Στις 16-17 Φλεβάρη 2019 πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη Συνάντηση Κομμάτων της Ευρωπαϊκής Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας (ΕΚΠ), με αφορμή την 100ή επέτειο από την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Τη συνάντηση φιλοξένησε το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας (ΚΚΤ), με το σύνθημα: «Αγώνας για τον κομμουνισμό: 100 χρόνια πολιτικής κληρονομιάς».

Συμμετείχαν με γραπτές τοποθετήσεις 20 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα, δηλαδή ένας αρκετά σημαντικός αριθμός από τα 30 που συμμετέχουν στην ΕΚΠ και τα οποία καλέστηκαν να τοποθετηθούν σε συγκεκριμένα θέματα, που αφορούν την ιστορική διαδρομή τους, προσεγγίζοντας την εμπειρία του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος μέσα από την πάλη που ανέπτυξε το κάθε κόμμα στη χώρα του.

Οι τοποθετήσεις των κομμάτων και η ανταλλαγή απόψεων έγιναν στις εξής θεματικές ενότητες:

α) Λαϊκοί ξεσηκωμοί, όπως ήταν η επανάσταση στην Ουγγαρία το 1919, η εργατική εξέγερση στην Αυστρία το 1934, ο εμφύλιος πόλεμος στην Ισπανία το 1936, τα γεγονότα του 1993 στη Ρωσία.

β) Ο ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας, μέσα από τα παραδείγματα των χωρών της Σκανδιναβίας (Νορβηγία, Σουηδία) και η στάση τους απέναντι στο κομμουνιστικό κίνημα.

γ) Η πολιτική των «Λαϊκών Μετώπων» μέσα από τα παραδείγματα της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας.

δ) Το «εθνικό ζήτημα» και η στάση των κομμουνιστών, μέσα από τα παραδείγματα της Τουρκίας, της Μάλτας και της Ιρλανδίας.

ε) Εμπειρίες από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στη Ρωσία, στη Βαλτική, στα Βαλκάνια, καθώς και για τις αιτίες ανατροπής του σοσιαλισμού.

Πρέπει να σημειώσουμε πως η Ευρωπαϊκή Κομμουνιστική Πρωτοβουλία (ΕΚΠ) έχει συγκροτηθεί γύρω από ένα περιεκτικό πλαίσιο αρχών, στο οποίο σημειώνεται πως τα κόμματα, που συγκροτούν την ΕΚΠ, στηρίζονται στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, έχουν ξεκάθαρο πως η ΕΕ είναι ένωση του κεφαλαίου και συντονίζουν την πάλη τους ενάντια στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, πως παλεύουν για τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα, για τον σοσιαλισμό. Ετσι, υπάρχει ένα πλαίσιο αρχών που διευκολύνει την ανάπτυξη της αλληλεγγύης και της κοινής δράσης των κομμάτων της ΕΚΠ. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που σε αυτά τα 6 χρόνια λειτουργίας της η ΕΚΠ διοργανώνει μια ξεχωριστή συζήτηση γύρω από σοβαρά ιστορικά ζητήματα, που σε τελική ανάλυση αφορούν τη χάραξη της επαναστατικής στρατηγικής των ΚΚ.

Οπως είπε στην εισαγωγική ομιλία του ο σ. Κεμάλ Οκουγιάν, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚ Τουρκίας: «Σήμερα, αγκαλιάζοντας με περηφάνια αυτήν την ιστορία, με τα υπέρ και τα κατά της, συντροφικά χαιρετίζουμε όλους τους αγωνιστές του ιερού αγώνα μας και ιδιαίτερα εκείνους που έχασαν τη ζωή τους στην πάλη για τον κομμουνισμό (...) Εάν η εργατική τάξη κατάφερε να έρθει στην εξουσία σε μια σειρά χώρες τον 20ό αιώνα, τότε στον 21ο αιώνα θα έρθει σε ακόμη περισσότερες. Κοιτάμε το παρελθόν και αναζητούμε τρόπους για να κάνουμε την παραπάνω δήλωση πράξη, αντλώντας τα ανάλογα διδάγματα (...) ο καπιταλισμός δεν διορθώνεται. Η αποφασιστικότητα, που είχαν οι σύντροφοί μας έναν αιώνα πριν, ότι μπορούν να τον ανατρέψουν, υπάρχει ακόμα: Ο καπιταλισμός θα ανατραπεί!».

Μέχρι στιγμής ανάλογες συζητήσεις γίνονταν και γίνονται μέσα στο πλαίσιο του περιοδικού της «Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» (ΔΚΕ). Να σημειώσουμε εδώ πως τον επόμενο μήνα θα κυκλοφορήσει αρχικά στο διαδίκτυο το 9ο τεύχος της ΔΚΕ, που θα αφορά τα ζητήματα της δράσης των κομμουνιστών στο εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα. Στο περιοδικό θα φιλοξενούνται άρθρα 10 ΚΚ καθώς και το άρθρο της Σύνταξης.

Η συνάντηση της Κωνσταντινούπολης δείχνει, μεταξύ των άλλων, πως ωριμάζουν κοινές μορφές, όπως είναι η ΔΚΕ και η ΕΚΠ, μέσα από τις οποίες τα ΚΚ, που δεν έχουν παραιτηθεί από τις αρχές τους, επιδιώκουν την ανταλλαγή απόψεων, στην κατεύθυνση της άντλησης χρήσιμων συμπερασμάτων για τη διαμόρφωση επαναστατικής στρατηγικής, που να ανταποκρίνεται στο χαρακτήρα της εποχής μας, ως εποχής περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό.

Και αυτό το συμπέρασμα επιβεβαιώνεται μέσα από τις τοποθετήσεις και τη συζήτηση για το ζήτημα της γραμμής των «Λαϊκών Μετώπων» στα οποία θα αναφερθούμε παρακάτω. Ετσι, εκτός από την παρέμβαση του ΚΚΕ, που παρουσίασε η σ. Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, εκτενή αποσπάσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο φύλλο του «Ριζοσπάστη» 23-24/2/19 και στην οποία παρουσιάζονται βασικές εκτιμήσεις του ΚΚΕ, με κριτική αποτίμηση στη στρατηγική της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ) την περίοδο του '30 - '40, και άλλα κόμματα έθεσαν ανάλογους προβληματισμούς.

Το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα περνά σύνθετες και δύσκολες μέρες. Πολλά ΚΚ, που στέκονται σε μαρξιστικές - λενινιστικές αρχές, που επιδιώκουν να χαράξουν επαναστατική στρατηγική, έχουν ακόμη αδύνατες σχέσεις με τις εργατικές μάζες, παλεύουν να αντλήσουν διδάγματα από την ηρωική Ιστορία μας, για να γίνουν ικανά να μπούνε στην πρωτοπορία της εργατικής - λαϊκής πάλης.

Τις μέρες που το ΚΚ Τουρκίας φιλοξένησε αυτήν τη σημαντική Συνάντηση των ΚΚ της ΕΚΠ, ετοιμαζόταν και για τη μάχη των τοπικών εκλογών του Μάρτη. Οι υποψήφιοι δήμαρχοί του δίνουν αυτήν τη μάχη με το σύνθημα «Αν το χρήμα έχει την εξουσία του, οι εργάτες έχουν το Κομμουνιστικό τους Κόμμα»,στέλνοντας και στη γειτονική μας χώρα το αναγκαίο μήνυμα της ενίσχυσης παντού του ΚΚ. Η προπαγάνδα των αστικών κομμάτων προσπαθεί να επιβάλει στο λαό της Τουρκίας, που βιώνει τις συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης, πως δήθεν «όλοι είμαστε στην ίδια βάρκα». Οι Τούρκοι κομμουνιστές απαντούν: «Δεν είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα!». Οπως σημείωσε ο σ. Κεμάλ Οκουγιάν: «Δεν είμαστε στην ίδια μεριά με τους εκμεταλλευτές, τα διεθνή μονοπώλια, τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τους ρατσιστές, τους αντιδραστικούς ή τους φιλελεύθερους. Αυτή η βάρκα, όπου δισεκατομμύρια ανθρώπων είναι καταδικασμένα στην πείνα, τη φτώχεια και την ανεργία, θα βυθιστεί, θα τη βυθίσουμε! Το πλοίο των καταπιεσμένων θα ανοίξει πανιά για έναν κόσμο χωρίς τάξεις και εκμετάλλευση. Μπορούμε να το πούμε αυτό με ακλόνητη αυτοπεποίθηση και πίστη στην 100ή επέτειο της Κομμουνιστικής Διεθνούς».

Οπως σημείωσε, μεταξύ άλλων, ο σ. Αστορ Γκαρσία, ΓΓ του ΚΚ Λαών Ισπανίας: «Η σωστή πολεμική πολιτική του ΚΚΙ και το παράδειγμα των δεκάδων χιλιάδων κομμουνιστών αγωνιστών που μπαίνουν επικεφαλής στην ένοπλη πάλη ενάντια στο φασισμό σε όλη τη χώρα, ενωμένοι με το τεράστιο κύρος της Σοβιετικής Ενωσης, με την πολιτική της βοήθειας στη Δημοκρατία και με το ρόλο της Κομμουνιστικής Διεθνούς για τη στήριξη του αγώνα που διεξάγεται στην Ισπανία, όπως και η άφιξη των Διεθνών Ταξιαρχιών, οδηγούν το Κομμουνιστικό Κόμμα σε ορμητική ανάπτυξη και ήδη από την έναρξη του πολέμου έχει μετατραπεί στο ισχυρότερο κόμμα του Λαϊκού Μετώπου.

Το Λαϊκό Μέτωπο δεν έπαιξε σε καμία στιγμή το ρόλο του οργανωτικού κέντρου και του καθοδηγητή των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων. Πέρα από κάποιες εκκλήσεις και, σίγουρα με μερικές εξαιρέσεις, περιορίστηκε στο να δίνει την επίσημη στήριξή του στις διάφορες κυβερνήσεις και να προσπαθεί να επιλύει τις σκληρές αντιπαραθέσεις που υπήρχαν μεταξύ των δυνάμεων που το συγκροτούσαν. Ούτε είχαν πιθανότητα να ευδοκιμήσουν οι επαναλαμβανόμενες προσπάθειες του ΚΚΙ να σχηματίσει μαζί με το PSOE το Ενιαίο Κόμμα του Προλεταριάτου. Αυτά τα στρατηγικά στοιχήματα καθόρισαν το ρόλο του ΚΚΙ. (...) η πείρα δεν επιβεβαίωσε τις αναλύσεις του 7ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς. (...)

Το ΚΚΙ είχε την ευκαιρία να εφαρμόσει άλλη στρατηγική κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ιδιαιτέρως κατά το πρώτο μισό του 1937, έχοντας μετατραπεί στο ισχυρότερο κόμμα και έχοντας τεράστια επιρροή στον Λαϊκό Στρατό και ανάμεσα στους Επιτρόπους του. Ομως, αντί να επιλύσει το ζήτημα της εξουσίας, ως μοναδική μορφή για την εφαρμογή της σωστής πολεμικής πολιτικής που υπερασπιζόταν, ενίσχυσε τη λαϊκομετωπική πολιτική και τις εκκλήσεις για τη δημιουργία του Ενιαίου Κόμματος του Προλεταριάτου, με αποτέλεσμα οι προτάσεις του είτε να μην εφαρμοστούν ή να εφαρμοστούν υπερβολικά αργά.

Η στρατηγική του ΚΚΙ απομακρύνθηκε από τις λενινιστικές διδασκαλίες και από το παράδειγμα της Επανάστασης του Οκτώβρη 1917. Διαχωρίστηκε η αντιφασιστική πάλη από την πάλη για την εξουσία, ανατρέχοντας στη θεωρητικοποίηση της Δημοκρατίας νέου τύπου ή λαϊκής δημοκρατίας, που τοποθετούνταν ενδιάμεσα στην αστική δημοκρατία και στη δικτατορία του προλεταριάτου, που δεν ήταν ούτε μεταβατική μορφή μεταξύ της μίας και της άλλης εξουσίας στις συνθήκες που είχαν δημιουργηθεί από τον πόλεμο. (...)

Η ανάλυση της στρατηγικής κατά τη διάρκεια του ισπανικού πολέμου συνδέεται άμεσα με την πολιτική που είχε εγκρίνει το 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Το Κόμμα μας συνεχίζει να εμβαθύνει στη μελέτη της Ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος στην Ισπανία, για να φτάσει σε συμπεράσματα που θα εμπλουτίζουν τη δική μας επαναστατική στρατηγική στο παρόν. Πιστεύουμε ότι πρόκειται για ένα καθήκον ολόκληρου του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, για αναγκαιότητα για να προετοιμάσουμε τις μεγάλες μάχες που έρχονται».