ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 19 Γενάρη 2014
Σελ. /40
ΔΙΕΘΝΗ
ΣΥΡΙΑ
Ζυμώσεις και ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ενόψει της διάσκεψης «Γενεύη 2»

Στιγμιότυπο από την ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας και Συρίας για την πρόταση εκεχειρίας και ανταλλαγής αιχμαλώτων της Δαμασκού, την Παρασκευή στη Μόσχα...
Στιγμιότυπο από την ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας και Συρίας για την πρόταση εκεχειρίας και ανταλλαγής αιχμαλώτων της Δαμασκού, την Παρασκευή στη Μόσχα...
Ιμπεριαλιστικές δυνάμεις καταβάλλουν έντονες διπλωματικές προσπάθειες, φανερές και παρασκηνιακές πιέσεις, επιδιώκοντας μέχρι την ύστατη στιγμή, είτε την επιτυχή έκβαση, είτε ακόμη και το σαμποτάρισμα της ειρηνευτικής συνδιάσκεψης που έχει προγραμματιστεί να γίνει στο Μοντρέ της Ελβετίας, την Τετάρτη 22 του μήνα (γνωστή και ως «Γενεύη 2»), με θέμα την κατάσταση στη Συρία και την «επίλυση της πολιτικής κρίσης», όπως την εμφανίζουν. Ωστόσο, η «κρίση» είναι το αποτέλεσμα της εδώ και τρία χρόνια ιμπεριαλιστικής επέμβασης, που γίνεται με αιχμή του δόρατος τους αντικαθεστωτικούς και μισθοφόρους τους οποίους στηρίζουν διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Η Ρωσία παραμένει σταθερά στο πλευρό της κυβέρνησης του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ αλ Ασαντ, σε πλήρη συνεννόηση με το Ιράν, το οποίο, εντούτοις, έως την Παρασκευή δεν είχε λάβει πρόσκληση από τον απεσταλμένο του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου στη Συρία, Λακχντάρ Μπραχίμι, για συμμετοχή στη «Γενεύη 2», αφού δυτικές και αραβικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις απαιτούν να συνυπογράψει τον «εξοστρακισμό» του Ασαντ από μελλοντικές εξελίξεις στη Συρία. Μέχρι τότε, παρεμποδίζεται η αποστολή επίσημης πρόσκλησης σε σημαντική περιφερειακή δύναμη (στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής) όπως το Ιράν, ενώ την ίδια ώρα στη «Γενεύη 2» έχουν προσκληθεί (εκτός από τα Ηνωμένα Εθνη, την ΕΕ, τον Αραβικό Σύνδεσμο και τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας) και αξιωματούχοι από 30 χώρες, μεταξύ των οποίων η Νότια Αφρική και η Ιαπωνία...

Παρ' όλα αυτά, η Ρωσία συνέχιζε, μέχρι την τελευταία στιγμή, να πιέζει Αμερικανούς και Ευρωενωσιακούς αξιωματούχους για την «απαραίτητη», όπως θεωρεί, συμμετοχή της Τεχεράνης στις συνομιλίες της Γενεύης, επισημαίνοντας το μάλλον αυτονόητο: Δεν μπορεί να υπάρξει εκτόνωση της έντασης στη Συρία αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής δίχως το Ιράν. Σε μία ακόμη προσπάθεια να ενισχύσει την επιτυχή έκβαση της επικείμενης ειρηνευτικής συνδιάσκεψης, η Μόσχα υποδέχθηκε προ ημερών τους υπουργούς Εξωτερικών Ιράν, Μουχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ, και Συρίας, Ουαλίντ αλ Μουάλεμ, με τον τελευταίο μάλιστα να ανακοινώνει την Παρασκευή σχέδιο προσωρινής εκεχειρίας και λίστα ανταλλαγής αιχμαλώτων αρχικά στο Χαλέπι και αργότερα σε άλλα πεδία σφοδρών συγκρούσεων.

Ιμπεριαλιστικές αντιφάσεις

Οι ΗΠΑ, από την άλλη, συνεχίζουν να εκπέμπουν αντιφατικά μηνύματα. Από τη μια δηλώνουν ενθέρμως υποστηριχτές της συνδιάσκεψης «Γενεύη 2» ανακοινώνοντας ότι «η λύση μπορεί να έρθει μέσω διαλόγου και όχι από τις εξελίξεις στα πεδία των συγκρούσεων». Από την άλλη, όμως, επαναλαμβάνουν, με κάθε αφορμή, την απαίτησή τους (γνωστή και από τη «Γενεύη 1») να μην έχει κανένα ρόλο ή λόγο ο Πρόεδρος Ασαντ σε μία μελλοντική διευθέτηση στη Συρία.

Χαρακτηριστικές είναι εδώ οι δηλώσεις που έκανε το απόγευμα της Παρασκευής ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι: Στόχος της συνόδου είναι «η εφαρμογή της "Γενεύη 1"», της διεθνούς συμφωνίας που υπογράφτηκε τον Ιούνη του 2012 χωρίς ποτέ να εφαρμοστεί και η οποία προβλέπει την εγκαθίδρυση στη Συρία μιας μεταβατικής κυβέρνησης. «Πιστεύω ότι καθώς ξεκινάμε για τη Γενεύη και αρχίζουμε τη διαδικασία αυτή, θα καταστεί προφανές ότι δεν υπάρχει καμία πολιτική λύση, αν ο Ασαντ δεν συζητά για μια μετάβαση και αν πιστεύει ότι θα είναι μέρος του μέλλοντος αυτού», είπε.

Βεβαίως, και στην περίπτωση της Δαμασκού δεν λείπουν οι αντιφάσεις στη στάση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Τη στιγμή που οι ΗΠΑ απαιτούν τον εξοβελισμό του Ασαντ από τις μελλοντικές εξελίξεις (δίχως εντούτοις να αντιτίθενται και στη συμμετοχή αντιπροσωπείας της συριακής κυβέρνησης στο Μοντρέ), την ίδια ώρα αυξάνουν την απόστασή τους από το συνονθύλευμα των συριακών «αντικαθεστωτικών» δυνάμεων, και ιδιαίτερα έναντι των ακραίων ισλαμιστών των οργανώσεων «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε» (ISIL) και «Μέτωπο Αλ Νούσρα» (κρίνοντας εμφανώς και το παράδειγμα της βαθιάς αποσταθεροποίησης στην οποία έχει περιέλθει η Λιβύη μετά την ιμπεριαλιστική επέμβαση και την ανατροπή του Καντάφι). Οι απειλές τους για ανάσχεση της «μη φονικής βοήθειας» προς το λεγόμενο «Συριακό Ελεύθερο Στρατό» επαναλαμβάνονται ολοένα και συχνότερα το τελευταίο διάστημα, ενώ η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζεν Ψάκι, έσπευσε την Πέμπτη να διαψεύσει ότι ήταν Αμερικανοί οι δυτικοί αξιωματούχοι μυστικών υπηρεσιών, που προσέγγισαν τη Δαμασκό το τελευταίο διάστημα επιδιώκοντας μία συνεργασία ασφαλείας με την κυβέρνηση Ασαντ, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η δράση ισλαμιστικών ομάδων στη Συρία.

Ελάχιστες ώρες πριν τη δήλωση Ψάκι, ο Σύρος υφυπουργός Εξωτερικών, Φαϊσάλ Μικντάντ, είχε πει στο ΒΒC ότι ξένες μυστικές υπηρεσίες από ευρωπαϊκές χώρες που αντιτίθενται στον Ασαντ επισκέφθηκαν τη Δαμασκό για να συζητήσουν τα περιθώρια συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, σημειώνοντας: «Πολλές κυβερνήσεις επιτέλους κατάλαβαν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στην ηγεσία του Προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ. Οταν αυτές οι χώρες ζητούν συνεργασία ασφαλείας με τη Συρία, τότε αυτό δείχνει ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις πολιτικές και μη ηγεσίες».

Αλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως η Γαλλία, που επιδίωκε το φθινόπωρο στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, μετά την αμερικανο-βρετανική στροφή 180 μοιρών για αναβολή των σχεδίων στρατιωτικής εισβολής, επιλέγουν σήμερα να σιωπούν. Μολονότι, την ίδια ώρα, η Γαλλία εντείνει τη συνεργασία της με τη σαουδαραβική μοναρχία που υπονομεύει - φανερά και υπογείως - οποιαδήποτε προσπάθεια για αποκλιμάκωση της αντιπαράθεσης με Συρία και Ιράν, προβλέποντας ότι σε τέτοια περίπτωση θα μειωθεί σημαντικά η επιρροή που προσπαθεί να ασκήσει σε ένα μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου.

Εκκρεμότητες...

Οι παραπάνω ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις έχουν μοιραία επιπτώσεις και στη σύνθεση αλλά και στο όποιο αποτέλεσμα διαμορφωθεί στο τραπέζι της επικείμενης διαπραγμάτευσης.

Αρκετά κρίσιμα ζητήματα παρέμεναν εκκρεμή μέχρι και λίγες μέρες πριν την ειρηνευτική συνδιάσκεψη, υπονομεύοντας επί της ουσίας τη βαρύτητα των όποιων αποφάσεων ληφθούν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι προχτές το απόγευμα δεν είχε αποφασιστεί ούτε καν η συμμετοχή του αντιπολιτευόμενου «Συριακού Εθνικού Συνασπισμού» (ΣΕΣ), που προσπαθούσε να καθορίσει τη στάση του στη διάρκεια θυελλώδους συνεδρίασης στην Κωνσταντινούπολη. Ο πρόεδρος του ΣΕΣ, Αχμέντ Τζάρμπας, δεχόμενος την προηγούμενη Κυριακή στο Παρίσι τις έντονες πιέσεις της 11μελούς λυκοσυμμαχίας των «Φίλων της Συρίας» για συμμετοχή στη «Γενεύη 2», είχε υποστηρίξει ως κοινή θέση της οργάνωσής του τη συμφωνία όλων των μελών, στο ότι «ούτε ο Σύρος Πρόεδρος Ασαντ, ούτε η οικογένειά του μπορούν να παίξουν οποιοδήποτε μελλοντικό ρόλο στις εξελίξεις». Αλλες ομάδες που συμμετέχουν στον ΣΕΣ, όπως το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο, είχαν απειλήσει με αποχώρηση από το Συριακό Εθνικό Συνασπισμό εάν ο Τζάρμπας πήγαινε στις συνομιλίες της Γενεύης δίχως να ικανοποιηθούν κάποιοι όροι.

Αλλες οργανώσεις της συριακής αντιπολίτευσης έχουν ήδη αρνηθεί την πρόσκληση στις συνομιλίες, όπως η Εθνική Επιτροπή Συντονισμού (NCC), που αν και δεν αναγνωρίζει τον «Εθνικό Συνασπισμό» εντούτοις απέρριψε την Πέμπτη το ενδεχόμενο συμμετοχής στη «Γενεύη ΙΙ» επειδή ο τελευταίος δεν απάντησε εγκαίρως στο αίτημα για τη συγκρότηση μίας κοινής επιτροπής της συριακής αντιπολίτευσης στις συνομιλίες.

Η διάσταση απόψεων στους κόλπους των αντικαθεστωτικών δυνάμεων συμπληρώνεται από την άνοδο του θερμομέτρου στα θέατρα συγκρούσεων στη βορειοανατολική Συρία. Από την αρχή του χρόνου έχουν ανάψει για τα καλά οι μάχες όχι μόνο ανάμεσα στο συριακό στρατό και τις αντικαθεστωτικές και μισθοφορικές δυνάμεις αλλά και ανάμεσα σε πρώην συμμάχους, όπως οι δύο ισλαμικές εξτρεμιστικές οργανώσεις «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε» (ISIL) και «Μέτωπο αλ Νούσρα» που θεωρούνται αμφότερες παρακλάδια της «Αλ Κάιντα» στη Μ. Ανατολή αλλά πλέον έχουν στραφεί η μία εναντίον της άλλης.

Αν και δεν είναι σαφείς οι λόγοι των διαφορών τους - μόνον τα προσχήματα... - εντούτοις οι συγκρούσεις τους είναι τόσο σφοδρές ώστε ανάγκασαν ακόμη και την επικεφαλής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νάβι Πιλάι, να απευθύνει προ ημερών προειδοποίηση ότι οι μαζικές εκτελέσεις αμάχων και αιχμαλώτων πολέμου συνιστούν εγκλήματα πολέμου.

Από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται διαπραγματευτικά έτοιμη και ενισχυμένη η κυβέρνηση του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ αλ Ασαντ, που προσπάθησε προχτές να αποδείξει την προθυμία της να συμμετάσχει σε μία επιτυχή ειρηνευτική διάσκεψη παρουσιάζοντας στη Μόσχα σχέδιο εκεχειρίας και ανταλλαγής αιχμαλώτων. Ωστόσο, την ίδια ώρα η Δαμασκός φάνηκε να ερμηνεύει διαφορετικά το βασικό στόχο της συνδιάσκεψης, ανακοινώνοντας ότι για εκείνη στόχος της «Γενεύης 2» «είναι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και όχι μια συζήτηση για την πολιτική μετάβαση», καθώς απορρίπτει οποιαδήποτε απαίτηση εξαίρεσης του Ασαντ από τις μελλοντικές εξελίξεις ως άμεση απόπειρα ανάμειξης στα εσωτερικά της χώρας που θίγει τα αυτοκυριαρχικά δικαιώματα του συριακού λαού.

Επιπροσθέτως, συνεχίζεται σταθερά η πρόοδος στη διαδικασία μεταφοράς των συριακών χημικών όπλων προς λιμάνι της Καλαβρίας στην Ιταλία με τελικό προορισμό το αμερικανικό πλοίο που θα αναλάβει την καταστροφή τους σε (αδιευκρίνιστη ως σήμερα) περιοχή της Μεσογείου και η οποία πιθανολογείται πως θα ολοκληρωθεί έως το τέλος Ιούνη. Παράλληλα, ενισχυμένος εμφανίζεται ο συριακός στρατός και στα πεδία των συγκρούσεων. Τελευταία κλιμακώνει τη δράση του και ανακτά σημαντικές περιοχές ακόμη και έξω από το Χαλέπι, αξιοποιώντας στο έπακρο το αλληλοφάγωμα των ισλαμιστών μισθοφόρων και των αντιπάλων της κυβέρνησης Ασαντ. Το πώς θα εξελιχθεί η διάσκεψη αλλά και η κατάσταση στην ίδια τη Συρία είναι δύσκολο να προβλεφτεί. Ομως, όπως αυτή στήθηκε με σχέδιο που έβλεπε πρωτίστως προς το Ιράν, η πορεία της σημερινής διευθέτησης και ο προσωρινός συμβιβασμός συμφερόντων ανάμεσα στις αστικές τάξεις των ιμπεριαλιστικών χωρών και αυτής του Ιράν είναι μάλλον ο πιο καθοριστικός παράγοντας για τις εξελίξεις.


Δ. ΟΡΦ.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ