Η αποκαλούμενη "αναδιάρθρωση" των επιχειρήσεων, στην οποία η Κομισιόν στήριξε ένα πολύ μεγάλο μέρος της οικονομικής πολιτική της, μέσα από κατευθύνσεις και Οδηγίες, την προηγούμενη δεκαετία, συνοδεύτηκε από το κλείσιμο μεγάλων μονάδων παραγωγής. Το αποτέλεσμα ήταν η υποτιθέμενη "ανταγωνιστικότητα" και ο "εκσυγχρονισμός" που τέθηκε ως ζητούμενο και στόχος να συνοδευτεί, να ταυτιστεί με τη σημαντική μείωση των θέσεων εργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με την αναδιάρθρωση αυτή διαφάνηκε η τάση για συγχωνεύσεις και εξαγορές, η οποία τη δεκαετία του '90 καταγράφεται πλέον ως φαινόμενο το οποίο διαμορφώνει ένα νέο οικονομικό περιβάλλον στις συνθήκες πλήρους ελευθερίας στην κίνηση των κεφαλαίων προς και από όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη.

Σύμφωνα με στοιχεία του Κλαδικού Ινστιτούτο Πετρελαιοειδών της ΓΣΕΕ, από το 1989 μέχρι το 1996 οι συγχωνεύσεις και εξαγορές σε διεθνές επίπεδο διπλασιάστηκαν. Μόνο μέσα στο 1996 υπογράφτηκαν πάνω από 100.000 συμφωνίες συγχωνεύσεων και περίπου 660 δισ. δολάρια άλλαξαν χέρια, σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ των 519 δισ. δολαρίων το 1995.

Στον αντίποδα της "ανταγωνιστικότητας" των επιχειρήσεων, που προβάλλεται κατά κόρον ως επιχείρημα και στη χώρα μας από τους βιομηχάνους και την κυβέρνηση, βρίσκονται η απασχόληση, οι εργασιακές σχέσεις, τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα, τα οποία βρίσκονται σε αντιστρόφως ανάλογη πορεία με αυτή των επιχειρήσεων. Τα νέα οργανωτικά σχήματα που προκύπτουν από τις συγχωνεύσεις στη διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς, που συνδέουν την ιδέα της ανταγωνιστικότητάς σχεδόν αποκλειστικά με τη μείωση του κόστους εργασίας, απαιτούν και άλλου είδους εργασιακές σχέσεις. Η απαίτηση αυτή του κεφαλαίου συνοδεύεται και από την πλήρη εγκατάλειψη των κυβερνήσεων της πολιτικής για την απασχόληση, οι οποίες εναποθέτουν το πρόβλημα της απασχόλησης στους νόμους της απελευθερωμένης αγοράς, καταφεύγοντας ταυτόχρονα σε κάθε είδους αλχημείες προκειμένου να συγκαλύψουν το πρόβλημα που έχει πάρει τραγικές διαστάσεις.

Τα στοιχεία που προκύπτουν από τη νέα αναδιάρθρωση του κεφαλαίου για τις επιπτώσεις στην εργασία και τις εργασιακές σχέσεις είναι τραγικά για το τι θα επακολουθήσει. Ακόμα και οι επίσημοι αριθμοί που αφορούν τις καταστραμμένες θέσεις εργασίας σε σημαντικούς κλάδους της οικονομίας, είναι ενδεικτικοί:

Στον κλάδο των πετρελαιοειδών από τις ιδιωτικοποιήσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 1990 - 95, η απασχόληση μειώθηκε κατά 156.000, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 28% του συνολικού εργατικού δυναμικού του κλάδου.

Στον κλάδο της χημικής βιομηχανίας,ο αριθμός των απασχολούμενων από 1,95 εκατομμύρια το 1989 μειώθηκε στο 1,65 εκατομμύρια (δηλαδή κατά 300.000 εργαζόμενους) το 1994!

Στον τομέα των λιπασμάτων τα τελευταία 10 χρόνια οι ευρωπαϊκές εταιρίες από 35 μειώθηκαν σε 8, ενώ η απασχόληση μειώθηκε κατά 60.000 εργαζόμενους.

Αν και τα περισσότερα στοιχεία για μείωση προσωπικού για εύλογους λόγους δεν είναι προσπελάσιμα, η τάση που κυριαρχεί διεθνώς για το μέλλον της απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων, προβάλλει ξεκάθαρα και από την κατάσταση των αναπτυγμένων χωρών, οι οποίες έχουν "κατακτήσει" σε πολύ μεγάλο βαθμό την απελευθέρωση της αγοράς και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας τους, τις οποίες η κυβέρνηση έχει κάνει σημαία και μάλιστα καλεί και τους εργαζόμενους μέσα από "κοινωνικό διάλογο" να συναινέσουν σε κάθε είδους αντεργατικό σχέδιο για την επίτευξή τους. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η ανεργία στις 7 πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες (Ιαπωνία, ΗΠΑ, Καναδά, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία) από το 1980 και μέχρι σήμερα αυξήθηκε κατά 50%, ενώ το μοντέλο της απασχόλησης που κυριαρχεί είναι η περιστασιακή, χαμηλόμισθη, μερική και χωρίς ασφαλιστικά δικαιώματα εργασία.

Η διεθνοποίηση της οικονομίας, η πλήρης απελευθέρωση των αγορών και η νομιμοποίηση της ασυδοσίας του κεφαλαίου, ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε διάφορες ομάδες της άρχουσας τάξης, μεταβάλλουν ραγδαία τις στρατηγικές επιλογές των επιχειρήσεων που έχουν ως στόχο την κατάκτηση μεγαλύτερων μεριδίων στην αγορά.

Στη δεκαετία του '90 πίσω από κάθε συγχώνευση ή εξαγορά κρύβεται μια στρατηγική επιλογή. Οι εταιρίες τηλεπικοινωνιών προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την απελευθέρωση της αγοράς και στήνουν μεγαθήρια. Οι εταιρίες παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού προσπαθούν να εδραιωθούν στον τομέα τους. Η απελευθέρωση της αγοράς και η άρση της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου οδηγεί στο "πάντρεμα" εταιριών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Οι εταιρίες πετρελαιοειδών ενώνουν τις δραστηριότητές τους προκειμένου να κατακτήσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς. Στο χώρο των ΜΕDΙΑ οι μεγαλύτερες συγχωνεύσεις γίνονται στην καλωδιακή τηλεόραση και την παραγωγή ψυχαγωγικών προγραμμάτων. Οι επιλογές αυτές του κεφαλαίου συμπληρώνονται - υπηρετούνται στην πραγματικότητα - από τις ιδιωτικοποιήσεις δραστηριοτήτων του δημοσίου τομέα της οικονομίας. Οι οικονομίες κλίμακας, οι τεχνολογικές συνέργειες, η μείωση του κόστους παραγωγής, η μείωση της απασχόλησης, η απορύθμιση των υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων, η επέκταση σε νέες γεωγραφικές περιοχές, το κλείσιμο ανταγωνιστικών εταιριών σε κορεσμένους κλάδους, είναι τα μέσα που χρησιμοποιούν οι μεγάλες εταιρίες για την επίτευξη της στρατηγικής των συγχωνεύσεων και του ελέγχου των αγορών.

Χρύσα ΛΙΑΓΚΟΥ

Το φαινόμενο συγχωνεύσεων έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, ιδιαίτερα την προηγούμενη χρονιά, τόσο στο διεθνή όσο και στον ευρωπαϊκό χώρο και αγκαλιάζει όλους τους κλάδους της παραγωγής και της οικονομίας. Οι είκοσι μεγαλύτερες εξαγορές/ συγχωνεύσεις του 1996, στους διάφορους κλάδους σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το περιοδικό "FORTUNE" και το κλαδικό ινστιτούτο πετρελαιοειδών της ΓΣΕΕ έχουν ως εξής:

• Στις τηλεπικοινωνίες: Η BRITISH TELECOMMYNICASION εξαγοράζει τη MCI COMMYNICATION με 25,4 δισ. δολάρια, η BELL ATLANTIC εξαγοράζει τη NYNEX με 23,7 δισ. δολάρια, η SBS COMMYNICATION εξαγοράζει την PACIFIC TELESIS GROUP με 16,7 δολάρια, η WORLDCOM εξαγοράζει τη MFC COMMOUNICATION με 13,5 δισ. δολάρια, η US WEST MEDIA GROUP εξαγοράζει την CONTINENTAL CABLEVISION (καλωδιακή τηλεόραση) με 4,9 δισ. δολάρια, η CISCO SYSTEMS (κομπιούτερ) εξαγοράζει την STRATAGON με 2,1 δισ. δολάρια.
• Στην αεροναυπηγική: Η BOEING εξαγοράζει τη MCDONELL DOUGLAS με 14,7 δισ. δολάρια, η LOCKHEED MARTIN εξαγοράζει τη LORAL (σύστημα ραντάρ) με 6,8 δισ. δολάρια.
• Στις τράπεζες: Η NATIONS BANK εξαγοράζει τη BOATMENS BANKSHARES με 9,8 δισ. δολάρια.
• Στους σιδηροδρόμους: η CSX εξαγοράζει την CONRAIL με 9,5 δισ. δολάρια.
• Στην ενέργεια: Η DUKE POWER (ηλεκτρισμός) εξαγοράζει την PANENERGY (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) με 7,5 δισ. δολάρια.
• Στον αμυντικό εξοπλισμό: Η NORTHROP GRYMMAN εξαγοράζει την WESTINGHOUSE ELECTRIC με 3 δισ. δολάρια, η HUGHSS ELECTRONICS εξαγοράζει την PANAMSAT (δορυφορική επικοινωνία) με 3 δισ. δολάρια.
• Στις ασφάλειες: η AETNA LIF και GASUALITY εξαγοράζει την US HEALTHCARE με 8,3 δισ. δολάρια, η MUNICH RE εξαγοράζει την AMERICAN RE με 3,3 δισ. δολάρια.
• Στους άλλους κλάδους, η GILLETTE (ξυριστικά είδη) εξαγοράζει την DURACELL INTERNATIONAL (αλκαλικές μπαταρίες) με 8,5 δισ. δολάρια, η FRESENIUW AG (ιατρικός εξοπλισμός) εξαγοράζει την NATIONAL MEDICAL CARE (ιατρικά) με 4,6 δισ. δολάρια, η WESTINGHOUSE ELECTRIC εξαγοράζει την INFINITY BROADCASTING (ραδιοφωνικοί σταθμοί) με 4,1 δισ. δολάρια η STAPLES (είδη γραφείου) εξαγοράζει την OFFICE DEPOT (είδη γραφείου) με 3,8 δισ. δολάρια, η THOMSON (εκδόσεις) εξαγοράζει την WEST PUBLISHING (εκδόσεις) με 3,4 δισ. δολάρια.
• Στον τομέα των πολυαιθυλών υπήρξε ένας σημαντικός αριθμός συγχωνεύσεων με κορυφαία τη συγχώνευση της BASF και της SHELL στην παραγωγή πολυαιθυλενίου στο τέλος του 1996, καθώς και την ανακοίνωση της απόκτησης των εργοστασίων πολυαιθυλενίου της MONTELL στην Ευρώπη. Η νέα εταιρία κολοσσός θα έχει συνολική δυναμικότητα παραγωγής 1,4 εκατομμύρια τόνους/ χρόνο. Η συγχώνευση αυτή ανεβάζει τη νέα εταιρία στην τρίτη θέση στην Ευρωπαϊκή αγορά με μερίδιο 14% μετά τους άλλους δύο κολοσσούς στην παραγωγή πολυαιθυλενίου, που δημιουργήθηκαν από συγχωνεύσεις, BOREALIS (NESTE/STATOIL) KAI POLIMERI (YNION CARBIDE/ ENICHEM). Αυτή η τάση συμπληρώνεται με τη συγχώνευση της BASF με την HOECHST στην παραγωγή πολυπροπυλενίου δημιουργώντας μία νέα εταιρία που κατέχει τη δεύτερη θέση (μετά την MONTELL) ελέγχοντας 20% της Ευρωπαϊκής αγοράς πολυπροπυλενίου με δυναμικότητα παραγωγής 1,4 εκατομμύρια τόνους/ χρόνο στα εργοστάσιά της σεΓερμανία, Ολλανδία, Ισπανία, Αγγλία και Γαλλία. Ταυτόχρονα η HOEHST βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την BP CHEMICALS για συγχώνευση των δραστηριοτήτων τους στο πολυαιθυλένιο και υπάρχουν ενδείξεις ότι θα συμφωνήσουν μέσα στο 1997.
• Στον κλάδο των πολυεστερικών ρητινών καταγράφηκε η συγχώνευση της DSM - BASF με τη δημιουργία της μεγαλύτερης εταιρίας στον ευρωπαϊκό χώρο, που έλεγχε το 20% της αγοράς.
• Στον κλάδο των βαφών η BASF την ZENECA και απέκτησε την τρίτη θέση διεθνώς μετά την DYTSTAR και την CIBA, πουλώντας στη συνέχεια τα εργοστάσια παραγωγής μελάνης στη γιαπωνέζικη SUN CHEMICAL και τα βιοαποικοδομήσιμα πολυμερή στην MONSANTO. Η SOLVAY εξαγόρασε τις δραστηριότητες της HOECHST στα φθοροχημικά προϊόντα, ενώ η ATOCHEM τις δραστηριότητες της αμερικανικής εταιρίας FINDLEY στις κόλλες.
• Στον κλάδο των λιπασμάτων: η ιταλική ENICHEM πούλησε τα εργοστάσια λιπασμάτων της στην NORSK HYDRO, ενώ η αναδιάρθρωση των δραστηριοτήτων της σε προϊόντα μη αποδοτικής δραστηριότητας για την ίδια είχε ως αποτέλεσμα το κλείσιμο 12 εργοστασίων της και 4.000 απολύσεις εργαζομένων. Συνολικά στην Ευρώπη η αναδιάρθρωση του κλάδου, οι εξαγορές και συγχωνεύσεις είχαν ως αποτέλεσμα τα τελευταία 10 χρόνια να μειωθούν οι εταιρίες από 35 σε 8, ενώ η απασχόληση μειώθηκε κατά 60.000 εργαζόμενους. Τα νούμερα πρόκειται να αυξηθούν καθώς η DYPONT έχει σχεδιάσει μέσα στην επόμενη 5ετία να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της παραγωγής νάυλον στα 28 εργοστάσιά της στην Αμερική και στην Ευρώπη ύψους 750 εκατ. δολαρίων μειώνοντας το προσωπικό κατά 3.000 άτομα.

Η BOREALIS ανακοίνωσε στις αρχές του 1997 τη συγχώνευση με την καναδέζικη NOVA CHEMICALS στον κλάδο καλωδίων πολυαιθυλενίου, για την αγορά της Β. Αμερικής, ελέγχοντας σοβαρό μερίδιό της.

• Η PHLIPS PETROLEUM και η BECTEL δημιούργησαν συμμαχία για να επεκτείνουν τη δράση τους στη διεθνή αγορά του υγροποιημένου φυσικού αρείου.

Εκεί όμως που πραγματοποιήθηκαν οι πλέον αρπαχτικές συγχωνεύσεις ήταν στον κλάδο του φαρμάκου, με σημαντικότερη τη συγχώνευση των ελβετικών εταιριών SANDOZ και CIBA που δημιούργησαν την NOVATRIS, ενώ είχε προηγηθεί η συνένωση των εταιριών GLAXO - WELLCOME καθώς και την UPGOHN - PHARMACIA το 1995, και μέσα στο 1997 αναμένονται άλλες ανάλογες εξελίξεις στον κλάδο.

Επιπρόσθετα παραδείγματα γεωγραφικής επέκτασης ή καθετοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας είναι η συγχώνευση της ολλανδικής AKZO με τη σουηδική NOMEL, η συμμαχία της νορβηγικής STATAL με τη φινλανδική NESTLLE, καθώς και η εγκατάσταση πολλών δυτικοευρωπαϊκών εταιριών κύρια σε Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Ρωσία με την εξαγορά εγχώριων επιχειρήσεων στους κλάδους δραστηριότητάς τους.

• Στον τομέα του πετρελαίου και ενώ είχε προηγηθεί η συνένωση των ARAMKO - MOTOR OIL το 1995, μέσα στο 1996 είχαμε τη συνένωση της EXXON και της SHELL σε όλο το φάσμα των πρόσθετων χημικών του πετρελαίου. Αλλά η συνεργασία που τάραξε τα "νερά" το 1996 στον ευρωπαϊκό χώρο ήταν η συνένωση των BP και MOBIL στη διύλιση και εμπορία των καυσίμων, καθώς και στα λιπαντικά, συνολικά σε 43 χώρες της Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης, τις Ρωσία, Τουρκία και Κύπρο δημιουργώντας μία νέα εταιρία - κολοσσό στην Ευρώπη, με ιδιαίτερες επιπτώσεις στην ελληνική αγορά, όπου συγκεντρώνει πολύ υψηλά μερίδια δημιουργώντας δεσπόζουσα θέση. Η δύο εταιρίες ταυτόχρονα με την ανακοίνωσή τους για συνένωση, γνωστοποίησαν απολύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο 2.000 έως 3.000 εργαζομένων, απολύσεις που είναι μόνο η αρχή στο "κύμα" που αναμένεται να ακολουθήσει.

Ειδικότερα στον Ελληνικό χώρο, χαρακτηριστικά παραδείγματα εξαγορών - συγχωνεύσεων είναι η απόκτηση από την ΠΕΤΖΕΤΑΚΙ των ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ και ΚΑΒΑΛΑΣ, η εξαγορά της MISCO από την ιταλική BARRILA, η είσοδος των μεγάλων ευρωπαϊκών αλυσίδων CONNTINET, NTELEZ, PRAKTIKER - που δημιούργησαν οικονομικούς "γάμους" με αντίστοιχα ελληνικά συγκροτήματα στον τομέα του εμπορίου, οι επικείμενες συγχωνεύσεις στον τομέα των τραπεζικών - πιστωτικών εργασιών, των ασφαλειών και παροχής υπηρεσιών. Επίσης στον τομέα πετρελαιοειδών φημολογείται η εξαγορά της ΕΛΙΝΟΙΛ από την ARAMKO - MOTOR OIL, η εξαγορά της Γ. ΜΑΜΙΔΑΚΗΣ από την ΠΕΤΡΟΛΑ, ενώ διαφαίνεται η τάση συσπείρωσης των μικρών εταιριών εμπορίας πετρελαιοειδών γύρω από τα διυλιστήρια, προκειμένου να αντέξουν στον ανταγωνισμό που διαμορφώνει η νέα κατάσταση στην αγορά.

Χρ. Λ.

"Νηστίσιμο", όπως το επιβάλλουν οι καιροί, θα είναι και το πασχαλινό τραπέζι για τις περισσότερες οικογένειες εργαζομένων φέτος, εκτός κι αν είναι διατεθειμένοι να διαθέσουν κυριολεκτικά ολόκληρο το ισχνό δώρο του Πάσχα για να στρώσουν ένα αξιοπρεπές παραδοσιακό τραπέζι, από τον οβελία και τη μαγειρίτσα μέχρι τα συνοδευτικά και τα ποτά. Αυτό προκύπτει από την έρευνα που έκανε ο "Ρ" σχετικά με το κόστος των όσων απαιτεί η παράδοση να περιλαμβάνει το τραπέζι το βράδυ της Ανάστασης, την ημέρα του Πάσχα και τη δεύτερη μέρα, καθώς υπολογίσαμε ότι αρκετά συντηρητικά ένα τέτοιο τραπέζι, που να ανταποκρίνεται στις επιταγές της ελληνικής παράδοσης για μία τετραμελή οικογένεια με ένα-δυο φίλους, απαιτεί περί τα 80 χιλιάρικα, δηλαδή περίπου τόσο όσο είναι το "συμβολικό" δώρο του Πάσχα, στο οποίο ισοδυναμεί η κυβερνητική εισοδηματική πολιτική. Βέβαια, για να μη θεωρηθούμε και υπερβολικοί, να επισημάνουμε αυτό που είπαμε και πιο πάνω, ότι δηλαδή, οι περισσότερες οικογένειες αυτές τις μέρες δεν προγραμματίζουν τις αγορές τους μόνο για το μεσημέρι της Κυριακής, αλλά για δύο - τρεις μέρες, και ότι, ε, τέτοιες μέρες το ρίχνουμε... και λίγο έξω, παραπάνω από άλλες μέρες.

Τις προηγούμενες μέρες, μία εβδομάδα πριν από τη Μ. Εβδομάδα, που θεωρείται και καθοριστική για τη λιανική τιμή των αμνοεριφίων, αφού τότε κάνουν τις αγορές τους οι περισσότεροι καταναλωτές, η τιμή του πατροπαράδοτου οβελία κυμαινόταν στην κεντρική αγορά της Βαρβακείου μεταξύ 1.400 και 2.000 για το αρνί, ενώ το κατσίκι ξεκινούσε από 1.700 και έφτανε και μέχρι τις 2.100 δρχ. το κιλό. Στα συνοικιακά κρεοπωλεία δηλαδή, από όπου ψωνίζει η πλειοψηφία των καταναλωτών, οι τιμές ξεπερνούσαν ακόμα και τις 2.200 δραχμές το κιλό. Επομένως, αμέσως αμέσως, ένα κατσίκι 12 κιλών περίπου θα κοστίσει, μ' αυτές τις τιμές, τουλάχιστον 24.000 δρχ. Και επειδή, τέτοιες μέρες δε θεωρείται πολυτέλεια, αλλά "επιταγή", το κοκορέτσι, δεν μπορεί να απουσιάζει από το τραπέζι. Γι' αυτό, όμως, απαιτείται το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 3.000 δρχ. τουλάχιστον, αφού η συκωταριά πωλείται προς 1.400-1.500 δρχ. το κιλό, ενώ το έτοιμο κοκορέτσι, για εκείνους που δε συμπαθούν τη διαδικασία της προετοιμασίας κοστίζει περίπου 2.000 δρχ. το κιλό (που όμως, να σημειώσουμε ότι είναι "δείγμα" από κοκορέτσι). Οσο για τη μαγειρίτσα, που περιμένουμε με ανυπομονησία το Μ. Σάββατο, ειδικά όσοι έχουν κάνει την αποτοξίνωση της Μ. Εβδομάδας, κάτι η συκωταριά, κάτι ο άνηθος και τα κρεμμυδάκια έρχεται κι αυτή στις 3.000 δρχ.

Για τις παρέες που θα προτιμήσουν ένα καθ' όλα παραδοσιακό Πάσχα, δηλαδή, να σουβλίσουν, καλό θα είναι να γνωρίζουν ότι εάν δεν έχουν ήδη τη σούβλα από προηγούμενες χρονιές, φέτος θα τους κοστίσει για να την αγοράσουν μέχρι 5.000 δρχ. περίπου. Μαζί με ένα τσουβάλι κάρβουνα, το σύνολο θα ανέβει στις 13.000 δρχ., ενώ το μοτεράκι για τους ...λιγότερο παραδοσιακούς κοστίζει από 6.000 μέχρι και 12.000 δρχ. περίπου.

Για μερικά 3-4 κιλά πατάτες, άλλες τόσες ντομάτες, 2-3 μαρούλια, ένα λάχανο, κρεμμύδια ξερά και φρέσκα για τις σαλάτες, ένα κιλό φέτα και μισό κιλό κίτρινο τυρί θα χρειαστεί να φύγουν από το πορτοφόλι περίπου 8.000 δρχ. ακόμη, ενώ δεν υπολογίζουμε τις οικογένειες που η τοπική τους παράδοση θέλει στο τραπέζι και κάποια πίτα, η απόλαυση της οποίας θα κοστίσει κάτι παραπάνω.

Και επειδή, όλα τα παραπάνω - πλούσια σε χοληστερίνες και θερμίδες όπως όλα τα νόστιμα πράγματα - εδέσματα δεν τρώγονται συνοδεία... νερού, τέσσερα μπουκάλια κρασί, καμιά δεκαριά μπουκάλια μπίρες και 2-3 μπουκάλια αναψυκτικά θα προσθέσουν στα έξοδα περίπου 7.500 δρχ.

Τέλος, τα γλυκίσματα που συνοδεύουν το πασχαλινό τραπέζι, 2 τσουρέκια, 2 κιλά κουλουράκια και τα απαραίτητα κόκκινα αυγά, θα κοστίσουν φέτος περί τις 7.000 δρχ.

Μετά απ' όλα αυτά... οφείλουμε να σας επισημάνουμε - και ας μη θεωρηθεί διαφήμιση ενός συγκεκριμένου κλάδου - ότι τα περίχωρα της Αττικής και η ελληνική επαρχία έχουν κάτι υπέροχες ψησταριές... Οπως και να 'χει, το πιθανότερο είναι ότι θα γλιτώσετε και κόπο και χρήμα!

Μελίνα ΖΙΑΓΓΟΥ