Αποπληθωρισμός. Αυτός είναι ο μόνος βιώσιμος και συνάμα οδυνηρός δρόμος, τον οποίο θα πρέπει να διαβεί η Ελλάδα για να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της. Πρόκειται για δηλώσεις που έκανε σε αυστριακό περιοδικό ο επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος - Καν, τη βδομάδα που πέρασε. Ερμηνεύοντας ο ίδιος την έννοια της λέξης αποπληθωρισμός - άγνωστη για την πλειοψηφία του κόσμου - σημείωσε ότι αυτό σημαίνει χαμηλότερους μισθούς και χαμηλότερες τιμές, για να προσθέσει ότι η εφαρμογή αποπληθωριστικής πολιτικής έχει προταθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Μέσα στην ομίχλη και στη μυθοπλασία των σπρεντς, των συμβολαίων αντιστάθμισης κινδύνου διακράτησης ελληνικών ομολόγων, των... κακών κερδοσκόπων και της... καλής ελληνικής κυβέρνησης - μία εικόνα που σκόπιμα καλλιεργούσε η κυβερνητική προπαγάνδα - οι δηλώσεις Σ. Καν ήρθαν να ρίξουν φως - εν μέρει - στο σκιερό και παραπλανητικό τοπίο και να αποκαλύψουν τους σχεδιασμούς και τις μεθοδεύσεις που επεξεργάζονται από κοινού ΔΝΤ, ΕΕ και ελληνική κυβέρνηση σε βάρος του ελληνικού λαού. Στόχος δεν είναι απλώς η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος με μέτρα «σκληρά» πλην «αναγκαία», όπως ισχυρίζονταν τα προπαγανδιστικά κυβερνητικά χαλκεία. Στόχος πλέον είναι να φτωχύνουν, εσαεί μάλιστα, νέα μεγάλα τμήματα των λαϊκών στρωμάτων, προϋπόθεση αναγκαία προκειμένου ο ελληνικός καπιταλισμός να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά του.

Οπως έχουν ήδη καταλάβει πολλοί, έχουμε ήδη εισέλθει στην εποχή της βαρβαρότητας με τις αναγκαίες διαβαθμίσεις της. Η άρχουσα τάξη της χώρας και τα διεθνή ιμπεριαλιστικά κέντρα θέτουν ως όρο και προϋπόθεση της διατήρησης της θέσης του ελληνικού καπιταλισμού στο ευρωπαϊκό ιμπεριαλιστικό οικοδόμημα τη μαζική εξάπλωση της φτώχειας και της ανέχειας σε εκατομμύρια εργαζόμενους. Η απόλυτη - και όχι μόνο σχετική - εξαθλίωση μιας πολύ μεγάλης μερίδας εργαζομένων προβάλλει σήμερα από την αστική τάξη ως αναγκαίος όρος επιβίωσης του καπιταλιστικού μηχανισμού εκμετάλλευσης. Αυτό είναι το δίλημμα που θέτουν.

Τραβούν τα πράγματα στα άκρα. Απαιτούν πλέον μισθούς Βουλγαρίας και Ρουμανίας, προκειμένου να επιβιώσει ο ελληνικός καπιταλισμός στο περιβάλλον του οξύτατου ανταγωνισμού που συντελείται στα πλαίσια της ευρωπαϊκής αγοράς. Αλλά, όταν τα πράγματα φτάσουν στο απροχώρητο, όταν η οικονομική κρίση μετατρέπεται σε κρίση του ίδιου του κυρίαρχου συστήματος, όταν εκατομμύρια εργαζόμενοι απειλούνται ως τη ρίζα της ζωής τους, από τους μηχανισμούς που τους ληστεύουν και τους εξαθλιώνουν, πάντα υπάρχει η ελπίδα της δημιουργίας προϋποθέσεων, που θα οδηγήσουν σε μαζική αμφισβήτηση, όχι των επιμέρους πλευρών, αλλά του συνολικού συστήματος καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Σε στιγμές μεγάλης κρίσης συνυπάρχουν αρμονικά η ελπίδα με την απογοήτευση, η απελπισία και η ηττοπάθεια με τα οράματα των μεγάλων κοινωνικών ανατροπών.

Ωσπου η ίδια η ιστορία - ως στοιχείο έκφρασης της αναγκαιότητας της ανθρώπινης προόδου - βάλει τη δική της σφραγίδα στις εξελίξεις...

Ως προς την οικονομική ερμηνεία του όρου, αποπληθωρισμός σημαίνει εφαρμογή πολιτικών, που όχι μόνο θα εκμηδενίσουν τα σημερινά επίπεδα πληθωρισμού. Θα υπάρξει δηλαδή κατακόρυφη μείωση των τιμών. Ως παράδειγμα αναφέρουμε ότι ο πληθωρισμός το μήνα Μάρτη διαμορφώθηκε στο 3,9% με προοπτική τον Απρίλη να ανέβει ακόμα ψηλότερα. Αρα κατά τους υποστηρικτές της θεωρίας του αποπληθωρισμού, θα πρέπει να εφαρμοστούν στην Ελλάδα οι πολιτικές εκείνες που θα απορροφήσουν το σημερινό πληθωρισμό. Κάτι τέτοιο είναι πρωτόγνωρο στην ιστορία του ιμπεριαλιστικού σταδίου του καπιταλισμού, καθώς - με εξαίρεση την Ιαπωνία - σε καμία χώρα του κόσμου δεν έχει παρουσιαστεί τέτοιο φαινόμενο, ακόμα και σε περιόδους οικονομικής κρίσης και περιστολής της δραστηριότητας, που μπορεί να ωθήσει σε πτώση τιμών. Από την άποψη αυτή, η σύλληψη τέτοιων καταστάσεων φαίνεται να είναι κυριολεκτικά σύλληψη αρρωστημένων και διεστραμμένων εγκεφάλων, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολιτική διευκόλυνσης του καπιταλισμού να αντιμετωπίσει την κρίση, καθώς η εφαρμογή τους προϋποθέτει τη σύνθλιψη των εργασιακών δικαιωμάτων, τη δημιουργία συνθηκών νεκροταφείου για την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Για να γίνει κατανοητή η θέση αυτή θα προσπαθήσουμε να την ερμηνεύσουμε περισσότερο εξαντλητικά. Τι σημαίνει αρνητικός πληθωρισμός για την Ελλάδα; Σημαίνει ότι το γενικό επίπεδο των τιμών πρέπει να μειωθεί περισσότερο από -3,9%, να φτάσει στο -4%, στο -4,5%. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να κάνουμε μια μικρή ανάλυση της τιμής των εμπορευμάτων. Πώς διαμορφώνεται αυτή; Η τιμή του εμπορεύματος ενσωματώνει: α) Τις τιμές των πρώτων και βοηθητικών υλών καθώς και τις αποσβέσεις του μηχανολογικού εξοπλισμού, β) το μισθό εργασίας και γ) το επιχειρηματικό κέρδος (υπεραξία). Οι τιμές της περίπτωσης α) είναι απροσδιόριστες καθώς διαμορφώνονται από τις συνθήκες της ελληνικής και διεθνούς αγοράς. Δεν μπορεί επίσης να «πειραχτεί» το κέρδος, καθώς στην περίπτωση αυτή φρενάρει και κάνει βήματα προς τα πίσω η διαδικασία κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης (η παραγωγή υπεραξίας). Αρα, ο μόνος παράγοντας που μπορεί να μειωθεί, δραστικά, είναι οι μισθοί. Και όχι απλώς να μειωθεί, αλλά η μείωση να φτάσει σε τέτοια επίπεδα που να απορροφήσει τον τρέχοντα πληθωρισμό! Μιλάμε δηλαδή για πραγματική σφαγή, όμοιο της οποίας δεν υπάρχει στη σύγχρονη ελληνική ιστορία των 189 τελευταίων χρόνων. Μιλάμε για μία τεραστίων διαστάσεων οπισθοδρόμηση του βιοτικού επιπέδου του ελληνικού λαού, η οποία μόνο με συνθήκες πολέμου μπορεί να συγκριθεί.

Και το θέμα είναι ότι για τον πληθωρισμό δεν ευθύνονται οι εργαζόμενοι, αλλά το ίδιο το καπιταλιστικό κράτος και οι μεγάλες μονοπωλιακές εταιρείες που διαμορφώνουν και τις τιμές στην αγορά. Ετσι, η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να αυξήσει το ΦΠΑ και τους άλλους έμμεσους φόρους οδήγησε σε «έκρηξη» του πληθωρισμού, η ανοδική πορεία του οποίου δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί. Από την άλλη, οι μεγάλες μονοπωλιακές επιχειρήσεις αυξάνουν πληθωριστικά τις τιμές των εμπορευμάτων τους, γιατί με τον τρόπο αυτό αυξάνουν τα κέρδη τους, μειώνουν τους μισθούς και εκτοπίζουν από την αγορά τους μικρότερους ανταγωνιστές. Και παρά ταύτα, θα πρέπει να οδηγηθούμε σε αποπληθωρισμό, με πυξίδα τη μείωση των μισθών!

Είναι προφανές ότι μία μείωση των μισθών της τάξης του 20% - 30%, θα επιδράσει ώστε η κρίση, μέσα στην οποία περιδινίζεται ο ελληνικός καπιταλισμός να παραταθεί για άγνωστο χρονικό διάστημα. Και αυτό, πολύ απλά, γιατί ναι μεν μια μεγάλη μείωση των μισθών θα οδηγήσει σε μια μεγάλη άνοδο των κερδών (υπεραξία), το θέμα όμως είναι ότι το κέρδος (υπεραξία) πραγματοποιείται όταν το εμπόρευμα κάνει το πήδημα του θανάτου, όταν πωληθεί στην αγορά. Είναι αναγκαίο όχι μόνο να παραχθεί αλλά και να πραγματοποιηθεί, να πωληθεί το εμπόρευμα. Αν δεν πωληθεί, τότε όλες οι προηγούμενες φάσεις (παραγωγή, κυκλοφορία του εμπορεύματος) αναιρούνται και ακυρώνονται. Και είναι επίσης προφανές ότι μια μεγάλη μείωση των μισθών θα έχει συμβολή σε μεγάλη καταστροφή κεφαλαίου (χρεοκοπία επιχειρήσεων) επειδή θα βυθιστούν οι πωλήσεις (πραγματοποίηση της υπεραξίας), η ανεργία θα εκτοξευτεί στα ύψη λόγω της περιστολής της οικονομικής δραστηριότητας και ο ελληνικός λαός θα φτωχύνει. Βεβαίως το κεφάλαιο θα συγκεντροποιηθεί, οι ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι θα ανακάμψουν, αλλά αυτή η ανάκαμψη θα είναι αναιμική, γρήγορα θα ξαναοδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη κρίση. Αντικειμενικά οι εργαζόμενοι της χώρας θα ζήσουν πρωτόγνωρες και βαθύτατα οδυνηρές καταστάσεις.

Κερδισμένοι λοιπόν από την καταστροφική αυτή διαδικασία θα είναι οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι, οι οποίοι σε τέτοιες καταστάσεις εξαγοράζουν τους χρεοκοπημένους ανταγωνιστές τους - είναι άλλωστε γνωστό ότι η διαδικασία συγκεντροποίησης του κεφαλαίου προχωρεί και σε περιόδους κρίσης - ενώ μέσα από μια ισοπεδωμένη αγορά εργασίας θα αντλήσουν πάμφθηνο εργατικό δυναμικό. Ετσι, μέσα από μια διαδικασία καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων και χρεοκοπίας των μικρότερων καπιταλιστών, θα αναζωογονηθεί το μεγάλο μονοπωλιακό κεφάλαιο και θα επανέλθει στη διεθνή αγορά με νέους όρους και προϋποθέσεις ανταγωνιστικής ισχύος...

Ολ' αυτά φαντάζουν σε κάποιους σαν σενάρια επιστημονικής φαντασίας συγγραφέων του μέλλοντος. Είναι όμως η ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα. Είναι οι σχεδιασμοί που απεργάζονται τα αρρωστημένα μυαλά της ΕΕ, του ΔΝΤ και της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Από την άλλη πλευρά όμως θα θέλαμε να στείλουμε και ένα μήνυμα αισιοδοξίας στον αναγνώστη. Ο ελληνικός καπιταλισμός σήμερα είναι πολύ στριμωγμένος και με πολύ περιορισμένα, έως και ελάχιστα περιθώρια ελιγμών. Στο χέρι μας είναι να διευρύνουμε τα αδιέξοδά του, να οξύνουμε και να πολιτικοποιήσουμε την ταξική πάλη, να θέσουμε στην ελληνική κοινωνία το δίλημμα για το σταυροδρόμι του τύπου κοινωνικής οργάνωσης. Θέλουμε έναν τύπο κοινωνικής οργάνωσης όπου οι καπιταλιστές θα συνεχίσουν να ελέγχουν τα μεγάλα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, ή θα προχωρήσουμε σε μια άλλη κοινωνική οργάνωση, η οποία απαιτεί την απαλλοτρίωση των μέσων παραγωγής και το σχεδιασμό της οικονομίας με βάση τις κοινωνικές ανάγκες;

Θέλουμε μία κοινωνία με καπιταλιστές, ή μία κοινωνία χωρίς καπιταλιστές; Αγώνας επομένως για την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, για την κοινωνικοποίησή τους, ώστε να καταργηθεί η εκμετάλλευση.