Διημερίδα, με θέμα «Η εμφάνιση της εργατικής τάξης, ο ρόλος της στους κοινωνικούς πολιτικούς αγώνες στον 20ό αιώνα και η στρατηγική του ΚΚΕ», οργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ, το Σάββατο 21 και την Κυριακή 22 Νοέμβρη, στην Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ, στον Περισσό.

• Η είσοδος στην εκδήλωση θα γίνεται με προσκλήσεις που προμηθεύουν οι Κομματικές Οργανώσεις του ΚΚΕ.

Το πλήρες πρόγραμμα της Διημερίδας είναι το ακόλουθο:

Κεντρική εισήγηση από την Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα: «Οι σκοποί, οι ιδέες και η στρατηγική του ΚΚΕ δεν είναι σημαία ευκαιρίας».

Παρεμβάσεις με θέμα:

«Η σχέση του Κόμματος με την εργατική τάξη. Ζητήματα στρατηγικής και τακτικής στην οργάνωση των αγώνων και του κινήματός της», από τον Γιάννη Πρωτούλη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνο του Εργατικού Συνδικαλιστικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Η οικοδόμηση του Κόμματος στην εργατική τάξη, βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση της στρατηγικής του», από την Λουίζα Ράζου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ομιλία από τον Μάκη Παπαδόπουλο, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνο του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, με θέμα: «Η καπιταλιστική οικονομική κρίση και οι ταξικοί αγώνες. Η πείρα και τα συμπεράσματα».

Παρεμβάσεις με θέμα:

«Η διαπάλη με τον οπορτουνισμό στο εργατικό κίνημα σε συνθήκες κρίσης», από τον Γρηγόρη Λιονή, μέλος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Εργατικό κίνημα και ιμπεριαλιστικός πόλεμος», από τον Γιώργο Πέρρο, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Η καπιταλιστική οικονομική κρίση, ένα μεγάλο μάθημα για τη νεολαία», από τον Νίκο Αμπατιέλο, Γραμματέα του ΚΣ της ΚΝΕ.

• Σάββατο 21/11: Καλλιτεχνικό πρόγραμμα (20.15 - 21.30), με θέμα: «Το εργατικό - επαναστατικό τραγούδι στο Μεσοπόλεμο 1918 - 1935». Κάτω από τον τίτλο «Ενας δεν είμαι, μα χιλιάδες...», θα παρουσιαστεί μουσικοθεατρικό αφιέρωμα στο εργατικό - επαναστατικό τραγούδι του Μεσοπολέμου. Στο αφιέρωμα θα παρουσιαστούν γνωστά και άγνωστα ποιήματα και τραγούδια, τα περισσότερα από τα οποία αναδύονται για πρώτη φορά μετά από 95 περίπου χρόνια, μέσα από συλλογές των κομματικών εκδοτικών οργανισμών της περιόδου, οι οποίες φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο του Κόμματος.

Το μουσικό μέρος της εκδήλωσης, που πραγματοποιείται με την αρωγή του Χρήστου Λεοντή, θα ερμηνεύσουν ο Πάνος Μπούσαλης στο τραγούδι, το πειραϊκό φωνητικό σύνολο Libro Coro και πολυμελής ορχήστρα οργάνων.

Την ενορχήστρωση και διασκευή των τραγουδιών καθώς και τη διεύθυνση της ορχήστρας έχει αναλάβει ο Μανώλης Ανδρουλιδάκης, τη διδασκαλία της χορωδίας η Ανθή Γουρουντή, ενώ στην αφήγηση μετέχουν οι ηθοποιοί Θέμης Πάνου και Λίλα Καφαντάρη.

• Και τις δύο μέρες, στην Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ θα λειτουργεί έκθεση ντοκουμέντων και φωτογραφικού υλικού από το Αρχείο του ΚΚΕ για την ιστορική περίοδο 1870 - 1935, με τίτλο: «Πρώτα βήματα, πρώτες μάχες».

Σε συνέχεια της παρουσίασης υλικών για τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος στη χώρα μας, ενόψει της Ημερίδας που οργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ, ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα τη μεγάλη απεργία των καπνεργατών του Βόλου που έγινε το 1909:

Στο Βόλο πρώτοι οργανώθηκαν σε σωματεία, εξόν από τους τυπογράφους, οι καπνεργάτες και οι τσιγαράδες.

Οι καπνεργάτες, μάλιστα, παρ' όλη τη βαριά δουλειά τους, δούλευαν για ένα κομμάτι ψωμί μέσα σε μπουντρούμια, έτσι που οι περισσότεροι καταντούσαν φθισικοί.

Γι' αυτό οι καπνεργάτες, από τις αρχές του 1909, άρχισαν να εκδηλώνουν την αγανάχτησή τους και να μιλούν για απεργία, μια που βλέπανε πως οι εργοδότες αδιαφορούσαν για την κατάστασή τους.

Υστερα από πολλά σούρτα - φέρτα, μια που οι καπνέμποροι δεν ήθελαν ν' ακούσουν ούτε για αύξηση των μεροκάματων, ούτε για ελάττωση των ωρών δουλειάς, στις 23 του Φλεβάρη (1909) οι καπνεργάτες του Βόλου κήρυξαν απεργία.

Ισαμε τις 27 του μηνός η απεργία είχε ειρηνικό χαραχτήρα. Οι απεργοί ελπίζανε πως οι καπνέμποροι θα δέχονταν τα αιτήματά τους. Ομως, οι συνεννοήσεις ναυάγησαν, γιατί οι εργοδότες δε θέλανε να κάνουν και την πιο μικρή υποχώρηση. Στις 2 του Μάρτη η απεργία εξελίχτηκε σ' επαναστατική διαμαρτυρία.

Για τα γεγονότα που επακολούθησαν και που προκάλεσαν ζωηρή εντύπωση σ' ολόκληρη την Ελλάδα, δίνουμε πιο κάτω μιαν αντικειμενική, όσο κι ενδιαφέρουσα εξιστόρησή τους από έναν παλιό καπνεργάτη του Βόλου, που δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα «Ταχυδρόμος» του Βόλου (22 του Γενάρη 1952):

«Το πρωί της Δευτέρας, στις 2 του Μάρτη 1909, συγκεντρώνονται οι απεργοί καπνεργάται στο Εργατικό Κέντρο, όπου πληροφορούνται ότι ωρισμένοι καπνέμποροι αρνούνται να δεχθούν τα συμφωνηθέντα στην επί παρουσία του νομάρχου σύσκεψι της προηγουμένης. Επί πλέον κυκλοφορεί η διάδοσις ότι οι καπνέμποροι ηύξησαν τα ημερομίσθια μερικών εργατών, οι οποίοι πήγαν από το πρωί στις αποθήκες.

Αγαναχτισμένοι οι απεργοί πηγαίνουν στην πλατεία Ελευθερίας, όπου η επιτροπή των καπνεργατών καταθέτει την εντολή.

Από την πλατεία Ελευθερίας οι καπνεργάται εξορμούν στις καπναποθήκες για να εξαναγκάσουν τους εργαζομένους σ' αυτές να εγκαταλείψουν τη δουλειά. Πηγαίνουν πρώτα στην αποθήκη Ζαρκάδου, που εργάζονταν περί τους 10 εργάτας και αρκετά παιδιά. Οι απεργοί αφού έβγαλαν έξω τους εργαζομένους, επιτίθενται με πέτρες κατά της αποθήκης και σπάζουν τα τζάμια.

Με φωνές διευθύνονται ύστερα στην αποθήκη Πανά, όπου επίσης σπάζουν τα τζάμια, όπως κάνουν το ίδιο και στις καπναποθήκες Γκιζίκη, Χαμσαραχή, Σαπόρτα και Πανταζοπούλου.

Εν τω μεταξύ φθάνουν στην αποθήκη Πανταζοπούλου ο εισαγγελεύς Γεωργόπουλος και άλλες αρχές, οι οποίες διώχνουν τους απεργούς. Αυτοί διευθύνονται ύστερα στα Παληά, όπου σπάζουν τις πόρτες και τα παραθυρόφυλλα της αποθήκης Αδάμου.

Επιχειρούν έπειτα να επιστρέψουν στην πόλι. Αλλά, ενώ βρίσκονται στη Λαχαναγορά, καταφθάνουν οι χωροφύλακες και στρατιωτική δύναμις υπό τον υπολοχαγό Μακρόπουλο. Η σύρραξις επέρχεται. Οι αρχές συλλαμβάνουν μερικούς απεργούς και οι χωροφύλακες πυροβολούν στον αέρα για εκφοβισμό. Οι πυροβολισμοί συνεχίζονται, γιατί οι απεργοί δεν υποχωρούν και προσπαθούν να αποσπάσουν τους συναδέλφους των που συνελήφθησαν. Οι ανώτεροι αστυνομικοί Διοσκουρίδης και Πλαπούτας, καθώς και ο εισαγγελεύς Γεωργόπουλος είναι παρόντες. Η ταραχή συνεχίζεται. Οι πυροβολισμοί εξακολουθούν. Μερικές σφαίρες πέφτουν στο δικηγορικό γραφείο Μακροπούλου, χωρίς να τραυματίσουν κανέναν απ' όσους ήσαν μέσα. Αλλες σφαίρες όμως χτυπούν τους καπνεργάτας και τραυματίζουν τρεις απ' αυτούς. Χύνεται το πρώτο εργατικό αίμα...

(...) Αλλά οι καπνεργάται δεν αποθαρρύνονται. Μετά τις σκηνές των Παλαιών πηγαίνουν στην εκκλησία της Αναλήψεως, όπου, αγανακτισμένοι για τους τραυματισμούς, ορκίζονται μπροστά στις εικόνες ότι θα επιμείνουν μέχρι τέλους διεκδικούντες τα δίκαιά των και το αίμα των συντρόφων των.

(...) Οι πρόεδροι των συντεχνιών της Φιλοπτώχου Αδελφότητος συνέρχονται εκτάκτως και αποφασίζουν να ενισχύσουν τους καπνεργάτας. Εκτάκτως επίσης συνέρχεται και η διοικητική επιτροπή του Εργατικού Κέντρου, η οποία συντάσσει και σχετικό ψήφισμα, υπογραφόμενο από τον προϊστάμενο της Επιτροπής Γ. Μούσιο και τον γραμματέα Κ. Χρυσικόπουλο.

Με κωδωνοκρουσίες το απόγευμα καλούνται οι καπνεργάτες στη συγκέντρωσι της Αναλήψεως, όπου φθάνουν και οι συλληφθέντες απεργοί, οι οποίοι απεφυλακίσθησαν και γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό και κραυγές χαράς. Προς τους συγκεντρωθέντας ομιλεί, όπως και το πρωί, ο Γ. Αλεξανδράκης, ο οποίος παροτρύνει τους απεργούς να συνεχίσουν τον αγώνα των. Εν συνεχεία ομιλεί ο πρόεδρος της επιτροπής των καπνεργατών Ζησόπουλος και εκλέγεται δωδεκαμελής επιτροπή, η οποία αποσύρεται για λίγο και συσκέπτεται. Οταν παρουσιάζεται ξανά και γίνεται δεκτή με ζητωκραυγές, τίθεται επί κεφαλής των καπνεργατών (...) Διά των οδών Ιωλκού, Δημητριάδος και Ορμηνίου διευθύνονται στη Νομαρχία. Εκεί ο νομάρχης δηλώνει ότι οι καπνέμποροι δέχονται τα αιτήματα των καπνεργατών και παρακαλεί τους απεργούς να διαλυθούν ήσυχα.

Οι εργάται δικαιώνονται. Οι αγώνες καρποφορούν.

Μετά την δήλωσιν του νομάρχου, οι απεργοί κατευθύνονται στην πλατεία Ελευθερίας, όπου εκφωνείται νέος λόγος και ύστερα διαλύονται (...) Από το πρωί της επομένης, 3ηςΜαρτίου, οι καπνεργάται άρχισαν να συγκεντρώνονται στην πλατεία Ελευθερίας, και από εκεί κατευθύνονται στην εκκλησία της Αναλήψεως, όπου αναμένουν τις ανακοινώσεις της επιτροπής των.

Η επιτροπή καλεί τους απεργούς εντός του ναού και εκεί γνωστοποιεί το έγγραφο του Εμπορικού Συλλόγου, στο οποίο αναγράφονται τα προτεινόμενα υπό των καπνεμπόρων. Επί των προτεινομένων όρων επέρχονται ωρισμένες τροποποιήσεις και συντάσσεται υπόμνημα προς τον Εμπορικό Σύλλογο. Οι καπνεργάται διαλύονται ύστερα από αυτό για να επανέλθουν το απόγευμα (...) Σε αλλεπάλληλες εν συνεχεία συσκέψεις καπνεργατών, αρχών και άλλων αρμοδίων, το όλον ζήτημα βρήκε τη σωστή του λύσι και υπεγράφησαν συμφωνητικά, με τα οποία γίνονται γνωστοί οι όροι των καπνεργατών.

Μετά τις συσκέψεις η επιτροπή των καπνεργατών κατευθύνεται στην Ανάληψι, όπου περιμένουν οι απεργοί, οι οποίοι μόλις πληροφορούνται τα αποτελέσματα, προχωρούν με ζητωκραυγές προς τον Αγιο Νικόλαο, όπου αρχίζουν τις κωδωνοκρουσίες - σημείον λήξεως της απεργίας.

(...) Τετάρτη, 4 Μαρτίου 1909. Οι καπνεργάται επαναλαμβάνουν τις εργασίες των. Η απεργία, η ιστορική απεργία, έληξε. Με ευχάριστα για τους εργάτες αποτελέσματα. Ας είναι σοβαρή η κατάστασις του ατυχούς Β. Δήμα και ας χρειάστηκε σήμερα να του κοπή το πόδι. Χωρίς αγώνες, χωρίς αίμα, χωρίς θυσίες, τίποτε δεν επιτυγχάνεται».

(Αποσπάσματα από το έργο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ», του Γιάννη Κορδάτου)