NASA
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ) έχει ήδη ηλικία 20 ετών και κατασκευάστηκε όταν το διαδίκτυο ήταν στα σπάργανα. Μπορεί κάτω στη Γη συνδέσεις 50 και 100 μεγαμπίτ (εκατομμύρια στοιχειώδεις πληροφορίες) το δευτερόλεπτο να γίνονται όλο και συχνότερες στα σπίτια, ενώ εταιρείες, οργανισμοί και υπηρεσίες να συνδέονται στο διαδίκτυο με ακόμη μεγαλύτερες ταχύτητες, μπορεί να λειτουργεί ήδη σε πολλές χώρες και η τεχνολογία 5G, που προσφέρει απίστευτες μέχρι πρότινος διαδικτυακές ταχύτητες και στα κινητά τηλέφωνα, όμως οι αστροναύτες και οι κοσμοναύτες στον ΔΔΣ επικοινωνούν με τα διαστημικά κέντρα και τους οικείους τους στην Ευρώπη με απίστευτα αργές συνδέσεις. Τώρα, όμως, αστροναύτες στον ΔΔΣ ετοιμάζονται για διαστημικό περίπατο κατά τη διάρκεια του οποίου θα εγκαταστήσουν στο εξωτερικό του σταθμού, στο ευρωπαϊκό τμήμα του, ένα νέο σύστημα επικοινωνιών, που θα ανεβάσει την ταχύτητα στα ...50 Mbit/s για το «κατέβασμα» (λήψη) πληροφοριών και στα ...2 Mbit/s για το «ανέβασμα» (αποστολή) πληροφοριών.

Το σύστημα αυτό θα λειτουργεί αυτόνομα και συμπληρωματικά στο σύστημα επικοινωνιών μέσω αμερικανικών επικοινωνιακών δορυφόρων. Η συσκευή έχει μέγεθος ψυγείου και θα εγκατασταθεί στο τμήμα «Κολόμβος» του ΔΔΣ, στέλνοντας σήματα όχι προς τη Γη, αλλά προς έναν ευρωπαϊκό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο, που βρίσκεται σε γεωστατική τροχιά 36.000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης, δηλαδή 90 φορές ψηλότερα από τον ΔΔΣ. Οι δορυφόροι σε γεωστατική τροχιά περιφέρονται γύρω από τη Γη με την ίδια γωνιακή ταχύτητα που η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, με αποτέλεσμα να βρίσκονται πάντα στο ίδιο σημείο του ουρανού και να εξασφαλίζεται έτσι η σταθερή σύνδεσή τους με τα επίγεια συστήματα τηλεπικοινωνιών. Ο δορυφόρος είναι μέρος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μετάδοσης Δεδομένων και επικοινωνεί με τον επίγειο σταθμό στο Χάργουελ της Βρετανίας.

Τα ευρωπαϊκά τμήματα του ΔΔΣ, όπου θα τοποθετηθεί το νέο σύστημα τηλεπικοινωνιών του σταθμού με την Ευρώπη
Τα ευρωπαϊκά τμήματα του ΔΔΣ, όπου θα τοποθετηθεί το νέο σύστημα τηλεπικοινωνιών του σταθμού με την Ευρώπη
Την εγκατάσταση του συστήματος θα κάνουν οι αστροναύτες της NASA Μάικλ Χόπκινς και Βίκτορ Γλόβερ στις 27 του Γενάρη. Η συσκευή, στην οποία δόθηκε το παρατσούκλι ColKa (τερματικό Κολόμβος - μπάντα τηλεπικοινωνιών Ka), θα συνδεθεί σε πρίζα στο εξωτερικό του τμήματος «Κολόμβος» και θα μετακινεί δεδομένα από και προς τους υπολογιστές των αστροναυτών στο εσωτερικό του σταθμού. Η αναβάθμιση του τηλεπικοινωνιακού συστήματος θα επιτρέψει στους ερευνητές στη Γη να έχουν πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο στα πειράματα για τα οποία είναι υπεύθυνοι στον ΔΔΣ, τις περιόδους που ο σταθμός είναι στην εμβέλεια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μετάδοσης Δεδομένων.

Η συσκευή ColKa σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από βρετανικά και ιταλικά μονοπώλια, χρησιμοποιώντας εξαρτήματα από το Βέλγιο, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Νορβηγία, ενώ το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μετάδοσης Δεδομένων είναι προϊόν της συνεργασίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) με την «Airbus», σε μια προσπάθεια ακόμη μεγαλύτερης απευθείας ανάμειξης των μονοπωλίων στο διαστημικό γίγνεσθαι, κατά τα αμερικανικά πρότυπα.

Η τεχνογνωσία που θα συγκεντρωθεί από τη σχεδίαση, κατασκευή και λειτουργία του ColKa θα αξιοποιηθεί για το σύστημα επικοινωνιών και αναγόμωσης με καύσιμα ESPRIT, που ο ESA σχεδιάζει για τον σεληνιακό σταθμό Gateway, της NASA. Ο σταθμός αυτός θα βρίσκεται σε απόσταση από τη Γη 1.000 φορές μεγαλύτερη απ' ό,τι ο ΔΔΣ και θα παρέχει την απαραίτητη υποστήριξη για τη μόνιμη επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη, με βάση τα αμερικανοευρωπαϊκά σχέδια.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.esa.int, www.libre.space


Νέοι ελληνικής κατασκευής δορυφόροι έτοιμοι προς εκτόξευση

Οι δύο πικοδορυφόροι Qubik-1 και Qubik-2
Οι δύο πικοδορυφόροι Qubik-1 και Qubik-2
Ηταν πριν από τρία χρόνια, όταν ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Libre Space Foundation (LSF) έστελνε στο Διάστημα τον πρώτο δορυφόρο ελληνικής κατασκευής, τον UPSAT. Ο UPSAT τέθηκε σε τροχιά μαζί με άλλους μικροδορυφόρους από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, στον οποίο είχε μεταφερθεί μαζί με το υπόλοιπο φορτίο του μεταγωγικού τροφοδοσίας «Κύκνος» και επικοινώνησε στέλνοντας δεδομένα τηλεμετρίας και επιστημονικές μετρήσεις, μέσω του παγκόσμιου επίγειου δικτύου επικοινωνίας με δορυφόρους, του SatNOGS, που λειτουργεί ως συστατικό τμήμα του LSF. Η δημιουργία ενός σταθμού επικοινωνίας, που μπορεί να ενταχθεί στο δίκτυο SatNOGS, έχει ως κεντρικό στοιχείο έναν μικρό υπολογιστή Raspberry Pi!

Τώρα, η ομάδα των ανθρώπων, που δραστηριοποιείται μέσα από τον LSF, ετοιμάζει για εκτόξευση τους νέους μικροσκοπικούς δορυφόρους ελληνικής κατασκευής, τους πικοδορυφόρους QUBIK-1 και QUBIK-2, των οποίων ο σχεδιασμός και η κατασκευή ξεκίνησαν μόλις ένα χρόνο νωρίτερα. Στην τελική φάση τοποθέτησής τους σε τροχιά θα χρησιμοποιηθεί το καινοτόμο σύστημα απελευθέρωσης πικοδορυφόρων, PicoBus. H εκτόξευση σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί μέσα στους πρώτους μήνες του 2021.

Τόσο οι δύο πικοδορυφόροι QUBIK όσο και το PicoBus είναι έργα ανοικτού λογισμικού και ανοικτής σχεδίασης, και σκοπός τους σύμφωνα με τον LSF είναι η διεξαγωγή διεξοδικών πειραμάτων επικοινωνίας στο Διάστημα. Συγκεκριμένα, αυτοί οι δύο εξολοκλήρου ελληνικοί πικοδορυφόροι θα διεξάγουν πειράματα με στόχο την βελτιστοποίηση της διαδικασίας αναγνώρισης και ανίχνευσης δορυφόρων, που μόλις έχουν απελευθερωθεί στο Διάστημα.

Το σύστημα PicoBus κατά τη φάση προετοιμασίας και ελέγχου. Μπορεί να δεχτεί μέχρι 8 πικοδορυφόρους, διαστάσεων 5 επί 5 επί 5 εκατοστών και βάρους έως 250 γραμμαρίων ο καθένας
Το σύστημα PicoBus κατά τη φάση προετοιμασίας και ελέγχου. Μπορεί να δεχτεί μέχρι 8 πικοδορυφόρους, διαστάσεων 5 επί 5 επί 5 εκατοστών και βάρους έως 250 γραμμαρίων ο καθένας
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτώβρη 2020 διεξήχθηκαν οι τελικές δοκιμές των πικοδορυφόρων καθώς και η ενσωμάτωσή τους μέσα στο σύστημα απελευθέρωσης PicoBus. H διαδικασία αυτή πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του οργανισμού, στο hackerspace.gr, που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας. Μαζί με τους ελληνικούς πικοδορυφόρους, ενσωματώθηκαν επιπλέον τέσσερις άλλοι πικοδορυφόροι, οι GENESIS-L και GENESIS-N της AMSAT-EA, και oι FOSSASAT-1 και FOSSASAT-2 της «Fossa Systems». Η διαδικασία δοκιμών και ενσωμάτωσης διήρκεσε αρκετές ώρες και μεταδόθηκε ζωντανά από το κανάλι του Οργανισμού στο «YouTube», κάτι που σπάνια συμβαίνει κατά την ενσωμάτωση διαστημικών συστημάτων από τα γνωστά μονοπώλια αεροναυτικής και Διαστήματος.

Ο LSF είναι ο πρώτος οργανισμός από την Ελλάδα, που δραστηριοποιείται και συμμετέχει σε διεθνείς οργανισμούς και φορείς σχετικούς με το Διάστημα, έχοντας όπως δηλώνει σε πρόσφατο δελτίο Τύπου, ως μοναδικό σκοπό την προώθηση της επιστημονικής γνώσης και έρευνας και την ανάπτυξη διαστημικής τεχνολογίας για καθαρά ειρηνικούς σκοπούς. Με αυτό το σκεπτικό επιδιώκει τη δημιουργία σημαντικών συνεργασιών, όπως η πρόσφατη συνεργασία του με την International Astronautical Federation / Διεθνή Ομοσπονδία Αστροναυτικής. Στα έργα που έχει αναλάβει συγκαταλέγονται πρωτοβουλίες σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη για δορυφόρους (Polaris), την ανάπτυξη ερευνητικών και εκπαιδευτικών συστημάτων πυραυλικής («Cronos») κ.ά.

Η δραστηριότητα και τα διαστημικά επιτεύγματα των συμμετεχόντων στον LSF, που κατά πλειοψηφία είναι Ελληνες, είναι ένα ακόμη δείγμα των δυνατοτήτων που έχει το επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Δυνατότητες που θα μπορούσαν σε μια κοινωνία με κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, πραγματοποιήσιμο χάρη στην κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και τον εργατικό έλεγχο, να οδηγήσουν στην ευημερία όχι των λίγων, αλλά όλων των ανθρώπων, αξιοποιώντας την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο που έχει επιτευχθεί.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ