Τυπικά, η Διάσκεψη ήταν λιβυκή πρωτοβουλία και είχαν προσκληθεί να συμμετάσχουν κυρίως γειτονικές προς τη Λιβύη χώρες καθώς και οι χώρες που συμμετέχουν στη «Διαδικασία του Βερολίνου» (Αίγυπτος, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένο Βασίλειο, Κατάρ, Κίνα, Ολλανδία, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Αλγερία, Μάλτα, Νίγηρας, Σουδάν, Τσαντ και Τυνησία), συν οργανισμοί όπως Αραβικός Σύνδεσμος, Αφρικανική Ενωση, ΕΕ και Ηνωμένα Εθνη.

Είχε ως βασικά θέματα στην ατζέντα την «ισορροπημένη και σταδιακή» αποχώρηση των ξένων μισθοφόρων και στρατευμάτων - με την υπουργό Εξωτερικών της Λιβύης να δηλώνει ότι αποτελούν παράγοντα αποσταθεροποίησης για τη Λιβύη και την ευρύτερη περιοχή - την ένωση όλων των λιβυκών ένοπλων «μη τρομοκρατικών» οργανώσεων στις δυνάμεις ασφαλείας και τον στρατό της χώρας, τη διατήρηση της συμφωνίας εκεχειρίας που είχε ανακοινωθεί τον Οκτώβρη του 2020, ενώ σύμφωνα με το προσχέδιο απόφασης που επικαλέστηκε χτες το πρακτορείο «Associated Press», προτείνεται η δημιουργία μιας διεθνούς οργάνωσης ή φορέα που θα βοηθήσει τη λιβυκή μεταβατική κυβέρνηση να «επιλύσει» τα ζητήματα αυτά.

Ο Λίβυος μεταβατικός πρωθυπουργός Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά εμφανίστηκε αισιόδοξος για την πορεία της χώρας, αναφέροντας ότι οι Λίβυοι με αυτήν τη Διάσκεψη επιλέγουν «την ειρήνη και τη σταθερότητα». Πρόσθεσε πως η Τρίπολη εμφανίζεται ξανά ως σύμβολο ενότητας, ως μία ενιαία πρωτεύουσα και πως οι προεδρικές εκλογές της 24ης Δεκέμβρη θα γίνουν στην ώρα τους.

Σημειωτέον την Τετάρτη, ένα 24ωρο πριν από τη Διάσκεψη, η βοηθός του γγ του ΟΗΕ για Πολιτικές Υποθέσεις, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, μετέβη στη Βεγγάζη της ανατολικής Λιβύης συναντώντας τον αρχηγό του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού», στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ.

Την ελληνική κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας, συνοδευόμενος από τον υφυπουργό Εξωτερικών Κ. Φραγκογιάννη, στην προσπάθεια των ντόπιων επιχειρηματικών ομίλων να διευρύνουν τη διείσδυσή τους στην ευρύτερη περιοχή, στην κόντρα με άλλα κεφάλαια, διεκδικώντας μεγαλύτερα κομμάτια από την καπιταλιστική λεία.

Στην παρέμβασή του στη Διάσκεψη, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε την ανάγκη εφαρμογής των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας (1970, 2570 και 2571) που αφορούν, μεταξύ άλλων, στο εμπάργκο όπλων (ως γνωστόν η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στην ευρωενωσιακή αεροναυτική επιχείρηση «Ειρήνη», στέλνοντας πλοία και αεροσκάφη στην περιοχή με πρόσχημα την επιτήρησή της). Επιπλέον, κυβερνητικές πηγές θύμιζαν ότι «η Ελλάδα συνεισφέρει στην ανοικοδόμηση των θεσμών της Λιβύης, αρχής γενομένης από την εκπαίδευση της Λιβυκής Ακτοφυλακής, η οποία έχει ξεκινήσει, στο πλαίσιο ευρύτερης ευρωπαϊκής προσπάθειας, ήδη από το 2015». Ακόμα, η κυβέρνηση «έχει εκφράσει την ετοιμότητά της να συμμετάσχει στον μηχανισμό επιτήρησης της κατάπαυσης του πυρός των Ηνωμένων Εθνών καθώς και στην αποναρκοθέτηση με την προσφορά σχετικού εξοπλισμού».

Με το πέρας της Συνόδου, ο Δένδιας δήλωνε ότι «η Ελλάδα σήμερα, παρά τις φιλότιμες, πρέπει να πω, προσπάθειες της Τουρκίας, επιστρέφει στη διαδικασία ομαλοποίησης στη Λιβύη», εμφανίζοντας ως «απαραίτητες ενέργειες» «πρώτον, τη διενέργεια εκλογών, ελεύθερων εκλογών και, δεύτερον, την αποχώρηση των μισθοφόρων και των ξένων στρατευμάτων από τη Λιβύη».

Την ίδια ώρα, στο πλαίσιο της «θετικής ατζέντας» που αναπτύσσουν με την τουρκική αστική τάξη, ο υφυπουργός Φραγκογιάννης συναντήθηκε στην Τρίπολη με τον ομόλογό του Σεντάντ Ονάλ, όπου «έγινε ανασκόπηση της μέχρι τώρα προόδου της θετικής ατζέντας, ενώ συμφωνήθηκε να πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση των δύο στην Αθήνα εντός του Νοέμβρη».

Ολα αυτά σε στενό συντονισμό με τους Αμερικανούς. Διόλου τυχαία ανάρτηση του πρέσβη Τζ. Πάιατ, σύμφωνα με την οποία παρούσες στην Τρίπολη ήταν και οι ΗΠΑ (συγκεκριμένα, η αναπ. βοηθός υπουργός Yael Lempert, αρμόδια για θέματα Εγγύς Ανατολής, συνοδευόμενη από τον πρέσβη τους στη Λιβύη, Richard Norland), «μαζί με τους υπουργούς Δένδια και Φραγκογιάννη, οικοδομώντας πάνω στις εξαιρετικές συζητήσεις για θέματα της Λιβύης με τον υπουργό Εξωτερικών που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στην Ουάσιγκτον στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου».

Παραπέρα, στην ενίσχυση άλλου ενός ΝΑΤΟικής κοπής άξονα στη ζώνη της Ανατ. Μεσογείου, ο Δένδιας είχε, στο περιθώριο της Συνόδου, μια «εγκάρδια συνάντηση» με τον Αιγύπτιο ομόλογό του S. Shoukry.

Στο μεταξύ, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες (βλ. ρεπορτάζ σε διπλανή στήλη), ο υπουργός Αμυνας, Ν. Παναγιωτόπουλος, είχε χτες «σύντομη συνάντηση», όπως αναφέρεται αρμοδίως, με τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ, κατόπιν αιτήματος του Τούρκου υπουργού, χωρίς πάντως να γίνει γνωστός ο λόγος της συνάντησης.

Οπως αναφέρεται από το ελληνικό υπουργείο Αμυνας, ο Παναγιωτόπουλος υπογράμμισε ότι «είναι χρήσιμη η διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, αλλά για να γίνουν βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται βελτίωση του κλίματος και τήρηση των αρχών καλής γειτονίας». Εξάλλου, τόνισε «τη σημασία του σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της προσήλωσης στο Διεθνές Δίκαιο, που αποτελούν την αδιαμφισβήτητη εγγύηση για τη διαμόρφωση συνθηκών ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας στην περιοχή».

Την ίδια στιγμή ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, αναφέρθηκε πάλι στη συνάντηση που θα έχει με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν στο περιθώριο της Συνόδου του G20 το ερχόμενο Σαββατοκύριακο στην Ιταλία. Μεταξύ άλλων είπε ότι «σε καμία περίπτωση δεν θα αφήσουμε κανέναν να κακοποιήσει τα δικαιώματα της Τουρκίας» και αναφερόμενος στην ακύρωση της αμερικανοτουρκικής συνεργασίας για την αγορά «F-35» είπε ότι «θα πάρουμε αυτά τα 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια με τον έναν ή τον άλλον τρόπο», για να καταλήξει εκφράζοντας την πίστη του ότι «θα σημειώσουμε πρόοδο».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το τουρκοκυπριακό «ΥΠΕΞ» - αντιδρώντας στη πρόσφατη συνάντηση των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ - κατηγορεί τις Βρυξέλλες για «βεβιασμένη συμπεριφορά» που «βαθαίνει την καχυποψία του τουρκοκυπριακού λαού απέναντι στην ΕΕ», και υπεραμύνεται της «νέας προοπτικής για τη συνεργασία στην Κύπρο, που θα βασίζεται στην κυριαρχική ισότητα των δύο πλευρών». Μεταξύ άλλων το «ΥΠΕΞ» υπενθυμίζει ότι «παραμένει στο τραπέζι» η «περιεκτική και εποικοδομητική πρόταση για την κοινή διαχείριση των υδρογονανθράκων» (βλ. μηχανισμό συνεργασίας που το ψευδοκράτος έχει προτείνει από το 2019) αλλά και η Διάσκεψη για τη Μεσόγειο, που έχει προτείνει η Τουρκία. Καταλήγει πάντως ότι «δεν θα σιγήσουμε μπροστά στις προσπάθειες» που «παραβιάζουν τα δικαιώματά μας» και ότι το ψευδοκράτος «θα συνεχίσει να διεξάγει έρευνες εκ μέρους του τουρκοκυπριακού λαού στις περιοχές για τις οποίες η κυβέρνησή μας την έχει αδειοδοτήσει», όπως και ότι «θα ανταποδώσουμε με ισοδύναμα και ταυτόχρονα βήματα απέναντι στις μονομερείς δραστηριότητες της ελληνοκυπριακής πλευράς».

Χτες το βράδυ ελληνικά ΜΜΕ μετέδιδαν και δηλώσεις του εκπροσώπου του τουρκικού ΥΠΕΞ, Τανζού Μπιλγκίτς, που με φόντο τη νέα NAVTEX για επανέναρξη των ερευνών του «Nautical Geo» είπε ότι «απαντάμε σε αυτές τις προκλήσεις τόσο στο πεδίο όσο και στο τραπέζι, και δεν επιτρέπουμε ποτέ την παραβίαση των δικαιωμάτων μας», καθώς επίσης ότι αν προχωρήσει η σχεδιαζόμενη έρευνα «εμείς ως Τουρκία θα συνεχίσουμε να δίνουμε τις απαραίτητες απαντήσεις σε τέτοιες προκλήσεις, προκειμένου να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων».

Σημειωτέον, στις αρχές της βδομάδας είχε επαφές στην Κύπρο - τόσο στις ελεύθερες όσο και στις κατεχόμενες περιοχές - ο Ατζάι Σάρμα, αξιωματούχος του βρετανικού ΥΠΕΞ, και όπως μετέδωσαν ελληνοκυπριακά ΜΜΕ «έδωσε περαιτέρω επεξηγήσεις και λεπτομέρειες για τις βρετανικές ιδέες σε σχέση με την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας για το Κυπριακό, "που εμπίπτουν στα συμφωνημένα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών για διζωνική - δικοινοτική ομοσπονδία και προνοούν αποκέντρωση εξουσιών στις συνιστώσες πολιτείες (αποκεντρωμένη ομοσπονδία)"».

Στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του Κύπριου ΥΠΕΞ στη Ρωσία, οι δύο χώρες υπέγραψαν χτες δύο συμφωνίες: Η μία είναι το Στρατηγικό Πλαίσιο Συνεργασίας για την τριετία 2022 - 2024, που αποτελεί ανανέωση του Κοινού Προγράμματος Δράσης, το οποίο ίσχυε μέχρι πρότινος και καθόριζε στόχους διμερούς συνεργασίας «σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων», όπως εξήγησε ο Ν. Χριστοδουλίδης από τη Μόσχα. Το δεύτερο είναι η διμερής συμφωνία για Συνεργασία κατά τη Διάρκεια Ανθρωπιστικών Επιχειρήσεων σε Περίπτωση Καταστάσεων Διαχείρισης Κρίσεων.

Στις δηλώσεις του ο Ν. Χριστοδουλίδης μετέφερε την προσδοκία το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ «να διαδραματίσει ακόμη πιο σημαντικό ρόλο» στις προσπάθειες για την επανέναρξη συνομιλιών και επέκρινε την Αγκυρα για αποφάσεις που συνιστούν «πλήρη απαξίωση, από πλευράς Τουρκίας, των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και κατ' επέκταση των μελών του ΣΑ του ΟΗΕ». Υποστήριξε ότι «οι συνεχιζόμενες προκλητικές και παράνομες ενέργειες της Τουρκίας» «υπονομεύουν και τη σταθερότητα και την ασφάλεια σε μια περιοχή ιδιαίτερης σημασίας, την Ανατολική Μεσόγειο» και τόνισε πως ζητούμενο σε όλες τις περιπτώσεις διεθνών συγκρούσεων και προβλημάτων είναι «πώς δημιουργούνται προοπτικές για επίτευξη συνθηκών ασφαλείας και συνεργασίας (...) χωρίς προσεγγίσεις μηδενικού αθροίσματος».

Από τη μεριά του ο Σ. Λαβρόφ χαρακτήρισε «ανεπίτρεπτα και αντιπαραγωγικά τα μονομερή βήματα» στα Βαρώσια και επιβεβαίωσε «τις θέσεις αρχών της Ρωσίας υπέρ της επίτευξης δίκαιης, βιώσιμης και καθολικής διευθέτησης του Κυπριακού προβλήματος εντός των υπαρχόντων διεθνών νομικών πλαισίων», προσθέτοντας ότι η Μόσχα δεν βλέπει «εναλλακτική λύση πέραν της τάχιστης επανέναρξης της διαδικασίας των δικοινοτικών συνομιλιών, η οποία θα επέτρεπε να αποκατασταθεί ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων». Ξεχώρισε την ανάγκη «δημιουργίας ευνοϊκών εξωτερικών συνθηκών για την επίτευξη προόδου στις κυπριακές υποθέσεις» και τάχθηκε «υπέρ της αντικατάστασης των υπαρχουσών πεπαλαιωμένων εγγυήσεων ασφαλείας».

Οι δύο πλευρές συζήτησαν και για τις σχέσεις Ρωσίας - ΕΕ, για τις οποίες ο Λαβρόφ είπε ότι «βρίσκονται από καιρό σε βαθιά κρίση» και συμπλήρωσε ότι ενώ «εμείς θα είμαστε έτοιμοι για την επανέναρξη του διαλόγου με την ΕΕ σε βάσεις ισοτιμίας και αμοιβαίου υπολογισμού συμφερόντων, δυστυχώς οι συνάδελφοί μας από την ΕΕ δεν είναι έτοιμοι γι' αυτό το έργο».