ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 21 Οχτώβρη 2015
Σελ. /24
Για την κατάσταση που επικρατεί στα Ερευνητικά Κέντρα

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς και όσα μας επιφυλάσσει η καινούργια - παλιά συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ έχουν ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της κοινωνικής και εργασιακής καθημερινότητας των εργαζομένων της χώρας, άρα και των εργαζομένων στην Ερευνα. Η συνισταμένη είναι ότι ανατρέπονται όλα τα κεκτημένα των προηγούμενων ετών.

Ειδικά, δε, για τους εργαζόμενους στα Ερευνητικά Κέντρα, το πλέον οξυμένο και άμεσο πρόβλημα είναι το γεγονός ότι πολλά ερευνητικά προγράμματα τελειώσανε πρόσφατα ή πρόκειται να τελειώσουν μέχρι το τέλος του χρόνου, ενώ παράλληλα δεν έχουν προκηρυχθεί νέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πολλοί εργαζόμενοι να κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς δουλειά ή να είναι ήδη άνεργοι. Παράλληλα, πολλοί υποψήφιοι διδάκτορες ή μεταδιδακτορικοί ερευνητές εξωθούνται να συνεχίσουν να δουλεύουν αμισθί, έτσι ώστε να μην πάει στράφι η δουλειά τόσων χρόνων και να ολοκληρώσουν τη διατριβή τους ή κάποια δημοσίευση. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο στο ΕΚΕΒΕ «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» τελείωσαν πρόσφατα ή τελειώνουν 15 ελληνικά προγράμματα σε όλα σχεδόν τα εργαστήρια, ένα ολόκληρο εργαστήριο έχει ήδη εγκαταλείψει το Κέντρο, ενώ τα προγράμματα που λήγουν μέχρι το τέλος του χρόνου αφορούν άλλους 44 εργαζομένους.

Η επικείμενη λήξη των προγραμμάτων δημιουργεί ένα κλίμα διαρκούς πίεσης, ώστε να «βγουν οι προθεσμίες», με αποτέλεσμα πολλοί συνάδελφοι να δουλεύουν με εξαντλητικά ωράρια πολύ πέραν του 8ώρου ή ακόμα και να μην πήραν άδεια το καλοκαίρι για να μην «πάει πίσω η δουλειά».

Παράλληλα, καλλιεργείται έντονος ανταγωνισμός και διεξάγεται ένα ασταμάτητο κυνήγι προγραμμάτων.

Σημαντικότατο ρόλο στα παραπάνω παίζει προφανώς και η διαρκώς μειούμενη κρατική χρηματοδότηση της Eρευνας τα τελευταία χρόνια, η οποία πολλές φορές καθυστερεί τραγικά ή υπόκειται σε επιπλέον περικοπές μέχρι να φτάσει τελικά στα ερευνητικά ιδρύματα.

Οι εξαγγελίες και διαβεβαιώσεις μάλιστα της συγκυβέρνησης για την προκήρυξη προγραμμάτων μέσα στο καλοκαίρι, αποδείχτηκαν, για μια ακόμη φορά, «φύκια για μεταξωτές κορδέλες». Είναι σαφές ότι οι όποιες εξαγγελίες του υπουργού κ. Φωτάκη για προκήρυξη προγραμμάτων το επόμενο διάστημα (πακέτο «Γιούνκερ», ΕΣΠΑ) ή την απόδοση των λεγόμενων «matching funds», ακόμη κι αν υλοποιηθούν, πάλι δε λύνουν το πρόβλημα. Σε καμία περίπτωση τα χρήματα αυτά δεν επαρκούν για να καλυφθούν όλοι οι εργαζόμενοι που θα μείνουν το αμέσως επόμενο διάστημα ξεκρέμαστοι. Πέραν αυτού, μέχρι να ολοκληρωθούν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες (προκηρύξεις - κατάθεση προτάσεων - αξιολογήσεις κ.λπ.), θα περάσουν αρκετοί μήνες μέχρις ότου δουν οι εργαζόμενοι το χρώμα του χρήματος... Αλλωστε, κι όποιοι ακόμα, κάποια στιγμή, βρουν δουλειά, αυτή θα είναι με τους ίδιους όρους και σε λίγο καιρό θα 'ναι και πάλι «στον αέρα».

Το πρόβλημα είναι στη στρατηγική του κεφαλαίου για την Ερευνα και στο πώς αυτή λειτουργεί

Η κατάσταση αυτή αναδεικνύει ότι η καρδιά του προβλήματος είναι ο τρόπος που λειτουργεί η Ερευνα γενικότερα. Η πλειοψηφία των εργαζομένων στα Ερευνητικά Κέντρα δουλεύει με ετήσιες ή και μικρότερης διάρκειας συμβάσεις ή και με συμβάσεις έργου, ενώ η απρόσκοπτη συνέχιση του έργου τους (ερευνητικού και μη) είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξασφάλιση προγραμμάτων. Αμεση συνέπεια αυτού, είναι το γεγονός ότι ουσιαστικά το αντικείμενο της Ερευνας καθορίζεται από τα διαθέσιμα προγράμματα. Ακόμα κι αν κάποιος θέλει να ερευνήσει ένα θέμα, που να έχει μάλιστα μεγάλο ενδιαφέρον από τη σκοπιά των λαϊκών αναγκών, για το οποίο, όμως, δεν μπορεί να βρεθεί χρηματοδότηση από κάποιο πρόγραμμα, θα αναγκαστεί να ερευνήσει κάτι άλλο, αν θέλει να συνεχίσει να δουλεύει στο χώρο.

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση σε πολλές χώρες του εξωτερικού, όπου άρχισαν να εμφανίζονται σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης και μισθοδοσίας τα τελευταία χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει ότι το πρόβλημα είναι γενικότερο και δεν έχει να κάνει μόνο με τα χρέη της Ελλάδας, την κακοδιαχείριση κ.λπ.

Τι δείχνουν τα παραπάνω; Οτι, σε τελική ανάλυση, αιτία είναι η στρατηγική του κεφαλαίου για την Ερευνα, το οποίο αποζητεί, μέσω αυτής, να αυγατίσει τα κέρδη του, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά του, να κατοχυρώσει την κυριαρχία του. Τα προγράμματα δίνονται κατά βάση σε ερευνητικά πεδία που μπορεί να αποφέρουν κέρδος είτε άμεσα είτε μεσοπρόθεσμα. Το παράδειγμα των λεγόμενων «ορφανών» νόσων είναι αποκαλυπτικό: Πρόκειται για νόσους για τις οποίες δε γίνεται καμία έρευνα για να βρεθεί η θεραπεία τους, επειδή πολύ απλά ο αριθμός των ασθενών είναι πολύ μικρός και άρα δε θα αποφέρουν κάποιο ιδιαίτερο κέρδος στη φαρμακοβιομηχανία που θα παρασκεύαζε το αντίστοιχο φάρμακο.

Στους χώρους της έρευνας πέφτει πολύ παραμύθι και λιβάνισμα, ότι δήθεν χάρη στην ΕΕ έχουμε προγράμματα και μπορούμε να κάνουμε έρευνα κ.λπ. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Η ΕΕ γεννάει από μόνη της χρήμα; Ολα τα κράτη - μέλη (συμπεριλαμβανομένης και τη Ελλάδας), μέσω της σκληρής άμεσης και έμμεσης φορολογίας των λαϊκών στρωμάτων, συνεισφέρουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ, η οποία στη συνέχεια ξαναμοιράζει τα χρήματα αυτά σε διάφορα προγράμματα. Ετσι, πάνω από το 80% των χρημάτων που παίρνει η Ελλάδα ως προγράμματα από την ΕΕ, ο λαός τα έχει ήδη προπληρώσει! Επιπρόσθετα, η στρατηγική της ΕΕ σε ό,τι αφορά την εργασία γενικότερα, δηλαδή: Κινητικότητα - ελαστικοποίηση σχέσεων εργασίας - ανταγωνισμός, βάζει έντονα το στίγμα της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα (ένα από τα πολλά): ο τελευταίος νόμος για την έρευνα (που ο ΣΥΡΙΖΑ διαρρήγνυε τα ιμάτιά του ότι θα καταργούσε άμεσα, όπως και τα μνημόνια βέβαια...) αναφέρει ότι μπορείς να δουλεύεις ως μεταδιδάκτορας (δηλαδή με συμβάσεις, για όσους έχουν ολοκληρώσει το διδακτορικό) το πολύ μέχρι 7 χρόνια. Για μετά, είτε γίνεσαι μόνιμος ερευνητής (τέτοιες θέσεις έχουν να προκηρυχτούν περίπου από τον καιρό του Νώε), είτε, πολύ απλά, φεύγεις...

Μόνη λύση η οργάνωση του αγώνα και η συλλογική δράση

Οσο, λοιπόν, η έρευνα συνεχίζει να λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα, τόσο θα επανεμφανίζονται συνεχώς τα ίδια προβλήματα σε όλο και πιο έντονη μορφή. Υπάρχει λύση; Η ουσιαστική λύση του προβλήματος θα ήταν η έρευνα να γίνεται με σχέδιο και με κριτήριο τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι τα κέρδη, αφού μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί απρόσκοπτα η απαραίτητη χρηματοδότηση, ώστε να μην υπάρχει συνεχώς ο φόβος της απώλειας θέσεων εργασίας αλλά και διακοπής της έρευνας.

Κάτι τέτοιο όμως δε γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή, κι ο δρόμος αυτός φωτίζεται κι ανοίγει μέσα από τη δράση μας σήμερα. Ετσι, λοιπόν, για το φλέγον ζήτημα των απολύσεων (όπως κι αν βαφτίζονται, τέτοιες είναι) λόγω λήξης των προγραμμάτων, δεν έχουμε άλλο δρόμο παρά να διεκδικήσουμε να μη μείνει κανένας χωρίς δουλειά, κανένας να μην αναγκαστεί να δουλέψει τζάμπα. Να απαιτήσουμε άμεσα κρατική χρηματοδότηση επαρκή για να καλύψει πλήρως τις μισθολογικές - ασφαλιστικές ανάγκες για όλους τους εργαζόμενους (μόνιμους και συμβασιούχους) και τα λειτουργικά έξοδα των ερευνητικών ιδρυμάτων. Να διεκδικήσουμε την κατάργηση του απαράδεκτου καθεστώτος με τα μπλοκάκια, την κατάργηση όλων των ελαστικών σχέσεων εργασίας, τη μονιμοποίηση όλων των συναδέλφων.

Συνήθως, προβάλλεται ως αντίλογος η γνωστή πια καραμέλα ότι «λεφτά δεν υπάρχουν». Αλήθεια; Τότε πώς αποφάσισαν το Μάρτη να διαθέσουν 500 εκ. δολ. για την επισκευή 5 πολεμικών αεροπλάνων; Γιατί δε δίστασαν να δώσουν 200 δισ. ευρώ στις τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους τα τελευταία 5 χρόνια; Γιατί ξοδεύουν εκατομμύρια για αποστολές σε Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Λιβύη κ.α. και εξοπλισμούς στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, εμπλέκοντας το λαό μας σε επικίνδυνα παιχνίδια πολέμου; Γιατί τροφοδοτούν όλα αυτά τα χρόνια με ζεστό χρήμα εφοπλιστές και μεγαλοεργολάβους (για να φτιάχνουν π.χ. δρόμους που τους ξαναπληρώνει ο λαός διπλά και τρίδιπλα με τα διόδια);

Δεν μπορούμε να περιμένουμε το μεσσία που θα έρθει πάνω στο φτερωτό του άλογο να μας σώσει. Μόνη λύση η οργάνωση του αγώνα μας, η συλλογική δράση και η αλληλεγγύη. Είναι η προσπάθεια για αλλαγή του συσχετισμού στο κίνημα, ενάντια στις συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πλειοψηφίες στις δύο Ομοσπονδίες του χώρου (ΠΟΕΕΚ-Ι, ΠΟΣΕΕΙΙΔ) αρνούνται να πάρουν την οποιαδήποτε αγωνιστική πρωτοβουλία, καλλιεργούν το συνεργατισμό, τον εφησυχασμό, την αναμονή ότι δήθεν η κυβέρνηση θα δώσει λύση. Από κοντά και οι πλειοψηφίες σε αρκετά σωματεία του χώρου, που αρνούνται ακόμα και να γράψουν στα σωματεία τους συμβασιούχους, ενώ η διεξαγωγή γενικής συνέλευσης, η οργάνωση κινητοποιήσεων ακούγονται στ' αυτιά τους ως ανέκδοτο.

Απέναντι σε όλα αυτά, κλιμακώνουμε τους αγώνες μας, συντονίζουμε τη δράση μας, συμπαρατασσόμαστε, βάζοντας και τις δικές μας δυνάμεις και διεκδικήσεις, στα συλλαλητήρια στις 22 Οκτώβρη, στην απεργία στις 12 Νοέμβρη, μαζί με τις εκατοντάδες άλλα σωματεία και οργανώσεις του λαϊκού κινήματος.


Αιμίλιος ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ
Πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο ΕΚΕΒΕ «Αλέξανδρος Φλέμινγκ»



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ