Τον έχουν παρομοιάσει με τον βασιλιά των Βησιγότθων Αλάριχο, με τον άνθρωπο που την άνοιξη του 396 πέρασε χωρίς να συναντήσει αντίσταση τις Θερμοπύλες και λεηλάτησε σχεδόν όλες τις μεγάλες πόλεις της Αττικοβοιωτίας και της Πελοποννήσου. Ο Αλάριχος ήταν αυτός που πριν φτάσει στην Αθήνα πέρασε από την Ελευσίνα και κατέστρεψε το ναό της Δήμητρας, με αποτέλεσμα από τη στιγμή εκείνη να σταματήσουν τα Ελευσίνια Μυστήρια...

Αλάριχος, λοιπόν, είναι για τους κατοίκους της Ελευσίνας εδώ και τρεις δεκαετίες ο Γ. Λάτσης, ο μεγαλοβιομήχανος που με το... έτσι θέλω αλλά και με τη στήριξη των εκάστοτε κυβερνήσεων έχει δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο για την ιστορική πόλη. Η ΠΕΤΡΟΛΑ, το διυλιστήριο το οποίο διασχίζεται από δύο εθνικές οδούς και μια σιδηροδρομική γραμμή και που βρίσκεται σε 1,5 χιλιόμετρο απόσταση απ' τον οικισμό της Ελευσίνας, για τέταρτη φορά επιχειρεί να πετύχει ό,τι δεν πέτυχε πολλές φορές στο παρελθόν. Με το πρόσχημα της βελτίωσης του περιβάλλοντος, έχει δρομολογήσει εδώ και δύο χρόνια τη γιγάντωση του σημερινού δύσοσμου και ρυπογόνου διυλιστηρίου της!

Μετά την ακύρωση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) των επεκτάσεων του 1991 - ήταν η τρίτη απόπειρα του Γ. Λάτση να γιγαντώσει την επιχείρηση και τα κέρδη του - η ΠΕΤΡΟΛΑ επιμελώς, αθόρυβα και μεθοδευμένα σχεδιάζει από το 1998 την υλοποίηση ενός κολοσσιαίου προγράμματος επεκτάσεων ύψους 200 δισ. και σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη της:

• Θα δημιουργηθούν 16 νέες μονάδες - δραστηριότητες επιπλέον των 16 υφισταμένων
• Η κατανάλωση καυσίμου θα είναι 3 - 4 φορές μεγαλύτερη της σημερινής
• Η αύξηση της εγκαταστημένης ισχύος είναι απροσδιόριστη αλλά πολλαπλάσια της σημερινής
• Η αύξηση των διαρροών και της δυσοσμίας απροσδιόριστη
• Οι κίνδυνοι ατυχήματος απροσδιόριστοι, αλλά βεβαίως μεγαλύτεροι από τους σημερινούς
• Ο όγκος των απαερίων θα αυξηθεί από 329.500 κ.μ. ανά ώρα σε 1.086.840 κ.μ. ανά ώρα, δηλαδή θα υπερτριπλασιαστούν

Μάλιστα, η νέα κεντρική μονάδα καθαρισμού των απαερίων που προτίθεται να εγκαταστήσει η ΠΕΤΡΟΛΑ και με την οποία επιχειρεί να χρυσώσει το χάπι της γιγάντωσης, εμπεριέχει τον εξής κίνδυνο για την περιοχή: Αν η μονάδα αυτή δε λειτουργήσει, τότε για περισσότερο από 30 λεπτά της ώρας η Ελευσίνα και οι Εργατικές Κατοικίες Μάνδρας θα «πνιγούν» από τις τεράστιες ποσότητες καυσαερίων και ρύπων που θα απελευθερωθούν!

Η αρχή για τα σχέδια του Λάτση έγινε στις 17 Ιούνη του 1998, όταν με τη δύναμη του ισχυρού η ΠΕΤΡΟΛΑ ανέτρεψε πράξη του δασάρχη και με διαδοχικές προσφυγές κατόρθωσε να χαρακτηρίσει ως μη δασικά 131 στρέμματα έκτασης που βρίσκονται σε επαφή με την ΠΥΡΚΑΛ, ακριβώς πάνω στη νεκρή ζώνη ασφαλείας μεταξύ των δύο εγκαταστάσεων. Σε αυτή ακριβώς την έκταση - ανάσα, η ΠΕΤΡΟΛΑ σχεδιάζει, σύμφωνα με τη μελέτη της, αλλά και τις ομολογίες διευθυντικών της στελεχών, την εγκατάσταση 16 νέων μονάδων που θα καταλάβουν έκταση 110 στρεμμάτων! Ηδη η Επιτροπή Αγώνα που δημιουργήθηκε στην περιοχή, αλλά και ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Θριασίου, έχουν προσφύγει στο ΣτΕ για τους αποχαρακτηρισμούς.

Λίγο αργότερα, στις 20 Αυγούστου 1999, η εν λόγω εταιρία κατέθεσε «προς τους αξιότιμους υπουργούς» Γ. Παπαντωνίου, Β. Παπανδρέου και Κ. Λαλιώτη τις προθέσεις της (σ.σ: η ημερομηνία του εγγράφου είναι 12 Μάη 1998, αλλά εστάλη στην παραπάνω ημερομηνία) χωρίς φυσικά να υπάρξει καμιά αντίδραση ή απαγόρευση απ' την πλευρά τους. Μάλιστα, στα έγγραφα που κοινοποιήθηκαν στους τρεις υπουργούς αναφέρεται πως «η αναβάθμιση του διυλιστηρίου θα έχει πολλαπλά οφέλη, τόσο για την εταιρία, όσο και για την τοπική κοινωνία και την ελληνική οικονομία γενικότερα». Ανάμεσα σ' αυτά τα «οφέλη» - που αναλυτικά περιγράφονται - είναι: Παραγωγή καθαρότερων προϊόντων, σημαντική μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, διασφάλιση 500 θέσεων εργασίας στο διυλιστήριο και δημιουργία περίπου 1.500 θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Ξεκάθαρη, και μάλλον στο στιλ... «σας ενημερώνουμε, δε σας ρωτούμε», ήταν και η δήλωση της εταιρίας πως ήδη στις 11 Αυγούστου 1999 «ελήφθη η απόφαση για την ανάθεση της πρώτης φάσης του έργου στην κοινοπραξία Foster Wheeler Snamprogetti» και ότι «η πρώτη φάση αφορά την εκπόνηση Βασικής Μελέτης Εφαρμογής και η διάρκειά της εκτιμάται σε 10 με 12 μήνες».

Μόνο που οχτώ χρόνια μετά την τραγωδία του ατιμώρητου δυστυχήματος του 1992, με τους 14 νεκρούς, τους πολλούς τραυματίες και την τρομοκράτηση ολόκληρης της περιοχής, κανένας δεν πιστεύει ότι θα γίνει ασφαλέστερη η ΠΕΤΡΟΛΑ αν γιγαντωθεί. Κανένας δεν πιστεύει ότι θα αυξηθεί η ασφάλεια της περιοχής όταν θα εκμηδενιστεί η απόσταση ΠΥΡΚΑΛ - ΠΕΤΡΟΛΑ, κι όταν μόλις πρόσφατα το Θριάσιο συγκλονίστηκε από τον καταστροφικό σεισμό, που επιβεβαίωσε για μια ακόμα φορά τη μεγάλη σεισμογένεια της περιοχής...

Κανένας επίσης δεν πιστεύει ότι η γιγάντωση της ΠΕΤΡΟΛΑ θα αναβαθμίσει το περιβάλλον, όταν δέκα χρόνια μετά τις επεκτάσεις του 1987 οι κάτοικοι της Ελευσίνας καθημερινά βιώνουν τις αφόρητες δυσοσμίες. Και κανένας φυσικά δεν πιστεύει την άθλια προπαγάνδα της ΠΕΤΡΟΛΑ για τις νέες θέσεις εργασίας, όταν την περίοδο '87 - '91 η ΠΕΤΡΟΛΑ υποσχέθηκε απατηλά 150 νέες θέσεις εργασίας - αποσκοπώντας να δημιουργήσει αντίβαρα και ερείσματα στην τοπική κοινωνία και να κατευνάσει τις αντιδράσεις - αλλά μετά την έναρξη λειτουργίας των μονάδων, όχι μόνο σε προσλήψεις δεν προχώρησε, αλλά μείωσε το προσωπικό κατά 50%! Οπως επίσης κανένας δεν πιστεύει πως η ΠΕΤΡΟΛΑ κι ο Λάτσης κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς καμιά στήριξη, υποστήριξη ή ανοχή απ' το κράτος και τις εκάστοτε κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων...

«Μόνο ο πάνδημος ξεσηκωμός μπορεί να σταματήσει τα καταστροφικά σχέδια της ΠΕΤΡΟΛΑ», είναι η θέση τόσο της Επιτροπής Αγώνα κατά της επέκτασης της ΠΕΤΡΟΛΑ που δημιουργήθηκε στην περιοχή τον προηγούμενο Μάρτη, όσο και όλων των κατοίκων της πολύπαθης πόλης. Αυτή τη φορά στο πλευρό τους βρίσκονται και όλα τα Δημοτικά Συμβούλια του Θριασίου (Ελευσίνας, Μάνδρας, Ασπρόπυργου, Μαγούλας) - με θλιβερή εξαίρεση του Μεγάλου Πεύκου - τα οποία με συντριπτικές πλειοψηφίες αποφάσισαν το Μάρτη να υψώσουν ανάστημα στο σύγχρονο Αλάριχο...

Τρία από τα ενενήντα μέλη της Επιτροπής Αγώνα κατά της επέκτασης της «Πετρόλα», μιλούν σήμερα στο «Ρ» και το σοβαρότερο όλων όσων καταγγέλλουν είναι πως ο Λάτσης σχεδιάζει επέκταση της επιχείρησής του, χωρίς να υπάρχει νομικό πλαίσιο που να καλύπτει τέτοιου είδους επεκτάσεις. Μάλιστα, τα μέλη της Επιτροπής τονίζουν πως υπάρχει η πληροφορία ότι η ΠΕΤΡΟΛΑ πιέζει για την τροποποίηση του ΠΔ 84/84, ούτως ώστε να είναι νομιμοφανής η επέκτασή της. Μέρος της συνέντευξης των Αντώνη Χοροζάνη, Χρήστου Χρηστάκη και Νίκου Βιλλιώτη έχει ως εξής:

- Η Επιτροπή Αγώνα κατά της επέκτασης της ΠΕΤΡΟΛΑ κάτω από ποιες συνθήκες αναγκάστηκε να συσταθεί;

- Χρ. Χρηστάκης: Από το 1998 υπήρχαν πληροφορίες για επεκτατικά σχέδια της ΠΕΤΡΟΛΑ στην Ελευσίνα, που επιβεβαιώθηκαν μέσα στο 1999. Αμέσως, απευθυνθήκαμε σε ενεργούς πολίτες της τοπικής κοινωνίας για τη συγκρότηση Επιτροπής, καθότι υπήρχε και η εμπειρία του παρελθόντος. Και θεωρούμε πολύ σημαντικό ότι ανάμεσά μας είναι τέσσερις δήμαρχοι (Ελευσίνας, Μάνδρας, Μαγούλας και Ασπρόπυργου), καθώς και τα Σωματεία Εργαζομένων της ΠΥΡΚΑΛ και των Ναυπηγείων Ελευσίνας.

- Θέλετε, δηλαδή, εδώ να πείτε πως ο λαός της Ελευσίνας θυμάται κι ακριβώς αυτή η μνήμη είναι που βοηθά το έργο σας και τους αγώνες;

- Χρ. Χρηστάκης: Ακριβώς έτσι. Κι είναι σημαντικό εδώ να αναφέρουμε ότι στην περίπτωση της ΠΕΤΡΟΛΑ δεν υπήρχε μια βιομηχανία, η οποία προηγήθηκε των οικισμών. Εδώ συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Είχαμε έναν παραθεριστικό οικισμό, η δαντέλα της Ελευσίνας ήταν, μια μικρή λουτρόπολη, κι αναγκαστικά και βίαια ήρθε το '72 ο Λάτσης και με τη βοήθεια της χούντας έκανε αναγκαστική απαλλοτρίωση. Αυτό έχει δημιουργήσει συλλογικά απωθημένα στο θυμικό της κοινής γνώμης εις βάρος της ΠΕΤΡΟΛΑ και εις βάρος του Λάτση. Γιατί εδώ είχαμε επιδρομή εις βάρος της πόλης.

- Τη νέα επέκταση ο Λάτσης τη δικαιολογεί, λέγοντας ότι η εταιρία δεν είναι βιώσιμη και χρειάζεται εκσυγχρονισμός της, ώστε να γίνουν ανταγωνιστικά τα προϊόντα της; Τι απαντάτε σ' αυτό;

- Χρήστος Χρηστάκης: Οσον αφορά τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, το '98 παρουσίασε κέρδη 4 δισ. και το '99 κέρδη 12 δισ. Είχαμε, δηλαδή, τριπλασιασμό των κερδών της. Πώς δεν είναι βιώσιμη μια τέτοια επιχείρηση;

- Το άλλο επιχείρημά του είναι πως θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Σ' αυτό τι λέτε;

- Αντ. Χοροζάνης: Οταν ο Λάτσης έκανε τις προηγούμενες επεκτάσεις, το '87, μείωσε κατά 200 τις θέσεις εργασίας. Αρα, δεν υπάρχει τέτοιο δίλημμα. Ούτε η βιωσιμότητα της επιχείρησης, ούτε ότι η νέα επέκταση θα εξασφαλίσει νέες θέσεις εργασίας.

- Με ποιους τρόπους σκέφτεστε να ανακοινώσετε στο λαό του Θριασίου τις προθέσεις του Γ. Λάτση;

- Χρ. Χρηστάκης: Με πολλούς. Ενας απ' αυτούς είναι ότι θα διανεμηθεί η ανακοίνωση που έχουμε βγάλει σε 25.000 αντίτυπα σε όλο το Θριάσιο. Ενα δεύτερο είναι ότι θα προχωρήσουμε σε μια μεγάλη εκδήλωση την Ημέρα του Περιβάλλοντος, στις 5 Ιούνη, με συνδιοργανωτές τους δήμους. Από κει και πέρα, θα γίνουν ενδεχομένως παραστάσεις στα υπουργεία, γιατί ακόμα δεν έχει εκδοθεί η άδεια για την επέκταση. Προφανώς, βέβαια, την έχει στο τσεπάκι της όποια ώρα θέλει. Εμείς προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε αυτό το μεσοδιάστημα, μεταξύ της εξαγγελίας της επέκτασής της και της αδειοδότησής της. Ενα ακόμα βήμα είναι η συλλογή υπογραφών. Στόχος μας είναι να μαζευτούν 10 - 12 χιλιάδες υπογραφές. Ηδη, μέσα στην πρώτη βδομάδα έχουν μαζευτεί πάνω από 1.500 - 2.000.

- Πιστεύετε ότι οι αγώνες μπορούν να σταματήσουν τα σχέδια της ΠΕΤΡΟΛΑ;

- Χρ. Χρηστάκης: Μόνο αν είναι έγκαιροι, μόνο αν συμβούν τώρα. Αν υπάρξει αδειοδότηση, τα πράγματα θα είναι πιο δύσκολα.

- Αντ. Χοροζάνης: Πρέπει εδώ να επισημάνουμε ότι η Επιτροπή κατάφερε μέχρι τώρα να συνεδριάσουν όλα τα δημοτικά συμβούλια του Θριασίου, το Νομαρχιακό Συμβούλιο και ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος του Θριασίου. Αναγκάστηκαν να πάρουν θέση και αποφάσεις. Κι όλες οι αποφάσεις είναι κατά της επέκτασης - εκτός απ' το ΔΣ του Μεγάλου Πεύκου - και, μάλιστα, ο Σύνδεσμος έχει προσφύγει κι αυτός στο ΣτΕ για τον αποχαρακτηρισμό της δασικής έκτασης. Που σημαίνει, δηλαδή, ότι ήδη η Επιτροπή έχει παράγει έργο.

- Εάν, τελικά, η επέκταση της ΠΕΤΡΟΛΑ γίνει, τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στη ζωή των κατοίκων;

- Χρ. Χρηστάκης: Υπάρχει, ήδη, σοβαρότατο πρόβλημα ρύπανσης απ' την επέκταση που ο Λάτσης αποκάλεσε εκσυγχρονισμό το 1987. Οι ίδιοι οι εκπρόσωποι της ΠΕΤΡΟΛΑ έχουν παραδεχτεί πως ήδη η βιομηχανία ρυπαίνει την περιοχή. Κι είχαν προσπαθήσει τότε να μας πείσουν ότι αυτή η επέκταση - εκσυγχρονισμός, αυτά τα 6,5 δισ., διατίθενται για την προστασία του περιβάλλοντος και για την καλύτερη παραγωγή προϊόντων. Την είχαν σχεδόν ονομάσει περιβαλλοντική επέκταση! Αποτέλεσμα ήταν να μεσολαβήσει το δυστύχημα του '92 σε πρόσφατα συντηρημένη μονάδα, να σκοτωθούν 14 εργαζόμενοι και να μην τιμωρηθεί κανένας.

Είναι ενδεικτικό πως η μονάδα ντίζελ που έστησαν την περίοδο '87 - '91 είναι η κύρια υπεύθυνη για όλες τις δυσοσμίες που υπάρχουν σήμερα μέσα στην πόλη. Δυσοσμίες έντονες και ενοχλητικότατες. Να αναφέρουμε εδώ πως η ρύπανση στην περιοχή εσκεμμένα δε μετριέται. Ολα αυτά τα λέω για να τονίσω πως πρόβλημα για την περιοχή υπάρχει ήδη. Εάν συμβεί τώρα η επέκταση, η κατάσταση που θα δημιουργηθεί θα είναι απρόβλεπτα, αλλά και προβλέψιμα τραγική.

- Μετά το τραγικό δυστύχημα του 1992, τι έχει γίνει, όσον αφορά την ασφάλεια των κατοίκων και των εργαζομένων;

- Αντ. Χοροζάνης: Μετά το '92, ο Λάτσης αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στις οδηγίες Σεβέζο. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει δεχτεί κανέναν έλεγχο από καμιά υπηρεσία της ΤΑ και του κράτους. Παράλληλα, κανένα μέτρο πρακτικό δεν έχει παρθεί στην περιοχή μας, όσον αφορά το χώρο διαφυγής των κατοίκων σε περίπτωση έκρηξης του διυλιστηρίου, όπως επίσης δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη μεγάλων χώρων συνάθροισης πολιτών μετά από ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ενας δρόμος που υπάρχει και έχει χαρακτηριστεί σαν δρόμος διαφυγής είναι ο δρόμος που φεύγει απ' την Ελευσίνα και πάει προς τη Θήβα. Εδώ κι έξι χρόνια έχουν παρθεί αποφάσεις να γίνει διάνοιξη αυτού του δρόμου, ακόμα όμως δεν έχει γίνει τίποτα. Ούτε έχει γίνει τίποτα για τη δημιουργία μεγάλων χώρων υποδοχής των κατοίκων. Τα πάντα είναι στα χαρτιά και το κράτος φέρει τρομερές, εγκληματικές ευθύνες. Κατά τη γνώμη μου, μάλιστα, ο Λάτσης σε όλα αυτά τα σχέδια που ετοιμάζει έχει την αμέριστη υποστήριξη της κυβέρνησης.

- Θεωρείτε, δηλαδή, δεδομένο ότι ο κ. Λάτσης σε ό,τι κάνει και σε ό,τι προτίθεται να κάνει έχει την κυβερνητική συμπαράσταση...

- Χρ. Χρηστάκης: Το σημαντικότερο, ίσως, που το επιβεβαιώνει είναι ότι δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο, που να επιτρέπει και να καλύπτει τέτοιες επεκτάσεις για την Αττική. Ετσι, μόνο με την τακτική των παρεκκλίσεων, μπορεί να δοθεί αυτή η άδεια. Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) της Ελευσίνας προβλέπει το συγκεκριμένο χώρο, όπου ο Λάτσης θέλει να επεκταθεί, ως ζώνη πρασίνου της πόλης και προστασίας απ' τη βιομηχανική όχληση. Τι ζητά, λοιπόν, σ' αυτόν το χώρο;

Παράλληλα, μην ξεχνάμε ότι ο Λάτσης, όταν αγόρασε την Τράπεζα Κρήτης, όλοι πίστευαν ότι το τίμημα θα ήταν περίπου 50 δισ. Πάει και σκάει στην κυβέρνηση 90 δισ. Αυτά τα επιπλέον σαράντα δισ. για ποιο λόγο δόθηκαν; Ο νοών νοείτω.

- Νίκος Βιλλιώτης: Η ΠΕΤΡΟΛΑ, παράλληλα, επιδίδεται, όλα αυτά τα χρόνια, σε μια παροχολογία μέσα στην τοπική κοινωνία, προκειμένου να κατευνάσει τις αντιδράσεις και να δελεάσει την κοινή γνώμη έως ότου πετύχει το σκοπό της. «Δωρίζει η ΠΕΤΡΟΛΑ, πληρώνει η Ελευσίνα», λέγαμε κάποτε στις προκηρύξεις μας. Μάλιστα, κυριαρχεί σε στόματα της τοπικής κοινωνίας η άποψη πως αφού δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα ας τα πάρουμε τουλάχιστον! Πάντως, πιστεύω ότι, όταν το θέμα και το πρόβλημα γίνει γνωστό, θα βρούμε υποστηρικτές ακόμα και μέσα από το κυβερνητικό κόμμα.