ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 21 Μάη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο πολιτισμός δικαιούται στέγη

Η «εμπορική» ανακαίνιση του Μεγάρου του Μετοχικού Ταμείου προβληματίζει για το μέλλον των θεάτρων και του «Παλλάς»

Θέατρο «Αλίκη» επί της οδού Αμερικής
Θέατρο «Αλίκη» επί της οδού Αμερικής
Η κτιριακή υποδομή για την άσκηση θεατρικής πολιτικής είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός και καθοριστικός παράγοντας. Το τοπίο που συνθέτουν οι χώροι θεαμάτων στην Αθήνα, όπου αναπτύσσεται η θεατρική τέχνη, είναι πολύπλοκο και ιδιόμορφο. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το ζήτημα που προκύπτει, σε ό,τι αφορά στη θεατρική στέγη, σχετίζεται με την προσεκτική άσκηση μιας πολιτικής προστασίας και συντήρησης της χρήσης τους, κάτι που σπάνια ή τυχαία συμβαίνει.

Η ραγδαία ανοικοδόμηση των μεγάλων αστικών κέντρων, μέσω του συστήματος της αντιπαροχής, ευνόησε τις ιδιοκτησίες ιδιωτών, ασφαλιστικών ταμείων, Εκκλησίας και κοινωφελών ιδρυμάτων, στην κατοχή των οποίων βρίσκονται τα περισσότερα θέατρα. Η ποικιλομορφία των κλειστών θεατρικών χώρων χαρακτηρίζεται από θέατρα ιταλικού τύπου (Δημοτικό Πειραιά, Εθνικό), νεότερα θέατρα της μεσοπολεμικής περιόδου (πρόκειται για λίγες αριθμητικά αίθουσες που χτίστηκαν κατά τη μεσοπολεμική περίοδο στην περιοχή του κέντρου: ΡΕΞ, Μετοχικό Ταμείο Στρατού, Θέατρο Μουσούρη, κ.ά.), κινηματοθέατρα (που ανήκουν είτε σε ιδιώτες, είτε σε ασφαλιστικά ταμεία, στην Εκκλησία και κοινωφελή ιδρύματα). Από την άλλη, η διαρκώς αυξανόμενη τάση, τα τελευταία χρόνια, κυρίως των επιχορηγούμενων θιάσων της περιφέρειας για έξοδο από κλασικές θεατρικές αίθουσες οδήγησε στην επανάχρηση εγκαταλειμμένων χώρων (αποθηκευτικοί και βιομηχανικοί χώροι κ.λ.π) και τη μεταμόρφωσή τους σε θεατρικές αίθουσες. Οι χώροι αυτοί, διατηρώντας τη δύναμη της μνήμης του βιωμένου χώρου, αναπτύχθηκαν σε ζωντανά κύτταρα θεατρικής δημιουργίας.

Για την Αθήνα, λοιπόν, όπως παρατηρούμε, ένας σημαντικός αριθμός θεάτρων ανήκει στην Εκκλησία (πρώην «Διονύσια» νυν «Δ. Χορν», «Χατζηχρήστου», «Διάνα», κ.ά.), τις Ενοπλες Δυνάμεις, Ασφαλιστικά Ταμεία και Οργανισμούς. Το νομοθετικό πλαίσιο περί μισθώσεων και υπεκμισθώσεων δυσκολεύει την υγιή ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό, τις ανακαινίσεις. Δεν υφίστανται άλλωστε φορολογικά κίνητρα για ανακαινίσεις. Ομως, οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι είναι οι μετατροπές θεάτρων και κινηματογράφων σε κέντρα διασκέδασης, σούπερ μάρκετ, κλπ. Πρόσφατο είναι και το παράδειγμα του «Αμφι-Θεάτρου» που κινδύνευσε, καθώς η Εμπορική Τράπεζα, της οποίας είναι ιδιοκτησία, προτίθετο να το ενοικιάσει προς άλλη εμπορική χρήση. Διαπιστώνεται, λοιπόν, η αναγκαιότητα συστηματικής καταγραφής, ιδιαίτερα του Δημοσίου τομέα και η δημιουργία προτάσεων αξιοποίησής τους.

Το «Πειρματικό Θέατρο» επί της οδού Σταδίου
Το «Πειρματικό Θέατρο» επί της οδού Σταδίου
Αλλά, καθώς η λήψη των αποφάσεων εναρμονίζεται συνήθως με το συμφέρον και την πρακτική του εργολαβικού κέρδους, είναι σχεδόν αδύνατο να συμβεί κάτι τέτοιο. Αυτό τον καιρό ένα νέο πρόβλημα απασχολεί το χώρο του θεάτρου και του πολιτισμού.

Στο Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (Βουκουρεστίου - Σταδίου - Αμερικής - Πανεπιστημίου) βρίσκονται τέσσερα θέατρα («Μελίνα», «Αυλωνίτη», «Πειραματικό της Πόλης» της Μαριέτας Ριάλδη και «Αλίκη», καθώς και το ιστορικό «Παλλάς»). Το υπουργείο Εθνικής Αμυνας κατόπιν διαγωνισμού «παραδίδει» το Μέγαρο στην κοινοπραξία «Picar» (Τράπεζα Πειραιώς και Καρούζος Α.Ε.) προκειμένου αυτή με τον τρόπο της αυτοχρηματοδότησης να αναλάβει την ανάπλαση του κτιρίου. Οπερ σημαίνει, η κοινοπραξία αναλαμβάνει το κόστος του έργου με ανταποδοτικό όφελος την εκμετάλλευση των χώρων για τα επόμενα 25 χρόνια.

Οπως πρόσφατα ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Μετοχικού Ταμείου Στρατού Γιώργος Σταθόπουλος, καθώς το Μέγαρο θεμελιώθηκε πριν από 70 χρόνια, αν δεν ξεκινούσαν άμεσα οι εργασίες ανακαίνισής του κινδύνευε. Ετσι το κτίριο θα ανανεώσει τη «ζωή» του για άλλα 60 χρόνια. Η συνολική κατασκευαστική επένδυση υπολογίζεται σε 18 με 20 δισ. δραχμές. Το κτίριο εκτείνεται σε μια έκταση 58.000 τ.μ., ενώ υπάρχει πρόβλεψη για επέκταση κατά 5.000 τ.μ.

Θέατρο «Αυλωνίτη» επί της οδού Βουκουρεστίου
Θέατρο «Αυλωνίτη» επί της οδού Βουκουρεστίου
Τα ζητήματα που γεννώνται και έχουν προβληματίσει τους ανθρώπους του θεάτρου είναι πολλά και σημαντικά. Πρώτο και κύριο είναι αν θα παραμείνει η χρήση των θεατρικών χώρων. Σύμφωνα με δηλώσεις, βέβαια, του υπουργού Εθνικής Αμυνας, Ακη Τσοχατζόπουλου, στο τέλος του περασμένου μήνα, τα ιστορικά διατηρητέα κτίρια («Zonnar's», «Brasilian») και οι θεατρικές υποδομές «θα παραμείνουν, ώστε η παράδοση, η ιστορία και η συνέχεια να εξασφαλιστούν».

Ωστόσο, δεν έγινε ακόμη γνωστό πώς αυτό εξασφαλίζεται από τη σύμβαση που υπεγράφη μεταξύ του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και της κοινοπραξίας που ανέλαβε το έργο.

Ετσι, ακόμη και αν πράγματι εξασφαλίζεται η συνέχεια της χρήσης των συγκεκριμένων πολιτιστικών χώρων, τίθενται και άλλα ερωτήματα, όπως: Δεδομένης της εμπορικής αξίας που προφανώς θα αυξηθεί για τους χώρους του Μεγάρου, θα αντέξουν το βάρος τα θεατρικά σχήματα, αν δεν εξαιρεθούν με κάποιο τρόπο; Και βέβαια, ένα τρίτο και όχι λιγότερο σημαντικό θέμα είναι αν τα χρόνια που θα κρατήσουν οι εργασίες, τα θέατρα θα παραμείνουν κλειστά ή οι εργασίες θα μπορέσουν να γίνουν σε χρόνο που τα θέατρα δε θα λειτουργούν, κατά τους θερινούς δηλαδή μήνες.

Σε ό,τι αφορά στο «Παλλάς», τα ερωτήματα που απασχολούν το Σύλλογο Μουσικών Υπαλλήλων της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (χρησιμοποιείται από την ΚΟΑ επί ενοικίω, για πρόβες και συναυλίες), όπως επισημαίνει η πρόεδρος του Συλλόγου Ε. Οικονομίδου είναι πολλά.

«Τι ενοίκιο θα ζητηθεί για το ανακαινισμένο "Παλλάς" και κατά πόσο θα είναι διατεθειμένο το υπουργείο Πολιτισμού να τα δώσει για την ΚΟΑ; Πώς θα συστεγάζεται η ΚΟΑ με άλλες εκδηλώσεις άλλων φορέων, όταν ήδη και σήμερα δημιουργούνται προβλήματα από αυτή τη συστέγαση; Τι θα απογίνει η ΚΟΑ κατά τη διάρκεια των έργων; Η μόνη αίθουσα που χωρά την Ορχήστρα είναι η "Αίθουσα Φίλων της Μουσικής» στο Μέγαρο. Θα φιλοξενηθούμε;».

Το «Παλλάς» και το θέατρο «Μελίνα» επί της οδού Βουκουρεστίου
Το «Παλλάς» και το θέατρο «Μελίνα» επί της οδού Βουκουρεστίου
«Σε γενικές γραμμές» - συνεχίζει η Ε. Οικονομίδου - «το θέμα είναι ότι μετά τα έργα ανάπλασης θα υπάρχει μια αίθουσα πολύ όμορφη και σύγχρονη, σε ένα διατηρητέο κτίριο στο κέντρο της Αθήνας, με κλιματισμό, ανθρώπινα καμαρίνια κλπ., ό,τι τόσα χρόνια ζητούσαμε, όπου θα μπορεί να φιλοξενηθεί η ΚΟΑ, αν της το επιτρέψουν τα οικονομικά της, χωρίς πάλι να της ανήκει ο χώρος εξ ολοκλήρου. Επιθυμία μας, βέβαια, είναι αυτός ο πολύ όμορφος χώρος που θα δημιουργηθεί, να διατεθεί στην ΚΟΑ, μέχρι αυτή να κατορθώσει να αποκτήσει ιδιόκτητο κτίριο, χωρίς κερδοσκοπικές απαιτήσεις και χωρίς προβλήματα στη λειτουργία της από συστεγάσεις».

Από την πλευρά του το Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, με απόφαση του ΔΣ, απέστειλε επιστολή προς τον υπεύθυνο της «Picar» κ. Μπέη, ζητώντας κάποιες διευκρινίσεις και παράλληλα μεταφέροντας την πάγια θέση του σωματείου να ανοίγουν θέατρα και όχι να κλείνουν.

Οπως ο αθλητισμός που, για να αναπτυχθεί, χρειάστηκε χώρους, έτσι και το θέατρο δικαιούται να αποκτήσει την ανάλογη κτιριακή υποδομή και τον αντίστοιχο τεχνικό εξοπλισμό.


Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ