Τις μέρες αυτές βρίσκεται στο τελικό της στάδιο η έγκριση, με τη διαδικασία της συναπόφασης, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, του Εκτου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον (ΠΔΠ).

Το Πρόγραμμα αυτό αναφέρεται στη 10ετία 1.1.2001-31.12.2010 και αποτελεί στην ουσία τον Περιβαλλοντικό Καταστατικό Χάρτη της Κοινότητας για τη δεκαετία αυτή.

Μια γενική παρατήρηση είναι ότι κινείται στις βασικές πολιτικές αντιλήψεις του 5ου ΠΔΠ («Για την Αειφόρο Ανάπτυξη»), αλλά υστερεί έναντι αυτού ως προς τον προκλητικά γενικόλογο και ασαφή χαρακτήρα του και ως προς τον υπερτονισμό του ρόλου της αγοράς. Είναι φανερό ότι η αποτυχία υλοποίησης των διακηρυγμένων στόχων και δεσμεύσεων του 5ου ΠΔΠ «συνέτισε» τους συντάκτες του, ώστε να είναι στο εξής πιο προσεκτικοί, ως προς την ανάληψη συγκεκριμένων (δηλαδή προσδιορισμένων χρονικά, ποσοτικά και ποιοτικά) στόχων, ενώ, από την άλλη, ο ανηλεής οικονομικός ανταγωνισμός της ΕΕ με τους άλλους δύο υπερατλαντικούς εταίρους της, την υποχρεώνει να αφήσει κατά μέρος τα όποια προσχήματα και να ομολογήσει απερίφραστα την πίστη της στο μεγάλο μονοπωλιακό κεφάλαιο και στους όρους της ασύδοτης δράσης του.

Στις καλύτερες περιπτώσεις του το 6ο ΠΔΠ εξαντλείται σε ευχολόγια για «βιώσιμο περιβάλλον», «καλύτερη ποιότητα ζωής», «αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου», «ενημέρωση και παρέμβαση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας», «συμβολή στη λύση των πλανητικών προβλημάτων», «περιορισμό των επικίνδυνων αποβλήτων και ασφαλή διαχείριση των αποβλήτων γενικά». Στις συνήθεις όμως αναφορές του, είτε επιβεβαιώνει πολλές χρεοκοπημένες (και τελικά παραπλανητικές) αντιλήψεις (όπως, π.χ., «ο ρυπαίνων πληρώνει», για την αναγκαιότητα της πρόσθετης «πράσινης φορολογίας», για την υποκατάσταση του εργατικού κινήματος, ως παράγοντα προάσπισης του εργασιακού και ευρύτερου περιβάλλοντος, από τις άχρωμες και επίσημα χρηματοδοτούμενες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις - ΜΚΟ, για τον αειφόρο ρόλο της ελεύθερης αγοράς (!)), είτε εισάγει σε ευρωπαϊκό επίπεδο νέες καινοτόμες, πλην όμως διεστραμμένες ηθικά και περιβαλλοντικά, καταδικασμένες ήδη πρακτικές και εργαλεία με αποκορύφωμα την περιβόητη εμπορία των αέριων ρύπων «θερμοκηπίου».

Είναι, αλήθεια, αποκαλυπτικό της απέραντης υποκρισίας και της απάνθρωπης φύσης του ιμπεριαλισμού και ειδικότερα του ευρωπαϊκού τμήματός του, ότι ο απολογισμός του 5ου ΠΔΠ και η προετοιμασία του 6ου ΠΔΠ γίνονταν τη στιγμή που τα πολιτικά όργανα της ΕΕ και οι αντίστοιχες κυβερνήσεις αφάνιζαν εκ του ασφαλούς στη Νέα Γιουγκοσλαβία ολόκληρους πληθυσμούς, κατέστρεφαν υποδομές δεκαετιών, εξαφάνιζαν οικοσυστήματα και δάση, ρύπαιναν με τους βομβαρδισμούς χημικών εγκαταστάσεων σε τεράστιες εκτάσεις αέρα, νερά και εδάφη, αχρήστευαν με τις βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου, σε άγνωστου βάθους χρονικό ορίζοντα, πολύτιμους φυσικούς πόρους.

Το ίδιο αποκαλυπτική της έμφυτης ανικανότητας του ιμπεριαλισμού να δώσει έστω και κολοβή λύση στα πλανητικά προβλήματα, που ο ίδιος δημιουργεί και επιτείνει, είναι η απόσυρση, διά στόματος νέου «πλανητάρχη», της υπογραφής των ΗΠΑ από το Πρωτόκολλο του Κιότο για τον περιορισμό των αερίων «θερμοκηπίου». Οταν πια στην Πρόταση για το 6ο ΠΔΠ είχε ήδη διατυπωθεί, ως μια από τις βασικές του προτεραιότητες, «η επικύρωση και εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Κιότο», βγήκε ο κ. Μπους και το έγραψε στα παλαιότερα των υποδημάτων του!

Είναι προφανές, ότι το 6ο ΠΔΠ, στην τελική του πλέον μορφή, θα μας απασχολήσει πολλές φορές και για πολλά χρόνια. Από τώρα, όμως, μπορούμε να κάνουμε μερικές βασικές επισημάνσεις:

1. Από το 6ο ΠΔΠ απουσιάζει μια συνοπτική αναφορά στα αποτελέσματα του 5ου ΠΔΠ. Παρ' όλα αυτά διακρίνει κανείς, προσεκτικά κρυμμένες, στο πολυσέλιδο κείμενο της Ανακοίνωσης της Επιτροπής, φράσεις που αποκαλύπτουν την ουσιαστική αποτυχία του 5ου ΠΔΠ να προσεγγίσει, έστω, τους στόχους που έθεσε:

• Αναγνωρίζεται στη «Συνοπτική Περίληψη» ότι αν και σημειώθηκε πρόοδος στη μείωση των επιπέδων ρύπανσης σε ορισμένες περιοχές, τα προβλήματα παραμένουν και το περιβάλλον θα συνεχίζει να φθίνει. Οι δεκαετείς όρκοι πίστης στην «Αειφορία» αποδείχτηκαν και διά στόματος Βρυξελλών χωρίς κανένα αντίκρισμα.
• Ομολογείται ότι υπάρχουν ενδείξεις για αύξηση των αλλεργικών ασθενειών, του καρκίνου και άλλων ασθενειών. Η υγεία, δηλαδή, των εργαζομένων επιδεινώνεται.
• Διαπιστώνεται χαμηλή ποιότητα του περιβάλλοντος λόγω Γεωργίας, Βιομηχανίας και Διαχείρισης Αποβλήτων με συνέπειες και στην ανθρώπινη υγεία.
• Σημειώνεται ότι οι όγκοι των αποβλήτων συνεχίζουν να αυξάνονται οδηγώντας σε απώλεια γης και πόρων, καθώς και ρύπανση.
• Περιορίζεται η φέρουσα ικανότητα του πλανήτη. Σημειώνονται «επίμονα προβλήματα», όπως η αλλαγή του κλίματος, η απώλεια βιοποικιλότητας, η απώλεια και υποβάθμιση εδαφών, η συσσώρευση χημικών ρύπων.

2. Η συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τους θεσπισμένους κανόνες θα πρέπει στο εξής, σύμφωνα με τους ιθύνοντες της ΕΕ, να ανταμείβεται! Είναι προφανές ότι οι συντάκτες του 6ου ΠΔΠ παραδέχονται έτσι δημόσια ότι η ασύδοτη και παράνομη περιβαλλοντικά δράση των πολυεθνικών αποτελεί τον κανόνα, οπότε η εξαίρεση οφείλει να τυγχάνει επιβράβευσης. Ο ανήθικος κανόνας «ο ρυπαίνων πληρώνει» ολισθαίνει παραπέρα στην πρακτική: «Ο ρυπαίνων πληρώνεται κι ο ρυπαινόμενος πληρώνει»!

3. Ομολογείται ότι «ένα άτομο στο δυτικό κόσμο καταναλώνει μέχρι και 50 φορές περισσότερους πόρους στη διάρκεια της ζωής του απ' ό,τι το μέσο άτομο σε μια αναπτυσσόμενη χώρα». Κι αυτό για να προβληθεί τελικά ως απειλή για τον πλανήτη «η φυσική», κατά τα άλλα, «επιθυμία των αναπτυσσόμενων χωρών να επιτύχουν και αυτές την υλική ευημερία»!!! Ο ρόλος που επιφυλάσσεται ύστερα από αυτό για τις νέες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες, είναι «να απολαμβάνει η Κοινότητα πλουσιότερη βιοποικιλότητα, εκτεταμένες περιοχές παρθένων τοπίων», όσες, τέλος πάντων, απόμειναν από τους παρατεταμένους βομβαρδισμούς και τους υποκινούμενους πολέμους...

4. Πολύς λόγος γίνεται στο 6ο ΠΔΠ για την ένταξη της περιβαλλοντικής διάστασης και στις άλλες πολιτικές και ιδιαίτερα σ' αυτές του οικονομικού τομέα. Πώς προτίθεται να το επιτύχει αυτό; Να πώς:

α) Με «την ανάληψη εθελοντικής πρωτοβουλίας», που «θα αφορά κατευθυντήριες γραμμές για την εισαγωγή δεδομένων περιβαλλοντικού κόστους στις ετήσιες λογιστικές καταστάσεις των εταιριών», δηλαδή, όπως λέει κι ο λαός μας, «φέξε μου και γλίστρησα»!

β) Απευθύνοντας «Πρόσκληση στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να προωθήσει την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών στόχων και θεωρήσεων στις δανειστικές της δραστηριότητες» (!!!), ξεφτιλίζοντας έτσι και τον ορισμό της υποκρισίας.

5. Η ανήθικη «εμπορία των αερίων ρύπων», που οι διεστραμμένοι εγκέφαλοι του μεγάλου κεφαλαίου επινόησαν στο Κιότο, ως εργαλείο άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής, βαφτίζεται, τώρα, «χρήση συναλλακτικού συστήματος για τις εκπομπές» και παίρνει περίοπτη θέση στην «προσπάθεια» της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος. Το «εργαλείο» αυτό απαγορεύει μαθηματικά την υπερκάλυψη οποιουδήποτε στόχου και σιγουρεύει, αντίθετα, σε συνθήκες «ελεύθερης αγοράς» τη μη κάλυψη των συνολικών διαχρονικών στόχων, ανοίγοντας όμως πεδίον δόξης λαμπρόν στο πολυεθνικό κεφάλαιο.

Ας κρατήσουμε, λοιπόν, ένα πρώτο συμπέρασμα:

Μετά την οικτρή αποτυχία του 5ου ΠΔΠ, τη χρεοκοπία στη συνείδηση του κόσμου ρηξικέλευθων όρων και στόχων, όπως «αειφορία», «μείωση αποβλήτων», «περιορισμός των αερίων θερμοκηπίου» και την απομυθοποίηση πολυδιαφημισμένων διεθνών συγκροτημάτων ως δήθεν οικολογικών οργανώσεων, η ΕΕ με το 6ο ΠΔΠ στρέφεται μονόπλευρα και ανοιχτά πλέον προς τον ιδιωτικό τομέα και το πολυεθνικό κεφάλαιο για τη διαχείριση της περιβαλλοντικής κρίσης, χωρίς τα όποια προσχήματα κρατούσε στο 5ο ΠΔΠ, μη έχοντας έτσι να ζηλέψει τίποτα από το μεγάλο υπερατλαντικό της εταίρο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους «πέντε δρόμους στρατηγικής δράσης» που υιοθετούνται, οι δύο είναι ουσιαστικοί (οι άλλοι τρεις είναι στην ουσία απλά διαδικαστικά ευχολόγια για «εφαρμογή της νομοθεσίας», για «την ένταξη της περιβαλλοντικής διάστασης στις άλλες πολιτικές» και για «καλύτερες αποφάσεις διαχείρισης και σχεδιασμού χρήσης γης»):

- «Η εξεύρεση νέων τρόπων στενότερης συνεργασίας με την αγορά μέσω επιχειρήσεων και καταναλωτών», και

- «Η αντιμετώπιση των ανθρώπων ως ιδιωτών».

Τόσο απλά, τόσο ωμά, τόσο κυνικά. Θα τους αφήσουμε;