«Είχα αποφασίσει να μην τοποθετηθώ σε σχέση με το προσεχές δημοψήφισμα στην Κύπρο, με την ελπίδα ότι ο Ελληνοκυπριακός Λαός θα αφηνόταν απερίσπαστος να εκπληρώσει το κυριαρχικό του δικαίωμα.

Ομως δύο παράγοντες ήρθαν να μεταβάλουν αυτήν την απόφαση: Πρώτον, η σε βάθος μελέτη του σχεδίου Ανάν, που μου αποκάλυψε τον απολύτως αρνητικό του χαρακτήρα. Και

Δεύτερον, οι πρωτοφανείς και απροκάλυπτες πιέσεις Αμερικανών και άλλων αξιωματούχων προς την κατεύθυνση ΝΑΙ. Πιέσεις που αποκαλύπτουν με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο ότι πίσω από το σχέδιο Ανάν ουσιαστικά κρύβονται τα συμφέροντα της Αγγλίας και των ΗΠΑ, που τα πρώτα συνδέονται με το καθεστώς των βρετανικών βάσεων στη Μεγαλόνησο και τα δεύτερα με τους οικονομικο-γεωπολιτικούς και κυρίως στρατιωτικούς σχεδιασμούς της υπερδύναμης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Γίνεται έτσι φανερό ότι στο βωμό αυτών των συμφερόντων θυσιάζεται το μέλλον όλων ανεξαρτήτως των Κυπρίων, Ελλήνων και Τούρκων. Και είναι τουλάχιστον παράλογο το ότι τη στιγμή ακριβώς που η Κύπρος γίνεται μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καλούνται οι κάτοικοί της να υποστούν ένα ελεγχόμενο μόρφωμα εξουσίας, που γυρίζει επιδεικτικά την πλάτη στα δημοκρατικά κεκτημένα και αξίες της Ευρώπης!

Κατόπιν όλων αυτών χαιρετίζω το βέβαιο και βροντερό ΟΧΙ των αδελφών μας Ελληνοκυπρίων που το θεωρώ ισότιμο με τα μεγάλα ΟΧΙ των Ελλήνων και επί πλέον σαν απαρχή Αντίστασης στον αγώνα για την υπεράσπιση της τιμής και της αξιοπρέπειας της Πατρίδας μας.

Αθήνα, 21η Απριλίου 2004

Μίκης Θεοδωράκης

Υστερόγραφο: Είναι σημαδιακό το γεγονός ότι η δήλωσή μου αυτή έχει ημερομηνία 21 Απριλίου... Ακριβώς σαν σήμερα πριν από 37 χρόνια, είχα την τιμή να βροντοφωνάξω μέσα από την παρανομία ένα άλλο ΟΧΙ!».

Eurokinissi

Ειδυλλιακή εικόνα για την πορεία των διμερών σχέσεων, τις οποίες προσπάθησαν να πείσουν ότι «αποσυνδέουν» από το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων στην Κύπρο, δημιούργησαν Καραμανλής και Ερντογάν.

Το μήνυμα της «προφύλαξης» και ενίσχυσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων ανεξάρτητα από τα δημοψηφίσματα ενισχύθηκε και από την προαναγγελία της επίσκεψης του Τούρκου πρωθυπουργού στην Αθήνα στις αρχές του Μάη (6-7 του μήνα).

Ωστόσο, το καλό κλίμα «σκιάστηκε» από το μικρό «καψώνι» που επιφύλαξε ο Τ. Ερντογάν, μεταθέτοντας για λίγες ώρες την προγραμματισμένη για νωρίς χτες το πρωί συνάντησή τους. Η δικαιολογία που πρόβαλε η τουρκική πλευρά ήταν η επίσκεψη του Ερντογάν σε τουρκικό στρατιωτικό τάγμα στη Βοσνία. Γεγονός πάντως είναι ότι η συνάντηση Καραμανλή - Ερντογάν είχε καθοριστεί μέρες πριν διά της «διπλωματικής οδού».

Το περιβάλλον του πρωθυπουργού προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία του «στησίματος» και της «ηγεμονικής συμπεριφοράς» εκ μέρους του Τ. Ερντογάν, ωστόσο διάχυτη ήταν η εντύπωση ότι πρόκειται για μια κίνηση που απέβλεπε να στείλει ένα «μήνυμα δυσαρέσκειας» στον Ελληνα πρωθυπουργό για το «έμμεσο» ΝΑΙ στο «σχέδιο Ανάν».

Στις δηλώσεις ωστόσο που έκαναν οι δυο πρωθυπουργοί μετά την εικοσάλεπτη συνάντησή τους, στο περιθώριο της βαλκανικής διάσκεψης κορυφής, εμφανίστηκαν να συμπίπτουν στην ανάγκη ενίσχυσης των διμερών σχέσεων.

Ο Κ. Καραμανλής ανέφερε ότι στη συνάντηση συζητήθηκε το Κυπριακό, το οποίο «προσπέρασε», λέγοντας ότι «επανέλαβε τις γνωστές θέσεις της κυβέρνησης». Προτίμησε να δώσει έμφαση στις διμερείς σχέσεις, όπου «επιβεβαιώθηκε η βούληση των δυο πλευρών να ενισχύσουν και να βελτιώσουν ακόμα περισσότερο τις σχέσεις των δυο πλευρών».

Ο Κ. Καραμανλής σημείωσε ότι συζητήθηκε, «όπως κάνουμε πάντα σε αυτές τις συναντήσεις», το θέμα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, χωρίς όμως να αναφέρει ποια θα είναι η στάση της κυβέρνησης στο αίτημα της Αγκυρας για ημερομηνία ένταξης στην ΕΕ. Πληροφορίες όμως αναφέρουν πως διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να εμποδίσει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Επιβεβαίωσε τέλος την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα «στο προσεχές μέλλον», δίχως να αναφέρει ημερομηνία.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε στις ξεχωριστές δηλώσεις του ο Τούρκος πρωθυπουργός, σημειώνοντας την αμοιβαία βούληση για προώθηση των διμερών σχέσεων και επιβεβαιώνοντας την επίσκεψή του στην Ελλάδα.

Αργότερα. έγινε γνωστό από την ελληνική πλευρά ότι την ερχόμενη Τρίτη έρχεται στην Αθήνα ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος.

Στη βαλκανική διάσκεψη πάντως φάνηκε πιο καθαρά η αδυναμία της κυβέρνησης - και κατ' επέκταση της εγχώριας άρχουσας τάξης - να διεκδικήσει ένα «ηγεμονικό ρόλο» στα Βαλκάνια.

Το «ψαλίδισμα» των άλλοτε μεγαλεπήβολων στόχων ήταν φανερό στην ομιλία του Κ. Καραμανλή στη διάσκεψη του Σεράγεβου.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός επαναβεβαίωσε την «προτεραιότητα» που έχουν τα Βαλκάνια στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησής του, αλλά περισσότερο σε ρόλο «ενδιάμεσου» με ΕΕ και ΗΠΑ.

Εκανε λόγο για «κεντρικό ρόλο της Ελλάδας στην ενίσχυση της ευρωατλαντικής προοπτικής» των χωρών των Βαλκανίων.

Η πραγματικότητα είναι ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις αθέτησαν την υπόσχεσή τους για οικονομική ενίσχυση των χωρών της περιοχής με 550 εκατομμύρια ευρώ, γεγονός που έχει «απογοητεύσει» τις κυβερνήσεις των γειτονικών χωρών.

Η ελληνική κυβέρνηση ρίχνει το βάρος της στην «οικονομική συνεργασία» ευνοώντας την ενίσχυση του κεφαλαίου για ευκαιρίες «διείσδυσης» των βαλκανικών αγορών. Δικαιολογώντας την ανάγκη αυτής της συνεργασίας ο Κ. Καραμανλής δε δίστασε να επικαλεστεί το εκρηκτικό πρόβλημα της ανεργίας στα κράτη της περιοχής (στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη ένας στους δύο είναι άνεργος) υπογραμμίζοντας τους κινδύνους σε συνδυασμό με τα εθνοτικά προβλήματα.

Γενικότερα, η συνεργασία των βαλκανικών χωρών θα πρέπει, όπως είπε, να στηρίζεται στις ευρωπαϊκές αξίες.