ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 2 Απρίλη 2015
Σελ. /24
Εκκωφαντική, κινηματογραφική καταγγελία της Ευρωένωσης

Πλούσια βδομάδα σε ταινίες παρόμοιες με αυτές που βγαίνουν κάθε βδομάδα, απλά με διαφορετικούς πρωταγωνιστές και κάποια διαφοροποίηση στις ιστορίες. Ταινίες που κινούνται στο τοπίο ενός σινεμά που κάνει ό,τι μπορεί για να απομακρύνει το θεατή από την πραγματικότητα χρησιμοποιώντας την πολυσήμαντη χολιγουντιανή γκλαμουριά, αυτό το τόσο χρήσιμο συστατικό στη φάμπρικα παραγωγής ονείρων, το τόσο ωφέλιμο στη διαδικασία γενικευμένης δημόσιας αποβλάκωσης... Γεγονός πάντως είναι ότι τελευταία όλο και συχνότερα πέφτουμε πάνω σε ταινίες που αμφισβητούν τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, άλλες με λόγο δειλό και αποσπασματικό, άλλες με λόγο αυθεντικά συγκροτημένο. Οπως η υποδειγματικής επικαιρότητας και ρεαλισμού ταινία του Ισπανού Χάιμε Ροσάλες «Ομορφη νιότη» (2014), που συνιστά την απόλυτα ενδιαφέρουσα ταινία της βδομάδας και γι' αυτό που λέει και για τον τρόπο που το λέει...

Κατά τα άλλα πρεμιέρα έχει απόψε η αμερικανική κωμωδία «Τίποτα δεν τελειώνει, κύριε Κόλινς» - «Danny Collins» (2015) σε σκηνοθεσία Νταν Φόγκελμαν, με τον Αλ Πατσίνο στο ρόλο ενός γερασμένου ροκ σταρ που αλλάζει άρδην τη ζωή του όταν ξαφνικά λαμβάνει ένα γράμμα με καθυστέρηση 40 ολόκληρων χρόνων. Γιατί το γράμμα αυτό δεν είναι γραμμένο από τον οποιονδήποτε, αλλά από το μέγα Τζον Λένον... Πρεμιέρα απόψε και για την αγγλο - νορβηγική παραγωγή «Δεσποινίς Τζούλια» - «Miss Julie» - (2014). Πρόκειται για το πασίγνωστο θεατρικό του Σουηδού δραματουργού Αουγκουστ Στρίντμπεργκ σε σκηνοθεσία της παλαίμαχης μπεργκμανικής περσόνα από τη Νορβηγία, Λιβ Ούλμαν, που τοποθετεί το δράμα στην Ιρλανδία του 1880. Φιλμαρισμένο θέατρο σε ένα σύμπαν γεμάτο πάθη, με ηθοποιούς που δεν πείθουν σε μια δίωρη σύγκρουση χωρίς αρχή και τέλος. Σχέσεις εξουσίας, ταξικές, ερωτικές, που μετατρέπονται απλά σε άγονη νευρικότητα. Το ερωτικό τρίγωνο ενσαρκώνουν οι Τζέσικα Τσάστεϊν, Κόλιν Φάρελ και Σαμάνθα Μόρτον.

Ακόμα μια νορβηγο - σουηδική παραγωγή κάνει πρεμιέρα απόψε. «Με σειρά εξαφάνισης» - «Kraftidioten» - (2014) ο τίτλος της μαύρης κωμωδίας εκδίκησης, που διαδραματίζεται στα παγωμένα τοπία της Νορβηγίας σε σκηνοθεσία του Χανς Πέτερ Μόλαντ. Εμφανίζονται καλοί, παλιοί ηθοποιοί, όπως ο Στέλαν Σκάρσγκορντ και ο Μπρούνο Γκαντζ. Τέλος, πρεμιέρα απόψε και για την 7η συνέχεια «Μαχητές των δρόμων 7» - «Fast and Furius 7» - (2015) σε σκηνοθεσία του Τζέιμς Γουάν. Πολυαναμενόμενο το σίκουελ μετά από το θάνατο του Πολ Γουόκερ ακριβώς στα γυρίσματα του αμερικανο - γιαπωνέζικου μπλοκμπάστερ για την κουλτούρα των «πειραγμένων» αυτοκινήτων. Στην ταινία, εκτός του Πολ Γουόκερ που εμφανίζεται σε κάποιες ενότητες, παίζουν τα σύμβολα της δράσης Βιν Ντίζελ και Τζέισον Στέιθαμ.


ΣΤΑΝΙΣΛΑΣ ΜΠΑΡΑΜΠΑΣ
Το τραγούδι του γκρι περιστεριού

Τον πάλαι ποτέ τσεχοσλοβάκικό κινηματογράφο τον γνωρίσαμε μέσα από τις φημισμένες ταινίες της περιόδου 1963 - 1969, που χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας. Εκείνη την περίοδο, νεαροί, τελειόφοιτοι κινηματογραφιστές της φημισμένης σχολής FAMU, της κρατικής σχολής κινηματογράφου που ιδρύθηκε στην Πράγα το 1946, πραγματοποιούν θορυβώδη είσοδο στην παραγωγή, με αισθητικές αναζητήσεις να πορεύονται δίπλα στην κοινωνική κύρια κριτική προσέγγιση, γεγονός που προανήγγειλε αλλαγές στον προσανατολισμό της εθνικής κινηματογραφίας. Ωστόσο, κοινή η διαπίστωση ότι ο χώρος που υπήρξε σταθερά προνομιακός, το κινηματογραφικό είδος που ξεχώρισε, είναι εκείνο των φιλμ για παιδιά. Οι παιδικές ταινίες διέθεταν υψηλότατο καλλιτεχνικό, αισθητικό και διδακτικό επίπεδο, κυρίως όμως ιδιαίτερα ευρηματικούς δημιουργούς.

Το ασπρόμαυρο «Τραγούδι του γκρι περιστεριού» (1961), που προβάλλεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μιλάει για τον πόλεμο μέσα από τα μάτια των παιδιών συνθέτοντας έναν ύμνο για την ειρήνη και καταδικάζοντας τον πόλεμο και το ναζισμό. Πρόκειται για μια ασυνήθιστη ιστορία που συνίσταται σε 6 επεισόδια, με στέρεο σενάριο, επιδέξιους σκηνοθετικούς χειρισμούς και εξαιρετική φωτογραφία, με πρωταγωνιστές μια ομάδα παιδιών που ζουν στα σλοβακικά βουνά, που ζουν τον όλεθρο του Πολέμου που όλο και πλησιάζει. Τα παιδιά αναπόφευκτα εμπλέκονται στον πόλεμο μέσα από τη σχέση τους με τους παρτιζάνους και τους Σοβιετικούς που αντιστέκονται στα δάση και τα βουνά και μέσα από τις παιδικές ελπίδες και τα όνειρα που συντρίβονται. Γραμμική χρονικά, αλλά αποσπασματική η αφήγηση, με συνεχείς αλληγορικές αναφορές, καταγράφει τα γεγονότα που τα παιδιά συνδυάζουν με τις προσωπικές τους αναφορές για την πραγματικότητα και που μαθαίνουν να ανακαλύπτουν τη γενναιότητα, τη δειλία, την προδοσία μέσα από τα ερείπια που αφήνει πίσω του ο πόλεμος. Το στοιχείο που κάνει την ταινία του Μπαραμπάς να συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κλασικά αριστουργήματα του παιδικού κινηματογράφου είναι η ιδιαίτερη σχέση της με την πραγματικότητα και ο τρόπος που προσλαμβάνει την πραγματικότητα η ομάδα παιδιών διαφορετικών ηλικιών...


Με τους: Πάβελ Μάτος, Πάβλε Πόλασεκ κ.ά.

Παραγωγή: «Piesen o sivom holubovi», Τσεχοσλοβακία (1961).


ΧΑΪΜΕ ΡΟΣΑΛΕΣ
Ομορφη νιότη

Ο τίτλος της τελευταίας «καλής και χρήσιμης» ταινίας του Χάιμε Ροσάλες εκφράζει κυνικά ειρωνική κυριολεξία: «Ομορφη νιότη»... Είναι όντως πανέμορφο το ζευγάρι των νεαρών πρωταγωνιστών της οικουμενικά επίκαιρης ισπανικής μυθοπλασίας με τη χαλαρή αφήγηση, του αξιόλογου σκηνοθέτη από την Καταλονία. Αγγελικού κάλλους η Νατάλια (την υποδύεται η ηθοποιός Ινγκριντ Γκαρσία Γιόνσον, με μητέρα Σουηδέζα και πατέρα Ισπανό) και πανέμορφης ευαισθησίας ο Κάρλος (Κάρλος Ροντρίγκεζ). Αλλά αμφότεροι ατυχείς, γιατί ανήκουν στα φτωχά κοινωνικά στρώματα, σε αυτά που πλήρωναν με τη φτωχοποίησή τους την καπιταλιστική ανάπτυξη, σε αυτά που συνεχίζουν να πληρώνουν την καπιταλιστική κρίση κι ας τα έχει αυτή ξεκάνει ολοσχερώς... Ο Ροσάλες ζωγραφίζει με ανεξίτηλα στοιχεία την οικονομική φρίκη που βασανίζει όχι μόνο τη νεολαία, αλλά κι ολόκληρη την εργατική τάξη, που παλεύει να μην πέσει σε μαρασμό, που παλεύει να σταθεί όρθια... «Τα λεφτά συνεχώς λιγοστεύουν και τα στόματα πληθαίνουν», λέει η εργαζόμενη, χωρισμένη μητέρα της Νατάλια, που ζει σε ένα σπαρτιάτικο γυμνό διαμερισματάκι στις άχρωμες και θλιβερές εργατικές περιφέρειες της Μαδρίτης, με τα τέσσερα παιδιά της και ένα εγγόνι. Η Νατάλια, που ολημερίς παλεύει να βρει μια οποιαδήποτε δουλειά, μένει μαζί της και φροντίζει τα μικρότερα αδέλφια της. Ο Κάρλος ζει κι αυτός με την καταθλιπτική παχύσαρκη μητέρα του που δε σηκώνεται από το κρεβάτι, ενώ πού και πού δουλεύει στην οικοδομή για 10 ευρώ μεροκάματο.

Η «Ομορφη νιότη» του Ροσάλες - ο οποίος γεννήθηκε το 1970 στη Βαρκελώνη κι έζησε τρία χρόνια στην Κούβα όπου σπούδασε κινηματογράφο στην «Escuela Internacional de Cine y Televisiοn» της Αβάνας και αργότερα στην «Australian Film Television and Radio School» στο Σίντνεϊ της Αυστραλίας - επιλέχτηκε και προβλήθηκε στο περσινό φεστιβάλ των Καννών 2014 στο τμήμα «Ενα κάποιο βλέμμα»... Το σινεμά του Ροσάλες κινείται σε τροχιά πολύ προσωπική και είναι επηρεασμένο από τη δουλειά του Ρομπέρ Μπρεσόν και του Οζου. Ο Ροσάλες καταθέτει θραύσματα ζωής με μορφή ασκητική, με ήρεμες λήψεις...

Το νεαρό ερωτευμένο ζευγάρι διαθέτει νιότη, ομορφιά, ελπίδα και όρεξη για ζωή. Κι όταν είσαι 20 χρόνων θεωρείς ότι κάτι θα γίνει και θα βγεις από τη μιζέρια. Ετσι, όταν ένας επιχειρηματίας τους προτείνει να κάνουν μαζί ένα πορνό - παρότι δυσανασχετούν - δέχονται για τα 600 ευρώ συνολικής αμοιβής... Η απενοχοποιημένη, εύκολη κερδοφορία μέσα από επιχειρήσεις πορνό επανέρχεται όλο και συχνότερα ως θεματική οργανικά ενταγμένη στις πιο αναπτυγμένες και «κουλ» κοινωνίες της Ευρωένωσης. Πρακτικά: πορνό, παιδεραστία και (φημολογείται) κτηνοβασία δεν αντιμετωπίζονται απλά με ανοχή, αλλά με προτροπή...

Ο Ροσάλες εμβαθύνει την αφήγηση χρησιμοποιώντας ευρεία γκάμα κινηματογραφικών εργαλείων. Εξυπνα τηλέφωνα που κομίζουν βασική πληροφόρηση, σεκάνς με μηνύματα, Instagram φωτογραφίες, συνομιλίες μέσω Skype, βίντεο παιχνίδια και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου... Ο σκηνοθέτης αποκαλύπτει το βαθμό εξάρτησης μιας μονότονης και φτωχής εισοδηματικά ζωής από την τεχνολογία και ότι η τεχνολογία δεν μπορεί να βελτιώσει μια τέτοια ζωή... Η ταινία παρατηρεί από απόσταση τα αντικείμενά της, καθώς τα τοποθετεί σε άχρωμα και άοσμα σκηνικά. Σε εργατικά διαμερίσματα, σε ανώνυμα εμπορικά κέντρα, σε σταθμούς του μετρό, σε εργοτάξια...

Εντονη κοινωνική κριτική, με διαλόγους και καταστάσεις αξιόπιστες και ρεαλιστικές - με ένα ρεαλισμό που αποκαλύπτει πίσω από κάθε εικόνα σχέσεις παραγωγής - με τους νεαρούς ηθοποιούς να ξεχειλίζουν από φυσικότητα και έντονη παρουσία, κι ας υποδύονται χαρακτήρες κατεστραμμένους από την ανεργία, με σοβαρούς περιορισμούς από το περιβάλλον, από τη συνείδησή τους και από τη γενικότερη απουσία οργανωμένης πολιτικής διεκδίκησης.

Χωρίς βλέμμα μελιστάλακτο σε αυτούς τους ήρωες, χωρίς δακρύβρεχτους μελοδραματισμούς, η ταινία κυριαρχείται από ανείπωτη ένταση και από την τέχνη της ελλειπτικής αφήγησης, κάτι που της προσδίδει δυναμική.

Και η μοναδική δουλειά που βρίσκει η Νατάλια στην πλούσια Γερμανία - που δίνει δουλειά σε όλους - είναι μόνο να... παίζει σε πορνό... Ο Ροσάλες αφήνει την όποια βία που αναδύεται στην ιστορία εκτός κάδρου, και καλά κάνει, αφού η βουβή οικονομική βία του συστήματος που διαπερνά την ταινία πέρα ως πέρα αντηχεί εκκωφαντικά! Η καλύτερη ταινία της βδομάδας. Μην την χάσετε!

Με τους: Ινγκριντ Γκαρσία Γιόνσον, Κάρλος Ροντρίγκεζ κ.ά.

Παραγωγή: «Hermosa juventud», Ισπανία, Γαλλία (2014).



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ