ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 21 Μάη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΡΣΑΚΙΔΗΣ
Εκθεση αφιερωμένη στους αγώνες του λαού μας

Την  ερχόμενη Τετάρτη εγκαινιάζεται η έκθεση φωτογραφικών ντοκουμέντων και εικαστικών έργων, από τη συλλογή του  αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης και εικαστικού Γιώργου Φαρσακίδη

Ο Γ. Φαρσακίδης, πρώτος από αριστερά, μαζί με ΕΠΟΝίτες συναγωνιστές του
Ο Γ. Φαρσακίδης, πρώτος από αριστερά, μαζί με ΕΠΟΝίτες συναγωνιστές του
Ενα «ταξίδι» στο χρόνο και στο χώρο επιφυλάσσει στον επισκέπτη η αναδρομική έκθεση του γνωστού καλλιτέχνη και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, Γιώργου Φαρσακίδη, που εγκαινιάζεται την ερχόμενη Τετάρτη στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, στις 7 μμ. Η έκθεση οργανώνεται από τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου αθηναίων, την ΠΕΑΕΑ και την Πανελλήνια Ενωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου.

Η έκθεση αυτή αποτελεί, πράγματι, ένα εικαστικό, αλλά και ιστορικό γεγονός, αφού όχι μόνο θα έχουμε την ευκαιρία να πάρουμε μια μεγάλη «γεύση» από την τέχνη της Εθνικής Αντίστασης - αλλά και των αγώνων του λαού μας που ακολούθησαν - μέσω του έργου αυτού του αυτοδίδακτου καλλιτέχνη, αλλά και μια «γεύση» από τους ίδιους αυτούς αγώνες, από τις μεγαλειώδεις, ματωμένες σελίδες που έγραψε ο ελληνικός λαός στον εμφύλιο, τις εξορίες, τα εκτελεστικά αποσπάσματα, τον αγώνα στο πεζοδρόμιο.

«Γεύση» ομολογουμένως πικρή, αφού το υλικό που αφορά το ιστορικό σκέλος της έκθεσης και που είναι κατά το μεγαλύτερο όγκο του αδημοσίευτο και σπάνιο αποτελείται από πλήθος συγκλονιστικών, φωτογραφικών ντοκουμέντων, που αποτυπώνουν σε όλη τους τη φρίκη τις δοκιμασίες που υπέστησαν οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης κατά την περίοδο του εμφυλίου, από τους ντόπιους συνεργάτες των κατακτητών και των πολιτικών και υπερατλαντικών αφεντικών τους. Το υλικό αυτό είναι το αποτέλεσμα χρόνων κοπιαστικής έρευνας και αποτελεί την προσωπική κατάθεση του καλλιτέχνη στην ιστορική αλήθεια, καθώς και ένα σημαντικό, αρχειακό κεφάλαιο στην ιστορία του λαϊκού κινήματος.

Στις γειτονιές του Ντεπώ. Ο Γ. Φαρσακίδης είναι στη μεσαία σειρά, πρώτος από αριστερά. Ολη η παρέα της φωτογραφίας θα ενταχθεί στην Εθνική Αντίσταση
Στις γειτονιές του Ντεπώ. Ο Γ. Φαρσακίδης είναι στη μεσαία σειρά, πρώτος από αριστερά. Ολη η παρέα της φωτογραφίας θα ενταχθεί στην Εθνική Αντίσταση
Στοιχεία γενικότερου ενδιαφέροντος περιλαμβάνει ωστόσο και το βιωματικό μέρος της έκθεσης, αυτό που «διηγείται» τη «μυθιστορηματική» ζωή του καλλιτέχνη, από την Οδησσό όπου γεννήθηκε - από Ελληνα πατέρα και Ρωσίδα μητέρα - μέχρι τη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένεια προπολεμικά. Φωτογραφίες από τις γειτονιές του Ντεπώ, με όλη την τρυφερότητα της παιδικής ηλικίας και τη σκληρότητα της καθημερινότητας, στις οποίες αποτυπώνονται και χαρακτηριστικές σκηνές από τη ζωή της Θεσσαλονίκης της εποχής. Αλλά και υλικό που μας «ταξιδεύει» σε μια περισσότερο παραμελημένη ιστορική περίοδο, αυτή της ελληνικής παρουσίας στην Οδησσό του μεσοπολέμου. Και βέβαια, δε θα μπορούσε να λείψει και ειδική αναφορά, μέσω ανάλογων ντοκουμέντων, στη μεταξική δικτατορία.

Τέλος, ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης αφορά την πολύπλευρη δραστηριότητα του Γ. Φαρσακίδη στις μεταπολεμικές δεκαετίες: Δημοσιογραφικές αποστολές, διεθνείς βραβεύσεις, ενεργός συμμετοχή στους λαϊκούς αγώνες κλπ.

Να σημειωθεί πως όλες οι θεματικές ενότητες συνοδεύονται από κείμενα - λεζάντες, πραγματικά λογοτεχνικά «διαμαντάκια» που συμπληρώνουν εύστοχα το υλικό και τα οποία θα μπορούσαν να «σταθούν» και σαν αυτόνομη αφήγηση. Με αφορμή το υλικό του, ο καλλιτέχνης μας παρασέρνει στα μονοπάτια των αναμνήσεών του, κοινός τόπος ίσως για τους συνομηλίκους του, πραγματικός «θησαυρός» για τους νεότερους. Αλλωστε, ο Γ. Φαρσακίδης έχει θητεύσει με επιτυχία και σαν συγγραφέας, με το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Πρώτη πατρίδα», που βραβεύτηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών. Αξίζει επίσης να θυμίσουμε ότι ο καλλιτέχνης πρόσφερε στον ελληνικό λαό το σπίτι της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό - που του κληρονομήθηκε από την οικογένειά του - καθώς και τα υπάρχοντα του πατρικού του σπιτιού, που αναβιώνουν ένα χαρακτηριστικό αστικό σπίτι της ελληνικής παροικίας της Οδησσού στις αρχές του αιώνα.

Εργο του Γ. Φαρσακίδη στην εξορία. «Εγώ του καραβιού γοργόνα, στ' ορθόπλωρο καράβι εμπρός». Οταν η ποίηση εμπνέει την εικαστική δύναμη
Εργο του Γ. Φαρσακίδη στην εξορία. «Εγώ του καραβιού γοργόνα, στ' ορθόπλωρο καράβι εμπρός». Οταν η ποίηση εμπνέει την εικαστική δύναμη
Η έκθεση λοιπόν στο Πνευματικό Κέντρο ξεπερνά τον ορισμό της απλής καλλιτεχνικής αναδρομής και δικαιώνει άλλους που αφορούν την ιστορία και τον λαϊκό πολιτισμό. Σε μια εποχή που το «δήθεν» και το «φαίνεσθαι» αποτελούν στοιχεία τρόπου ζωής, άνθρωποι σαν τον Γ. Φαρσακίδη μας επαναφέρουν στην ανθρώπινη διάστασή μας.

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 4 Ιουνίου . Ωρες λειτουργίας: 9πμ-1μμ και 5μμ-9μμ εκτός Δευτέρας και απογεύματος Κυριακής.


Εργο του Γ. Φαρσακίδη στην εξορία. Ο «Ριζοσπάστης» στη γραμμή της «φωτιάς»
Εργο του Γ. Φαρσακίδη στην εξορία. Ο «Ριζοσπάστης» στη γραμμή της «φωτιάς»

Αρχείο Φαρσακίδη. Εμφύλιος. Οι «κυνηγοί» φωτογραφίζονται με το «θήραμα»
Αρχείο Φαρσακίδη. Εμφύλιος. Οι «κυνηγοί» φωτογραφίζονται με το «θήραμα»

Αρχείο Φαρσακίδη. Εμφύλιος. Εκτέλεση αγωνιστών
Αρχείο Φαρσακίδη. Εμφύλιος. Εκτέλεση αγωνιστών

Αρχείο Φαρσακίδη. Ακόμη ένα «κατόρθωμα» των εκτελεστών, των Αγγλοαμερικανών
Αρχείο Φαρσακίδη. Ακόμη ένα «κατόρθωμα» των εκτελεστών, των Αγγλοαμερικανών

Αρχείο Φαρσακίδη. Δεκέμβρης '44. «Ξενοδοχείον Βαλκάνια», γράφει η ταμπέλα. Ανατριχιαστικό «τερτίπι» της ιστορίας
Αρχείο Φαρσακίδη. Δεκέμβρης '44. «Ξενοδοχείον Βαλκάνια», γράφει η ταμπέλα. Ανατριχιαστικό «τερτίπι» της ιστορίας

Δεκέμβρης του '44. Σαν σκηνή αρχαίας τραγωδίας η Ελλάδα θρηνεί τα καλύτερα παιδιά της. Το αίμα τους παραμένει αδικαίωτο
Δεκέμβρης του '44. Σαν σκηνή αρχαίας τραγωδίας η Ελλάδα θρηνεί τα καλύτερα παιδιά της. Το αίμα τους παραμένει αδικαίωτο

Σκίτσο του Γ. Φαρσακίδη σε ηλικία 18 ετών
Σκίτσο του Γ. Φαρσακίδη σε ηλικία 18 ετών

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ


Χ.Ο.

Και ξαφνικά βρέθηκε το θέμα και όλοι, δημοσιογράφοι και μη, πιστοί και άπιστοι, ειδικοί και όχι έπεσαν επάνω του και με την ανείπωτη εκείνη ηδονή, που σκεπάζει τα μάτια του ναυαγού που βλέπει δίπλα του αυτό που του έλειψε χρόνια ολόκληρα, άρχισαν να το ξεκοκαλίζουν. Να το αναλύουν, δηλαδή. Και, φυσικά, όπως συμβαίνει σ' αυτές τις περιπτώσεις, όλος αυτός ο κόσμος των αναλυτών και των επιχειρηματολογούντων χωρίστηκε σε δυο «στρατόπεδα». Από τη μια πλευρά αυτοί που λένε «όχι» και από την άλλη εκείνοι που λένε «ναι». Και πάνω απ' όλα αυτά τα «ναι» και τα «όχι», η Επιτροπή Προστασίας των Προσωπικών Δεδομένων (ομολογώ πως δεν ήξερα πως υπήρχε μια τέτοια επιτροπή) ήρθε ως καταπέλτης να πει πως όχι μόνο το «Χ.Ο» δεν πρέπει να αναγράφεται στην αστυνομική μας ταυτότητα, αλλά ούτε το επάγγελμα, ούτε και το όνομα του συζύγου, ούτε η υπηκοότητα. Ούτε ακόμα να εικονίζεται στο δελτίο της αστυνομικής μας ταυτότητας το γραμμικό απεικόνισμα των δακτυλικών μας αποτυπωμάτων. Και τότε οι μεν χειροκρότησαν, λέγοντας «μπράβο» και οι δε ποδοκρότησαν, φωνάζοντας «αίσχος».

Και δεν έφταναν μόνο τα επιχειρήματα και οι αφορισμοί, οι συνταγματολογικές εκπυρσοκροτήσεις και οι αρχιεπισκοπικοί λιθοβολισμοί, ήρθε και κείνη η ταλαίπωρη λέξη «Δικαίωμα» να περνάει από στόμα σε στόμα, από τηλεοπτικό παράθυρο σε τηλεοπτικό παράθυρο. Είναι δικαίωμα να λένε κάποιοι «όχι», είναι υποχρέωση να υποστηρίζουν οι άλλοι. Να γίνει δημοψήφισμα κατακεραύνωσε το εκκλησίασμά του ο κ. Χριστόδουλος. Σε καμιά περίπτωση, απάντησε ο κ. Ρέππας. Και κάποια στιγμή καταβρεγμένος από όλα αυτά τα «σαλιαρίσματα», δεν άντεξα, βγήκα στο φανταστικό μου «μπαλκόνι», όπου καταφεύγω στις δύσκολες στιγμές της ζωής μου και ξέσπασα. Δηλαδή τώρα θυμηθήκαμε τα «δικαιώματα», το Σύνταγμα και το Δημοψήφισμα; Τώρα θυμηθήκαμε το λαό και τη γνώμη του; Τώρα θυμηθήκαμε τη μειοψηφία και την πλειοψηφία;

Για τη δουλιά που είναι δικαίωμα και μάλιστα ρητά ορισμένο από το Σύνταγμα, πότε θα ανοίξουμε τη μεγάλη συζήτηση; Πότε θα βγουν στα τηλεοπτικά παράθυρα οι άνεργοι να μιλήσουν για τα «προσωπικά τους δεδομένα» που καμιά επιτροπή δε σκέφτηκε να τους τα προστατέψει; Και για τη μόρφωση, που είναι και αυτή δικαίωμα, πότε θα φωνάξουμε τους δασκάλους και τους μαθητές να πούνε ήρεμα και προγραμματισμένα τη δική τους την άποψη για τα προβλήματα του σχολείου τους και όχι, βέβαια, κάτω από το άγρυπνο μάτι του εισαγγελέα και του αστυνόμου και με την απειλή της «Πράξης του Νομοθετικού Περιεχομένου»;

Και δεν είναι, βέβαια, μόνο αυτά τα «δικαιώματα» που δεν ξεσήκωσαν ποτέ το «θρησκευτικό πόλεμο» που κήρυξε ο αρχιεπίσκοπος και περνούν απλά σαν θέματα ρουτίνας από τις σελίδες των εφημερίδων, τα τηλεοπτικά παράθυρα και τα μικρόφωνα των ΜΜΕ. Είναι εκείνα τα πιο μεγάλα που έχουν να κάνουν με την Ειρήνη και την εθνική μας ανεξαρτησία, με τον εγκλεισμό της χώρας μας μέσα σε οργανισμούς και την υποταγή της σε αποφάσεις, για τις οποίες είτε μας βλάπτουν είτε όχι οι συζητήσεις που προκαλούν γίνονται έτσι, στο πόδι, για να τηρούνται απλώς τα προσχήματα μιας πάσχουσας και αποπροσανατολιστικής ενημέρωσης.

Το κακό σε όλη αυτή την υπόθεση δεν είναι μόνο πως ξοδεύουμε τον καιρό μας και γεμίζουμε τα εθνικά μας πνευμόνια με τα καυσαέρια αυτής της άχρονης μηχανής, που με την κίνησή της μας παίρνει μακριά από τα καθημερινά μας προβλήματα, που είναι και σημαντικά και δυσεπίλυτα. Την ίδια στιγμή ως επιχείρημα χρησιμοποιείται και η «παράδοση». Λέγεται, δηλαδή, πως η αναγραφή στις αστυνομικές μας ταυτότητες του πολυσυζητημένου Χ.Ο. είναι απαραίτητη, γιατί αλλιώς προσβάλλεται και κλονίζεται η λαϊκή μας παράδοση! Μα σοβαρά είναι δυνατό να πιστεύουμε ακόμα και σήμερα πως αυτός ο ταλαιπωρημένος λαός κατάφερε να επιζήσει κρατώντας στο χέρι του μόνο το σταυρό; Και η πένα; Το δρεπάνι; Το σφυρί; Το ντουφέκι; Τα βάρη που σηκώνει ο καημένος ο Πύρος και μεις καμαρώνουμε; Τα σβήνουμε όλα αυτά, γιατί το θέλει μια ανιστόρητη και ξεπερασμένη αντίληψη για το τι σημαίνει Λαός, και τι Παράδοση!


Του
Γιώργου Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ