ΑΠΟ ΜΕΡΑ ΣΕ ΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Ο σύγχρονος κόσμος

Γρηγοριάδης Κώστας

Το τεράστιο ποσό των 70 δισ. δολαρίων ξοδεύεται ετησίως σε όλο τον κόσμο για την ανεύρεση και ανάπτυξη νέων φαρμάκων, αλλά μόνο το 10% από το ποσό αυτό είναι αφιερωμένο στις ασθένειες, που βασανίζουν το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού και προκαλούν καθημερινά εκατομμύρια θανάτους. Από τα 1.400 φάρμακα, που κυκλοφόρησαν τα τελευταία 25 χρόνια, μόλις 16 αφορούσαν την αντιμετώπιση τροπικών ασθενειών και της φυματίωσης, παρ' όλο που οι ασθένειες αυτές πλήττουν μεγάλα ποσοστά πληθυσμών. Οι μεγάλες πολυεθνικές των φαρμάκων, οι οποίες έχουν και τη μερίδα του λέοντος στις δαπάνες έρευνας, έχουν στραμμένη την προσοχή τους στα φάρμακα, που θα φέρουν τα μεγαλύτερα δυνατά κέρδη με το μικρότερο δυνατό κόστος. Για παράδειγμα, ξοδεύουν τεράστια ποσά για την ανεύρεση των πλέον αποτελεσματικών χαπιών αδυνατίσματος, ενώ η ελονοσία και άλλες ασθένειες θερίζουν καθημερινά εκατομμύρια ανθρώπους.

Είναι μερικά μόνο στοιχεία από την ανατριχιαστική πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου. Του κόσμου της κυριαρχίας των πολυεθνικών και του ιμπεριαλισμού, των νόμων της αγοράς και του ανταγωνισμού, της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης, κλπ., κλπ. Ενός κόσμου, που γίνεται καθημερινά και περισσότερο εχθρικός απέναντι στους εργαζόμενους και τους λαούς.

Περί κάθαρσης

Την εξυγίανση του χώρου του επαγγελματικού ποδοσφαίρου εξήγγειλε για πολλοστή φορά τις προάλλες η κυβέρνηση. Κραδαίνοντας τη ρομφαία της κάθαρσης οι κ.κ. Βενιζέλος και Λιάνης, υπουργός Πολιτισμού και υφυπουργός Αθλητισμού αντίστοιχα, διαβεβαίωσαν τους πάντες, ότι «θα εκκαθαριστεί η κατάσταση μέσα σε λίγες βδομάδες»...

Εντάξει, εμείς τους δίνουμε περιθώριο όχι λίγων βδομάδων, αλλά και λίγων μηνών, αν θέλουν και είμαστε σίγουροι ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι μια τρύπα στο νερό. Δυο πράγματα δε γνωρίζουμε. Το πρώτο είναι ποιοι άλλοι στόχοι - πέραν των πολιτικών εντυπώσεων και σκοπιμοτήτων - βρίσκονται πίσω από την τωρινή... καθαρτήρια εκστρατεία της κυβέρνησης. Και το δεύτερο είναι πότε ακριβώς οι ίδιοι ή κάποιοι άλλοι υπουργοί και κυβερνητικοί αρμόδιοι θα εξαγγείλουν και πάλι νέες εκστρατείες... κάθαρσης και εξυγίανσης.

Τώρα και τότε...

Η ομάδα Μπους πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος, για να εξασφαλιστεί η συναίνεση του αμερικανικού λαού σ' έναν πόλεμο είναι η καλλιέργεια του φόβου. Για το σκοπό αυτό συνδέθηκε ο Σαντάμ με την 11η Σεπτέμβρη και παρουσιάστηκε ως ο νέος Χίτλερ, που απειλεί τον κόσμο με «ολοκαύτωμα». Οι παραπάνω διαπιστώσεις δεν ανήκουν σ' εμάς - παρ' ότι συμφωνούμε μαζί τους - ούτε σε κάποιον κομμουνιστή ή αριστερό αρθρογράφο. Αποτελούν τη βασική εκτίμηση της αρθρογράφου των «Νιου Γιορκ Τάιμς», Μορίβ Ντόουντ, σχετικά με την πρόσφατη ομιλία του Αμερικανού Προέδρου, ενώπιον του Κογκρέσου.

Εμείς, απλώς, να θυμίσουμε, ότι στη δεκαετία του 1980, οι τότε Αμερικανοί Πρόεδροι και αξιωματούχοι των ΗΠΑ - ανάμεσά τους και ο νυν Αμερικανός αντιπρόεδρος Ντ. Τσέινι - παρουσίαζαν τον Σ. Χουσεΐν, ως το καλύτερο ανάχωμα στους διάφορους Χομεϊνί της Τεχεράνης και τον ενίσχυαν πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά. Για να μην αναφέρουμε το ρόλο των ΗΠΑ στον πεντάχρονο και φονικότατο πόλεμο Ιράκ - Ιράν, στην ίδια δεκαετία...

Τα πρώτα βήματα του Σαντάμ Χουσεΐν

Και δεν υπάρχουν μόνον αυτά. Για παράδειγμα, η ιταλική εφημερίδα «Λα Ρεπούμπλικα», σε πρόσφατο δημοσίευμά της, αναφερόταν στα πρώτα βήματα του Σ. Χουσεΐν και ο αναγνώστης ανακάλυπτε ότι αυτά σφραγίζονται από τις σχέσεις του σημερινού Ιρακινού δικτάτορα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Το 1959, γράφει η εφημερίδα, πραγματοποιείται πραξικόπημα κατά του τότε Ιρακινού Προέδρου Κασέμ. Ο Σ. Χουσεΐν ήταν μέλος της ομάδας που θα τον δολοφονούσε. Το πραξικόπημα, όμως, αποτυγχάνει και ο Χουσεΐν υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τη χώρα, με προορισμό την Αίγυπτο. Εκεί έμεινε τα επόμενα χρόνια και σύμφωνα με το υπ' αρ. D/1689 έγγραφο της Αιγυπτιακής Ασφάλειας, με ημερομηνία 19 Ιουνίου 1961, έγινε έρευνα στο σπίτι του, επειδή από καιρό είχε ύποπτα πάρε - δώσε με την αμερικανική πρεσβεία και τη ΣΙΑ. Το Φλεβάρη του 1963 ο Κασέμ δολοφονείται με τη βοήθεια της ΣΙΑ και ο Σαντάμ επιστρέφει στη Βαγδάτη. Λίγο μετά γίνεται αντιπρόεδρος της ιρακινής κυβέρνησης...

Η μεγαλύτερη απειλή

Αρκετές φορές έχει σημειώσει η στήλη τις αυξανόμενες συνεχώς αντιπολεμικές διαθέσεις σε όλο τον κόσμο, ακόμη και μέσα στις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία, οι κυβερνήσεις των οποίων κατέχουν τα πρωτεία του πολεμικού παροξυσμού. Σκόπιμο είναι, όμως, να σημειώσουμε ένα σχετικό γεγονός..

Το περιοδικό «Τάιμ Γιούροπ» - στην ηλεκτρονική του έκδοση - πραγματοποίησε μια ανεπίσημη δημοσκόπηση, με το ερώτημα: Ποια χώρα πιστεύετε ότι απειλεί περισσότερο την παγκόσμια ειρήνη;. Από τους 300.000 που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση, το 84% απάντησε «οι ΗΠΑ» και μόνο το 8,6% θεώρησε ως μεγαλύτερη απειλή το Ιράκ, ενώ ένα 7,5% επέλεξε τη Βόρεια Κορέα.

Τα σχόλια περιττεύουν...

ΒΙΒΛΙΟ

Η άλλη «ματιά» του '30

Στην Ελλάδα καθυστέρησε αφάνταστα η ανάπτυξη της Ιστορίας της Τέχνης ως επιστήμης. Οσο για την Ιστορία της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής τέχνης ήταν εξοβελιστέα, αφού τα πανεπιστήμιά μας δεν πρόσφεραν σχετική γνώση. Το μεράκι, όμως, μερικών (σπουδαγμένων στο εξωτερικό) μελετητών, «ταμένων» στην προβολή της ελληνικής τέχνης, σε ελάχιστα χρόνια, με άλματα, έβγαλε από την αφάνεια την ελληνική τέχνη και έκανε την ιστοριογραφία της ν' ανθίσει. Τα τελευταία δέκα - δεκαπέντε χρόνια, η άλλοτε μηδαμινή σχετική βιβλιογραφία μας πλουτίστηκε με ευάριθμες - συλλογικές και ατομικές - μελέτες για συγκεκριμένες περιόδους, αισθητικά ρεύματα, είδη και «γενιές» της ελληνικής τέχνης κατά το 19ο και 20ό αιώνα και μονογραφίες για μεμονωμένους εικαστικούς δημιουργούς. Ασφαλώς, απομένουν πολλά μελετητικά κενά, αλλά και ελπίδες για την πλήρωσή τους. Χαρακτηριστικά ελπιδοφόρα είναι, λ.χ, η τελευταία μελέτη του Αντώνη Κωτίδη «Τριανταφυλλίδης - Ενα άλλο Τριάντα στη Ζωγραφική» (εκδόσεις «University Stoudio Press»). Μια ακόμη, σημαντικότατη, πρωτότυπη μελέτη του πολυγραφότατου καθηγητή της Ιστορίας της Τέχνης στο ΑΠΘ, η οποία φέρνει στο φως το άγνωστο έργο ενός ζωγράφου που πέθανε παραγνωρισμένος.

Η περίφημη «γενιά του '30», της οποίας κυρίαρχη ιστορικο-ιδεολογική και φιλοσοφο-αισθητική ανάγκη και τάση ήταν η ελληνικότητα, απασχόλησε κριτικούς και μελετητές τόσο πολύ, ώστε η «μυθοποίησή» της να αφήσει στην αφάνεια «και άλλες όψεις του Τριάντα», όπως ήταν η ζωγραφική του Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη. Μια ζωγραφική που δεν της έλειπε η ελληνική συνείδηση, αλλά και δε δήλωνε «ελληνοκεντρική». Ηταν μια υποκειμενική ζωγραφική, που κινούνταν στη «γεωγραφική και πολιτιστική περιφέρεια του μοντερνισμού», όπως επισημαίνει ο Α. Κωτίδης, κι όχι «ηθογραφική» όπως «αυθαίρετα» την κατέταξε η -υποτυπώδης θα λέγαμε - κριτική της εποχής του. Ηταν ζωγραφική του υποκειμενικού, υπεραισθαντικού «κόσμου» και της «δυστυχισμένης, θεληματικά σχεδόν βυθισμένης στο σκοτάδι» ζωής του. «Εργο τόσο διακριτικό, σαν λεπτότατη μουσική, απόσταγμα αυτής της ζωής και μοναδικό φως της», όπως τόνιζε προλογίζοντας τη μελέτη του Α. Κωτίδη, η αλησμόνητη μεγάλη κυρία της τέχνης και της κριτικής, Ελένη Βακαλό. Ο μελετητής από το 1976, «με προσοχή και δέος», άρχισε να μελετά το έργο του παραγνωρισμένου στην εποχή του, «άγνωστου» σήμερα Τριανταφυλλίδη. Με το βιβλίο του, όχι μόνο αναλύει, δικαιώνει, τοποθετεί στο βάθρο που του αξίζει το έργο του Τριανταφυλλίδη, αλλά και μέσω αυτού εξετάζει γενικότερα το «ανοιχτό ακόμα ζήτημα της τέχνης του μεσοπολέμου».

Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ

ΠΡΟΣΩΠΟ

Γκέρχαρντ Σρέντερ

Γρηγοριάδης Κώστας

Εμφανίζεται συνήθως «κομίζοντας κλάδο ελαίας». Στάση που υιοθετήθηκε αρχικώς στις γερμανικές εκλογές. Το γεγονός ότι μπόρεσε να ανατρέψει τις τάσεις και να κερδίσει τις εκλογές ήταν σαφέστατο μήνυμα προς τις δυνάμεις εντός της Ευρώπης και πέραν του Ατλαντικού ότι η γερμανική κυρίαρχη τάξη που ουσιαστικά εξουσιάζει και κυβερνά όχι μόνο τη Γερμανία, δεν επιθυμεί μία πολεμική σύρραξη στο Ιράκ, όπου ενδέχεται να διακυβευτούν τα δικά της άμεσα και μελλοντικά οφέλη.

Ετσι, παρά το γεγονός ότι η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει σωρεία προβλημάτων, τόσο που το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών να μην αποκλείεται, εξακολουθεί να διατηρεί το αντιπολεμικό του προφίλ, ενώ εσχάτως ο ρόλος του διευρύνθηκε, αφού μαζί με το Γάλλο Πρόεδρο Ζακ Σιράκ συνιστούν το δίδυμο των «ειρηνοποιών». Σκληραίνοντας ακόμη περισσότερο τη στάση του, τη στιγμή που εσωτερικές αντιθέσεις είχαν οξυνθεί τόσο που δεν μπορούσαν να αποκρυβούν, με τη διακήρυξη των οκτώ Ευρωπαίων για τη στήριξη των σχεδίων Μπους, διαμήνυσε: «Ακόμα και με την εξουσιοδότηση του ΟΗΕ αντιτιθέμεθα σε επέμβαση στο Ιράκ».

Από την άλλη πλευρά παρέχει έμμεση στήριξη, απαντώντας θετικά στις ΗΠΑ αναφορικά στη χρήση των βάσεων και του εναέριου χώρου, διότι «δεν μπορεί να πράξει αλλιώς». Και είναι αληθές. Οχι νομικά, καθώς βάσει του συντάγματος επισήμως μπορεί να αρνηθεί τη χρήση του εναέριου χώρου για οποιοδήποτε μελλοντικό πόλεμο κατά του Ιράκ ή άλλης χώρας, αλλά για να παραμείνει μέσα στο παιχνίδι...

Χρ. Μ.

Σαν το Φλεβάρη

Ιδού κι ο μήνας

ο λειψός,

μιλώ για το Φλεβάρη,

που έχει, όπως ξέρετε,

μονάχα ένα ποδάρι

κι όπως πατάει ο φουκαράς

τούμπες παίρνει αράδα,

και τρώει συχνά

τα μούτρα του,

λες κι είναι η Ελλάδα!