ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 17 Αυγούστου 2019 - Κυριακή 18 Αυγούστου 2019
Σελ. /32
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΥΜΗΤΤΟΣ
Σε κατάσταση πολιορκίας συμφερόντων εδώ και χρόνια το βουνό...

Η επόμενη μέρα της καταστροφής του 2015

Eurokinissi

Η επόμενη μέρα της καταστροφής του 2015
Η πρόσφατη φωτιά που έπληξε τον Υμηττό δεν είναι η πρώτη που προκαλεί ζημιές σε έναν από τους σημαντικούς πνεύμονες πρασίνου της Αθήνας. Το βουνό είναι σε κατάσταση πολιορκίας εδώ και χρόνια. Οι καταπατητές το έχουν στο στόχαστρο, η έκταση που έχει μείνει αδόμητη συρρικνώνεται συνεχώς, ενώ χιλιάδες στρέμματα κινδυνεύουν να μετατραπούν σε οικόπεδα. Η κατάσταση γίνεται χειρότερη από την πολιτική της τωρινής και της προηγούμενης κυβέρνησης, με την ιδιωτικοποίηση τομέων των δασών μέσω του αποχαρακτηρισμού της γης.

Ο Υμηττός από την πλευρά της Καισαριανής

Τα στοιχεία είναι πολλά. Πρώτο είναι ότι υπάρχει στα χαρτιά δασαρχείο Υμηττού, όμως στην πράξη δεν λειτούργησε ποτέ, και στο βόρειο τμήμα, για παράδειγμα, που αφορά την Καισαριανή, στην οποία ανήκει ένα σημαντικό κομμάτι του δασικού οικοσυστήματος του βουνού, υπάρχει μόνο ένας δασοφύλακας. Για πάρα πολλά χρόνια δεν έχουν γίνει από την πλευρά της Δασικής Υπηρεσίας έργα πρόληψης (συντήρηση δασικού οδικού δικτύου, καθαρισμοί κ.λπ.). Η συνολική μείωση των πυροσβεστικών δυνάμεων σε μέσα και προσωπικό έχει ως αποτέλεσμα την κάθε χρόνο μειούμενη προληπτική παρουσία και επιτήρηση στο χώρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το προσωπικό στον 1ο Πυροσβεστικό Σταθμό, στον οποίο ανήκει και η περιοχή της Καισαριανής, έχει μειωθεί.

Οι συνέπειες της πυρκαγιάς που έπληξε το βουνό από την πλευρά της Παιανίας

Eurokinissi

Οι συνέπειες της πυρκαγιάς που έπληξε το βουνό από την πλευρά της Παιανίας
Οσον αφορά το τμήμα του βουνού που ανήκει στην Καισαριανή, ο δήμος έχει ζητήσει από το 2015 τη διάνοιξη δασικών δρόμων, όπως π.χ. στο Αλεποβούνι και στον Βλητικό Σταθμό, επέκταση του δικτύου πυρόσβεσης σε καίριες περιοχές και στο Σκοπευτήριο. Εχουν γίνει υποτυπώδη πράγματα, όπως στο Σκοπευτήριο, όπου αλλάχτηκαν κρουνοί. Πρόβλημα υπάρχει στον Βλητικό Σταθμό, στον οικισμό του οποίου ζουν 120 άνθρωποι.

Παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις του δήμου, δεν έχει γίνει αντιπυρική ζώνη. Ο δήμος έχει ζητήσει να γίνει δρόμος που θα είναι ταυτόχρονα και ζώνη ασφαλείας. Υπάρχουν κωλυσιεργίες. Το δασαρχείο δεν απαντά στα σχετικά αιτήματα. Ο δήμος έχει ζητήσει τη διάνοιξη δρόμων για περιπατητές. Παλιά υπήρχαν κάποιες υποδομές και τη διαχείρισή τους την είχε η Δασική Υπηρεσία. Με την υποβάθμισή της όλα ρήμαξαν. Ο Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάπλασης Υμηττού (ΣΠΑΥ) έχει κάνει ελάχιστα πράγματα, ενώ δεν έχει και τα απαραίτητα κονδύλια. Εχει ρίξει δε το βάρος του στην πυρόσβεση και έχει μοιράσει οχήματα σε δήμους που γειτονεύουν με το βουνό. Στην ουσία, όμως, δήμοι και εθελοντικές ομάδες αναλαμβάνουν ένα ρόλο καθαρά πυροσβεστικό. Με εξαίρεση την Εθελοντική Δασοπροστασία Δήμου Καισαριανής, οι υπόλοιπες διατάσσονται από το Πυροσβεστικό Σώμα σε ποιο συμβάν θα αναμειχθούν. Εχουν χάσει τον εθελοντικό χαρακτήρα. Αποτελούνται κυρίως από διμηνίτες που τους έχουν βαφτίσει εθελοντές.

Επίσης, ο δήμος Καισαριανής έχει ζητήσει από όλους τους αρμόδιους φορείς κονδύλι με σκοπό να γίνει στον Βλητικό Σταθμό μηχανισμός ενημέρωσης των κατοίκων του οικισμού ώστε σε περίπτωση φωτιάς να απομακρυνθούν, αλλά και εγκατάσταση δικτύου με νερό και διάνοιξη δρόμου. Δεν έχει γίνει τίποτα. Τελευταία μάλιστα, στις αποψιλώσεις που έκανε μέσα στην αντιπυρική περίοδο η Περιφέρεια, εγκατέλειψαν όλα τα υλικά και τα μάζεψε ο δήμος. Ούτε η υδροφόρα του δήμου είναι δυνατόν να αντικατασταθεί. Ο δήμος επιδοτείται κάθε χρόνο με 32.000 ευρώ για πυροπροστασία και μόνο η συνδρομή του στον ΣΠΑΥ είναι 36.000 ευρώ. Με αυτά τα χρήματα ούτε ξεχορτάριασμα μπορεί να γίνει, ούτε αναδάσωση.

Το Προεδρικό Διάταγμα

Οσον αφορά την προστασία του βουνού, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ΠΔ προστασίας του. Το 2017 μια σειρά δήμων (Κρωπίας, Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Παπάγου - Χολαργού, Ηλιούπολης, Ελληνικού - Αργυρούπολης, Παιανίας - Γλυκών Νερών και Γλυφάδας) πρωταγωνίστησαν στην ακύρωση σχετικού ΠΔ που προστάτευε στοιχειωδώς τον ορεινό όγκο. Η εξέλιξη αυτή αφήνει το βουνό έρμαιο στις ορέξεις του κεφαλαίου. Υπήρχαν δημοτικές αρχές που πρωτοστάτησαν να εκπέσει το ΠΔ (Ηλιούπολη) και επεδίωξαν να χωροθετήσουν εντός της Β' ζώνης του Υμηττού (δήμος Βύρωνα, τοπικές μονάδες συγκέντρωσης και διαλογής απορριμμάτων).

Είχε προηγηθεί απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) κατά του ΥΠΕΚΑ, όσον αφορά το Προεδρικό Διάταγμα για τον Υμηττό, υπόθεση που είχε παραπεμφθεί στο ΔΕΕ από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Το 2015 με απόφασή του το ΔΕΕ αποφάνθηκε ότι βάσει της Οδηγίας 2001/42 απαιτούνταν στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση πριν από τη θεσμοθέτηση του ΠΔ. Είχε ανοίξει δηλαδή από πριν ο δρόμος για την οριστική ακύρωσή του από το ΣτΕ, το οποίο δεσμεύεται από την ανωτέρω κρίση του ΔΕΕ. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται και από την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία, ακριβώς με το σκεπτικό του ΔΕΕ ότι για τον καθορισμό καθεστώτος προστασίας του Υμηττού είναι αναγκαίο να προηγηθεί Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), έκανε δεκτές τις αιτήσεις των επτά δήμων της Αττικής, που ζητούσαν και πέτυχαν την ακύρωση του ΠΔ.

Στο ΥΠΕΝ γνώριζαν την εξέλιξη της υπόθεσης. Πιο παλιά έδιναν το μήνυμα ότι σπεύδουν να ολοκληρώσουν την εκπόνηση της μελέτης (ΣΠΜΕ), ώστε να αποκλείσουν το ενδεχόμενο ακύρωσης του ΠΔ του 2011 και μίας μεταφοράς στο προγενέστερο καθεστώς εξαιρετικά χαλαρής προστασίας του Υμηττού, με το ΠΔ του 2008. Το εν λόγω ΠΔ είχε θεσμοθετηθεί το 2011 υπό την πίεση των αποκαλύψεων του 2008 για «αναψυκτήρια» και «πολιτιστικά κέντρα», που ήταν βίλες επωνύμων και είχαν ξεφυτρώσει χάρη στα «παραθυράκια» του ΠΔ του 1978. Αποδεικνύεται ότι το ΥΠΕΝ δεν έφερε σε πέρας την «προσπάθειά» του να ολοκληρώσει την εκπόνηση της ΣΠΜΕ πριν από την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ ή ακόμη και να θωρακίσει το ΠΔ του 2011 στο ΣτΕ.

Καταγραφή των αυθαιρέτων στον Υμηττό δεν έχει γίνει, ωστόσο στη μελέτη του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου για την Αττική (ΟΡΣΑ) καταγράφονται συσπειρώσεις αυθαιρέτων στη δυτική και ανατολική πλευρά του βουνού, στην περιοχή Χέρωμα στη Βάρη. Πρόκειται για μια έκταση περίπου 680 στρεμμάτων, δομημένη κυρίως με αυθαίρετες κατοικίες. Η έκταση δεν είναι δασική και αποτελεί τμήμα του αγροκτήματος Βάρης. Περιλαμβάνει 890 αγροτεμάχια, τα περισσότερα μικρότερα των 500 τ.μ. Στο παρελθόν, με προϋπόθεση την εξαίρεση της περιοχής από τα όρια προστασίας του Υμηττού, είχε εκπονηθεί μελέτη πολεοδόμησής της. Ο ΟΡΣΑ είχε εγκρίνει πρόταση τροποποίησης, με την εξαίρεση της περιοχής, η οποία δεν προωθήθηκε, καθώς κρίθηκε μη νόμιμη από το ΣτΕ.

Στο Κορωπί υπάρχουν τρεις οικισμοί αυθαιρέτων, οι οποίοι αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια: Ο Προφήτης Ηλίας (Α' ζώνη προστασίας), η Σκάρπιζα και το Κίτσι (Β' ζώνη προστασίας). Ο ΟΡΣΑ είχε προτείνει την εξαίρεση των περιοχών από τα όρια προστασίας του Υμηττού, αλλά αυτή κρίθηκε μη νόμιμη από το ΣτΕ. Στο Πανόραμα Παιανίας (Β' ζώνη προστασίας) έχουν αναπτυχθεί περιοχές αυθαιρέτων. Ο ΟΡΣΑ είχε προτείνει την εξαίρεση και αυτής της περιοχής, επίσης όμως κρίθηκε μη νόμιμη από το ΣτΕ. Στη Γλυφάδα, στις περιοχές Ανάληψη (Α' και Β' ζώνη προστασίας) και Γύρισμα Τερψιθέας (Β' ζώνη προστασίας) υπάρχουν πυρήνες συσπείρωσης αυθαιρέτων. Η Ανάληψη είναι δασική και δημόσια κατά το ήμισυ, ενώ το Γύρισμα χαρακτηρίζεται μη δασικό.

Παράλληλα, η Εκκλησία είχε κάνει το 2007 μια προσπάθεια να οικοδομήσει στο μοναστήρι του Αη Γιάννη αρχονταρίκι κ.ά. Με κινητοποίηση του δήμου τα σχέδια αυτά εμποδίστηκαν, χωρίς όμως η Εκκλησία να έχει παραιτηθεί από τις αξιώσεις της. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δήμος, προσπαθώντας να σώσει το βουνό, έχει προχωρήσει, σε συνεργασία με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, στην ίδρυση στο κέντρο του Υμηττού του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης, με τη σημαντική συμβολή των εθελοντών της δασοπροστασίας στη διαμόρφωσή του. Στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του το έχουν επισκεφτεί εκατοντάδες πολίτες.

Η Εθελοντική Δασοπροστασία του δήμου Καισαριανής

Η προστασία του Υμηττού αποτέλεσε για τους κατοίκους της Καισαριανής πρωτεύον ζήτημα. Η ανάγκη αυτή οδήγησε το 1985 τη δημοτική αρχή με δήμαρχο τον Π. Μακρή να δημιουργήσει την Εθελοντική Δασοπροστασία Δήμου Καισαριανής (ΕΔΔΕ). Στόχος ήταν να προστατεύεται σε σταθερή βάση το δάσος με τη συμμετοχή του λαού, να μπορέσει να σταθεί εμπόδιο απέναντι στα οργανωμένα συμφέροντα (Σκοπευτική Εταιρεία, «Φιλοδασική Ενωση Αθηνών», μεγαλοεργολάβοι, πανεπιστημιούπολη, Εκκλησία). Από την αρχή της ίδρυσής της μέχρι σήμερα ήταν καθαρό στη δράση της ομάδας ότι σε καμία περίπτωση δεν θέλει να υποκαταστήσει τις ευθύνες του κρατικού μηχανισμού στην προστασία του περιβάλλοντος και των δασών.

Η λαϊκή συμμετοχή στο δήμο της Καισαριανής αποτυπώνεται με την ενεργή συμμετοχή εκατοντάδων εθελοντών σε σταθερή βάση. Το 2018 η Εθελοντική Ομάδα πραγματοποίησε 7.748 ώρες επιτήρησης με καθημερινές βάρδιες στον Υμηττό. Συμμετείχε στην αντιμετώπιση εννέα πυρκαγιών, μεταξύ των οποίων και σε αυτήν στο Μάτι, σε έξι τροχαία για παροχή βοήθειας, σε πέντε περιπτώσεις για πτώσεις δέντρων, σε έντεκα επεμβάσεις για πλημμύρες κατοικιών.

Στη φωτιά του Υμηττού στις 12 Αυγούστου, όχημά της που ήταν σε ολονύκτια περιπολία επενέβη άμεσα μαζί με οχήματα της Πυροσβεστικής. Παράλληλα στελεχώθηκαν με τους εθελοντές τα υπόλοιπα τρία οχήματά της. Ταυτόχρονα, εθελοντές της ΕΔΔΚ τοποθετήθηκαν ως τηλεπικοινωνιακοί σύνδεσμοι αρχικά στην υδροφόρα του δήμου Καισαριανής και αργότερα και σε υδροφόρες άλλων δήμων και της Περιφέρειας. Στη διάρκεια της δύσκολης αυτής μέρας συγκροτήθηκε και εξαμελές πεζοπόρο τμήμα, το οποίο επιχείρησε στην κορυφογραμμή, διαχωρίζοντας τη γραμμή καμένου - άκαφτου και βοηθώντας στην οριοθέτηση της πυρκαγιάς. Συνολικά στην επιχείρηση συμμετείχαν 28 εθελοντές.


Γ. Α.



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ