ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 18 Ιούνη 2006
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ανώτατη Εκπαίδευση

Ο χαρακτήρας της μεταρρύθμισης και η στάση των διαφόρων δυνάμεων απέναντί της

Επειδή συχνά τα φαινόμενα απατούν και αυτό εν προκειμένω συμβαίνει, πόσο μάλλον που η υπουργός Παιδείας έχει το θράσος να κατηγορεί όσους εναντιώνονται στα σχέδια της κυβέρνησης ότι «δε θέλουν να αλλάξουν τίποτα» και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει το θράσος να δηλώνει αριστερός επειδή συνέβαλε - και μάλιστα προσωπικά - στη διάλυση του δημόσιου πανεπιστημίου και τώρα υπερθεματίζει υπέρ των κυβερνητικών μεταρρυθμίσεων, πολλές από τις οποίες θα ήταν αδύνατες - αλλαγή άρθρου 16 - δίχως τη συναίνεση του κόμματός του, είναι αναγκαίο για να μπορέσει κανείς να κατανοήσει τη στάση των διαφόρων πολιτικών και πανεπιστημιακών δυνάμεων απέναντι στην επερχόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση: 1) Να γνωρίζει τι συμβαίνει σήμερα στα υπάρχοντα «δημόσια» πανεπιστήμια και 2) να γνωρίζει την κατεύθυνση της επερχόμενης μεταρρύθμισης του συνασπισμού ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Οσον αφορά στο πρώτο σκέλος, θα πρέπει να είναι σαφές ότι το υπάρχον πανεπιστήμιο μόνον κατ' επίφαση έχει το χαρακτήρα του δωρεάν δημόσιου αγαθού που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κοινωνίας και τούτο διότι:

- Ακόμη και στην περίπτωση που θα είχαμε να κάνουμε με ένα δημόσιο δωρεάν πανεπιστήμιο, αυτό στα πλαίσια του κυρίαρχου καπιταλιστικού συστήματος από τη μια θα λειτουργούσε σαν κρίκος μεταβίβασης αξίας από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, συμβάλλοντας έτσι στη δωρεάν για τον τελευταίο αναπαραγωγή του μεταβλητού κεφαλαίου, από την άλλη παρά τη σχετική του αυτοτέλεια δε θα έπαυε να αναπαράγει συνολικά την κυρίαρχη ιδεολογία. Ομως εν προκειμένω δεν έχουμε να κάνουμε με κάτι τέτοιο. Στο υπάρχον «δημόσιο» πανεπιστήμιο υπάρχουν δίδακτρα στις περισσότερες μεταπτυχιακές σπουδές.


- Οι φοιτητές πληρώνουν πανάκριβα τόσο για να οδηγηθούν στις πανεπιστημιακές σπουδές, όσο και για να αντεπεξέλθουν σε αυτές, μια που ελάχιστοι από αυτούς είναι υπότροφοι ή στεγάζονται δωρεάν σε εστίες. Η παλαιά Παπανδρεϊκή -παπατζίδικη εξίσωση δωρεάν σύγγραμμα = δωρεάν παιδεία δεν είναι παρά μια από τις μεγαλύτερες απάτες διαρκείας του αστικού πολιτικού κόσμου.

- Οι διάφορες σχολές, όπως και τα προγράμματα σπουδών τους, διαμορφώνονται με βάση τις ανάγκες της αγοράς, με συνέπεια στη μεγάλη τους πλειοψηφία ήδη να μην πρόκειται για πανεπιστημιακές σχολές, αλλά για κέντρα κατάρτισης παραγωγής εργατικής δύναμης μιας χρήσης.

- Η χρηματοδότηση της έρευνας κάθε άλλο από το δημόσιο προέρχεται και το περιεχόμενό της κάθε άλλο από τις ανάγκες της κοινωνίας καθορίζεται και από το πανεπιστήμιο ελέγχεται, με συνέπεια αυτή να είναι ήδη υποταγμένη στους ιδιώτες επιχειρηματίες.

- Μεγάλος αριθμός διδασκόντων διασυνδέεται πολύπλευρα με τον ιδιωτικό τομέα, κάτι στο οποίο οδηγεί τόσο η μορφή χρηματοδότησης της έρευνας από κοινοτικά κονδύλια ή απευθείας από επιχειρήσεις, όσο και η μη καθιέρωση της υποχρεωτικής αποκλειστικής απασχόλησης.

- Ολο και περισσότερες υπηρεσίες του πανεπιστημίου ανατίθενται σε ιδιώτες.

- Το πανεπιστημιακό άσυλο έχει προ πολλού καταργηθεί στην ουσία του, εφόσον η ελευθερία της διδασκαλίας και της έρευνας υπόκειται στις ορέξεις των κυρίαρχων της αγοράς.

- Ολόκληρα πανεπιστημιακά τμήματα έχουν μετατραπεί σε προπύργια ιδιωτικών ομίλων...

Οσον αφορά στο δεύτερο σκέλος, θα πρέπει να είναι σαφές ότι στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για καμιά αλλαγή πλεύσης, αλλά:

- Για επιτάχυνση και εμβάθυνση της παραπάνω κατάστασης, όσον αφορά στο «δημόσιο» πανεπιστήμιο, το οποίο και οδηγείται πια στην πλήρη ουσιαστική ιδιωτικοποίησή του, μέσω κυρίως των συστημάτων αξιολόγησης που προτείνονται.

- Για επιπρόσθετη ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων μέσω της αλλαγής του άρθρου 16 του Συντάγματος, τα οποία όσο και αν δε θα εμφανίζονται σαν κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, θα αποφέρουν στους ιδιοκτήτες τους ό,τι μπορεί να αποφέρει η πλήρως και άμεσα υποταγμένη σε αυτούς έρευνα, διδασκαλία και η εξάρτηση των ίδιων των φοιτητών, δηλαδή πολύ περισσότερα από ένα άμεσο λογιστικό κέρδος - εκτός εάν θεωρήσουμε ότι όσοι πάρουν την πρωτοβουλία να ιδρύσουν πανεπιστημιακές σχολές θα εκφράσουν έτσι τις φιλόπτωχες διαθέσεις τους.

- Για πιθανή μακροπρόθεσμα μεταφορά του ταμείου της παραπαιδείας ή των πανεπιστημίων του εξωτερικού, στο οποίο πληρώνουν σήμερα οι γονείς τις σπουδές των παιδιών τους, στα εν Ελλάδι ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε γίνεται σαφές ότι η επερχόμενη μεταρρύθμιση κάθε άλλο παρά αλλάζει τη ρότα, την κατεύθυνση της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Στην πραγματικότητα αυτή παραμένει σταθερή, ενισχύοντας τη μέχρι σήμερα ακολουθούμενη πολιτική.

Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα πώς τοποθετούνται οι διάφορες πολιτικές και πανεπιστημιακές δυνάμεις;

- Κατ' αρχήν υπάρχουν εκείνοι που, μη αποδεχόμενοι το δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας και της γνώσης ως κοινωνικού αγαθού, υποστηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις, επιδιώκοντας τη συνέχιση της πολιτικής απαξίωσης του δημόσιου πανεπιστημίου και συνεπώς του πανεπιστημίου γενικότερα και την άμεση υποταγή της Ανώτατης Εκπαίδευσης στους κυρίαρχους της αγοράς.

- Υπάρχουν εκείνοι, που ήδη, μέσω κυρίως ερευνητικών προγραμμάτων - χωματερών της γνώσης - και της παράλληλης άσκησης του ελεύθερου επαγγέλματός τους, έχουν βολευτεί στο υπάρχον ψευτοδημόσιο πανεπιστήμιο, δημιούργημα των προηγούμενων, και υποστηρίζουν το τέλμα ως έχει, για να μη χάσουν τα προνόμιά τους.

- Υπάρχουν εκείνοι που αρνούνται τις μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν αντιπαλεύουν το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο αυτές εντάσσονται, γι' αυτό και είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ξεπουλήσουν τους αγώνες των συναδέλφων τους και των φοιτητών, όπως άλλωστε πράττουν με περισσή συνέπεια όλα αυτά τα χρόνια.

- Υπάρχουν εκείνοι που για να μην απομονωθούν από τη βάση τους πατάνε σε δυο βάρκες, ως μέλη των κομματικών μηχανισμών υιοθετούν τη νεοφιλελεύθερη πολιτική στα ΑΕΙ και ως μέλη των νεολαιών των ίδιων μηχανισμών καμώνονται πως την αντιπαλεύουν.

- Υπάρχουν τέλος εκείνοι που ξεκινώντας από την αρχή ότι η παιδεία σε όλες της τις βαθμίδες θα πρέπει να είναι ένα δημόσιο αγαθό, το οποίο θα πρέπει να παρέχεται δωρεάν και να εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας όπως η ίδια θα τις καθορίζει, αγωνίζονται για ένα άλλο πανεπιστήμιο στα πλαίσια μιας άλλης κοινωνίας.

Μόνον σε αυτούς τους τελευταίους, που είναι μεν λιγοστοί σε επίπεδο πανεπιστημιακών δασκάλων, αλλά αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι των φοιτητών, μπορεί να στηριχτεί ένα συνεπές, μαζικό, ενωτικό, αγωνιστικό κίνημα εναντίωσης στην επερχόμενη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα στα πανεπιστήμια.


Του
Γιώργου ΡΟΥΣΗ*
*Ο Γιώργος Ρούσης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ