Οι οξυμένοι ανταγωνισμοί και οι λυκοσυμμαχίες μεταξύ των μονοπωλιακών ομίλων στον τομέα της ηλεκτροκίνησης δεν έχουν καμία σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το αντίθετο. Το σκληρό παζάρι, η «κούρσα» από τη μια για την πρωτοκαθεδρία σε αυτό το ανερχόμενο πεδίο κερδοφορίας, και από την άλλη οι προσπάθειες να μην εγκαταλειφθεί η παραγωγή και κυκλοφορία των ντιζελοκίνητων και βενζινοκίνητων οχημάτων όσο αυτή είναι κερδοφόρα, είναι ακριβώς παράγοντες που βάζουν φρένο στην πλήρη αξιοποίηση της τεχνολογικής εξέλιξης προς όφελος του περιβάλλοντος και των πιο ασφαλών και οικονομικών μετακινήσεων.

Σε αυτό το φόντο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε πρόσφατα ένα πακέτο μέτρων για την αυτοκίνηση, το οποίο αντανακλά την προσπάθεια συμβιβασμού των αντικρουόμενων συμφερόντων. Στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών εντός της ΕΕ, 7 κράτη - μέλη απαιτούν από την ΕΕ πιο αυστηρούς στόχους για τις εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα: Αυστρία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Σλοβενία (δεν έχουν δική τους αυτοκινητοβιομηχανία) αλλά και η Γαλλία, που έχει αποφασίσει κατάργηση της πώλησης των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2040. Αυτό ανησυχούσε ιδιαίτερα τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, που δεν επιθυμεί μια απότομη και τελεσίδικη κατάργηση των ντιζελοκίνητων οχημάτων, ούτε πολύ αυστηρά όρια εκπομπών ρύπων, καθώς υπάρχουν απούλητα εκατομμύρια αυτοκίνητα, αλλά ταυτόχρονα επιδιώκει κίνητρα και κρατικές επενδύσεις για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, ώστε να μη μείνει «εκτός παιχνιδιού» στο άμεσο μέλλον.

Ετσι, την προηγούμενη βδομάδα ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός ΥΠΕΞ, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, έσπευσε να προστατεύσει τα συμφέροντα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και απηύθυνε έκκληση στις Βρυξέλλες «να μην θέσουν σε κίνδυνο την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας λόγω υπερβολικά απαιτητικών συνθηκών».

Η απόφαση της Κομισιόν προβλέπει ότι: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες της ΕΕ θα πρέπει έως το 2025 να έχουν μειώσει τις εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) των νέων οχημάτων τους κατά 15% και έως το 2030 κατά 30%, διαφορετικά θα πληρώνουν βαριά πρόστιμα (95 ευρώ για κάθε επιπλέον γραμμάριο CO₂). Επιπλέον, η Επιτροπή σκοπεύει έως το 2030 η κυκλοφορία των ηλεκτρικών οχημάτων ή άλλων εναλλακτικών συστημάτων κίνησης να αυξηθεί κατά 30%. Για τις αυτοκινητοβιομηχανίες προγραμματίζεται ένα σύστημα κινήτρων για να αυξήσουν γρήγορα το μερίδιό τους σε μοντέλα με ελάχιστους ή καθόλου ρύπους. Επιπλέον, η Επιτροπή εγκατέλειψε τα άκαμπτα πρότυπα που φοβόταν η βιομηχανία, όπως την επιβολή ποσόστωσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Ο στόχος είναι να ενισχυθεί μια «καθαρή, ανταγωνιστική και δικτυωμένη κινητικότητα», δήλωσε η Επίτροπος Μεταφορών, Βιολέτα Μπαλκ.

Να σημειωθεί, για λόγους σύγκρισης, ότι περιβαλλοντικές οργανώσεις - προωθώντας κι αυτές με τη σειρά τους «πράσινα» επιχειρηματικά συμφέροντα - απαιτούν μείωση των εκπομπών ρύπων των οχημάτων κατά 60% έως το 2030 και ασκούν κριτική στα μέτρα της Κομισιόν.

Η Γερμανική Αυτοκινητοβιομηχανία (VDA) χαρακτηρίζει τα νέα όρια στις εκπομπές ρύπων «εξαιρετικά σκληρά» και «αμφισβητείται κατά πόσο μπορούν να επιτευχθούν, καθώς αυτό εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα γίνουν δεκτές οι εναλλακτικές λύσεις από τους πελάτες τα προσεχή έτη και πόσο γρήγορα θα κατασκευαστούν οι δημόσιες υποδομές».

«Αν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι πιο αποδεκτά από τους πελάτες, οι στόχοι θα μπορούσαν να αναπροσαρμοστούν προς τα πάνω - και το αντίστροφο», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος του γερμανικού ομίλου «Daimler», Ντίτερ Τσέτσε, ο οποίος είναι σήμερα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA). Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ακόμη και με μία ταχεία αύξηση του ποσοστού των πιο «καθαρών» οχημάτων, το συμβατικό όχημα με καύσιμο θα εξακολουθεί το 2030 να αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού στόλου. «Το 80% του νέου στόλου οχημάτων το 2030 θα έχει κινητήρα εσωτερικής καύσης», σημειώνουν οι αρμόδιοι σύμφωνα με την εφημερίδα «Die Welt».

Ετσι, η πρόταση του Τσέτσε είναι μια υποχρεωτική μείωση των εκπομπών CO₂ κατά 20% και ταυτόχρονα «κίνητρα για καινοτομία», δηλαδή κρατική χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας των επιχειρήσεων και άλλες ελαφρύνσεις. Οι βιομήχανοι θέλουν ένα σύστημα που κατά βάση θα επιδοτεί και θα δίνει κίνητρα για πιο «καθαρές» τεχνολογίες και λιγότερο να τιμωρούνται οι παραβιάσεις.

Επίσης, η απόφαση της Κομισιόν να συμπεριληφθούν και τα φορτηγά στον κατάλογο των οχημάτων με μειωμένους ρύπους θεωρείται «αυστηρή» από τους επιχειρηματίες. Στο μεταξύ, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια «εκτόξευση» στις πωλήσεις των τετρακίνητων τζιπ (SUV). Τα εν λόγω μοντέλα είναι σημαντικά βαρύτερα, καταναλώνουν περισσότερα καύσιμα και εκπέμπουν περισσότερο CO₂, όμως συμβάλλουν σημαντικά στην κερδοφορία των αυτοκινητοβιομηχανιών και δεν πρόκειται να εγκαταλειφθούν στο όνομα της μείωσης των εκπομπών ρύπων. Ενδεικτικά, τους πρώτους εννιά μήνες του 2017 τα μοντέλα SUV αντιπροσώπευαν το 27,7% των συνολικών πωλήσεων της «Audi», το 22,1% της «Mercedes», το 24,9% της BMW και το 46% της «Porsche». Στην Κίνα, την πιο σημαντική αγορά αυτοκινήτων για τους Γερμανούς κατασκευαστές, μόνο οι πωλήσεις αυτού του τύπου μοντέλων αυξάνονται.

Οσον αφορά τις δημόσιες υποδομές, οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων θέλουν το δίκτυο σταθμών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων και άλλων εναλλακτικών οχημάτων να επεκταθεί κυρίως με δημόσιες επενδύσεις, δηλαδή με κρατικό χρήμα, και κρίνουν πως οι δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αυτό το θέμα δεν είναι επαρκείς.

Η Επιτροπή παρέχει 800 εκατ. ευρώ για την επέκταση των σταθμών χρέωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι σημαντικό δημόσιες και ιδιωτικές εταιρείες να παρέχουν επαρκείς δομές φόρτισης για τα εναλλακτικά καύσιμα, όπως ο ηλεκτρισμός, το υδρογόνο και το φυσικό αέριο, σημειώνει η Επίτροπος Μεταφορών Β. Μπαλκ, και προσθέτει: «Η φόρτιση των οχημάτων με εναλλακτικές ενέργειες στους αυτοκινητοδρόμους θα πρέπει να γίνει κάτι τόσο απλό όσο είναι σήμερα για τα βενζινοκίνητα».

Η γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» ανέφερε προ ημερών σχέδια των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών «Porsche» (εκπροσωπεί την κοινοπραξία «Volkswagen»), BMW και «Daimler» και της αμερικανικής «Ford» να κατασκευάσουν από κοινού στην Ευρώπη ένα δίκτυο 400 σταθμών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, σε μια προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν και τον ανταγωνισμό με την αμερικανική «Tesla», η οποία πρωτοστατεί στην ηλεκτροκίνηση, καθώς η έλλειψη σταθμών φόρτισης θεωρείται ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης στην Ευρώπη.

Ενας ακόμη ανασταλτικός παράγοντας είναι η ανεπαρκής παραγωγή μπαταριών στην Ευρώπη, που εξαναγκάζει τις αυτοκινητοβιομηχανίες να εισάγουν μπαταρίες από την Κίνα, τη Νότια Κορέα και αλλού, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος, αλλά και ενισχύοντας τους ανταγωνιστές τους.

Πρόσφατα, η σουηδική εταιρεία «Νοrthvolt» ανακοίνωσε ότι προχωρά στην κατασκευή του μεγαλύτερου εργοστασίου παραγωγής μπαταριών της Ευρώπης στα βορειοανατολικά της Σουηδίας, όπου βρίσκονται κοιτάσματα νικελίου, κοβαλτίου, λιθίου και γραφίτη. Η κατασκευή του εργοστασίου θα ξεκινήσει στα μέσα του 2018 και αναμένεται να αυξήσει προοδευτικά την παραγωγή μεταξύ 2020 και 2023, ενώ το κόστος της επένδυσης θα ανέλθει στα 4 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ακόμη μια «απάντηση» στους σφοδρούς ανταγωνισμούς, κυρίως με την «Tesla», η οποία έχει εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών («Gigafactory») στη Νεβάδα των ΗΠΑ και σχεδιάζει να κατασκευάσει και ένα στην Ευρώπη.

Το εργοστάσιο της «Northvolt» θα τροφοδοτεί όχι μόνο ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και παραγωγούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που αναζητούν αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και βιομηχανίες.

Στο μεταξύ, οι ανταγωνισμοί για την «πίτα» στο νέο πεδίο κερδοφορίας της ηλεκτροκίνησης οξύνονται, με την Κίνα να έχει μπει πολύ δυναμικά στον κλάδο. Τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά μονοπώλια θέλουν να επωφεληθούν από τη ραγδαία ανάπτυξη των οχημάτων με μπαταρίες στην Κίνα, που στηρίζεται από το κινεζικό κράτος. Για το λόγο αυτό, αναγκάζονται να συμπράξουν με τοπικές εταιρείες.

Η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία «Ford» από τον Απρίλη έχει ανακοινώσει την κατασκευή υβριδικών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα, σε συνεργασία με την κινεζική «Chongqing Changan». Τον Αύγουστο ανακοίνωσε επίσης συνεργασία για κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων με την κινεζική «Anhui Zotye», η οποία ηγείται στα μικρά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, έχοντας πουλήσει τους πρώτους εφτά μήνες του 2017 56.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η «Volkswagen» αναπτύσσει επίσης αντίστοιχες συνεργασίες, ενώ οι «Tesla», «Daimler» και «General Motors» έχουν ανακοινώσει σχέδια για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα.