ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 22 Μάρτη 2009
Σελ. /40
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Η παρουσίαση της οικονομικής κρίσης ως ... φυσικό φαινόμενο

Η κυβέρνηση της ΝΔ έδειξε πανέτοιμη να ανταποκριθεί στα κελεύσματα της οικονομικής ολιγαρχίας

«Η κρίση αποδεικνύεται πολύμορφη. Η κρίση μεταλλάσσεται. Η κρίση είναι απρόβλεπτη. Δεν υπάρχει χώρα που να μην αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Δεν υπάρχει κοινωνία που να νιώθει όπως ένιωθε πριν λίγους μήνες. Η παγκόσμια κοινότητα βιώνει έντονη ανησυχία και αβεβαιότητα. Με μια φράση: Ολόκληρος ο κόσμος είναι αντιμέτωπος με τη σφοδρότερη οικονομική θύελλα στη νεότερη ιστορία του. Δεν ξέρουμε πόσο καιρό θα κρατήσει. Δεν ξέρουμε ποια ένταση μπορεί να προσλάβει. Κανένας δεν το ξέρει. Ενα είναι βέβαιο: Οτι τα παγκόσμια οικονομικά δεδομένα αλλάζουν από μέρα σε μέρα. Σχεδόν καθημερινά προκύπτουν νέες, μεγαλύτερες, διαφορετικές ανάγκες».

Θα μπορούσε να ήταν και η παρουσίαση ενός νέου κατακλυσμού, η περιγραφή του «μαύρου θανάτου», της πανώλης που έπληξε την Ευρώπη το 14ο αιώνα, αφήνοντας πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς. Από την ανάγνωση όμως του αποσπάσματος είναι κατανοητό ότι λόγος γίνεται για την κρίση της παγκόσμιας αγοράς, οι συνέπειες της οποίας παρουσιάζονται με τα πιο μελανά χρώματα. Πρόκειται για απόσπασμα από την ομιλία του πρωθυπουργού στο πρόσφατο Υπουργικό Συμβούλιο με θέμα την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στην ελληνική οικονομία...

Ο Κ. Καραμανλής αφού έκανε όλες αυτές τις δυσοίωνες προβλέψεις και διαπιστώσεις, στη συνέχεια πρόβαλε την πολιτική του πρόταση: Συναίνεση των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων για να βγει η χώρα από την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Το ίδιο θέμα τέθηκε και στις συναντήσεις του πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Είναι εμφανές ότι ο πρωθυπουργός και το κυβερνητικό επιτελείο, με αφορμή την οικονομική κρίση, επιδιώκουν να φιλοτεχνήσουν προς τα έξω την εικόνα της σώφρονος πολιτικής δύναμης, της κυβέρνησης που παίρνει πρωτοβουλίες και συνδιαλέγεται με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, με στόχο «να συμφωνήσουν στα αυτονόητα», όπως είπε και ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής. Να ενωθούν όλες οι πολιτικές δυνάμεις και από κοινού να αντιμετωπίσουν τη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης. Τόσο απλά, τόσο κατανοητά. Το ότι όμως πάει πολύ οι θύτες να ζητούν συναίνεση από τα θύματα, ότι αποτελεί απύθμενο θράσος οι ληστές να ζητούν συνεργασία από αυτούς που έχουν καταληστέψει επί χρόνια και δεκαετίες, φαίνεται ότι δεν πέρασε από το μυαλό του πρωθυπουργού, που το τελευταίο διάστημα κλίνει τη λέξη «συναίνεση» σε όλες τις πτώσεις.

Η κρίση ως ...φυσικό φαινόμενο

Αυτό που πρέπει να προσεχτεί από την αναφορά του πρωθυπουργού για την οικονομική κρίση, είναι ότι η προσέγγισή της γίνεται με όρους φυσικής καταστροφής, η οποία απειλεί τις κοινωνίες μας. Η οικονομική κρίση, κατά τον πρωθυπουργό, δεν είναι το αποτέλεσμα της δράσης των οικονομικών νόμων που λειτουργούν μέσα στα πλαίσια των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, αλλά είναι κάτι που μας έρχεται απέξω... Η οικονομική κρίση, αυτό το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της όξυνσης της βασικής αντίθεσης του καπιταλισμού ανάμεσα στην κοινωνικοποίηση της εργασίας και στην καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της, που οξύνει όλες τις καπιταλιστικές αντιθέσεις, από την αστική σκοπιά ιδωμένη, παρουσιάζεται σαν τρομακτικός σεισμός, σαν ένα τεράστιο τσουνάμι που απειλεί με ανυπολόγιστες καταστροφές τον πλανήτη. Οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης καταφεύγουν στη χυδαιότητα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η αστική οικονομική σκέψη, μη εξαιρουμένων και των μεγάλων κλασικών της οικονομολόγων, του Α. Σμιθ και του Ν. Ρικάρντο, δεν αποδέχονται την ύπαρξη και εκδήλωση οικονομικών κρίσεων στον καπιταλισμό ως αποτέλεσμα του ίδιου του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Τις θέσεις αυτές αναπαράγουν σήμερα με χυδαιότητα οι επίγονοί τους, τη στιγμή μάλιστα που η οικονομική κρίση ταρακουνάει συθέμελα τις καπιταλιστικές οικονομίες. Είναι και αυτός ένας τρόπος προσέγγισης των οικονομικών φαινομένων. Να τα εξηγείς προσφεύγοντας σε μεταφυσικές δοξασίες.

Ο αντικειμενικός χαρακτήρας της κρίσης

Αναφέραμε και πιο πάνω ότι η εκδήλωση της οικονομικής κρίσης έχει αντικειμενικά χαρακτηριστικά. Η κρίση εκδηλώνεται κάθε φορά που η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου διαταράσσεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποκαθίσταται μέσω της εκδήλωσης μιας οικονομικής κρίσης.

Μάταια οι οικονομικοί εγκέφαλοι του κεφαλαίου επιχειρούν να ανακαλύψουν μοντέλα οικονομικής πολιτικής που θα προστατεύουν τον καπιταλισμό από τον ιό των κρίσεων. Στις περιόδους της άνθησης του οικονομικού κύκλου, όταν οι μετοχικές αξίες, οι δείκτες κερδοφορίας και η αχαλίνωτη κερδοσκοπία εκτοξεύονται στα ύψη, κυβερνητικοί παράγοντες και αστοί οικονομολόγοι εξαγγέλλουν την αειφόρο οικονομική ανάπτυξη και το τέλος των κρίσεων. Αγνοούν οι άμοιροι ότι όλα αυτά είναι τα συμπτώματα της επερχόμενης κρίσης.

Στο παρελθόν και μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929, ευελπιστούσαν ότι η επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας του κράτους, ο συνδυασμός της «οικονομίας της αγοράς» με ένα ισχυρό κρατικό τομέα, ήταν το φάρμακο για το ξεπέρασμα των οικονομικών κρίσεων. Οτι ο κρατικός παρεμβατισμός θα ήταν η αναγκαία και ικανή συνθήκη για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, η δυσαναλογία στην κατανομή κεφαλαίων στις σφαίρες παραγωγής, η προσαρμογή των παραγωγικών δυνάμεων στις κεφαλαιοκρατικές παραγωγικές σχέσεις. Οι οικονομικές κρίσεις που ακολούθησαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήρθαν να διαψεύσουν πανηγυρικά τις απόψεις αυτές. Καπιταλισμό χωρίς κρίσεις επαγγέλλονταν και οι αρχιτέκτονες της αποκαλούμενης νεοφιλελεύθερης ρύθμισης των οικονομικών σχέσεων. Και σήμερα, μέσα από τα συντρίμμια της οικονομικής κρίσης, μένουν αποσβολωμένοι και αμήχανοι. Η τεράστια καταλήστεψη της εργατικής δύναμης, στην οποία επιδόθηκαν για 30 συναπτά έτη, όχι μόνο αποδείχτηκε ανεπαρκής για να τροφοδοτήσει την αειφόρο καπιταλιστική ανάπτυξη, αλλά, αντίθετα, έχει προσδώσει στη σημερινή κρίση βάθος και έκταση τέτοια που να καλύπτει όλο τον πλανήτη.

Από την πλευρά τους, οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας προτείνουν ως λύση στα σημερινά αδιέξοδα την επαναφορά του κεϊνσιανισμού ή ένα νέο κεϊνσιανισμό. Ενα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης το οποίο θα αναζητά μια νέα ισορροπία ανάμεσα στις «δυνάμεις της αγοράς», τον ιδιωτικό δηλαδή τομέα της οικονομίας, και στο καπιταλιστικό κράτος. Ξαναμασημένο φαγητό δηλαδή, αφού το κεϊνσιανό μοντέλο εφαρμόστηκε και απέτυχε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά δεν παίρνουν υπόψη ότι η σημερινή οικονομική βάση έχει αλλάξει ριζικά σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, καθώς η «απελευθέρωση των αγορών» αποτελεί όρο ύπαρξης των διεθνικών μονοπωλίων. Και ασφαλώς αποτελεί ψυχρολουσία για τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ και περί αυτά), όταν είδαν ότι τα διεθνή κέντρα του κεφαλαίου (ΕΕ, ΟΟΣΑ), στις υποδείξεις τους προς την Ελλάδα, να εμμένουν στο ήδη δοκιμασμένο ...«μείγμα πολιτικής». Αυτό της «απελευθέρωσης των αγορών» και της αντιμετώπισης του δημοσιονομικού προβλήματος μέσω των ανατροπών στην Κοινωνική Ασφάλιση, στις εργασιακές σχέσεις, της μείωσης των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων, της περικοπής των κοινωνικών δαπανών.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, από την πλευρά της, έδειξε πανέτοιμη να ανταποκριθεί στα κελεύσματα των αγορών... Η εισοδηματική πολιτική που ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομίας την προηγούμενη Τετάρτη ήταν από τις χειρότερες της μεταπολίτευσης. Εισοδηματική πολιτική η οποία περικλείεται σε τέσσερις λέξεις: «Πάγωμα μισθών και συντάξεων». Κάτι αντίστοιχο μόνο το 1992 είδαμε με κυβέρνηση της ΝΔ και πάλι (το περίφημο 0% + 0% = 14%!) και την απαγόρευση αυξήσεων σε μισθούς από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 1986 (εφαρμογή προγράμματος λιτότητας). Από την άλλη, η εφαρμογή της εφάπαξ εισφοράς για εισοδήματα μεγαλύτερα των 60.000 ευρώ, αλλά και η επιβολή κράτησης 5% στις αποδοχές των βουλευτών χρησιμοποιήθηκαν από την κυβέρνηση σαν χρυσόσκονη για να καλύψει το βαθύτατα αντιλαϊκό περιτύλιγμα. Αυτό του «παγώματος» των μισθών και των συντάξεων. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομίας, εξάλλου, δεν αποκλείει την επιβολή και νέων μέτρων μέσα στο 2009, ενώ εξαγγέλλει και την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων για τους νεοπροσλαμβανόμενους στο δημόσιο από το 2010. Η επίθεση κυβέρνησης και μονοπωλίων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Για να αποδειχθεί και πάλι ότι ούτε τα εσωκομματικά προβλήματα της ΝΔ μπορούν να τη φρενάρουν, ούτε οι φημολογίες περί φιλολαϊκής στροφής. Εχουν εδραιωθεί τόσο στην Ελλάδα, όσο και έξω από αυτή μηχανισμοί που προωθούν τις αντιλαϊκές πολιτικές, ανεξάρτητα από την κατάσταση του κυβερνώντος κόμματος.

Αυτό που θα πρέπει να κατανοήσουν οι εργαζόμενοι είναι ότι όποια λύση και αν προσπαθήσουν να βρουν τα επιτελεία του κεφαλαίου στα σημερινά αδιέξοδα, αυτή θα κινείται σε σταθερά αντιλαϊκή κατεύθυνση.


Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ