Μουδιάζει κάποιος μπροστά στον θάνατο και ούτε που ξέρει τι να πει. Πόσο μάλλον μπροστά σε έναν τόσο άδικο θάνατο, όπως αυτός του 16χρονου Ρομά, Κώστα Φραγκούλη, που δολοφονήθηκε με σφαίρα στο κεφάλι από αστυνομικά πυρά το βράδυ της 5ης Δεκεμβρίου 2022, επειδή δεν πλήρωσε 20 ευρώ βενζίνη (...) Αυτήν τη στιγμή υπάρχει αναβρασμός μέσα στην ίδια την Κοινότητα. Είναι θεμιτό και απόλυτα λογικό να διαμαρτύρονται και να ζητούν δικαιοσύνη. Σκότωσαν άλλον έναν από αυτούς. Μόνο που ο Κώστας ο Φραγκούλης δεν είναι απλώς «άλλος ένας από αυτούς», είναι «άλλος ένας από εμάς». Οι Ρομά είναι Ελληνες πολίτες και ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται (...)

Δεν τον γνώριζα τον Κώστα τον Φραγκούλη, όπως δεν γνώριζα και τον Νίκο τον Σαμπάνη. Γνωρίζω όμως πολλούς άλλους τσιγγάνους, Ελληνες και μη. Δούλεψα για αυτούς και με αυτούς για μια δεκαετία και μπορώ να πω με σιγουριά ότι οι περισσότεροι δεν είναι εγκληματίες. Υπάρχει σαφώς παραβατικότητα μέσα στην Κοινότητα των Ρομά. Ποια είναι όμως η αιτία της; Είναι γιατί οι Ρομά αρέσκονται στο να κλέβουν, να πουλάνε ναρκωτικά κ.λπ.; Είναι στοιχείο «της φύσης τους» και της «ιδιαίτερης» πολιτισμικής τους ταυτότητας; Φυσικά και όχι. Κανείς δεν θέλει να βρίσκεται στο περιθώριο.

Η μήτρα που γεννά την εγκληματικότητα εντός της Κοινότητας των Ρομά δεν είναι άλλη από τη φτώχεια και την αποστέρηση, από τον θεσμικό ρατσισμό από το ίδιο το κράτος, από την έλλειψη πρόσβασης σε κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης, στην Υγεία, στην Εκπαίδευση και την αξιοπρεπή εργασία. Αν δεν γνωρίζει κάποιος τι σημαίνει κοινωνική ένταξη, πώς να θέλει να ενταχθεί; Οταν η κοινωνία είναι εχθρική απέναντί του, γιατί να θέλει να γίνει μέρος της; Η στάση κάποιων Ρομά δεν είναι κάτι άλλο πέρα από άμυνα απέναντι στον ρατσισμό που δέχονται (...)

Υπάρχουν όμως και Ρομά που προσπαθούν να ξεφύγουν από το περιθώριο όπου τους έχει σπρώξει το ίδιο το σύστημα. Που σπουδάζουν, δουλεύουν, αποφασίζουν να δημιουργήσουν οικογένεια σε μεγαλύτερη ηλικία, αφήνουν πίσω τον καταυλισμό ή και όχι, αλλά ακολουθούν ένα διαφορετικό πρότυπο ζωής από το στερεοτυπικό που ακολουθούσαν οι προηγούμενες από αυτούς γενιές. Και πλέον αν τους δει κάποιος στον δρόμο, δεν τους ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους Ελληνες πολίτες.

Μα και οι Ρομά δεν είναι Ελληνες πολίτες; Φυσικά και είναι, και όπως είπα και προηγουμένως, ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται (...) Οι Ρομά στην Ελλάδα δεν είναι μειονότητα και ούτε πρέπει να γίνουν. Πολιτογραφήθηκαν Ελληνες πολίτες ήδη από το 1978 και, όπως και οι υπόλοιποι, υπηρετούν στον στρατό, πληρώνουν φόρους και έχουν υποχρεώσεις απέναντι στο κράτος (...)

Δυστυχώς, για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σε σχέση με τη θέση τους στην ελληνική κοινωνία, έχουν και οι ίδιοι οι Ρομά ευθύνη. Πρώτα και κύρια για την απεμπόληση του αγώνα και των διεκδικήσεών τους και τη χρόνια εναπόθεσή τους σε χέρια «τσιγγανοπατέρων» και «φωτισμένων ηγετών», που, όπως αποδείχθηκε, μόνο στόχο είχαν το προσωπικό όφελος. Για χρόνια επικρατούσε στην Κοινότητα των Ρομά η δικαιολογία ότι «εκείνοι οι ηγέτες ξέρουν καλύτερα» και δεν έπαιρναν την υπόθεση στα χέρια τους.

Ενώ η κατάσταση τα τελευταία χρόνια δείχνει να βελτιώνεται, σήμερα προωθείται ο σύγχρονος «τσιγγανοπατερισμός» με επιδοτούμενα προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Προγράμματα που χρηματοδοτούν τους σύγχρονους «φωτισμένους» Ρομά να οικοδομήσουν πολιτικές καριέρες και που με μαθηματική ακρίβεια δεν θα έχουν καμία θετική αντανάκλαση στην πραγματικότητα των απλών Ρομά, που συνεχίζουν να διαβιούν σε καταυλισμούς χωρίς τρεχούμενο νερό, χωρίς ρεύμα, χωρίς στέγη πάνω απ' το κεφάλι τους. Γι' αυτό είναι ανάγκη τώρα, περισσότερο από ποτέ, όλοι οι Ρομά να πάρουν ενεργητικά μέρος στις μαζικές διαδικασίες των συλλόγων τους και των επίσημα θεσμοθετημένων συνδικαλιστικών οργάνων εκπροσώπησής τους (...)

Το ζήτημα δεν είναι φυλετικό, αλλά ταξικό. Την πίκρα και το πένθος για τους αδικοχαμένους Κώστα και Νίκο, τον φόβο τους να μη θρηνήσουμε κι άλλα θύματα από την Κοινότητα των Ρομά, να τα μετουσιώσουν σε κοινό αγώνα με τους εργαζόμενους. Η οργή να γίνει δύναμη στα χέρια της Κοινότητάς τους και να ενωθεί με τη δύναμη των εργαζομένων, των ανέργων, των φοιτητών και των υπόλοιπων λαϊκών στρωμάτων. Να καταλάβουν ότι έχουν και οι ίδιοι ευθύνη, ότι η υπόθεση της κοινωνικής τους ένταξης βρίσκεται και στα δικά τους χέρια. Οτι πρέπει και οι ίδιοι, μέσα από τις γραμμές του οργανωμένου κινήματος, να παλέψουν για να κατακτήσουν τα δικαιώματά τους στο σήμερα και μια άλλη κοινωνία για τα παιδιά τους.

Από την άλλη, η εργατική τάξη και τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα, από κοινού με την Κοινότητα των Ρομά, να κάνουν υπόθεσή τους τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους καθώς και των υπόλοιπων κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων. Από κοινού να παλέψουν στην κατεύθυνση της ουσιαστικής κοινωνικής ένταξης των Ρομά, μέσα από μια άλλη κοινωνία, σοσιαλιστική, που επίκεντρο θα έχει τον ίδιο τον εργαζόμενο και θα τσακίσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Οι Ελληνες Ρομά έχουν κάθε συμφέρον στην παρούσα φάση να συστρατευθούν με τον υπόλοιπο λαό, με τους εργάτες και τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα, να παλέψουν, να διεκδικήσουν και να κατακτήσουν την ουσιαστική κοινωνική τους ένταξη.

(Ολόκληρο το άρθρο δημοσιεύεται στο πόρταλ «902.gr»)