"Τρικυμία" έχει προκαλέσει στην κυβέρνηση η επιστολή των 32 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, που απειλούν ότι η κυβέρνηση δε θα έχει την... "κατανόησή τους", εφόσον προχωρήσει σε διάλογο με την Τουρκία, με πρόσχημα τη σύσταση ελληνοτουρκικής επιτροπής για τη "διαδικαστική προσέγγιση" των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών.

Η σοβαρότητα της κατάστασης στο εσωτερικό της κυβέρνησης είναι τέτοια, όπου, αφ' ενός, η πλευρά Σημίτη κάνει λόγο για "εσωκομματική αντιπολίτευση, που για πρώτη φορά βρίσκει αντικειμενική βάση ευρύτερης συσπείρωσης και πεδίο για την έκφραση της αντίθεσής της με τον πρωθυπουργό",αφ' ετέρου, οι συμμετέχοντες στην κίνηση των 32, ανεξάρτητα από τις πραγματικές διαθέσεις τους, σε αυτή τη φάση συντηρούν ένα κλίμα, σύμφωνα με το οποίο "δεν προτίθενται να κάνουν πίσω".Την ίδια ώρα, οι άλλοι "πόλοι" μέσα στην κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ, οι κ.κ. Τσοχατζόπουλος και Αρσένης,κάθε άλλο παρά αποστασιοποιούνται από τους "προβληματισμούς" των βουλευτών.

Ας σημειωθεί, δε, ότι με αφορμή τα τεκταινόμενα δε λείπουν και... εκλογολογικές (!) επισημάνσεις.Υποστηρίζεται, δηλαδή, ότι αν ο πρωθυπουργός διανοηθεί να προσφύγει σε εκλογές, προβάλλοντας εθνικό θέμα, βρίσκεται εκτός Συντάγματος, αφού το τελευταίο δεν επιτρέπει νέα διάλυση της Βουλής για το ίδιο θέμα, με δεδομένο ότι και οι προηγούμενες εκλογές έγιναν με επίκληση εθνικού θέματος

Ενδεικτικές των παρασκηνιακών διεργασιών και αναταράξεων του κυβερνητικού"σκάφους" είναι οι θέσεις που διαρρέουν όλες οι πλευρές.

Σε ό,τι αφορά την πλευρά Σημίτη, στενοί του συνεργάτες και κυβερνητικά στελέχη, υποστηρίζουν ότι "ασφαλώς και η πολιτική του πρωθυπουργού στα ελληνοτουρκικά θα προχωρήσει".Σχολιάζοντας την απειλή των βουλευτών για μη"κατανόηση" από μέρους τους της κυβέρνησης, αναφέρουν ότι "ο καθένας παίρνει τις ευθύνες του",όταν προβαίνει σε λόγια ή και πράξεις που θέτουν σε αμφισβήτηση την κυβερνητική εξουσία.

Ταυτόχρονα, ο πρωθυπουργός φέρεται να επιδιώκει να πλήξει τους "32", ερμηνεύοντας τόσο την επιστολή, όσο και τη συγκροτημένη παρουσία τους ως "άλλου χαρακτήρα",αφού πρόκειται, όπως ισχυρίζεται το Μαξίμου, για εκείνους που "δε δέχτηκαν τη νίκη του Σημίτη σε κυβέρνηση και κόμμα". Μάλιστα, σε μια προσπάθεια συρρίκνωσης του εύρους της κίνησης, συνεργάτες του πρωθυπουργού υποστήριζαν ότι ανάμεσα στους "32" αρκετοί ήταν αυτοί που δεν ήξεραν τι υπέγραφαν, αλλά και ότι "παραπλανήθηκαν".

Σε εντελώς αντίθετο μήκος κύματος κινούνται πάντως οι υπογράφοντες την επιστολή. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε επικοινωνία του "Ρ" με κάποιους από τους παραπάνω βουλευτές, και στο ερώτημα αν όντως η απειλή για άρση της εμπιστοσύνης τους στην κυβέρνηση γίνει πράξη, εφόσον η τελευταία προχωρήσει σε συγκρότηση ελληνοτουρκικής επιτροπής, η απάντηση ήταν: "Η πρωτοβουλία αφορά όλους μας. Θα συζητήσουμε και θα αποφασίσουμε από κοινού"...

Αλλο στέλεχος της κίνησης, τόνιζε ότι είναι "γελασμένοι στην κυβέρνηση" αν νομίζουν ότι μπορούν να "μας τρομοκρατήσουν", αφού "στα εθνικά θέματα θα καταρρεύσουν τα κομματικά σύνορα και στεγανά".Σημειωνόταν, παράλληλα, ότι δεν πρόκειται για "32", αλλά για "πάνω από 60 βουλευτές", που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση και οι οποίοι "είναι γοητευμένοι από την τελευταία" κυρίως πρόταση της επιστολής. Πρόκειται για την πρόταση περί "μη κατανόησης"... Οσο για την κυβέρνηση, η εκτίμησή τους είναι ότι "πιθανώς να καταφύγει σε ελιγμούς", δεν αποκλείουν μακρόχρονη αναδίπλωση, δεδομένου ότι, όπως λένε, οι θέσεις των "32" "απηχούν" τις απόψεις Τσοχατζόπουλου - Αρσένη, αλλά, καταλήγουν ότι "λόγω πιέσεων που δέχεται η κυβέρνηση, τελικά θα προχωρήσει".

Από την πλευρά του Α. Τσοχατζόπουλου τηρείται στάση αναμονής, αφού,όπως αναφέρουν συνεργάτες του, "παρακολουθεί" τις εξελίξεις. Φροντίζουν,δε, να σημειώνουν ότι αναμένεται συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ για ταΕλληνοτουρκικά, την οποία έχει ζητήσει, ότι "δεν είναι ούτε μέσα, ούτεέξω" από την κίνηση, πως "ούτε έφτιαξε, ούτε υπέγραψε την επιστολή", αλλά και πως "οι θέσεις των "32" έχουν κάποια βάση".

Οσο για τον Γερ. Αρσένη,συνεργάτες του εκτιμούσαν ότι η "υγιής" κίνηση των "32" δεν "έχει κέντρο καθοδήγησης", ότι ενδεχομένως επιφέρει "αναδίπλωση" του πρωθυπουργού, πως "η υπόθεση έχει βάθος" και πως ο υπουργός Παιδείας έχει εκφράσει ανάλογες θέσεις εδώ και καιρό.

Ν. Μπ.

Η ελληνική απάντηση στην πρόταση της ολλανδικής προεδρίας, σχετικά με τη σύσταση της μεικτής ελληνοτουρκικής επιτροπής, δόθηκε χτες το βράδυ από τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Γ. Παπανδρέου, τηλεφωνικά στον Ολλανδό ομόλογό του Χ. Βαν Μίρλο. Πρόκειται για απάντηση, η οποία διαμορφώθηκε ή επηρεάστηκε, όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές, κάτω από το βάρος της πίεσης που δημιούργησε η επιστολή των 32 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ προς τον πρωθυπουργό, καθώς και τα μηνύματα από την Αγκυρα περί αμετακίνητων θέσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κείμενο της ελληνική απάντησης, που μετά την τηλεφωνική επαφή Μίρλο - Παπανδρέου διαβιβάστηκε στην ολλανδική πρεσβεία στην Αθήνα, επιχειρεί να ανακόψει την επιτάχυνση που είχε προσλάβει η όλη διαδικασία, προβάλλοντας τη θέση περί μη δεσμευτικού χαρακτήρα των συνομιλιών στην Επιτροπή και τη μη ενασχόλησή της με θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας. Επιδιώκει, έτσι, να (ξανά) ξεκινήσει ένα νέο γύρω συνομιλιών για τον αριθμό των μελών της επιτροπής, προτείνοντας την αύξησή τους. Ο λόγος προφανής: Οσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των εμπειρογνωμόνων, τόσο δυσκολότερα είναι δυνατό να εξελιχθεί η συζήτηση. Επίσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν, ο Γ. Παπανδρέου στην επικοινωνία του με τον Ολλανδό ομόλογό του σημείωσε πως η τυχόν σύσταση της Επιτροπής δεν πρέπει να συγχέεται με μια γενικότερη αναβάθμιση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ούτε με την άρση του ελληνικού βέτο για τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις προς την Τουρκία. Αυτά συναρτώνται από τη συμμόρφωση της Τουρκίας με τους όρους της Αθήνας περί άρσης της απειλής πολέμου και της δήλωσης περί σεβασμού των Διεθνών Συνθηκών που ορίζουν τα θαλάσσια σύνορα των δύο χωρών.

Με βάση όλα αυτά, διπλωματικοί κύκλοι κάνουν λόγο για μια αναδίπλωση της ελληνικής κυβέρνησης, προκειμένου να εκτονωθούν οι εσωτερικές αντιδράσεις. Ωστόσο, οι ίδιοι κύκλοι συμπληρώνουν τις εντονότατες πιέσεις που δέχεται η κυβέρνηση από τον διεθνή παράγοντα (ΕΕ και Ουάσιγκτον)...

Σχετικά με τις εσωτερικές αντιδράσεις στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος, ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις κάποιων από τους 32 βουλευτές. Ο Ι. Καψής, μάλιστα έφτασε να προσάψει στον υπουργό Τύπου ότι χρησιμοποιεί μεθόδους του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου, κατηγορώντας τον γιατί δημοσιοποίησε την επιστολή. Επίσης, ότι "η μεθόδευση που βρίσκεται σε εξέλιξη οδηγεί σε διάλογο άνευ όρων και εφ' όλης της ύλης με τους Τούρκους".

Από την πλευρά του ο υπουργός Τύπου, Δ. Ρέππας, χαρακτήρισε τις ανησυχίες των 32 βουλευτών "άνευ περιεχομένου" και συμπλήρωσε ότι "δεν υπάρχει θέμα πολιτικού διαλόγου ή διαπραγματεύσεων".

Την αντίθεσή τους με την πολιτική προσέγγισης που ακολουθεί η κυβέρνηση απέναντι στην Αγκυρα "κατέθεσαν" 32 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό.

Στην επιστολή τους οι "32", αφού περιγράφουν τις ανησυχίες τους και "σκιαγραφούν" ένα δυσμενές για τα συμφέροντα της χώρας σενάριο, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, καταλήγουν με τη σαφέστατη προειδοποίηση προς τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη: "Εάν η εξέλιξη των πραγμάτων μάς επιβεβαιώσει, παρακαλούμε να έχετε υπόψη σας ότι η ακολουθούμενη πολιτική δε θα έχει την κατανόησή μας".

Σε άλλο σημείο της επιστολής τους οι "32" θέτουν το ερώτημα αν "εβδομήντα χρόνια μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, εξήντα πέντε χρόνια μετά την Ιταλοτουρκική Συνθήκη της Αγκυρας και πενήντα περίπου χρόνια μετά τη Συνθήκη των Παρισίων, αποδεχόμαστε εμείς ότι υπάρχουν ερμηνευτικά τάχα προβλήματα ή κενά που αγγίζουν την ακεραιότητα του εθνικού μας χώρου;". Οι "32" στην επιστολή τους επισημαίνουν επίσης, αναφερόμενοι στις αρμοδιότητες της υπό σύσταση επιτροπής, ότι "διαδικαστικά θέματα προσδιορίζουν και τα ουσιαστικά και ότι ακόμη οδηγούν στην καταγραφή των εκκρεμών προβλημάτων".

"Η απάντηση της Τουρκίας (σ.σ.: σχετικά με τις προϋποθέσεις που θέτει η Ελλάδα για την αποδέσμευση του χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου στην ΕΕ) για μας, δε θεωρείται ικανοποιητική. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να αλλάξουμε τη στάση μας",δήλωσε χτες ο Κ. Σημίτης, ενώ λίγο αργότερα ανέφερε: "Με την Τουρκία δεν μπορεί να υπάρξει διάλογος και πολιτικές διαπραγματεύσεις, για τις διεκδικήσεις που εγείρει η Τουρκία. Με την Τουρκία υπάρχουν συνομιλίες για ιδιαίτερα ζητήματα, τα οποία όμως δε συνδέονται με τις αξιώσεις όσον αφορά τα σύνορα, σχετικά με την αναθεώρηση του "στάτους κβο" στο Αιγαίο... Δεν μπορεί να υπάρξει συζήτηση για αυτά".

Οι χτεσινές δηλώσεις του πρωθυπουργού, όπως διατυπώθηκαν στη Βιέννη όπου βρίσκεται, ερμηνεύονταν στο εσωτερικό ως προσπάθεια "αναδίπλωσης", με αδιευκρίνιστο, ωστόσο, αν πρόκειται για επί της ουσίας στροφή ή για προσπάθεια να κερδηθεί χρόνος. Εκείνο που υποστηρίζεται είναι ότι αν και δεδομένος ο κυβερνητικός προσανατολισμός, δε γίνεται να παρακαμφθούν χωρίς κόστος οι αντιδράσεις. Γι' αυτό δεν αποκλείεται να επιλεγούν σαν μέθοδοι "αντιπερισπασμού" και "διεμβολής" της κίνησης των "32" άλλα θέματα, όπως το Σκοπιανό, αλλά και το "χαρτί" του ανασχηματισμού, για τη διάσπαση των "32".