ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 22 Αυγούστου 2020 - Κυριακή 23 Αυγούστου 2020
Σελ. /32
ΓΥΝΑΙΚΑ
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - ΕΕ
Η «ισότητα των φύλων» φερετζές για νέα αντεργατικά μέτρα, στο όνομα της «ανάκαμψης της οικονομίας»

Στόχους, προτάσεις και μέτρα για την προώθηση της «ισότητας των φύλων» περιλαμβάνουν τα σχέδια για την «ανάκαμψη» της καπιταλιστικής οικονομίας, που βρίσκεται σε νέα κρίση, υπό το βάρος και της πανδημίας του κορονοϊού.

Από τις εξαγγελίες της ΕΕ για την «κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη», μέχρι το πόρισμα της λεγόμενης «Επιτροπής Πισσαρίδη» για το «σχέδιο ανάπτυξης» της ελληνικής οικονομίας, η «ισότητα» βρίσκει μια θέση στην ατζέντα της συζήτησης, με τους «προβληματισμούς» κυβερνήσεων και αστικών επιτελείων να συγκλίνουν στο ζήτημα της μεγαλύτερης συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.

«Η ισότητα των φύλων πρέπει να αποτελέσει θεμελιώδες μέρος των σχεδίων κοινωνικής και οικονομικής ανάκαμψης», τονίζουν για παράδειγμα σε κοινή τους διακήρυξη Γερμανία, Πορτογαλία και Σλοβενία, τα τρία κράτη που αναλαμβάνουν διαδοχικά την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ από τον Ιούλη του 2020 μέχρι το τέλος του 2021.

Εκτός από «θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα» και «βασική αξία» της ΕΕ, όπως υποκριτικά και προκλητικά διαπιστώνουν οι εκπρόσωποι των τριών κυβερνήσεων, η «ισότητα των φύλων» αποτελεί παράλληλα προϋπόθεση για τη «βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη», προς δόξαν βέβαια της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

«Αξιοποίηση» του «ανεκμετάλλευτου» εργατικού δυναμικού...

«Προκειμένου να αξιοποιήσουμε το πλήρες δυναμικό όλων των πολιτών, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια (...) απολαμβάνουν πλήρη ισότητα σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς εργασίας», σημειώνουν στην κοινή τους διακήρυξη οι εκπρόσωποι της «τριπλής προεδρίας».

Εκφράζουν παράλληλα την ανησυχία τους πως «η πανδημία Covid-19 θα επιδεινώσει τις ανισότητες μεταξύ των φύλων στην ΕΕ», εμποδίζοντας τη συμμετοχή των γυναικών στην «αγορά εργασίας», ενισχύοντας «την άνιση κατανομή μη αμειβόμενης φροντίδας και οικιακής εργασίας», αυξάνοντας τις δυσκολίες «να συμφιλιώσουν την αμειβόμενη εργασία με την οικογενειακή και ιδιωτική ζωή» και μειώνοντας την «οικονομική ανεξαρτησία» των γυναικών.

Στην πραγματικότητα, αυτό που τους ανησυχεί είναι ότι παραμένει αναξιοποίητη η τεράστια δεξαμενή του οικονομικά ενεργού γυναικείου πληθυσμού. Αποτυπώνεται, δηλαδή, το αντικειμενικό γεγονός ότι η μισθωτή εργατική δύναμη είναι πηγή της υπεραξίας, του κέρδους, ιδιαίτερα όταν οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών αξιοποιούνται για να αυξηθεί ο βαθμός εκμετάλλευσης, να αντληθεί πρόσθετο κέρδος, αλλά και ως μέσο γενικότερης μείωσης των μισθών ανδρών και γυναικών.

Τα αστικά επιτελεία προσπαθούν να γεφυρώσουν τις αντιφάσεις που δημιουργεί η επέκταση της μισθωτής εργασίας των γυναικών χωρίς στήριξη της μητρότητας, σε συνθήκες που οι στρατηγικές επιλογές της ΕΕ και των αστικών κυβερνήσεων των κρατών - μελών της οδηγούν στη συρρίκνωση και εμπορευματοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας.

Γι' αυτό τώρα, εν μέσω μιας ακόμα οικονομικής κρίσης, η συζήτηση ανάβει για τη «συμφιλίωση της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής των γυναικών», με μέτρα που απογειώνουν την «ευελιξία» στην εργασία και διαμορφώνουν προϋποθέσεις εξίσωσης προς τα κάτω των εργασιακών δικαιωμάτων και του εισοδήματος για το σύνολο των εργατοϋπαλλήλων.

Με τη σειρά του, το Ευρωπαϊκό Λόμπι Γυναικών (EWL) έσπευσε να χαιρετίσει την πρωτοβουλία της «τριπλής προεδρίας», αναφωνώντας ότι «δεν θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε περισσότερο» και καλώντας τις γυναίκες να εναποθέσουν τις ελπίδες τους στη γερμανική προεδρία της ΕΕ ώστε «να ακολουθήσει ένα σχέδιο αποκατάστασης που θα ωφελήσει εξίσου τις γυναίκες και τους άνδρες, τα κορίτσια και τα αγόρια».

Οι φεμινιστικής απόχρωσης πανηγυρισμοί ήρθαν ωστόσο ...δεύτεροι. Είχαν προηγηθεί οι ανάλογες προτάσεις του «Businesseurope», φορέα των βιομηχάνων της Ευρώπης, προς την κυβέρνηση της Γερμανίας με αφορμή την ανάληψη της προεδρίας, τον περασμένο Ιούλη.

Αναφερόμενος στην «αγορά εργασίας», ο εργοδοτικός φορέας εξέφρασε την υποστήριξή του στο στόχο της «ενίσχυσης της ισότητας των φύλων στην Ευρώπη». Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν σήμερα ένα μεγάλο μέρος του «ανεκμετάλλευτου εργατικού δυναμικού», όπως εξηγεί, και η αξιοποίησή τους «είναι ζωτικής σημασίας» προκειμένου να επιτευχθεί μια «πιο ισορροπημένη» συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην οικονομική δραστηριότητα στους διάφορους τομείς και κλάδους.

...και «ισορροπία» οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής

Τόσο οι εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων στις γυναίκες όσο και τα σχέδια για την «ανάκαμψη» φέρνουν μαζί τους μέτρα και ρυθμίσεις που επιτίθενται στα εργασιακά δικαιώματα, στο όνομα της «ισορροπίας» επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, και γενικεύουν τις «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης στο σύνολο του εργατικού δυναμικού, ανεξαρτήτως φύλου.

Ηδη η Γερμανία, που βρίσκεται από την 1η Ιούλη στην προεδρία, έχει επιλέξει να εστιάσει τις πρωτοβουλίες της στην προώθηση της «ίσης κατανομής της μη αμειβόμενης εργασίας φροντίδας ανάμεσα στα δύο φύλα». Οπως επισημαίνεται στο κείμενο της διακήρυξης, γυναίκες και άνδρες πρέπει να μοιράζονται τις ευθύνες στη φροντίδα παιδιών ή ηλικιωμένων, συγγενών με αναπηρία, καθώς και τα οικιακά καθήκοντα, «προκειμένου να μπορούν να συμμετέχουν στην αμειβόμενη εργασία στον μέγιστο δυνατό βαθμό».

Ούτε κουβέντα βέβαια για την ευθύνη του κράτους να εξασφαλίσει καθολικά δωρεάν κρατικές υποδομές και υπηρεσίες για τη στήριξη της οικογένειας, που θα μπορούσαν να απαλλάξουν την οικογένεια και κυρίως τις γυναίκες από την σχεδόν αποκλειστική ευθύνη για τη φροντίδα του νοικοκυριού.

Καρπός του ενδιαφέροντος της ΕΕ για την καλύτερη «κατανομή» των «ευθυνών φροντίδας» είναι η Οδηγία «σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές» (2019/1158), τις διατάξεις της οποίας τα κράτη - μέλη οφείλουν να ενσωματώσουν μέσα στο επόμενο έτος στο εθνικό τους Δίκαιο.

Μια σειρά από σημεία της Οδηγίας καθιερώνουν μεγαλύτερη «ευελιξία» όσον αφορά τις μορφές με τις οποίες μπορεί να λαμβάνεται η γονική άδεια. Για παράδειγμα, προβλέπουν τη λήψη «γονικής άδειας με ευέλικτους τρόπους» (άρθρο 5) και «ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας» μέχρι τη συμπλήρωση της ηλικίας των οκτώ ετών του παιδιού (άρθρο 9).

Αυτό που προσανατολίζει την πυξίδα των μέτρων της ΕΕ είναι οι στόχοι για αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, συνεκτιμώντας το γεγονός ότι διαθέτουν σημαντική επαγγελματική ειδίκευση, και παράλληλα η προσπάθεια για γενίκευση των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων.

Εξάλλου, εισηγούμενη την παραπάνω Οδηγία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξηγούσε πως αυτή «ευθυγραμμίζεται με τις νέες μορφές απασχόλησης και τις μελλοντικές τάσεις» και διευκολύνει την «αξιοποίηση» των «ευέλικτων» ρυθμίσεων εργασίας, π.χ. της τηλεργασίας, του «ευέλικτου» ωραρίου εργασίας, της μερικής απασχόλησης.

Βάση και της νέας Οδηγίας εξακολουθεί να είναι ότι η φροντίδα της οικογένειας αποτελεί σχεδόν αποκλειστικά ατομική υπόθεση, που χρειάζεται μια ισοκατανομή ανάμεσα στη γυναίκα και τον άνδρα.

«Θεσμική ακαμψία» οι άδειες μητρότητας

Αντίστοιχους προβληματισμούς, όσον αφορά τη χώρα μας, περιλαμβάνει το «Σχέδιο Ανάπτυξης» της «Επιτροπής Πισσαρίδη». «Η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας μειώνει σημαντικά το παραγωγικό δυναμικό της χώρας», διαπιστώνει η Επιτροπή και υπογραμμίζει πως το δυναμικό που παραμένει «αναξιοποίητο» συνεπάγεται «οικονομικό κόστος».

Για την αντιμετώπιση της «υποεκπροσώπησης» των γυναικών 55 έως 64 ετών στην «αγορά εργασίας», η Επιτροπή συστήνει προσήλωση στη «γενική ηλικία συνταξιοδότησης των 67 ετών», ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν θα πρέπει να επανεισαχθούν εξαιρέσεις από αυτούς τους καθολικούς κανόνες».

Δίπλα στις ανατροπές στη συνταξιοδότηση, που έχουν ήδη νομοθετηθεί, θέση παίρνουν τα σχέδια για «αναθεώρηση» των ρυθμίσεων που διέπουν τις άδειες μητρότητας, στο όνομα της «διευκόλυνσης» της πληρέστερης ένταξης των γυναικών και της αντιμετώπισης των «θεσμικών ακαμψιών», που τους στερούν τις «ίσες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας».

Οι άδειες μητρότητας αντιμετωπίζονται ως ...«αντικίνητρο» που εμποδίζει τις επιχειρήσεις να προσλάβουν γυναίκες. Ετσι, προτείνεται η διαμόρφωση ενός συστήματος άδειας πατρότητας «ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχή των ανδρών στην ανατροφή των παιδιών τους και η αγορά εργασίας να τους αντιμετωπίζει το ίδιο με τις γυναίκες». Επίσης, συνιστώνται η «ευελιξία» στη χρήση της άδειας τοκετού «χωρίς συγκεκριμένους περιορισμούς από το κράτος» και η «εξίσωση» των πιο «γενναιόδωρων» παροχών στον δημόσιο τομέα με αυτές του ιδιωτικού.

Οι σύγχρονες κατευθύνσεις της ΕΕ και των αστικών κυβερνήσεων περιλαμβάνουν ένα σύνολο μέτρων με σκοπό να μοιραστεί ανάμεσα στα δύο φύλα το χρονικό διάστημα απουσίας από την εργασία λόγω οικογενειακών ευθυνών, αλλά και την επέκταση στο ανδρικό εργατικό δυναμικό των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων. Στην πραγματικότητα δεν βελτιώνουν το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τις άδειες μητρότητας, το ύψος της αποζημίωσης κατά τη διάρκειά της, την προστασία από απόλυση, ούτε ανατρέπουν την εργασιακή ζούγκλα.

Αντίθετα, υπηρετούν την ανάγκη των μονοπωλίων να αυξήσουν και να προσελκύσουν επιστημονικό εργατικό δυναμικό και των δύο φύλων με τεχνογνωσία, να κατοχυρώσουν την «ατομική ιδιοκτησία», την «καινοτομία» - πατέντα στο πλαίσιο της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης, για να βελτιώσουν τη θέση τους στον ανελέητο καπιταλιστικό ανταγωνισμό.


Ευ. Χ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ