Με τον Γιάννη Ρίτσο, εξόριστοι στη Μακρόνησο το 1949. Φεύγοντας από τη Μακρόνησο, ο Κατράκης ξεθάβει ποιήματα του Γ. Ρίτσου που φυλάσσονταν μέσα σε σφραγισμένα μπουκάλια και τα παίρνει μαζί του στον Αη Στράτη, όπου μεταφέρθηκε τον Ιούλη του 1950. Είναι τα μετέπειτα «Μακρονησιώτικα»

Γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου 1909 στο Καστέλι Κισσάμου και το 1917 εγκαθίσταται μαζί με την οικογένειά του στην Αθήνα. Από τα 18 του κιόλας χρόνια καθιστά ορατό το ταλέντο του αυτοδίδακτου και σε ηλικία 23 ετών ο Κατράκης γίνεται μέλος του θιάσου του Εθνικού Θεάτρου.

Στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής παίρνει δραστήριο μέρος στην Αντίσταση μέσα από το ΕΑΜ. Το 1943 οργανώθηκε στο ΚΚΕ και έμεινε μέλος του Κόμματος μέχρι το τέλος της ζωής του. «Η ζωή άρχισε από τότε που μπήκα στο Κόμμα μου», είχε πει. «Διάλεξα να είμαι κομμουνιστής. Αισθάνομαι υπερηφάνεια για το Κόμμα, για τις εκατοντάδες χιλιάδες τους συντρόφους, που αποτελούν τον κορμό του μεγάλου δέντρου του μέλλοντος. Από αυτό αντλούμε όλη τη δύναμη για την τελική δικαίωση των αγώνων και θυσιών του λαού μας. Από τη ζωοδότρα πηγή αυτού του λαού παίρνουμε εμείς οι καλλιτέχνες το υλικό, που το κάνουμε λόγο, εικόνα, ποίηση, μουσική, θέατρο και ό,τι άλλο βοηθά στην καλυτέρευση του νου και της ψυχής».

Για την αλύγιστη στάση του απολύεται το 1947 από το Εθνικό Θέατρο. Ακολουθεί και αυτός, στο πλευρό των συντρόφων του, το δρόμο των διώξεων και της εξορίας. Ικαρία, Μακρόνησος, Αη Στράτης από το 1948 ως το 1952.

Το 1955 ιδρύει το περίφημο Λαϊκό Θέατρο, που αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στη θεατρική ζωή της χώρας. Εμπνευσμένο από το θέατρο της εξορίας και το Λαϊκό Θέατρο του Βασίλη Ρώτα, είχε ως βασικό στόχο να προβάλει την τέχνη που ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων. Οι παραστάσεις του Κατράκη φιλοδοξούσαν να καλλιεργήσουν και να διαπαιδαγωγήσουν αισθητικά και πολιτικά το πλατύ λαϊκό κοινό.

Στο 2ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή», Καισαριανή - Σεπτέμβρης 1976

Το 1979, με την παράσταση «Ντα» του Χιου Λέοναρντ, ο Κατράκης για τρία συνεχόμενα χρόνια δίνει κάθε βράδυ ρεσιτάλ σπάνιας υποκριτικής τέχνης. Το 1983, αψηφώντας την κατάσταση της υγείας του που συνεχώς χειροτέρευε, υποβάλλεται στα ιδιαίτερα απαιτητικά και κοπιαστικά γυρίσματα της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Ταξίδι στα Κύθηρα». Με τη συμμετοχή του βλέπει την καλλιτεχνική του δικαίωση, βλέπει «το επισφράγισμα μιας μακριάς και σχεδόν άγονης κινηματογραφικής εμπειρίας», όπως ο ίδιος ισχυριζόταν για τη συμμετοχή του, για λόγους βιοποριστικούς, σε πλήθος εμπορικών, κυρίως, ταινιών...

Οι παραπάνω στίχοι του αγαπημένου του συντρόφου και φίλου του, Γιάννη Ρίτσου, σκιαγραφούν με τον καλύτερο τρόπο την υπόσταση του Μ. Κατράκη, που αποτελεί υπόδειγμα καλλιτέχνη που έθεσε την τέχνη του στην υπηρεσία του λαϊκού κινήματος, με αυτοθυσία, με το κεφάλι ψηλά... Του κομμουνιστή καλλιτέχνη, που αντιλαμβανόταν και κατανοούσε τον κοινωνικό ρόλο της Τέχνης. «Το θέατρο πρέπει να λειτουργεί σαν ένα σχολείο κι όχι μόνο σαν ψυχαγωγία γελαστική. Το θέατρο πετυχαίνει το σκοπό του, όταν, φεύγοντας απ' αυτό, έχεις αποκομίσει κάποια συμπεράσματα, που θα σου χρησιμέψουν σαν τροφή της ψυχής και της ζωής σου», έλεγε.

Η καλλιτεχνική διαδρομή του Μ. Κατράκη, όπως και όλων των άλλων μεγάλων κομμουνιστών καλλιτεχνών, συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα όσων επέλεξαν να επιστρατεύσουν τη ζωή και το έργο τους στο πλευρό των καταπιεσμένων και των αδικημένων, όσων απέδειξαν μέσα από τη ζωή και το έργο τους ότι η στράτευση της Τέχνης στο πλευρό της εργατικής τάξης, όχι μόνο δεν είναι ανασταλτικός παράγοντας για την καλλιτεχνική δημιουργικότητα, αλλά αντίθετα είναι αυτή που την ωθεί στο να εξελιχθεί και να μεγαλουργήσει.

ΖΑΡΚΑΣ

Πιο συγκεκριμένα, θα παρουσιαστούν 4 παραστάσεις και το αναλυτικό πρόγραμμα έχει ως εξής:

Δευτέρα 7 Σεπτέμβρη

19.30: «Τερεζίεσταντ», από την Ομάδα «Gras».

Η παράσταση, χρησιμοποιώντας φανταστικά γεγονότα, αναφέρεται στην πολύ ωμή πραγματικότητα του ναζιστικού στρατοπέδου Τερεζίεσταντ, το οποίο χρησιμοποιούσαν ως βιτρίνα οι ναζί, προκειμένου να παρουσιάσουν στην κοινή γνώμη ότι δε γίνονται βασανιστήρια.

21.30: «Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών», από τη Θεατρική Ομάδα της ΚΝΕ.

Η Θεατρική Ομάδα της ΚΝΕ θα ανεβάσει φέτος το θεατρικό έργο «Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών» του μεγάλου κομμουνιστή ποιητή μας Γιάννη Ρίτσου, που ανέβηκε πρώτη φορά το 1958 από το Θεατρικό Συγκρότημα του Συλλόγου Ελλήνων Πολιτικών Προσφύγων στη Ρουμανία για τα 40χρονα του ΚΚΕ.

Στο επίκεντρο του έργου είναι η αντίσταση του λαού μας σε μια γειτονιά των ανατολικών συνοικιών της Αθήνας, απέναντι στους Γερμανούς φασίστες και τους ντόπιους εκμεταλλευτές και συνεργάτες τους. Οπως σημειώνεται και στον πρόλογο του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», «ο Ρίτσος σμιλεύει με την τέχνη του τη μορφή του κομμουνιστή - λαϊκού αγωνιστή, που στάθηκε πρότυπο παλικαριάς και αυτοθυσίας, αλλά και πρότυπο ανθρωπιάς. Στο ηθικό ανάστημα αυτού του λαϊκού αγωνιστή θα βρει ο αναγνώστης κι ο θεατής τα αληθινά μέτρα του ανθρώπου».

Τρίτη 8 Σεπτέμβρη

19.00: «Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού», από την Ομάδα «Εκτός Σχεδίου».

Εφτά αδέλφια, κληρονόμοι ενός οικονομικού κολοσσού, ζουν κάτω απ' την τυραννία της «παρουσίας» ενός υπέργηρου πατέρα - «φυτού», που διατηρεί το 51% των μετοχών. Πυροδοτούνται ανελέητες ραδιουργίες και λυσσαλέοι καβγάδες ανάμεσά τους, με στόχο την εξασφάλιση της ηγεσίας. Διαπιστώνουν ότι κυνηγούν μια τελειωμένη υπόθεση και ότι επενδύουν σ' ένα μέλλον που δεν το ορίζουν οι ίδιοι και που αργά ή γρήγορα θα τους ξεπεράσει.

21.30: «Εξοδος», από την Ομάδα «Αnima».

Στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε, η ομάδα «Anima» έρχεται να μας θυμίσει ότι, μιλώντας κανείς για το παρελθόν, μπορεί να κατανοήσει το παρόν. Ηρωίδες της Επανάστασης του 1821, Εργάτριες, Αντάρτισσες αλλά και απλές Γυναίκες περνούν μπροστά από τα μάτια μας, σ' ένα ιδιόρρυθμο μάθημα Ιστορίας. Μέσα από την παράσταση παρακολουθούμε τα διλήμματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, πριν προβούν σε ηρωικές, αγωνιστικές και αντιστασιακές πράξεις.