ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Παρασκευή 18 Μάρτη 2016
Σελ. /24
Ιδεολογική προπαγάνδα «από φοιτητές για φοιτητές»

Με αφορμή μια σειρά από «ενώσεις φοιτητών» στο ΕΜΠ

Από πρόσφατη εκδήλωση της ΚΝΕ στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθήνας με θέμα «Καινοτομία: Επιχειρηματική εκμετάλλευση ή αξιοποίηση προς όφελος του λαού;»
Από πρόσφατη εκδήλωση της ΚΝΕ στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθήνας με θέμα «Καινοτομία: Επιχειρηματική εκμετάλλευση ή αξιοποίηση προς όφελος του λαού;»
Τα τελευταία πέντε χρόνια, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο έχουν «φυτρώσει» έντεκα «ενώσεις φοιτητών». Βασικό καθήκον τους, όπως οι ίδιες λένε, είναι «η σύνδεση των φοιτητών με την αγορά εργασίας», «η προώθηση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας» στους νέους μηχανικούς. Οι οργανώσεις αυτές στην ουσία έχουν τη δομή ΜΚΟ, διαθέτουν χορηγούς, χρηματοδοτούνται από τους λογαριασμούς έρευνας του ιδρύματος, διαθέτουν μέλη - εθελοντές και πολλές φορές λειτουργούν υπό την αιγίδα της ΕΕ. Από την πρώτη μέρα της λειτουργίας τους, η διοίκηση του ΕΜΠ τούς προσφέρει ακούραστα κάθε δυνατή υποστήριξη: Κονδύλια, γραφεία, τεχνικό εξοπλισμό.

Φτάσανε στο σημείο να τους παραχωρούν την ευθύνη για την παρουσίαση των εργαστηρίων και των μαθημάτων στους νέους φοιτητές, ενώ οι καθηγητές του ΕΜΠ συχνά συνδιοργανώνουν «εκδηλώσεις», συμμετέχουν με παρεμβάσεις στην ετήσια κορύφωση των δραστηριοτήτων τους, στο Job Fair Athens, την εκδήλωση που η ΚΝΕ πολύ σωστά χαρακτήρισε σύγχρονο σκλαβοπάζαρο. Μάλιστα, σε αυτήν την εκδήλωση, στις 12/5/2015, ο πρύτανης του ιδρύματος, Ι. Γκόλιας, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι οι οργανώσεις αυτές πρόκειται να αποτελέσουν «βασικό κρίκο σύνδεσης του Πολυτεχνείου με τον παραγωγικό ιστό της χώρας», τους υποσχέθηκε, με άλλα λόγια, ένα πιο επίσημο και θεσμικό ρόλο.

Διαμορφώνουν έναν νέο με στάση ζωής ευνουχισμένη από κοινωνικές ανησυχίες, που όλη του η ζωή θα είναι μια συνεχής προσπάθεια να σκεφτεί ποια καινούρια ιδέα «θα πουλήσει» και όχι ποια θα λύσει τα τεράστια προβλήματα του λαού
Διαμορφώνουν έναν νέο με στάση ζωής ευνουχισμένη από κοινωνικές ανησυχίες, που όλη του η ζωή θα είναι μια συνεχής προσπάθεια να σκεφτεί ποια καινούρια ιδέα «θα πουλήσει» και όχι ποια θα λύσει τα τεράστια προβλήματα του λαού
Λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη ότι οι ίδιες οργανώσεις δραστηριοποιούνται σε δεκάδες χώρες και εκατοντάδες πανεπιστημιακά ιδρύματα, γίνεται πιο καθαρό ότι οι στόχοι και οι πρακτικές τους κάθε άλλο παρά αυθόρμητοι και φρέσκοι είναι. Αντίθετα, έχουν να κάνουν με το πώς θα προσαρμοστεί η Εκπαίδευση πιο αποτελεσματικά στους στόχους και τις επιδιώξεις της άρχουσας τάξης, πώς θα συμβάλει περισσότερο στη «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας», στη μεγαλύτερη κερδοφορία. Οι ανάγκες της οικονομίας, εξάλλου, καθορίζουν το περιεχόμενο και τη μορφή της Εκπαίδευσης, επομένως η ένταξη και η θεσμική αναγνώριση τέτοιων οργανώσεων στην «πολυτεχνειακή κοινότητα» πρέπει να εξεταστούν από την πλευρά μας στο δοσμένο οικονομικό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του κεφαλαίου κάθε στιγμή.

Ο ρόλος τους μέσα στις σχολές

Οποιο φυλλάδιο και να διαβάσεις, με όποια δραστηριότητά τους και να ασχοληθείς θα συναντήσεις παντού δύο λέξεις: Καινοτομία, επιχειρηματικότητα. Οι λέξεις αυτές στον καπιταλισμό είναι αντικειμενικά δεμένες, αφού η επιχειρηματική δραστηριότητα, το κυνήγι του κέρδους, χρησιμοποιεί ως εργαλείο την καινοτομία (τεχνολογική, οργανωτική, εμπορική). Εξάλλου, και ο όρος επιχειρηματικότητα δεν αναφέρεται στην ίδρυση επιχειρήσεων γενικά, αλλά στους όρους που θα εξασφαλίζουν στο κεφάλαιο μεγαλύτερη κερδοφορία. Οι οργανώσεις αυτές, λοιπόν, έρχονται να «προχωρήσουν» αυτόν τον στόχο με τη δημιουργία ενός δικτύου φοιτητών, αποφοίτων, εταιρειών και φορέων «με φρέσκες ιδέες», από όπου οι επιχειρηματικοί όμιλοι θα επιλέγουν και θα υιοθετούν τις πρακτικές εκείνες που θα τους αποφέρουν το προσωρινό συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, στα υπάρχοντα και σε νέα πεδία επιχειρηματικής δράσης.

Ταυτόχρονα, οι οργανώσεις αυτές θα συμβάλλουν στην πιο έγκαιρη επιμόρφωση των φοιτητών με τις κάθε φορά αναγκαίες δεξιότητες, παρέχοντας στο κεφάλαιο μια νέα βάρδια εργατών βελτιωμένης παραγωγικότητας, προσαρμοσμένων στα νέα μέσα παραγωγής και τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας. Ετσι, αν αναλογιστούμε το χαρακτήρα και το επιστημονικό αντικείμενο των σχολών, η μεγάλη συγκέντρωση των οργανώσεων αυτών στο συγκεκριμένο ίδρυμα δεν προξενεί εντύπωση.

Στοχευμένη ιδεολογική παρέμβαση

Ολα αυτά, βέβαια, είναι πάγιοι στόχοι του κεφαλαίου. Το νέο στοιχείο είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι οργανώσεις αυτές συγκεντρώνουν διαρκώς περισσότερο ενδιαφέρον από την πλευρά των φοιτητών του ΕΜΠ. Εκατοντάδες συμμετέχουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, πιο ενεργά ως μέλη ή πιο χαλαρά ως «χρήστες» των υπηρεσιών που παρέχουν, οι οποίες αναγνωρίζονται ως απαραίτητες ακόμα και από φοιτητές που δεν συμμετέχουν σε αυτές. Δεν είναι τυχαίο ότι η άνοδος του ενδιαφέροντος των φοιτητών για σεμινάρια απόκτησης νέων δεξιοτήτων, ενημέρωσης για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό και ημερίδες σχετικά με την αγορά εργασίας, πραγματοποιείται σε μια περίοδο που οι προσδοκίες για «ομαλή ένταξη» ενός νέου μηχανικού στην εργασία έχουν κλονιστεί σοβαρά εξαιτίας της ανεργίας στους κλάδους.

Ωστόσο, η τάση αυτή, που εκφράζεται με ένταση στη συγκυρία της κρίσης και πάνω στο έδαφος των αναγκών του κεφαλαίου, οδηγώντας τους φοιτητές να κυνηγούν πότε το ένα και πότε το άλλο workshop και σεμινάριο, αποτελεί ταυτόχρονα και έκφραση μιας βαθιά μελετημένης και έντεχνα καμουφλαρισμένης αστικής ιδεολογικής παρέμβασης στη νεολαία, που ξετυλίγεται εδώ και χρόνια και πότε γίνεται με την καθέδρας παρέμβαση, πότε μέσα από τη δράση των αστικών παρατάξεων και πότε γίνεται από «απλούς φοιτητές για φοιτητές», όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Η αναπαραγωγή της αστικής ιδεολογίας «από φοιτητές για φοιτητές» ξεδιπλώνεται μέσα από τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν οι οργανώσεις αυτές, που περιλαμβάνουν: Διάφορα σεμινάρια σε θέματα σχετικά με το επάγγελμα του μηχανικού (workshops, εβδομαδιαία προγράμματα, διαλέξεις, επισκέψεις σε επιχειρήσεις, πρακτική άσκηση), ομιλίες μηχανικών - ειδικών σε διάφορους τομείς (ασφάλεια, hacking), ημερίδες σχετικές με την αγορά εργασίας (παρουσιάσεις από εταιρείες, ευκαιρίες πρακτικής και μεταπτυχιακών σπουδών στο εξωτερικό), διαγωνισμούς καινοτόμων εφαρμογών, συζητήσεις για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα (startup), προγράμματα απόκτησης γενικότερων δεξιοτήτων (διαχείριση χρόνου, ατομικής ανέλιξης, δημιουργική σκέψη) κ.λπ. Οσο αθώα και να φαίνονται τα παραπάνω, συχνά - πυκνά συνδυάζονται με ομιλίες σχετικά με το ιδανικό επιχειρηματικό περιβάλλον (Idea(l) Environment), αλλά και διαλέξεις εταιρειών σε σχέση με θεσμικές και νομικές αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, την «υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων» κ.ο.κ.

Επομένως, η δουλειά που κάνουν είναι καλά κρυμμένη σε ένα πολύ ενδιαφέρον περιτύλιγμα, με αποτέλεσμα να κάνουν ιδεολογική πολιτική παρέμβαση που θα ζήλευαν οι παραδοσιακές αστικές παρατάξεις στα πανεπιστήμια. Δεν είναι τυχαίο ότι η ΔΑΠ ρίχνει βάρος στη συμμετοχή και τη δουλειά μέσα από τέτοιες οργανώσεις. Είναι, λοιπόν, επιτακτική ανάγκη να αποκαλύψουμε και να απαντήσουμε ιδεολογικά και πολιτικά σε όλες εκείνες τις ιδέες, τις αντιλήψεις με τις οποίες προσπαθούν να διαμορφώσουν τη συνείδηση των φοιτητών.

Περί καινοτομίας και επιχειρηματικότητας

Η λεγόμενη καινοτομία είναι αντικειμενικά όρος για να αποκτούν οι καπιταλιστές το συγκριτικό προσωρινό πλεονέκτημα ο ένας απέναντι στον άλλον στον ανταγωνισμό τους για μεγαλύτερα κέρδη. Από αυτήν την άποψη η καινοτομία προωθείται στον καπιταλισμό, όμως είναι τέτοια και τόση όση κάθε φορά τους χρειάζεται. Είναι γνωστά πολλά παραδείγματα καινοτόμων εφαρμογών σε όλους τους τομείς της Ερευνας, που θα κάλυπταν μια σειρά από λαϊκές ανάγκες, τα οποία καθυστερούν να μπουν στην παραγωγή, γιατί προσωρινά δεν είναι αναγκαία για την αύξηση των κερδών. Επίσης, δεδομένου του ότι το περιεχόμενο της καινοτομίας στον καπιταλισμό δεν καθορίζεται από το στόχο της ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών, αλλά π.χ. από την ανάγκη για καλύτερη εμπορική προώθηση, βλέπουμε να δίνεται δυσανάλογο βάρος στην ανάπτυξη «εφαρμογών και πρακτικών marketing» σε σχέση με τομείς που πραγματικά θα μπορούσαν, αν δεν τους καθόριζε το καπιταλιστικό κέρδος, να καλύπτουν τις ολοένα αυξανόμενες λαϊκές ανάγκες.

Μάλιστα, μέσα από τη δραστηριότητα αυτών των οργανώσεων διάφοροι επιχειρηματίες και ειδικοί μαθαίνουν τους φοιτητές ότι «η καινοτομία είναι μια καλά καθορισμένη διαδικασία με τρεις διακριτές φάσεις: Της ιδέας, της απόδειξής της και της εφαρμογής της στην αγορά. Για να είναι η καινοτομία βιώσιμη, κάθε φάση καινοτομίας πρέπει να υλοποιείται ανταγωνιστικά». Αρα, η καινοτομία ως εργαλείο της επιχειρηματικής δραστηριότητας, είναι από τη φύση της περιορισμένη σχετικά με το επίπεδο που η επιστήμη σήμερα την έχει εφοδιάσει με γνώση. Και θα συνεχίσει να είναι όσο θα αναπτύσσεται στο πλαίσιο των ασφυκτικών νόμων της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Η παρότρυνση για ανάπτυξη ιδεών που θα εξυπηρετούν την επιχειρηματικότητα συνοδεύεται από διάφορα «κίνητρα». Το πιο διαδεδομένο είναι ότι «η καινοτόμα επιχειρηματικότητα θα αποτελέσει όχημα για την έξοδο της οικονομίας από την κρίση», «θα συμβάλει στην αναγκαία παραγωγική ανασυγκρότηση» (δηλαδή καπιταλιστική ανάπτυξη), η οποία θα ωφελήσει τάχα «όλη την κοινωνία». Πρόκειται για το χιλιοειπωμένο ιδεολόγημα της «καπιταλιστικής ανάπτυξης για όλους», που στοχεύει στη νομιμοποίηση της ταξικής συνεργασίας στη συνείδηση της νέας βάρδιας των εργαζομένων.

Σε μια σειρά ημερίδων τέτοιων οργανώσεων, οι διοργανωτές εντοπίζουν το πρόβλημα ότι «στην Ελλάδα υπάρχει μια νοοτροπία, μια πολύ κακή προκατάληψη του κόσμου όταν ακούει λέξεις όπως επιχειρηματίες, ανταγωνιστικότητα κ.λπ.». Και ακριβώς σε αυτό στοχεύουν: Τις ανάγκες του κεφαλαίου να τις βάλουν στο μυαλό της νεολαίας ως δικές της και φυσικά να την κάνουν όσο γίνεται να ξεχάσει τις αληθινές σύγχρονες ανάγκες της και τη διεκδίκηση για να γίνουν αυτές πραγματικότητα.

Την προσπάθεια να καλλιεργήσουν το θαυμασμό και την υποταγή στους επιχειρηματίες την ντύνουν κατά καιρούς και με μια άσφαιρη κριτική σε επιχειρηματίες που «παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες με στόχο τις επιδοτήσεις ή στην κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, που οδηγεί σε μη ανταγωνιστικά προϊόντα, με αποτέλεσμα να φτάνουμε στην κρίση»! Προβάλλουν ως πρότυπα «κορυφαίους» της παγκόσμιας αστικής τάξης (Steve Jobs), οι οποίοι ήταν «αυτοδημιούργητοι», οι οποίοι «με μόνο όπλο τις φρέσκες ιδέες τους» νίκησαν στην αρένα του ανταγωνισμού όλους τους άλλους και επικράτησαν. Αναδεικνύουν το ατομικό επιχειρηματικό «ρίσκο» ως χάρισμα και αρετή που επιτρέπει στους «ικανότερους και τολμηρότερους να ξεφύγουν από τη μίζερη μοίρα τους» και από εργαζόμενοι να γίνουν καπιταλιστές.

Στόχος οι νεανικές συνειδήσεις

Με απλά λόγια, διαμορφώνουν έναν νέο με στάση ζωής ευνουχισμένη από κοινωνικές ανησυχίες, που όλη του η ζωή θα είναι μια συνεχής προσπάθεια να μοιάσει σε ένα από αυτά τα «πρότυπα». Να προσπαθεί να σκεφτεί ποια καινούρια ιδέα «θα πουλήσει» και όχι ποια θα λύσει τα τεράστια προβλήματα του λαού. Να την δημιουργεί μόνος του, με τις δικές του γνώσεις, στα κρυφά, μη τυχόν και του την «κλέψουν», αντί να τη δουλεύει συλλογικά με άλλους ειδικούς επιστήμονες και τη γνώση όλης της κοινωνίας στο πλευρό του. Να τρέχει από εδώ και από εκεί να την παρουσιάζει, μήπως βρει χρηματοδότη, αν χρειαστεί να μπορέσει να πουλήσει την ιδέα σε κανένα «μεγαλύτερο ψάρι». Και το πιο σημαντικό: Οταν δεν θα τα καταφέρει (γιατί λίγοι τα καταφέρνουν) και θα χρειαστεί να δουλέψει όπως όλοι οι άλλοι, να απογοητευτεί, να κατηγορήσει τον εαυτό του, να συμβιβαστεί με το ρίσκο που πήρε και «δεν του βγήκε».

Στη συνείδηση του φοιτητή αυτού, φυσικά, δεν έχουν λόγο ύπαρξης οι κοινωνικοί αγώνες, η πάλη για μόρφωση και ζωή με δικαιώματα, το αίτημα - στόχος για επιστήμη στην υπηρεσία του λαού και των αναγκών του. Είναι ευάλωτος σε αντιδραστικές ιδεολογίες που απαιτούν να σταματήσει η πολιτική - συνδικαλιστική δράση στα αμφιθέατρα (το γνωστό «έξω τα κόμματα»), ψάχνει να βρει τη λύση μακριά από τους συναδέλφους του.

Σήμερα, κάτω από την παρέμβαση αυτών των οργανώσεων, πλευρές αυτών των αντιλήψεων γίνονται περισσότερο ή λιγότερο στοιχεία της συνείδησης των νέων μηχανικών, ανάλογα με τα ερεθίσματα, τη ζωή, τις εμπειρίες του καθένα. Η επίθεση στο μυαλό των νέων είναι πολύ καλά μελετημένη και ενταγμένη στη συνολική παρέμβαση της άρχουσας τάξης για να ενσωματώνει και να κοιμίζει τη σκέψη της εργατικής τάξης και των φτωχών στρωμάτων.

Ωστόσο, η πείρα μας δείχνει ότι όσο οι νεολαίοι δρουν συλλογικά, στη βάση των προβλημάτων τους, όταν βάζουν απέναντι τον πραγματικό αντίπαλο, τότε ορθώνουν πραγματικό φράχτη σε αυτές τις οργανώσεις και την ιδεολογία τους και δείχνουν τη διέξοδο: Επιστημονική καινοτομία για την κάλυψη των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών, στο πλαίσιο του κεντρικού σχεδιασμού και της εργατικής εξουσίας.


Δανάη ΠΛΑ - ΚΑΡΥΔΗ
Μέλος της ΤΟ ΑΕΙ - ΤΕΙ - Ερευνας της ΟΠ Αττικής του ΚΚΕ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ