Τον εντεινόμενο ανταγωνισμό για το ποια ιμπεριαλιστική δύναμη θα μπορέσει να «κερδίσει πόντους» στο Αφγανιστάν και στην ευρύτερη περιοχή, μετά την αποχώρηση των αμερικανοΝΑΤΟικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη χώρα και την ανακατάληψη της εξουσίας από τη σκοταδιστική οργάνωση των Ταλιμπάν, αποτυπώνουν όλο και πιο ανοιχτά οι παρεμβάσεις όλων των εμπλεκόμενων πλευρών και οι αναλύσεις των αστικών επιτελείων.

Σε ένα τέτοιο φόντο εξελίσσονται οι διεργασίες για την κυβέρνηση που θα σχηματίσουν οι Ταλιμπάν, οι διάφορες επαφές τους στην Καμπούλ, στο Κατάρ και αλλού, με αξιωματούχους ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, αλλά και «αντιπολιτευόμενες» κινήσεις παραγόντων κυρίως στην επαρχία Παντσίρ, που έχει παραμείνει έξω από τον έλεγχο των Ταλιμπάν.

Την ίδια ώρα, ο αφγανικός λαός συνεχίζει να ζει στην εξαθλίωση, αντιμέτωπος με τις συνέπειες της 20χρονης επέμβασης των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και των συμμάχων τους. Χαρακτηριστικά, παρά τα δισ. «αναπτυξιακής βοήθειας» που διαφημίζονταν ως άλλοθι της ιμπεριαλιστικής επέμβασης, πριν ακόμα ξεκινήσει η πανδημία της Covid-19 υπολογιζόταν ότι το 47,3% του πληθυσμού ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Το 2020, το αφγανικό ΑΕΠ έφτανε μόλις τα 19,81 δισ. δολάρια, με το 42,9% να καλύπτεται από την «ξένη βοήθεια».

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία και για τη θέση των γυναικών - και τη... «βελτίωσή» της μετά από δύο δεκαετίες «ανθρωπιστικής» επέμβασης - καθώς μόλις το 16% εκτιμάται ότι συμμετέχει στην αγορά εργασίας. Ακόμα, μόνο το 29% άνω των 15 ετών είναι εγγράμματες (μεγαλύτερο αλλά και πάλι πολύ χαμηλό είναι το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες, μόλις 55%).

Παράλληλα, συνεχίζεται το δράμα χιλιάδων ανθρώπων που παλεύουν με κάθε τρόπο να φύγουν από τη χώρα για να ξεφύγουν από αυτήν την «κληρονομιά» της ιμπεριαλιστικής επέμβασης που αναμένεται να επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο.

Σύμφωνα μόνο με αξιωματούχους του ΝΑΤΟ και των Ταλιμπάν, από την Κυριακή εκτιμάται ότι τουλάχιστον 12 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εντός και γύρω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, είτε από πυρά είτε σε ποδοπατήματα. Υπενθυμίζεται ότι τόσοι οι ΗΠΑ όσο και οι Ταλιμπάν έχουν επιβεβαιώσει ότι χρησιμοποιούν πυρά για «τον έλεγχο του πλήθους».

Στο μεταξύ, ο πρώην αντιπρόεδρος Αμρουλάχ Σάλεχ (που επιμένει ότι μετά τη φυγή του Προέδρου Γάνι στο εξωτερικό είναι ο «νόμιμος μεταβατικός πρόεδρος» της χώρας) χαιρέτισε διαδηλωτές που εμφανίστηκαν χτες και προχτές στους δρόμους πόλεων του Αφγανιστάν, με αφορμή την επέτειο ανεξαρτησίας της χώρας από τη Βρετανία το 1919, αναφέροντας ότι «σήκωσαν την εθνική σημαία» και «υποστηρίζουν την αξιοπρέπεια του έθνους».

Μετά τις πληροφορίες για τρεις νεκρούς διαδηλωτές στην Τζαλαλαμπάντ την Τετάρτη, ρεπορτάζ κατέγραψαν νεκρούς και τραυματίες από επιθέσεις των Ταλιμπάν σε διαδηλωτές στις πόλεις Ασανταμπάντ και Κχοστ (στα ανατολικά), ενώ διαδηλώσεις με τις μέχρι πρότινος αφγανικές σημαίες (αντί της λευκής των Ταλιμπάν) έγιναν και στην πρωτεύουσα Καμπούλ.

Την ίδια στιγμή, άρθρο στην αμερικανική εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ» δημοσίευσε ο Αχμαντ Μασούντ, γιος του πολέμαρχου Αχμαντ Σαχ Μασούντ (συνεργάτη της CIA που διακρίθηκε στον πόλεμο κατά της λαϊκής επανάστασης τη δεκαετία του 1980) και ηγέτης του «Μετώπου Εθνικής Αντίστασης του Αφγανιστάν», ο οποίος συμπαρατάσσεται με τον Σάλεχ, διακηρύσσοντας ότι οι δυνάμεις του «είναι έτοιμες ξανά να αντιμετωπίσουν τους Ταλιμπάν» και ζητώντας διεθνή βοήθεια για την αντιμετώπισή τους. «Το ηθικό μας είναι ακμαίο (...) αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα όπλα, πολεμοφόδια και προμήθειες» ανέφερε και πρόσθεσε: «Η Αμερική και οι δημοκρατικοί της σύμμαχοι δεν έχουν με τους Αφγανούς απλά ως κοινό τον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία. Μοιραζόμαστε πια μια μακρά ιστορία που έφτιαξαν κοινά ιδανικά και κοινοί αγώνες. Υπάρχουν ακόμα πολλά που μπορείτε να κάνετε για το στόχο της ελευθερίας. Είστε η μόνη ελπίδα που μας απέμεινε».

Μάλιστα, χτες, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ αναφέρθηκε κι αυτός σε πληροφορίες «για την κατάσταση στην κοιλάδα Παντσίρ, όπου έχουν συγκεντρωθεί δυνάμεις αντίστασης του αντιπροέδρου του Αφγανιστάν Αμρουλάχ Σάλεχ και του Αχμάντ Μασούντ» και απηύθυνε έκκληση για «έναν εθνικό διάλογο που θα επιτρέψει το σχηματισμό μιας αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης».

Την ίδια στιγμή, το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι ανέστειλε την πρόσβαση των νέων αφγανικών αρχών στους πόρους του Ταμείου. Είχε προηγηθεί αντίστοιχη ανακοίνωση των ΗΠΑ για τα αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας του Αφγανιστάν, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων φυλάσσεται σε αμερικανικές τράπεζες. Στην ανακοίνωσή του το ΔΝΤ επικαλέστηκε την «έλλειψη σαφήνειας ως προς την αναγνώριση μιας κυβέρνησης στο Αφγανιστάν από τη διεθνή κοινότητα».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) από την πλευρά του τόνισε ότι «δεν πρέπει να διακοπεί η σταθερή πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια», υπογραμμίζοντας τις τεράστιες ελλείψεις που αντιμετώπιζε το «εύθραυστο αφγανικό σύστημα Υγείας» και πριν από τους τελευταίους μήνες κλιμάκωσης των συγκρούσεων.

Στο μεταξύ, μιλώντας στο δίκτυο «ABC News», ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, έκανε λόγο για... «υπαρξιακή κρίση» (!) που περνούν οι Ταλιμπάν, όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει πως «έχουν αλλάξει». «Δεν είμαι σίγουρος αν θέλουν η διεθνής κοινότητα να τους αναγνωρίσει ως νόμιμη κυβέρνηση», αλλά «ενδιαφέρονται για το αν έχουν τροφή, εισόδημα (...) αν μπορούν να χειριστούν μια οικονομία, αν μπορούν να διατηρήσουν ενιαία μια κοινωνία για την οποία ισχυρίζονται ότι ενδιαφέρονται», ανέφερε, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν οικονομική και διπλωματική πίεση για να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν. Ανέφερε ακόμα ότι «αν μείνουν Αμερικανοί πολίτες, θα μείνουμε μέχρι να τους πάρουμε από εκεί» (και μετά τις 31 Αυγούστου που έχει θέσει ως προθεσμία), ενώ επέμεινε ότι δεν μπορούσαν να φύγουν οι αμερικανοΝΑΤΟικές δυνάμεις «χωρίς το συνεπακόλουθο χάος».

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις απομάκρυνσης συνεργατών των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Λόιντ Οστιν, δήλωσε πως «θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συνεχίσουμε να προσπαθούμε και να αποφεύγουμε το ενδεχόμενο σύγκρουσης και να δημιουργούμε περάσματα προκειμένου να φθάσουν στον διάδρομο προσγείωσης - απογείωσης» στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Πρόσθεσε ότι «δεν έχω τη δυνατότητα να βγω έξω και να επεκτείνω τις επιχειρήσεις αυτήν τη στιγμή στην Καμπούλ». Αργότερα βέβαια επιβεβαιώθηκε ότι μαχητικά των ΗΠΑ εξακολουθούν να πραγματοποιούν πτήσεις πάνω από την αφγανική πρωτεύουσα.

Ο Οστιν τόνισε ότι «οι γραμμές επικοινωνίας μας με τους διοικητές των Ταλιμπάν παραμένουν ανοιχτές», ενώ αναφέρθηκε σε «πληροφορίες για ανθρώπους που διώχνονται από τα σημεία ελέγχου» και είπε ότι «πήγαμε εκεί και επισημάναμε στους Ταλιμπάν ότι εάν έχουν τα κατάλληλα έγγραφα, θα πρέπει να τους επιτρέπεται να περνούν. Κι αυτό λειτουργεί καλύτερα σε σύγκριση με πριν».

Ο δε Αμερικανός επιτελάρχης, στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ, σχολιάζοντας την κατάσταση που έχει προκληθεί, ανέφερε ότι κανένα από τα «πολλαπλά πιθανά σενάρια» των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών δεν υποδείκνυε «την κατάρρευση αυτού του στρατού και αυτής της κυβέρνησης (σ.σ. του Αφγανιστάν) σε 11 μέρες».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, μιλώντας χτες σε έκτακτη συνεδρίαση του Ευρωκοινοβουλίου, χαρακτήρισε πάλι την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν «το σημαντικότερο γεωπολιτικό γεγονός μετά από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία» και επανέλαβε ότι είναι αναγκαίο για την ΕΕ «να συνομιλήσει με τους Ταλιμπάν».

Επιβεβαιώνοντας ότι το ευρωενωσιακό κεφάλαιο μελετά πώς θα αντλήσει και αυτοτελή οφέλη, τόνισε ότι «οφείλουμε να δραστηριοποιηθούμε μαζί με τους περιφερειακούς και τους διεθνείς μας εταίρους (...) Η Κεντρική Ασία θα γίνει περιοχή μεγαλύτερης στρατηγικής σημασίας για εμάς». Υπογράμμισε δε ότι «η Τουρκία, η Κίνα, η Ρωσία θα έχουν μία νέα ευκαιρία να επεκτείνουν την επιρροή τους» και ότι η ΕΕ «θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να ενισχύσει τις διπλωματικές προσπάθειες για να διαμορφώσει με τους συμμάχους της μία συναινετική αντίληψη ώστε να αναπτυχθεί μία αποτελεσματική κοινή προσέγγιση» απέναντι στους Ταλιμπάν.

Τέλος, ο υπουργός Αμυνας της Βρετανίας Μπεν Ουάλας περιέγραψε ότι «με κάνει να αισθάνομαι άβολα» το «ότι τώρα έχουμε μια παγκόσμια τάξη, στην οποία η αποφασιστικότητα της Δύσης γίνεται αντιληπτή από τους αντιπάλους μας ως αδύναμη (...) Αυτό είναι κάτι για το οποίο θα έπρεπε όλοι να ανησυχούμε: Αν η Δύση θεωρείται ότι δεν έχει αποφασιστικότητα και ότι σπάει, τότε οι αντίπαλοί μας όπως η Ρωσία θα το βρουν αυτό ενθαρρυντικό».

Σήμερα Παρασκευή έχει προγραμματιστεί έκτακτη τηλεδιάσκεψη των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ.

Ο ΓΓ της λυκοσυμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, χτες συνομίλησε με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αναφέροντας ότι «το ΝΑΤΟ συνεχίζει να εργάζεται στενά με την ΕΕ και την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα για το συντονισμό και τη διευκόλυνση των απεγκλωβισμών».

Από τη μεριά της, η φον ντερ Λάιεν είπε ότι «η ΕΕ και το ΝΑΤΟ πρέπει να παραμείνουν ενωμένοι στην αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφαλείας που δημιούργησε η νέα κατάσταση και να δείξουν την αλληλεγγύη τους στις ευάλωτες ομάδες».

Την επόμενη βδομάδα αναμένεται έκτακτη Σύνοδος του G7, ενώ μέσα στο Σαββατοκύριακο πιθανολογείται και έκτακτη τηλεδιάσκεψη του G20, μετά από σχετική πρωτοβουλία της Ιταλίας που έχει την προεδρία αυτή την περίοδο.

«Η Τουρκία θα διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο», δήλωσε ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, αναφερόμενος στο «ενδεχόμενο αύξησης των μεταναστευτικών ροών» που συζητήθηκε στην έκτακτη τηλεδιάσκεψη των ΥΠΕΞ της ΕΕ, όπου και υπογραμμίστηκε «η ανάγκη για κοινή προσέγγιση της ΕΕ και αλληλεγγύη με τα κράτη - μέλη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ», παραπέμποντας ουσιαστικά σε άγρια καταστολή, στο πλαίσιο της αντιδραστικής μεταναστευτικής πολιτικής της λυκοσυμμαχίας.

Μιλώντας στο ισπανικό δίκτυο RNE για τις εικόνες Αφγανών που αναζητούν διαφυγή από τη χώρα τους εναγωνίως και κάνουν τον γύρο του κόσμου, ο Μπορέλ είπε ότι «ήδη το τελευταίο τρίμηνο είχαμε μια μετανάστευση Αφγανών. Ερχονται και θα συνεχίσουν να έρχονται στην Ευρώπη μέσω Ιράν, Ιράκ ή Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό δείχνει ότι πρέπει να εργαστούμε σκληρά με τις χώρες διέλευσης (...) Θα υπάρξουν πολλοί που θα επιδιώξουν να διασχίσουν την Τουρκία».

Την ετοιμότητα του τουρκικού κεφαλαίου να αξιοποιήσει το παζάρι που θα κλιμακωθεί πάνω στις πλάτες εκατομμυρίων κατατρεγμένων που ξεριζώνονται εξαιτίας των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, επιβεβαίωσε από τη μεριά του ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προτάσσοντας και τις στενές σχέσεις που εδώ και καιρό η Αγκυρα επιδιώκει με τους Ταλιμπάν.

«Με την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, μια νέα εικόνα διαμορφώνεται. Εμείς καταρτίζουμε τα σχέδιά μας με βάση τις νέες πραγματικότητες και συνεχίζουμε τις σχετικές διαπραγματεύσεις», δήλωσε και πρόσθεσε: «Αντιμετωπίζουμε κι εμείς με ικανοποίηση τις ψύχραιμες και μετριοπαθείς δηλώσεις των ηγετών των Ταλιμπάν. Είμαστε έτοιμοι για κάθε μορφής συνεργασία για τη γαλήνη του αφγανικού λαού, το καλό των Τούρκων ομογενών μας που ζουν στη χώρα και την προστασία των συμφερόντων της χώρας μας».

Υπογράμμισε μάλιστα ότι «(οι Ταλιμπάν) έχουν δείξει μεγάλη ευαισθησία όσον αφορά τις σχέσεις τους με την Τουρκία και ελπίζουμε αυτή η ευαισθησία να συνεχιστεί» και τόνισε ότι η Αγκυρα εξακολουθεί να ενδιαφέρεται να αναλάβει ρόλο για την «ασφάλεια» του αεροδρομίου της Καμπούλ. Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι «δεν χρησιμοποιήσαμε ποτέ τους στρατιώτες μας εκεί σαν μια ξένη δύναμη» και ότι «η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο Αφγανιστάν θα ενισχύσει το χέρι και της νέας διοίκησης (του Αφγανιστάν) στο διεθνές πεδίο και θα διευκολύνει τη δουλειά της(...) Το να ταχθούμε στο πλευρό του Αφγανιστάν σε καλή και κακή ημέρα, όποιος και να υπάρχει στην εξουσία, αρμόζει στην τήρηση της υπόσχεσης και της αδελφοσύνης μας».

Τέλος, να καταγραφεί ότι μετά την προχτεσινή ανάρτηση της αμερικανικής πρεσβείας στην Αγκυρα (που διέψευσε σενάρια για συμφωνία Μπάιντεν - Ερντογάν γύρω από τους Αφγανούς πρόσφυγες), χτες βγήκε και ο Αμερικανός πρέσβης στην τουρκική πρωτεύουσα, Ντέιβιντ Σάτερφιλντ, για να πει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Σημειώνεται ότι στις αρχές Αυγούστου, το τουρκικό ΥΠΕΞ είχε αντιδράσει σε ανώνυμη δήλωση Αμερικανού αξιωματούχου, σύμφωνα με τον οποίο όσοι Αφγανοί θέλουν να φτάσουν στις ΗΠΑ μπορούν αρχικά να πάνε στην Τουρκία μέσω Ιράν. Το τουρκικό ΥΠΕΞ είχε χαρακτηρίσει τη δήλωση «ανεύθυνη», τονίζοντας ότι «η αναζήτηση λύσεων (σ.σ. για την αύξηση των προσφύγων) χωρίς τη συναίνεσή μας είναι απαράδεκτη».