Γ. Ρίτσος

Ο «Ριζοσπάστης» σταχυολογεί σήμερα αποσπάσματα από τις περιλήψεις για τις εργασίες των μαθητικών ομάδων που επέλεξαν το θέμα της λογοτεχνίας και θα επανέλθει σε επόμενα φύλλα και με τα άλλα θέματα του διαγωνισμού.

«Επιλέξαμε αυτό το θέμα, γιατί καταρχήν μας αρέσει η ποίηση και δεύτερον μπορεί να αποτελέσει πηγή μόρφωσης, δύναμης και διαπαιδαγώγησης για εμάς τους νέους, όταν σ' αυτή αποτυπώνονται αξίες και ιδανικά (...) Υπάρχουν καλλιτέχνες που μέσα από το έργο τους βλέπεις την πορεία ενός ολόκληρου λαού, τους φόβους του, τα προβλήματά του και τους αγώνες του», λέει χαρακτηριστικά μία από τις ομάδες στην περίληψή της και αντικατοπτρίζει τον τρόπο που σκέφτηκαν στην πλειοψηφία τους οι ομάδες που διάλεξαν αυτό το θέμα.

Μπ. Μπρεχτ

«Στα σχολικά μας βιβλία, αλλά και στο ίδιο το σχολείο γίνονται αναφορές σε μεγάλους συγγραφείς και ποιητές που γνώρισε η ανθρωπότητα όπως για παράδειγμα ο Μπ. Μπρεχτ ή ο Γ. Ρίτσος καθώς και άλλοι. Ομως το ποιοι ήταν αυτοί, ποια ήταν η στάση τους και για ποιον σκοπό έγραφαν παραμένει ασαφές. Σε αυτά τα ερωτήματα λοιπόν θα θέλαμε να σταθούμε με την εργασία μας και να προσπαθήσουμε να τα απαντήσουμε σχολιάζοντας στίχους από τα έργα τέτοιων ανθρώπων που ενέπνευσαν χιλιάδες κόσμου».

«Με αφορμή τον τρόπο με τον οποίο διδάσκει το αστικό σχολείο τα έργα των καλλιτεχνών, επιλέξαμε να αναφερθούμε σε κομμουνιστές καλλιτέχνες των οποίων το αστικό σχολείο αποκρύπτει την πολιτική τους ταυτότητα, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τις δημιουργίες τους».

Πάρα πολλές είναι οι ομάδες που θα ασχοληθούν με τον μεγάλο μας ποιητή Γιάννη Ρίτσο. «Επιλέξαμε τον συγκεκριμένο ποιητή επειδή το έργο του είναι συνδεδεμένο με την ιστορία του λαού μας (...) Επιδιώκουμε να αναδείξουμε την αξία της στρατευμένης τέχνης στην υπηρεσία του λαού, της εργατικής τάξης και της νεολαίας», λέει μια ομάδα, μια άλλη σημειώνει την αξία της τέχνης όταν αυτή «στρατεύεται με τους αγώνες του λαού, ειδικά σε καιρούς οξυμένης ταξικής πάλης» και μια ακόμα ομάδα δηλώνει ότι με την εργασία της θέλει να αναδείξει «την αναγκαιότητα ύπαρξης τέτοιων καλλιτεχνών».

Παράλληλα για πολλούς μαθητές, η επαφή με το έργο του Γ. Ρίτσου είναι ευκαιρία για να σκύψουν καλύτερα σε πλευρές της Ιστορίας του τόπου μας: «Θέλουμε μέσα από την εργασία που θα κάνουμε για τον Επιτάφιο και τον Γιάννη Ρίτσο να μάθουμε περισσότερα για την εποχή που γράφτηκε το ποίημα και για τους αγώνες του λαού μας. Να διδαχθούμε από την αυτοθυσία των απεργών που "έπεσαν" για το δίκιο του λαού μας αλλά και το μεγαλείο των αγώνων του λαού μας (...) Θέλουμε να τα αποτυπώσουμε εικαστικά όλα αυτά μέσα από τη δική μας ματιά», λέει μια ομάδα και μια άλλη συμπληρώνει ότι το έργο του Ρίτσου έδωσε στα μέλη της αφορμή να εξετάσουν τόπους φυλάκισης και εξορίας και μάλιστα σχεδιάζουν να συμπεριλάβουν στην εργασία τους συνέντευξη από αγωνιστές που έχουν ζήσει εξορίες και φυλακές.

Ν. Χικμέτ

Βέβαια, από τις επιλογές των ομάδων δεν θα μπορούσε να λείπει και ο Κώστας Βάρναλης, η πορεία του τα πρώτα χρόνια της ζωής του και στη συνέχεια η στράτευσή του με το κίνημα, οι βραβεύσεις που κέρδισε, ενώ κάποια ομάδα θα «παντρέψει» στην εργασία της τον Γ. Ρίτσο με τον Κ. Βάρναλη και τον Γ. Σκαρίμπα.

Αλλη, δημοφιλέστερη επιλογή για τις ομάδες που ασχολούνται με αυτό το θέμα του διαγωνισμού είναι ο Μπέρτολτ Μπρεχτ καθώς όπως δηλώνει μια ομάδα: «Το έργο του Μπρεχτ διαπαιδαγωγεί με τον καλύτερο τρόπο γύρω από το σημερινό εκμεταλλευτικό σύστημα».

Οι ομάδες που θα μελετήσουν και θα μιλήσουν για τον Μπρεχτ σκύβουν, μεταξύ άλλων, πάνω στο θέμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου:

«Με αφορμή το ποίημα του Μπρεχτ "Ο Πόλεμος Βγάζει Κακό Ονομα", θα παρουσιάσουμε το πώς ο Κόκκινος Στρατός κατάφερε να συντρίψει τη Βέρμαχτ και να φτάσει μέχρι το Βερολίνο».

«Με επιμέρους θέμα: "Δίκαιοι και άδικοι πόλεμοι", θα αντλήσουμε υλικό από ποιητικές συλλογές του Μπρεχτ και του Μαγιακόφσκι, όπου θα απεικονίζονται τόσο η βαρβαρότητα και η αδικία του ιμπεριαλιστικού πολέμου, όπου οι λαοί ωθούνται κάτω από ξένες σημαίες να ματώνουν για τα συμφέροντα μιας ισχνής μειοψηφίας όσο και η αναγκαιότητα του ταξικού πολέμου, ενός δίκαιου πολέμου, στον οποίο η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της αγωνίζονται ενάντια στους εκμεταλλευτές τους, για ένα καλύτερο αύριο».

Μια άλλη ομάδα, με έμπνευση το στίχο του Μπρεχτ «ανάμεσα απ' τα κανόνια προβάλλουν οι έμποροι», θα γράψει μια μικρή ιστορία που θα την παρουσιάσει με animation κινούμενων εικόνων, με στόχο να αποκαλύψει το χαρακτήρα των ιμπεριαλιστικών πολέμων.

Και όπως ο μεγάλος δημιουργός, έτσι και οι ομάδες που τον μελετούν έχουν το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον των λαών: «Μέσα από αυτό το θεατρικό θέλουμε να δείξουμε: Πώς απάντησε στο δίλημμα που είχε μπροστά του "να σκύψει το κεφάλι απέναντι στο σύστημα ή να αντισταθεί και να το πολεμήσει", σε ποιες συνθήκες έζησε και δοκιμάστηκε για τις απόψεις του (στη ναζιστική Γερμανία), πώς ανέδειξε τα θέματα του φασισμού και του πολέμου μέσα από το έργο του πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο και θα φτιάξουμε την κοινωνία των εργατών, το μόνο μέλλον για όλους τους λαούς».

Με την ίδια ταξική ματιά, κάποιες ομάδες επιλέγουν να μελετήσουν τον Ναζίμ Χικμέτ. Λέει χαρακτηριστικά μία από αυτές: «Ο Χικμέτ στα 17 του μόλις χρόνια είχε τον εξής συγκλονιστικό στίχο: "Μία θρησκεία, ένας νόμος, ένα δίκαιο: Η δουλειά του εργάτη". Εμπνευσμένοι από τον παραπάνω στίχο γράφουμε ένα δικό μας σενάριο το οποίο αναδεικνύει ότι οι εργάτες δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν μεταξύ τους, όποια θρησκεία ή εθνικότητα κι αν έχουν. Αντίθετα, κοινός τους εχθρός είναι τα αφεντικά, οι καπιταλιστές. Απέναντι στον κοινό εχθρό όλοι οι εργάτες του κόσμου πρέπει να είναι ενωμένοι». Αλλες ομάδες επέλεξαν τον Χικμέτ εμπνευσμένες κυρίως από τα ποίηματά του που έχουν μεταφραστεί και μελοποιηθεί στη χώρα μας.

Ο Μενέλαος Λουντέμης, η υπηρεσία του στο λαό οι διώξεις που υπέστη και πώς αυτά αντικατοπτρίζονται στο έργο του θα απασχολήσουν δυο από τις ομάδες, ενώ μια άλλη επέλεξε «τον ποιητή της σοσιαλιστικής επανάστασης, Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι». Τα ποιήματα του Νίκου Καββαδία αποτελούν επίσης έμπνευση για μια ομάδα που σημειώνει: «Το πρότζεκτ μας θα έχει μορφή βίντεο. Θα φτιάξουμε ερωτήσεις με τις οποίες θα πάρουμε συνεντεύξεις από ναυτικούς για τη ζωή στα καράβια, τα προβλήματα και τους αγώνες τους». Ενω μια άλλη ομάδα θα αναλύσει τους στίχους του τραγουδιού «Μαλαματένια λόγια» του Μάνου Ελευθερίου.

«Μέσα από το διαγωνισμό μάς δίνεται επιτέλους η ευκαιρία να ανεβάσουμε μια θεατρική παράσταση», λέει μία από τις ομάδες που επέλεξε να παρουσιάσει «Το σπίτι της Μπερνάντα Αλπμα» του Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα. Μια άλλη ομάδα αντλεί έμπνευση για να φτιάξει το δικό της θεατρικό από «Το καπλάνι της Βιτρίνας» της Αλκης Ζέη, άλλη ομάδα θα φτιάξει σκετσάκι από βιβλία της Ζωρζ Σαρή, άλλη θα αναπαραστήσει το «Παιδαγωγικό ποίημα» του Μακάρενκο, ενώ μια ομάδα μάς υπόσχεται ένα μιούζικαλ βασισμένο στο «Ημερολόγιο της Αννας Φρανκ»!!!

«Θεωρήσαμε ως ευκαιρία, με το διαγωνισμό να ψάξουμε λογοτέχνες και ποιητές, για τους οποίους γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα ή τίποτα και οι οποίοι με το έργο τους και τη ζωή τους μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης. Σκεφτήκαμε να γνωρίσουμε και να παρουσιάσουμε την πεζογράφο και ποιήτρια Ελλη Παπαδημητρίου», λέει μια ομάδα, ενώ μια άλλη θα παρουσιάσει και θα αναλύσει το βιβλίο «The Help» της Κάθριν Στόκετ.