ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ

Ο πόλεμος, οι «αξίες» της Δύσης και η ηθική του ερμηνεία

Associated Press

Οι «αξίες» της Δύσης απαιτούν ανατροπή των καθεστώτων και υποταγή των λαών στους ιμπεριαλιστές

Οσοι λένε ότι ο πόλεμος ενάντια στο Ιράκ τελείωσε, αν δεν είναι αφελείς, παραπλανούν σκόπιμα το λαό μας. Πολύ περισσότερο που η προπαγάνδα περί «τέλους του πολέμου» συνοδεύεται με την εκδήλωση ενδιαφέροντος από την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των καταστροφών του πολέμου στο Ιράκ, να επανέλθει η χώρα αυτή σε «ειρηνική» περίοδο σταθερότητας, προκειμένου να «ορθοποδήσει» ο λαός της. Και μπορεί να ορθοποδήσει, λένε, με τις «αξίες» της Δύσης, προκειμένου το Ιράκ να γίνει μια σύγχρονη χώρα. Αυτό το τελευταίο ακούγεται και σαν αυτό που οι αποικιοκράτες πρόβαλλαν σαν σκοπό των αποικιακών πολέμων, δηλαδή τον εκπολιτισμό των βαρβάρων, όταν αυτοί οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι επιδίωκαν την εξάπλωση του καπιταλισμού σε άλλα εδάφη, προκειμένου το κεφάλαιο των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών να δρα έξω από τα σύνορα του κράτους του προκειμένου να μεγεθύνει τις διαστάσεις του, εκμεταλλευόμενο τον πλούτο και τους λαούς αυτών των εδαφών. Αλλά η επιλογή ενός λαού για το σύστημα στο οποίο θέλει να ζει είναι αποκλειστικά δική του υπόθεση.

Αλλά τελείωσε πράγματι ο πόλεμος ενάντια στο Ιράκ; Τα αγγλοαμερικανικά στρατεύματα παραμένουν, διεξάγουν επιχειρήσεις στο έδαφός του σε διάφορα μέτωπα. Αξιοποιούν θρησκευτικές και εθνικές διαφορές, όπως, π.χ., Κούρδοι στο βόρειο μέτωπο ενάντια στους Αραβες, αφού αυτό το σημείο, όχι μόνο λόγω πετρελαίων Μοσούλης και Κιρκούκ, αλλά και αγωγών μεταφοράς ενέργειας από άλλα εδάφη, έχει τη δική του ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία. Μπορεί ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός να δημιουργεί πιεστικές καταστάσεις τόσο στην Τουρκία, λόγω των δικών της εσωτερικών προβλημάτων με τους Κούρδους, όσο κυρίως στη Ρωσία, αφού αντικειμενικά της κλείνει το δρόμο προς τη Μέση Ανατολή, ενώ ήδη την έχει περικυκλώσει με στρατεύματα και βάσεις από τα Βαλκάνια έως το Ουζμπεκιστάν. Φαίνεται ότι επιδιώκουν με την κατοχή τους, οι ΗΠΑ να δημιουργήσουν ένα κράτος προτεκτοράτο, τυπικά ενιαίο, αλλά στην πράξη διαιρεμένο. Είναι και αυτό ένα πιθανό σενάριο μιας μορφής κατοχής, που μπορεί να αμβλύνει τις ήδη εκφρασμένες τάσεις εναντίωσης, αντίστασης στην ιμπεριαλιστική κατοχή. Γιατί, φαίνεται ότι μπορεί να εκφραστεί, και θα εκφραστεί αντικειμενικά, κίνημα αντίστασης. Οι πρόσφατες διαδηλώσεις στη Νασιρίγια και αλλού, με σύνθημα να φύγουν οι Αμερικανοί, φανερώνουν τις διαθέσεις του ιρακινού λαού να ξανακατακτήσει την εθνική του ανεξαρτησία παλεύοντας ενάντια στην κατοχή από τον ιμπεριαλισμό. Αλλωστε, η ιστορία του Ιράκ είναι ιστορία εθνικοαπελευθερωτικής πάλης κατά του αγγλικού και του γερμανικού ιμπεριαλισμού, από το 1916 ακόμη.

Ο πόλεμος, λοιπόν, συνεχίζεται και θα συνεχίζεται, με δεδομένο επίσης ότι αυτός ο πόλεμος για το εδαφικό μοίρασμα και τον έλεγχο της περιοχής έχει σχέση με τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των ιμπεριαλιστών σ' ολόκληρη την Εγγύς και Μέση Ανατολή, αλλά και στη Νοτιοανατολική Ασία. Και μπορεί να ενδιαφέρει απ' αυτή την άποψη και το γαλλογερμανικό ιμπεριαλισμό, αλλά οι ΗΠΑ εδραιώνοντας τη θέση τους στην περιοχή «σφίγγουν στη μέγκενη» τόσο τη Ρωσία, όσο και την Κίνα. Ακριβώς γιατί είναι δυο μεγάλες δυνάμεις, διεκδικούν ζωτικό χώρο στη διεθνή αγορά, η συγκεκριμένη περιοχή είναι ένας μεγάλος ως προς αυτό χώρος, και επομένως χρειάζεται να ανακοπεί η όποια δυνατότητα δικής τους διείσδυσης. Πολύ περισσότερο που η Ρωσία, την οποία εποφθαλμιούν και οι δυο άξονες, φαίνεται ότι «κάνει παιχνίδι» και με τους δύο, αξιοποιώντας τις αντιθέσεις τους, αλλά, αντικειμενικά, η καπιταλιστική Ρωσία από πιο αδύνατη θέση εντάσσεται στις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, ανταγωνίζεται και με τα τρία ιμπεριαλιστικά κέντρα. Δεν είναι τυχαίο ότι η αμερικανική πολιτική ασφάλειας τη θεωρεί ως εχθρό, όπως επίσης δεν είναι τυχαίο ότι η προσπάθεια δημιουργίας μιας άτυπης συμμαχίας των 5 της Σαγκάης, με πρωτοβουλία Ρωσίας-Κίνας, δεν ευοδώθηκε.

Υπάρχει ένα στοιχείο στην αστική προπαγάνδα για το τέλος του πολέμου και τη δημοκρατική ανασυγκρότηση του Ιράκ με βάση τις «αξίες» της Δύσης, το οποίο αξίζει προσοχής, για δυο λόγους. Ο πρώτος γιατί όποιες κι αν είναι αυτές οι «αξίες» επιβάλλονται σ' έναν λαό, σε μια ανεξάρτητη χώρα με τη βία του πολέμου. Και ο δεύτερος γιατί αυτές οι αξίες, οι οποίες περικλείονται στο τρίπτυχο «ελευθερία, δημοκρατία, ασφάλεια», έχουν συγκεκριμένο ταξικό περιεχόμενο και πάντως πίσω τους κρύβεται η θεμελίωση αυτών των αξιών, που είναι η αχαλίνωτη δράση του μονοπωλιακού κεφαλαίου, το οποίο αν δεν καταφέρει να διεισδύσει με «ειρηνικά μέσα» στα εδάφη που το ενδιαφέρουν, το κάνει με πολεμικά μέσα. Αλλωστε, η ιμπεριαλιστική ειρήνη και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι οι δύο όψεις της ίδιας πολιτικής του καπιταλισμού στο ανώτατο στάδιό του, που ασκείται με διαφορετικά μέσα (διπλωματικά και στρατιωτικά), τα οποία βεβαίως αλληλοδιαπλέκονται από τη στιγμή που η τάση του ισχυρού είναι για ακόμη μεγαλύτερη κυριαρχία στον λιγότερο ισχυρό.

Επομένως, τα περί «ελευθερίας, δημοκρατίας, ασφάλειας» για τα συγκεκριμένα κράτη, εκφράζουν αυτή την ελευθερία και δημοκρατία του κεφαλαίου, να ανατρέπει τα εμπόδια στο δρόμο της αχαλίνωτης δράσης του. Και πρέπει να πούμε πως αυτές οι αξίες εμφανίζονται σκόπιμα αυτοτελείς από την οικονομική τους βάση, προκειμένου να γίνονται πιο εύπεπτες για τους λαούς, προκειμένου να αμβλύνονται οι συνειδήσεις αντίστασης απέναντι στην εκμετάλλευση, στη διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων, στις αιτίες τους που είναι συγκαλυμμένες (οι περισσότεροι εργάτες κατανοούν τη θέση τους μόνον από την αδυναμία να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των οικογενειών τους, άρα κατανοούν τις συνέπειες της εκμετάλλευσης και όχι τις αιτίες), προκειμένου ο αγώνας που αναπτύσσεται ενάντια στις συνέπειες να μην παίρνει συνειδητό χαρακτήρα ταξικής πάλης ενάντια στις αιτίες, δηλαδή ενάντια στους κεφαλαιοκράτες.

Και ως προς τα καθεστώτα χωρών που οι ΗΠΑ θέτουν ζητήματα εκδημοκρατισμού, ακόμη κι αν τέτοιες χώρες είναι παραδοσιακοί τους σύμμαχοι (π.χ., Σαουδική Αραβία), το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλο μέρος της οικονομίας τους και κυρίως τα πετρέλαια σε κρατική καπιταλιστική ιδιοκτησία δυσκολεύει τα μονοπώλια των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών να διεισδύσουν σ' αυτές τις χώρες και στους συγκεκριμένους τομείς. Πολύ περισσότερο που οι κυβερνήσεις τους, έχοντας έναν στρατηγικό τομέα της οικονομίας στην άμεση διαχείρισή τους, καθιστούν σχεδόν απαγορευτικές τις εξαγορές και συγχωνεύσεις για γιγάντωση των διεθνικών μονοπωλίων, απαγορευτική την ανεξέλεγκτη δράση τους σ' αυτές τις χώρες. Οι «αξίες» της Δύσης, επομένως, είναι αυτές, δηλαδή η επιβολή και σ' αυτές τις χώρες των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, προκειμένου υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια να βρουν διέξοδο, μόνον που αυτό απαιτεί ανατροπή των καθεστώτων και υποταγή των λαών στους ιμπεριαλιστές.

Ενα δεύτερο ζήτημα, το οποίο μετά την απόφαση της κυβέρνησης Μπους να αγνοήσει ακόμη και αυτούς τους τυπικούς κανόνες του ιμπεριαλιστικού διεθνούς δικαίου (π.χ., απόφαση του ΟΗΕ για έναρξη της εισβολής), προκειμένου να εφαρμόσει στο Ιράκ το δίκαιο του προληπτικού πολέμου και χωρίς τη συγκατάθεση για την έναρξη του πολέμου από τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, είναι αυτό που επιδιώκει να αποδώσει τον πόλεμο στις «ηθικές αξίες» μιας «ακροδεξιάς, θρησκόληπτης» πολιτικής ηγεσίας. Δεν είναι η πρώτη φορά που η αστική προπαγάνδα ακολουθεί ανάλογες μεθόδους, προκειμένου να συγκαλύπτει τη σχέση οικονομικής βάσης-εποικοδομήματος, να συγκαλύπτει τη σχέση της πολιτικής που ασκεί μια κυβέρνηση με την οικονομία του κέρδους. Αλλά ο πόλεμος ενάντια στο Ιράκ είναι πλέον αποκαλυπτικός ως προς την άμεση σχέση του πολέμου με τα μονοπωλιακά συμφέροντα. Συνδέεται με την οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, με τα πετρέλαια, αλλά και με τα γεωστρατηγικά συμφέροντα του κεφαλαίου στην περιοχή και το γεγονός ότι ο έλεγχός της δυσκολεύει, αν δεν απομονώνει μερικές φορές, τα ανταγωνιστικά μονοπώλια, είτε τα ευρωπαϊκά είτε τα ρωσικά κλπ., από τη διείσδυση στην περιοχή, που σημαίνει δημιουργία αρνητικών συνθηκών δράσης τους, με αρνητικές συνέπειες για την καπιταλιστική οικονομία άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών.

Αλλά εδώ υπάρχει και άλλο ζήτημα. Η άμεση σχέση της συγκεκριμένης κυβέρνησης, των στελεχών της, με τα ισχυρά μονοπώλια. Ορισμένα παραδείγματα:

Εταιρίες όπως η TEXACO, η CHEVRON, η HALLIBURTON, η BP, ήταν ανάμεσα στους μεγαλύτερους χρηματοδότες της προεκλογικής εκστρατείας του Μπους. Ο ίδιος, δε, ήταν ιδιοκτήτης της εταιρίας ARBUSTO που συγχωνεύτηκε με την εταιρία SPECTRUM 7, η οποία εξαγοράστηκε από την εταιρία HARKEN, ενώ ο Μπους έγινε μέλος της διοίκησης της HARKEN. Ο αντιπρόεδρος, Ντικ Τσένεϊ, μέχρι το 2000 ήταν διευθύνων σύμβουλος της γιγαντιαίας πετρελαϊκής και κατασκευαστικής εταιρίας HALLIBURTON, της μεγαλύτερης εταιρίας εξόρυξης πετρελαίου στον κόσμο, που σύμφωνα με πληροφορίες πήρε τα συμβόλαια ανοικοδόμησης του Ιράκ. Ομως, το «πετρελαϊκό λόμπι» στην κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν εξαντλείται εδώ. Περιλαμβάνει τρία ακόμη επιφανή μέλη, τους υπουργούς Εμπορίου, Ντόναλντ Εβανς, και Εσωτερικών, Γκέιλ Νόρτον, και την σύμβουλο του Προέδρου Μπους για θέματα ασφαλείας, Κοντολίζα Ράις.

Ο Ντόναλντ Εβανς, υπουργός Εμπορίου, ήταν για 25 χρόνια πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας πετρελαίων και φυσικού αερίου TOM BROWN και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας για εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου TMBR.

Η Γκέιλ Νόρτον, υπουργός Εσωτερικών, ήταν δικηγόρος των πετρελαϊκών εταιριών BROWNSTEIN και DELTA PETROLEUM.

Η Κοντολίζα Ράις, σύμβουλος του Προέδρου Μπους για θέματα ασφαλείας, ήταν διευθύνων σύμβουλος της πετρελαϊκής εταιρίας CHEVRON και μέλος στα Διοικητικά Συμβούλια της μεσιτικής CHARLES SCHWAB και της ασφαλιστικής TRANSAMERICA.

Τέλος, μήπως η κυβέρνηση Κλίντον την ίδια πολιτική με τις ίδιες μεθόδους δεν ασκούσε; Δεν έκανε πολέμους;

Ο πόλεμος είναι σύμφυτος του ιμπεριαλισμού. Ο πόλεμος γίνεται γιατί πλέον το κεφάλαιο δεν μπορεί να δρα στις συγκεκριμένες συνθήκες με ειρηνικά μέσα. Επομένως, η πάλη για το εδαφικό μοίρασμα ανάμεσα στα μονοπώλια πρέπει να βρει απέναντί της την πάλη του λαϊκού κοινωνικοπολιτικού μετώπου σε κάθε χώρα για την οριστική κατάργηση της εξουσίας των μονοπωλίων.

Στέφανος ΚΡΗΤΙΚΟΣ