ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 22 Οχτώβρη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Η αντικειμενική βάση των συμμαχιών

Ηουσία της εκμετάλλευσης στον καπιταλισμό συνίσταται στο γεγονός ότι ο καπιταλιστής, σαν ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής, αγοράζει το εμπόρευμα «εργατική δύναμη», το μοναδικό εμπόρευμα που έχει στην ιδιοκτησία της η εργατική τάξη, γιατί η αξία χρήσης του είναι η ικανότητα να δημιουργεί αξία και μάλιστα μεγαλύτερη από αυτήν που έχει ως εμπόρευμα η ίδια η εργατική δύναμη. Αυτή την παραπανίσια αξία (υπεραξία) την καρπώνεται ο καπιταλιστής, αφού αυτός έχει αγοράσει την εργατική δύναμη, πληρώνοντας όμως στον εργάτη την αξία της.

Οι καπιταλιστές βεβαίως δεν εκμεταλλεύονται μόνο την εργατική τάξη, εκμεταλλεύονται και άλλα κοινωνικά στρώματα, τα μεσαία στρώματα (ΕΒΕ, φτωχή και μεσαία αγροτιά, μεσαία μισθωτά στρώματα κλπ).

Η κατάργηση της εκμετάλλευσης απαιτεί την κατάργηση των σχέσεων που δίνουν τη δυνατότητα στον καπιταλιστή να αγοράζει το εμπόρευμα - εργατική δύναμη, σε τελευταία ανάλυση της σχέσης του με τα μέσα παραγωγής, που είναι η ατομική ιδιοκτησία σ' αυτά.

Ηεργατική τάξη είναι η μόνη κοινωνική δύναμη που μπορεί να ηγηθεί της πάλης για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού ακριβώς γιατί είναι και η μοναδική που δεν είναι κάτοχος, ιδιοκτήτης μέσων παραγωγής, γι' αυτό και είναι η μόνη κοινωνική δύναμη φορέας των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Τα άλλα ενδιάμεσα κοινωνικά στρώματα, τα οποία είναι επίσης εκμεταλλευόμενα, με διαφορετικό τρόπο, βαθμό, ένταση και έκταση και σίγουρα σε μικρότερο βαθμό από την εργατική τάξη από τους καπιταλιστές, δεν μπορούν να ηγηθούν αυτής της πάλης. Είτε γιατί έχουν ένα μικρό μέρος ιδιοκτησίας σε μέσα παραγωγής, επομένως επιδιώκουν την απόκτηση μεγαλύτερης ιδιοκτησίας. (Σ' αυτό σπρώχνει η τάση της μικρής ιδιοκτησίας να γίνει μεγάλη, ανεξάρτητα από το ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους ή φυτοζωούν από την άποψη της ύπαρξής τους, ή προλεταριοποιούνται). Είτε γιατί από την άποψη της ενδιάμεσης, μεταξύ καπιταλιστών και εργατικής τάξης, θέσης τους, το ρόλο τους στην οργάνωση της παραγωγής και το μέγεθος του παραγόμενου κοινωνικού προϊόντος που καρπώνονται (μεγαλύτερο από αυτό της εργατικής τάξης) ταλαντεύονται ανάμεσα στους καπιταλιστές και την εργατική τάξη.

Βεβαίως, η εργατική τάξη, όταν ανατρέψει τους καπιταλιστές από την εξουσία και εγκαθιδρύσει τη δική της εξουσία, τη δικτατορία του προλεταριάτου, για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, δεν καταργεί την ιδιοκτησία γενικά. Αυτό που καταργεί είναι η ατομική ιδιοκτησία στα βασικά μέσα παραγωγής και η αντικατάστασή της με την κοινωνική ιδιοκτησία πάνω σ' αυτά, που αποτελεί και τη βάση για τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής.

Την πάλη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και την κοινωνική απελευθέρωση απ' αυτήν, την πάλη δηλαδή για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, με προοπτική τον κομμουνισμό, την αταξική κοινωνία, δεν μπορεί αντικειμενικά να τη διεξάγει αποτελεσματικά, αποκλειστικά και μόνο η εργατική τάξη. Αντικειμενικά οι καπιταλιστές εκμεταλλεύονται και τα μεσαία στρώματα. Υπάρχει λοιπόν ο κοινός εχθρός και το κοινό συμφέρον της αντιμετώπισής του, από την εργατική τάξη και τα μεσαία στρώματα. Πέρα από τις οικονομικές σχέσεις, μια σειρά άλλα προβλήματα που προκύπτουν από την καπιταλιστική εκμεταλλευτική κοινωνία, όπως π.χ. τα προβλήματα της ειρήνης, της δημοκρατίας, του περιβάλλοντος κλπ, συγκινούν και ενδιαφέρουν ευρύτερα λαϊκά στρώματα πέρα από την εργατική τάξη.

Υπάρχει λοιπόν αντικειμενική βάση για την κοινή δράση εργατικής τάξης και άλλων λαϊκών στρωμάτων, ενάντια στον κοινό αντίπαλο. Αυτή είναι και η βάση για την οικοδόμηση των συμμαχιών της εργατικής τάξης με άλλα κοινωνικά στρώματα.

Το καθήκον της οικοδόμησης συμμαχιών με τ' άλλα εκμεταλλευόμενα στρώματα οφείλει να το αναλάβει η εργατική τάξη ως ηγετική δύναμη στην πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, γιατί από τη μια η εργατική τάξη ως φορέας των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής είναι η μόνη ως το τέλος επαναστατική τάξη. Και από την άλλη, από τη θέση της στην καπιταλιστική κοινωνία, δεν μπορεί να απελευθερώσει τον εαυτό της, αν δεν απελευθερώσει κάθε εκμεταλλευόμενο και καταπιεζόμενο στρώμα της αστικής κοινωνίας.

Για να κατακτήσει η εργατική τάξη την εξουσία, πρέπει να εξασφαλίσει τη συμμαχία των πιο μαχητικών τμημάτων από τα κοινωνικά στρώματα που την προσεγγίζουν, που βρίσκονται πιο κοντά της ή τουλάχιστον να αποσπάσει από την επιρροή της αστικής τάξης, εξασφαλίζοντας την ουδετερότητά τους, το μεγάλο μέρος των μεσαίων στρωμάτων. Αναφερόμενος σ' αυτό το καθήκον, για τις συνθήκες της Ρωσίας, ο Λένιν υποστήριζε πως «το προλεταριάτο πρέπει να πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση, παίρνοντας μαζί του τη μάζα των μισοπρολεταριακών στοιχείων του πληθυσμού για να συντρίψει με τη βία την αντίσταση της αστικής τάξης και να εξουδετερώσει την αστάθεια της αγροτιάς και των μικροαστών» (Λένιν «Απαντα», τ. 11, σελ. 90, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»). Ενώ αναφερόμενος στις νομοτέλειες της κοινωνικής επανάστασης και το καθήκον της πρωτοπορίας να προωθεί συμμαχίες, τόνιζε πως «όποιος περιμένει μια "καθαρή" κοινωνική επανάσταση, δε θα τη δει ποτέ του. Αυτός είναι επαναστάτης στα λόγια που δεν καταλαβαίνει τι θα πει αληθινή επανάσταση... Η σοσιαλιστική επανάσταση στην Ευρώπη δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά το ξέσπασμα της μαζικής πάλης όλων των καταπιεζομένων και δυσαρεστημένων. Αναπόφευκτα θα πάρουν μέρος σ' αυτήν τμήματα των μικροαστών και των καθυστερημένων εργατών - χωρίς μια τέτοια συμμετοχή δεν είναι δυνατή η μαζική πάλη, δεν είναι δυνατή καμιά επανάσταση - κι εξίσου αναπόφευκτα θα φέρουν μαζί τους στο κίνημα τις προλήψεις τους, τις αντιδραστικές τους φαντασιοπληξίες, τις αδυναμίες και τα λάθη τους. Αντικειμενικά όμως θα επιτίθενται ενάντια στο κεφάλαιο και η συνειδητή εμπροσθοφυλακή της επανάστασης, το πρωτοπόρο προλεταριάτο, εκφράζοντας αυτή την αντικειμενική αλήθεια της ποικιλόχρωμης και ποικιλόφωνης, παρδαλής κι εξωτερικά κομματιασμένης μαζικής πάλης, θα μπορέσει να τη συνενώσει και να την κατευθύνει, να καταχτήσει την εξουσία, να καταλάβει τις τράπεζες, να απαλλοτριώσει τα μισητά για όλους (αν και για διάφορους λόγους!) τραστ και να πραγματοποιήσει άλλα δικτατορικά μέτρα, που στο σύνολό τους μας δίνουν την ανατροπή της αστικής τάξης και τη νίκη του σοσιαλισμού, νίκη που κάθε άλλο παρά "θα ξεκαθαρίσει" αμέσως τη μικροαστική σκουριά» (Λένιν «Απαντα», τ. 30, σελ. 54-55 εκδόσεις, «Σύγχρονη Εποχή»).

Ηαστική τάξη, ο ιμπεριαλισμός, γνωρίζουν πολύ καλά ότι η πολιτική των συμμαχιών είναι για την εργατική τάξη όρος για την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Για το λόγο αυτό προσπαθούν με κάθε τρόπο να εμποδίσουν την πραγματοποίηση συμμαχιών της εργατικής τάξης, να τις αποτρέψουν στην περίπτωση που πάνε να γίνουν, να τις διασπάσουν στην περίπτωση που έχουν γίνει.

Η προώθηση της πολιτικής των συμμαχιών είναι υπόθεση σκληρών ταξικών συγκρούσεων για την αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων σε βάρος της αστικής τάξης, είναι υπόθεση συγκέντρωσης των δυνάμεων της επανάστασης και για την πραγματοποίησή της απαιτεί την προώθηση της ενότητας της εργατικής τάξης, η οποία επίσης, για αντικειμενικούς λόγους (βασικά λόγω καταμερισμού της εργασίας), δεν είναι ενιαία και ομοιόμορφη.

Η πολιτική των συμμαχιών για την εργατική τάξη και το Κόμμα της είναι πολιτική αρχών, με στρατηγικό χαρακτήρα, που ισχύει τόσο για την κατάκτηση της εξουσίας, όσο και μετά από αυτήν, στη μεταβατική περίοδο, στην πάλη για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Ο σοσιαλισμός είναι αδύνατο να οικοδομηθεί δίχως την ενεργητική συμμετοχή της πλειοψηφίας του λαού. Μόνο μ' αυτό τον τρόπο θα μπορέσει η εργατική εξουσία να στηριχτεί, να δημιουργήσει το καινούριο, να αποκρούσει αποτελεσματικά τις εξωτερικές και εσωτερικές αντιδράσεις. Ετσι η εργατική τάξη με τους συμμάχους της, όταν καταλάβουν την εξουσία, κοινωνικοποιούν τα βασικά και όχι όλα τα μέσα παραγωγής. Οι μικροϊδιοκτήτες σύμμαχοι της εργατικής τάξης διατηρούν την ιδιοκτησία τους και συνενώνονται σε συνεταιρισμούς.


Σ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ